INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 6 lutego 2012 r. (data wpływu do Izby Skarbowej w Poznaniu 8 lutego 2012 r., do Biura Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie 14 lutego 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie wskazania czy przekazanie całego przedsiębiorstwa przez małżonka, pozostającego w ustawowej wspólności majątkowej, drugiemu z małżonków, a następnie zakończenie działalności gospodarczej spowoduje konieczność uiszczenia podatku od towarów i usług – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 8 lutego 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie wskazania czy przekazanie całego przedsiębiorstwa przez małżonka, pozostającego w ustawowej wspólności majątkowej, drugiemu z małżonków, a następnie zakończenie działalności gospodarczej spowoduje konieczność uiszczenia podatku od towarów i usług.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem VAT, prowadzi przedsiębiorstwo jako osoba fizyczna prowadząca jednoosobowo działalność gospodarczą.

Zainteresowany, pozostający w małżeńskiej ustawowej wspólności majątkowej, zamierza nieodpłatnie przekazać całe prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo swojej małżonce, która na kilka miesięcy przed przekazaniem rozpocznie wykonywanie działalności gospodarczej. Pomiędzy małżonkami nie będzie zawierana żadna umowa powodująca przeniesienie przedsiębiorstwa (jego składników) lecz zostanie dokonana czynność techniczno-organizacyjna przekazania przedsiębiorstwa – na podstawie protokołu przekazania przedsiębiorstwa przez Wnioskodawcę małżonce do dalszego prowadzenia.

Małżonek (Wnioskodawca) przekazujący przedsiębiorstwo po czynności tej zakończy prowadzenie działalności gospodarczej. W skład przekazywanego przedsiębiorstwa wchodzą środki trwałe ruchome, jak również zabudowana nieruchomość, której właścicielami są oboje małżonkowie oraz jedna nieruchomość, która jest własnością skarbu państwa, a małżonkowie są użytkownikami wieczystymi gruntów.

Przekazywane przedsiębiorstwo wypełnia definicję przedsiębiorstwa zawartą w art. 55 Kodeksu cywilnego, w skład którego wchodzą:

1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo (nazwa przedsiębiorstwa) przy czym po przekazaniu nazwa (firma) prowadzonej działalności gospodarczej uwzględniać będzie fakt, iż prowadzić ją będzie żona Wnioskodawcy,
2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów.

Nie będą przekazywane następujące składniki:

1. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych,
2. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne,
3. koncesje, licencje,
4. patenty i inne prawa własności przemysłowej,
5. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne,
6. tajemnice przedsiębiorstwa,

ze względu na okoliczność, iż albo w ogóle nie występują one w przedsiębiorstwie Wnioskodawcy (pkt 1, 3, 4, 5, 6), bądź nie będą występowały na moment dokonania przekazania przedsiębiorstwa-wierzytelności i środki pieniężne.

Ponadto Wnioskodawca nie korzysta w ramach prowadzonej działalności z gruntów i innych nieruchomości, które są przedmiotem dzierżawy czy najmu.

Podatnik, któremu zostanie przekazane przedsiębiorstwo będzie kontynuować prowadzenie działalności w takim samym zakresie jak podatnik przekazujący jako czynny zarejestrowany podatnik VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, z uwagi na okoliczność, iż pomiędzy małżonkami istnieje ustrój małżeńskiej majątkowej wspólności ustawowej nie ma możliwości przekazania przedsiębiorstwa w oparciu o typowe cywilnoprawne czynności, jak np. darowizna. Między małżonkami nie będzie zawierana żadna umowa powodująca przeniesienie przedsiębiorstwa (jego składników), lecz dokonana zostanie czynność techniczno-organizacyjna przekazania przedsiębiorstwa – na podstawie protokołu przekazania przedsiębiorstwa przez Wnioskodawcę małżonce do dalszego prowadzenia.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy przekazanie całego przedsiębiorstwa przez małżonka pozostającego w ustawowej wspólności majątkowej, drugiemu małżonkowi, a następnie zakończenie działalności gospodarczej, spowoduje konieczność uiszczenia podatku od towarów i usług...

Zdaniem Wnioskodawcy, ze względu na łączący małżonków ustrój małżeńskiej wspólności ustawowej, wyłączone jest odpłatne przekazanie przez podatnika małżonce przedsiębiorstwa. Wszystkie objęte w prowadzonym przez Wnioskodawcę przedsiębiorstwie składniki majątkowe zostały nabyte w trakcie trwania małżeństwa, stanowią one wspólną współwłasność łączną (nie ułamkową) obydwojga małżonków (art. 31 i 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Tym samym każdemu ze współmałżonków przysługuje – wespół z drugim małżonkiem – prawo do całości wszystkich składników majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa. Z uwagi na panujący w małżeństwie ustrój majątkowy nie jest możliwe dokonanie pomiędzy nimi czynności prawnej translatywnej, na mocy której jakikolwiek element składników majątkowych przedsiębiorstwa może zostać przeniesiony (zbyty) na rzecz drugiego małżonka, gdyż obydwoje małżonkowie są właścicielami tychże składników. Mówiąc wprost, w wyniku przekazania (w sensie techniczno-organizacyjnym) przez Wnioskodawcę małżonce przedsiębiorstwa, nie nabędzie ona żadnego składnika majątkowego przedsiębiorstwa, gdyż już aktualnie (i na moment bezpośrednio poprzedzający przekazanie) jest i będzie ona właścicielem tychże składników majątkowych. Innymi słowy nie można nabyć w oparciu o czynność prawną tego czego jest się już właścicielem. Należy przyjąć, że przekazanie przedsiębiorstwa w opisanym stanie faktycznym jest organizacyjnym przyporządkowaniem przedsiębiorstwa wchodzącego i tak w skład majątku wspólnego małżonków, drugiemu z nich. Czynność taka w ogóle nie wypełnia dyspozycji art. 5 ustawy o VAT (nie stanowi bowiem odpłatnej dostawy towarów/i nie rodzi obowiązku zapłaty podatku od towarów i usług).

Gdyby jednakże przyjąć, iż techniczno-organizacyjna czynność przekazania przedsiębiorstwa między małżonkami stanowi – transakcję zbycia przedsiębiorstwa, to stosownie do art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Słuszność takiego poglądu potwierdził WSA w Poznaniu w wyroku z dnia 7 października 2009 r. (sygn. akt I SA/Po 491/2009), którego teza brzmi: „Wyłączone spod opodatkowania jest zarówno odpłatne jak i nieodpłatne zbycie przedsiębiorstwa. Nie ma przy tym znaczenia forma zbycia – podatkowi nie będą zatem podlegać m.in.: sprzedaż, aport, zamiana i darowizna, jeśli mają za przedmiot przedsiębiorstwo.” Kwestię obowiązku podatkowego, jaki wystąpiłby ewentualnie u Wnioskodawcy w związku z opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy reguluje art. 14 ustawy o VAT. Zgodnie z art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, w przypadku zaprzestania przez podatnika, o którym mowa w art. 15, będącego osobą fizyczną, wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, obowiązanego na podstawie art. 96 ust. 6 do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego. Przepis ten odnosi się więc do towarów, będących na stanie w dniu zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Ponieważ przekazanie całego przedsiębiorstwa żonie Wnioskodawcy nastąpi przed zaprzestaniem (likwidacją) działalności gospodarczej wówczas na dzień tego zaprzestania nie wystąpią towary podlegające opodatkowaniu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Pojęcie towaru ustawodawca zdefiniował w art. 2 pkt 6 ustawy. Stosownie do zapisu zawartego w tym przepisie, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Pojęcie transakcji zbycia, należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu „dostawy towarów”, w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np.: sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego (aportu).

Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej, w tym także w formie aportu, darowizny, nieodpłatnego przekazania, itp.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują terminu „przedsiębiorstwo”, zatem dla potrzeb przepisów ustaw podatkowych należy stosować definicję zawartą w art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem, przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników materialnych i niematerialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5. koncesje, licencje i zezwolenia;
6. patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8. tajemnice przedsiębiorstwa;
9. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Zatem, składniki materialne i niematerialne, wchodzące w skład przedsiębiorstwa, powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, iż można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.

Należy tu wskazać również art. 55² Kodeksu cywilnego, w którym ustawodawca wprowadza zasadę, że czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Wobec powyższego, przedsiębiorstwem w rozumieniu Kodeksu cywilnego jest takie przedsiębiorstwo, które jest zorganizowane i wyposażone w składniki zapewniające realizowanie celów gospodarczych, jest samodzielnym podmiotem prawa funkcjonującym w obrocie gospodarczym.

Z opisu sprawy wynika, iż Wnioskodawca jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem VAT, prowadzi przedsiębiorstwo jako osoba fizyczna wykonująca jednoosobowo działalność gospodarczą. Zainteresowany, pozostający w małżeńskiej ustawowej wspólności majątkowej, zamierza nieodpłatnie przekazać całe prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo swojej małżonce, która na kilka miesięcy przed przekazaniem rozpocznie wykonywanie działalności gospodarczej. Pomiędzy małżonkami nie będzie zawierana żadna umowa powodująca przeniesienie przedsiębiorstwa (jego składników) lecz zostanie dokonana czynność techniczno-organizacyjna przekazania przedsiębiorstwa – na podstawie protokołu przekazania przedsiębiorstwa przez Wnioskodawcę małżonce do dalszego prowadzenia. Małżonek (Wnioskodawca) przekazujący przedsiębiorstwo po czynności tej zakończy prowadzenie działalności gospodarczej. W skład przekazywanego przedsiębiorstwa wchodzą środki trwałe ruchome, jak również zabudowana nieruchomość, której właścicielami są oboje małżonkowie oraz jedna nieruchomość, która jest własnością skarbu państwa, a małżonkowie są użytkownikami wieczystymi gruntów.

Wnioskodawca wskazał, że przekazywane przedsiębiorstwo wypełnia definicję przedsiębiorstwa zawartą w art. 55 kodeksu cywilnego, w skład którego wchodzą:

1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo (nazwa przedsiębiorstwa) przy czym po przekazaniu nazwa (firma) prowadzonej działalności gospodarczej uwzględniać będzie fakt, iż prowadzić ją będzie żona Wnioskodawcy,
2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów.

Nie będą przekazywane natomiast następujące składniki: prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych; wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne; koncesje, licencje; patenty i inne prawa własności przemysłowej; majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne; tajemnice przedsiębiorstwa ze względu na okoliczność, iż albo w ogóle nie występują one w przedsiębiorstwie Wnioskodawcy, bądź nie będą występowały na moment dokonania przekazania przedsiębiorstwa-wierzytelności i środki pieniężne. Wnioskodawca nie korzysta w ramach prowadzonej działalności z gruntów i innych nieruchomości, które są przedmiotem dzierżawy czy najmu. Podatnik, któremu zostanie przekazane przedsiębiorstwo będzie kontynuować prowadzenie działalności w takim samym zakresie jak podatnik przekazujący jako czynny zarejestrowany podatnik VAT.

Biorąc pod uwagę przytoczone przepisy prawa oraz przedstawiony opis zdarzenia przyszłego stwierdzić należy, iż jeżeli przekazane żonie przedsiębiorstwo będzie stanowiło przedsiębiorstwo w rozumieniu w art. 55¹ Kodeksu cywilnego, to czynność taka wyłączona jest spod działania ustawy o podatku od towarów i usług, tj. nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Kwestię obowiązku podatkowego, jaki wystąpiłby ewentualnie u Wnioskodawcy w związku z opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług – towarów, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy, reguluje art. 14 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, w przypadku zaprzestania przez podatnika, o którym mowa w art. 15, będącego osobą fizyczną, wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, obowiązanego na podstawie art. 96 ust. 6, do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego.

Przepis ten odnosi się więc do towarów, będących na stanie w dniu zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Jeżeli zatem przekazanie całego przedsiębiorstwa żonie Wnioskodawcy nastąpi przed zaprzestaniem (likwidacją) działalności gospodarczej, wówczas na dzień tego zaprzestania nie wystąpią towary podlegające opodatkowaniu.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy, że przekazanie całego przedsiębiorstwa przez małżonka pozostającego w ustawowej wspólności majątkowej, drugiemu małżonkowi, a następnie zakończenie działalności gospodarczej nie będzie rodziło obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług oraz, że po stronie Wnioskodawcy nie wystąpi obowiązek podatkowy, o którym mowa w art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy, należało uznać za prawidłowe.

Jednocześnie należy dodać, że tut. Organ nie jest władny do oceny dopuszczalności postępowania Wnioskodawcy i jego stanowiska na gruncie przepisów prawa innych niż przepisy prawa podatkowego. Tym samym przedmiotem niniejszej interpretacji była wyłącznie kwestia ekonomicznego przekazania władztwa nad przedsiębiorstwem, zgodnie z oświadczeniem Wnioskodawcy, że jest to przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55 Kodeksu cywilnego.

Stosownie do przepisu art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.

Należy zatem zaznaczyć, że wydając przedmiotową interpretację tut. Organ oparł się na wynikającym z treści wniosku opisie przedstawionego zdarzenia przyszłego. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego zdarzenia przyszłego, udzielona interpretacja traci swą aktualność.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.