INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 07.04.2008 r. (data wpływu 21.04.2008 r.) oraz w uzupełnieniu wniosku z dnia 09.06.2008 r. (data wpływu 13.06.2008 r.) stanowiącego odpowiedź na wezwanie z dnia 29.05.2008 r. Nr IPPB2/415-687/08-2/MG (data nadania 30.05.2008 r. data doręczenia 05.06.2008 r.) i w uzupełnieniu wniosku z dnia 02.07.2008 r. (data wpływu 07.07.2008 r.) stanowiącego odpowiedź na wezwanie z dnia 26.06.2008 r. Nr IPPB2/415-687/08-4/MG (data nadania 27.06.2008 r. data doręczenia 01.07.2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania wypłaconego przez pracodawcę na podstawie ugody sądowej odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie stosunku pracy - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 21.04.2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie zwolnienia z opodatkowania wypłaconego przez pracodawcę na podstawie ugody sądowej odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie stosunku pracy.

Z uwagi na stwierdzone we wniosku braki formalne (brak złożenia oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie były objęte przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej, oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postępowaniu organu podatkowego lub kontroli skarbowej oraz wskazanie nazwy i adresu właściwego organu podatkowego), wezwano Wnioskodawcę pismem z dnia 29.05.2008 r. Nr IPPB2/415-687/08-2/MG do ich uzupełnienia.

Wnioskodawca uzupełnił wniosek w terminie, pismem z dnia 09.06.2008 r. (data wpływu 13.06.2008 r.).

Pismem z dnia 26.06.2008 r. Nr IPPB2/415-687/08-4/MG tut. Organ powtórnie wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienie wniosku w zakresie doprecyzowania przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, poprzez podanie z jakim dniem zostało uzyskane przedmiotowe odszkodowanie. Wnioskodawca uzupełnił przedmiotowy wniosek w ustawowym terminie, pismem z dnia 02.07.2008 r. (data wpływu 07.07.2008 r.).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca wystąpił przeciwko pracodawcy z pozwem o odszkodowanie z tytułu nieuzasadnionego rozwiązania umowy o pracę oraz wypłatę wynagrodzenia z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych. Strony sporu doszły do porozumienia w sprawie ugodowego zakończenia postępowania, w drodze ugody zawartej przed Sądem na rozprawie, na mocy której pracodawca wypłacił na rzecz Wnioskodawcy kwotę pieniężną tytułem odszkodowania w związku z nieuzasadnionym rozwiązaniem umowy o pracę . Od powyższej kwoty pracodawca potrącił zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. W uzasadnieniu swoich obliczeń pracodawca wskazał przepis art. 21 ust. 1 pkt. 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na mocy ugody zostało również wypłacone Wnioskodawcy wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, które zostało opodatkowane na zasadach ogólnych oraz zostały od niego potrącone składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Potrąceń od wynagrodzenia za godziny nadliczbowe Wnioskodawca nie kwestionuje.

Z uwagi na stwierdzone we wniosku braki formalne, w zakresie doprecyzowania przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, poprzez podanie, z jakim dniem zostało uzyskane przedmiotowe odszkodowanie. Wnioskodawca uzupełnił przedmiotowy wniosek w ustawowym terminie, pismem z dnia 02.07.2008 r. (data wpływu 07.07.2008 r.) informując, iż odszkodowanie wynikające z ugody sądowej zawartej w dniu 21.01.2008 r. pomiędzy Wnioskodawcą, a pracodawcą zostało zaksięgowane na koncie bankowym Wnioskodawcy w dniu 27.02.2008 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w powyższym stanie faktycznym wypłacone na podstawie ugody sądowej odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie stosunku pracy należy traktować jako odszkodowanie korzystające ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.)...

Zdaniem Wnioskodawcy:

Pracodawca niesłusznie potrącił zaliczkę od kwoty odszkodowania przyznanej na podstawie ugody sądowej, gdyż przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych został uznany przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z przepisami art. 2 i 32 ust. 1 Konstytucji RP na podstawie wyroku z dnia 29 listopada 2006 r. w zakresie, w jakim wyłącza zwolnienie podatkowe w stosunku do odszkodowań uzyskanych na podstawie ugody sądowej (SK ../06; sentencja została ogłoszona 11.12.2006 r. w Dz. U. Nr 226, poz. 1657). Niezgodność ta dotyczy w szczególności sprzeczności z zasadą demokratycznego państwa prawnego.

Art. 21 ust. 1 pkt 3 stanowi, że wolne od podatku dochodowego są:

„Otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnej produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód”.
   
   

Wskazać należy, że nie ulega wątpliwości fakt, iż wypłacone pracownikowi świadczenie było odszkodowaniem. Świadczy o tym nie tylko nazwa przyjęta przez strony, ale również okoliczność, że ugoda została zawarta na skutek wniesionego przez pracownika pozwu o odszkodowanie z tytułu nieuzasadnionego rozwiązania umowy o pracę na podstawie art. 45 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (dalej: kp) (t. j. z 1998 r., Dz. U. Nr 21, poz. 94 ze zm.), a ustalenie jego wysokości nastąpiło w oparciu o art. 47 kp. Do odszkodowania wypłaconego na podstawie powyższych przepisów zastosowanie ma art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zasady ustalania wypłaconego podatnikowi przez byłego pracodawcę odszkodowania są uregulowane w art. 45 i 47 kp, które w sposób jednoznaczny wskazują, w jakich okolicznościach, z jakiego tytułu i w jakiej wysokości przysługuje byłemu pracownikowi odszkodowanie z powodu niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy. Wprawdzie w przedmiotowej sprawie wypłata odszkodowania nastąpiła na podstawie zawartej ugody sądowej, ale podstawą do jej zawarcia były przepisy uregulowane w Kodeksie pracy. Interpretację taką potwierdza również NSA, który w uzasadnieniu Uchwały w Składzie Siedmiu Sędziów z dnia 24 listopada 2003 r. stwierdził, że:

„Za odszkodowania wypłacane na podstawie przepisów prawa, należy uznać takie odszkodowania, których źródłem jest przepis prawa niezależnie od tego, że bezpośrednim tytułem odszkodowania jest umowa, wyrok sądu lub decyzja innego organu państwa” (FPS 9/03, ONSA, nr 2, poz. 45).

Zdaniem Wnioskodawcy, przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy dotyczy jedynie odszkodowań, których źródłem jest przepis prawa, a wypłata następuje na podstawie umowy lub ugody cywilnoprawnej, nie zaś ugody sądowej. W szczególności zaś należy mieć na uwadze powołany na wstępie wyrok TK, w którym stwierdzono, że niezgodność wyłączenia zwolnienia z podatku, jeśli odszkodowanie ustalono w umowie lub ugodzie, z zasadą demokratycznego państwa prawnego w zakresie, w jakim obejmuje odszkodowania ustalone ugodą sądową, polega na rażącej niespójności rozwiązań prawnych.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, niespójność ta prowadzi do nadużycia zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa. Ustawodawca, z jednej strony, zachęca do zakończenia postępowania ugodą, bez potrzeby wydawania orzeczenia przez sąd. Z drugiej zaś, kwestionowany przepis prawa podatkowego nakłada na osobę, która zaakceptowała ugodowe załatwienie sprawy, swego rodzaju sankcję finansową w postaci obowiązku zapłacenia podatku od uzyskanego odszkodowania. Taki efekt kwestionowanego przepisu niewątpliwie zaskakuje obywateli działających w zaufaniu do prawa i sądu, instytucji powołanej do sprawowania wymiaru sprawiedliwości.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, gdyby sądy, nakłaniając do ugody, informowały poszkodowanych o konsekwencjach podatkowych ugodowego zakończenia sprawy, liczba ugód znacząco by spadła.

Ponadto przytoczyć w tym miejscu należy również stanowisko WSA , który w uzasadnieniu postanowienia z dnia 13 grudnia 2005 r. stwierdził, że literalna treść przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy może sugerować, iż odnosi się on do wszelkich ugód, jednak ze względu na zasady wykładni systemowej zewnętrznej oraz treść innych punktów art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy zrównać pod względem prawnopodatkowym odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku i ugody sądowej. Sąd ten wskazał na art. 10 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego

(dalej: kpc) (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.), zgodnie z którym sąd ma obowiązek dążenia do ugodowego załatwienia sprawy w każdym stadium postępowania, nie wyłączając postępowania przed sądami wyższej instancji, w tym instancji kasacyjnej. Ugoda sądowa jest czynnością prawną o podwójnym charakterze materialnoprawnym i procesowym. Ugoda sądowa stanowi tytuł egzekucyjny (art. 777 § 1 pkt 1 kpc) i w tym znaczeniu zrównana jest z prawomocnym wyrokiem sądowym. Jednocześnie w myśl art. 184 kpc ugody sądowe podlegają kontroli sądu, którego obowiązkiem jest uznanie ugody za niedopuszczalną, jeżeli jej treść jest niezgodna z prawem lub zasadami współżycia społecznego, albo zmierza do obejścia prawa. Dodatkowo w sprawach pracowniczych sąd jest zobowiązany do badania ugody, by ta nie naruszała słusznego interesu pracownika art. 469 kpc. Z powyższych przepisów wynika, iż na gruncie postępowania cywilnego ugoda sądowa praktycznie została zrównana z wyrokiem. Niezrozumiałym jest więc, według WSA , różnicowanie powyższych rozstrzygnięć na gruncie prawa podatkowego. Odszkodowanie wypłacone na podstawie wyroku, czy też ugody sądowej nie zmienia swojego charakteru, w dalszym ciągu jego celem jest naprawienie szkody za nieuzasadnione lub niezgodne z prawem wypowiedzenie stosunku pracy.

Sąd ten powołał się także na cel wprowadzonego od 01.01.2003 r. rozszerzonego katalogu wyjątków od generalnego zwolnienia spod opodatkowania odszkodowań, w tym odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód. Celem jego wprowadzenia było uniemożliwienie podatnikom obchodzenia przepisów prawa podatkowego. W przedmiotowej sprawie nie zachodzi niebezpieczeństwo obejścia przepisów prawa, albowiem wysokość przyznanego odszkodowania jest kontrolowana przez niezawisły i bezstronny sąd. Przy interpretacji art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie bez znaczenia jest treść kolejnych punktów tego przepisu. Ustawa w pkt 3b) wprowadza zwolnienie z opodatkowania podatkiem „inne odszkodowania przyznane na podstawie wyroku lub ugody sądowej”. Stosując zatem regułę inferencyjną „a minori ad maius”, należy przyjąć, że skoro zwolnieniu podlegają odszkodowania inne, niż mające podstawę w ustawie, a przyznane na podstawie ugody sądowej, to tym bardziej z takiego zwolnienia powinny korzystać, zdaniem WSA, odszkodowania wynikające z ustawy przyznane na podstawie tejże ugody.

Wskazując na powrót stanowisko TK, uznające przedmiotowy przepis ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za niezgodny z Konstytucją RP wskazać należy, iż narzędzia jakimi dysponuje sąd dla sprawdzenia rzeczywistego powstania szkody i podstawy odpowiedzialności pozwanego są wystarczające, by zapobiec ugodom, które miałyby na celu naprawienie fikcyjnych szkód i w konsekwencji bezpodstawne uszczuplenie podstawy opodatkowania o kwotę rzekomego odszkodowania. W przypadku odszkodowań otrzymanych na podstawie ugód sądowych nie jest według TK aktualna argumentacja stanowiąca ratio legis wyłączenia ze zwolnienia zawarta w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Argumentacja Trybunału Konstytucyjnego w zakresie niezgodności przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z art. 2 i 32 ust. 1 Konstytucji RP zawarta we wskazanym wyżej wyroku, w większości pokrywa się z wykładnią tego przepisu dokonaną przez NSA w wyroku z dnia 28 marca 2007 r. (II FSK 467/06, Monitor podatkowy nr 6/2007).

Uzasadniając niezgodność tego przepisu z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP TK stwierdził, że zróżnicowanie sytuacji poszkodowanych, którzy wystąpili do sądu o odszkodowanie i ze względu na przebieg sprawy - uzyskali wyrok albo zawarli ugodę sądową nie znajduje uzasadnienia. Dysponujący wyrokiem lub ugodą sądową znajduje się w takiej samej kategorii i dlatego w zgodzie z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP powinni być tak samo traktowani. Wskazany wyżej wyrok TK ze względu na treść art. 190 ust. 1 Konstytucji RP jest ostateczny i ma moc powszechnie obowiązującą.

Należy zwrócić uwagę na istotny fakt, mianowicie, iż brzmienie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o treści przytoczonej na wstępie niniejszego wniosku do dziś nie uległo zmianie. Jednak nie oznacza to, iż powyżej wskazane argumenty nie zasługują na aprobatę. Trybunał Konstytucyjny nie dokonał bowiem swoim orzeczeniem zmiany w literalnym brzmieniu tego przepisu - w dalszym ciągu lit g) brzmi tak, jak jej treść została ustalona przez ustawodawcę, poczynając od dnia 1 stycznia 2003 r. Treść przytoczonej sentencji wyroku Trybunału Konstytucyjnego wskazuje na to, że stwierdził on niekonstytucyjność przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) w ściśle określonym zakresie. To zaś oznacza, że przepis ten jest częściowo zgodny, a częściowo sprzeczny z Konstytucją RP.

Takie orzeczenie - jak wyjaśniono w doktrynie (Por. Z. C-S, L. G, J. T, Komentarz do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, Wyd. Sejmowe str. 214, oraz L. G, Uwagi o charakterze prawnym orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, (w:) Studia nad prawem konstytucyjnym, W 1997, s. 90-91) - zaliczane jest do orzeczeń o złożonych skutkach. Z jednej strony potwierdza konstytucyjność badanego przepisu co do niektórych jego treści lub co do zakresu jego obowiązywania, z drugiej zaś uznaje sprzeczność z Konstytucją RP jego pozostałych treści lub zastosowań. Charakter prawny takich orzeczeń jest w rezultacie dualistyczny, ponieważ odnosi się do nich odpowiednio albo charakterystyka orzeczeń o konstytucyjności, albo charakterystyka orzeczeń o niekonstytucyjności. Wyrok TK nie spowodował zatem bezwarunkowej utraty mocy obowiązującej art. 21 ust. 1 pkt 3 lit g), a więc nie wyeliminował całkowicie tego przepisu z systemu prawnego; przepis ten zachowuje moc obowiązującą w zakresie, w jakim wyłącza ze zwolnienia podatkowego odszkodowania otrzymane na podstawie ugód pozasądowych.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 29.11.2006 r, SK ../06, w którym Trybunał Konstytucyjny orzekł, iż art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie, w jakim wyłącza zwolnienie podatkowe w stosunku do odszkodowań uzyskanych na podstawie ugody sądowej, jest niezgodny ze wskazanymi przepisami Konstytucji RP, musi być stosowane do oceny istnienia lub nie zwolnienia od opodatkowania, odszkodowania wynikającego z przepisów prawa pracy, otrzymanego na podstawie ugody sądowej, po dniu jego wydania i ten fakt nie może budzić żadnych wątpliwości oraz powinno być także stosowane w odniesieniu do odszkodowań otrzymanych przez pracowników na podstawie ugody sądowej, poczynając od 01.01.2003 r., czyli od dnia wejścia w życie postanowienia pkt 3 lit. g) art. 21 wyłączającego ze zwolnienia podatkowego odszkodowania wynikające z zawartych umów lub ugód - osoby, które takie odszkodowania otrzymały i zapłaciły z tego tytułu podatek dochodowy, mają podstawy do wystąpienia z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty w podatku dochodowym od osób fizycznych za rok podatkowy, w którym taki podatek został zapłacony (Por. G do wyroku TK z 29.11.2006 r., E. P, Monitor Podatkowy nr ../2007).

Na potwierdzenie stanowiska Wnioskodawcy należy przytoczyć ponadto stanowiska organów skarbowych w przedmiotowej sprawie. Zgodnie z interpretacją Dyrektora Izby Skarbowej w Olsztynie Ośrodek Zamiejscowy w Elblągu, odszkodowanie wypłacone przez pracodawcę na podstawie ugody sądowej za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych (Pismo z dnia 26 czerwca 2006 r., PDF/E/4117-1-53/06). Takie samo stanowisko zajął również Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie w piśmie z dnia 14 czerwca 2007 r. gdzie stwierdził, że:

„Otrzymane (na podstawie ugody sądowej) odszkodowanie mieści się w uregulowaniu przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w świetle powyższego przepisu korzysta ze zwolnienia od opodatkowania” (Pismo z dnia 14.06.2007 r., PD-Ib-415-15/07).

Warto zwrócić uwagę na fakt, iż zgodnie z projektem nowelizacji ustawy o PIT przygotowanej przez Komisję Ustawodawczą Senatu odszkodowania wypłacane na podstawie ugód sądowych będą wyraźnie zwolnione z podatku dochodowego. Na wspólnym posiedzeniu senackich komisji Gospodarki Narodowej oraz Ustawodawczej w dniu 31 stycznia 2008 roku odbyło się pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nowelizacja zakłada rozszerzenie katalogu przychodów wolnych od podatku dochodowego o odszkodowania przyznane na mocy ugody sądowej. Projekt stanowi także wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 29 listopada 2006 r. stwierdzającego niezgodność przepisów ustawy o PIT w zakresie, w jakim wyłączają zwolnienie podatkowe w stosunku do odszkodowań uzyskanych na podstawie ugody sądowej (M. M, Senatorowie chcą zwolnić z PIT odszkodowania po ugodach sądowych, Gazeta ../2008).

Senat już po raz drugi wystąpił z inicjatywą ustawodawczą w tym zakresie. Procedura legislacyjna nad projektem ustawy została przerwana w zeszłym roku w wyniku skrócenia kadencji parlamentu. Teraz prace nad nowelizacją rozpoczynają się w Senacie od nowa.

Mając na uwadze powyższe rozważania, należy uznać, iż stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust 1 pkt 1 ww. ustawy źródłami przychodów są stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Natomiast zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wymienione jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Takim przychodem jest również przedmiotowe odszkodowanie wynikające z zawartej ugody sądowej z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy przez pracodawcę.

Kwestie dotyczące stosunku pracy, w tym wypłaty odszkodowań z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy, zawarte zostały w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 1998 Nr 21, poz. 94 ze zm.).

W myśl art. 45 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nie określony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. Sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu (art. 45 § 2 ww. ustawy). Przepisu § 2 nie stosuje się do pracowników, o których mowa w art. 39 i 177, oraz w przepisach szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę, chyba że uwzględnienie żądania pracownika przywrócenia do pracy jest niemożliwe z przyczyn określonych w art. 411; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu (art. 45 § 3 ww. ustawy)

Zgodnie z art. 47¹ ustawy Kodeks pracy odszkodowanie, o którym mowa w art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód.
   
   

Trybunał Konstytucyjny, w wyroku z dnia 29 listopada 2006 r. sygn. akt SK 51/06 uznał, iż art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie, w jakim wyłącza zwolnienie podatkowe w stosunku do odszkodowań uzyskanych na podstawie ugody sądowej jest niezgodny z Konstytucją. Konsekwencją takiego uregulowania jest bowiem naruszenie zasady równości wobec prawa, poprzez zróżnicowanie sytuacji osób, które uzyskiwały odszkodowania na podstawie wyroków sądowych i ugód sądowych. Ponadto wyłączenie zwolnienia odszkodowania ustalonego ugodą sądową stało w sprzeczności z konstytucyjną zasadą demokratycznego państwa prawnego i prowadziło do rażącej niespójności rozwiązań prawnych. Orzeczenie powyższe ogłoszone zostało w Dzienniku Ustaw w dniu 11 grudnia 2006 r., w związku z czym odszkodowania wypłacone na podstawie ugody sądowej, korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca otrzymał odszkodowanie z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy. Przyznano je na podstawie ugody zawartej przed sądem. Należy przy tym stwierdzić, iż było to odszkodowanie, którego wysokość i zasady ustalania wynikają wprost z przepisów Kodeksu pracy. Sprawia to, iż otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie należy do kategorii odszkodowań, do których zastosowanie będzie miał art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednakże w związku z tym, iż wyłączenie od zwolnienia podatkowego w stosunku do odszkodowań, o których mowa w pkt 3 lit. g) powyższego przepisu zostało uznane za niezgodne z Konstytucją, to w świetle powyższego przedmiotowe odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.