Interpretacja Ministra Finansów
PL/LM/830/29/EOB/2013/RD62950
z 24 kwietnia 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

Na podstawie art. 14e ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) Minister Finansów, z urzędu, zmienia interpretację indywidualną wydaną dnia 29 lipca 2011 r., Nr IPPB2/436-205/11-7/MZ, przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, działającego w imieniu Ministra Finansów na podstawie § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.), dotyczącą podatku od czynności cywilnoprawnych od umowy pożyczki zawartej w 2004 r. i niezgłoszonej do opodatkowania i stwierdza, że stanowisko zaprezentowane przez Wnioskodawcę jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 16 czerwca 2011 r. do Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie zastosowania stawki podatku od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2% z tytułu zawartej w 2004 r. umowy pożyczki. Wniosek został uzupełniony, zgodnie z wezwaniem organu upoważnionego do wydania interpretacji, pismem z dnia 21 lipca 2011 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Jako osoba fizyczna (nieprowadząca działalności gospodarczej) Wnioskodawca dostał od osoby fizycznej (prywatnej) narodowości polskiej, zameldowanej w Polsce, pożyczkę w wysokości 400 000 zł (czterystu tysięcy złotych). Pożyczka była udokumentowana umową pożyczki zawartą w formie pisemnej w dniu 02.01.2004 r. (i w tym dniu podpisaną). Podpisanie umowy, jak i przekazanie kwoty pożyczki nastąpiło w 2004 r. Pożyczka nie została dotychczas zwrócona.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Na podstawie której stawki Wnioskodawca ma się rozliczyć z urzędem skarbowym płacąc podatek od czynności cywilnoprawnych w 2011 r.: czy na podstawie obowiązującej w 2004 r. stawki 2%, czy na podstawie stawki 20% obowiązującej od 01.2007 r. (art. 7 ust. 5)?

Zdaniem Wnioskodawcy, powinien rozliczyć się przy zastosowaniu stawki podatku PCC, która obowiązywała w 2004 r., czyli 2% od kwoty udzielonej pożyczki. Jak wynika z treści art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej. Skoro czynność została wykonana w 2004 r., to składając w 2011 r. deklarację PCC i wpłacając podatek powinien On zastosować stawkę 2% PCC i zapłacić odsetki od zaległości podatkowych za cały okres. Stawka PCC w wysokości 20% nie może mieć w tym przypadku zastosowania, gdyż przepis ją wprowadzający wszedł w życie w 2007 r. i nie może mieć zastosowania do stanów przeszłych (sprzed 2007 r.). Po drugie, stawka 20% miałaby zastosowanie, gdyby podatnik powołał się na fakt otrzymania pożyczki przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego. W przypadku Wnioskodawcy, zgodnie z jego oświadczeniem, fakt taki nie wystąpił.

Wobec powyższego, zdaniem Wnioskodawcy, mimo iż podatek PCC od pożyczki z 2004 r. byłby płacony w 2011 r., powinien on zostać rozliczony przy zastosowaniu stawki 2% + odsetki, a nie 20%, nawet gdy urząd skarbowy wszczął jakieś postępowanie (np. podatkowe) i w trakcie tego postępowania Wnioskodawca powołałby się na fakt otrzymania tej pożyczki.

W interpretacji indywidualnej z dnia 29 lipca 2011 r., Nr IPPB2/436-205/11-7/MZ, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie stwierdził, że stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

W uzasadnieniu wskazał, że w związku z tym, iż przedstawiona we wniosku umowa pożyczki została zawarta 2 stycznia 2004 r., w przedmiotowej sprawie znajdzie zastosowanie przepis art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 222, poz. 1629), bowiem zgodnie z ww. przepisem do czynności cywilnoprawnych, z tytułu których obowiązek podatkowy powstał przed dniem 1 stycznia 2007 r. stosuje się przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r. Podsumowując stwierdził, że płacąc podatek od czynności cywilnoprawnych w 2011 r. z tytułu zawartej w dniu 2 stycznia 2004 r. umowy pożyczki, stawka podatku wyniesie 2% oraz że w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku nie będzie miała zastosowania stawka sankcyjna 20%.

Minister Finansów po dokonaniu analizy sprawy stwierdza, co następuje.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca, jako pożyczkobiorca, zawarł w 2004 r. umowę pożyczki na kwotę 400.000 PLN. Zawarcie pożyczki nastąpiło na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i w Polsce pożyczkodawca wydał pożyczkobiorcy przedmiot umowy.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649, z późn. zm.), zwanej dalej: uPCC, w brzmieniu obowiązującym w 2004 r., podatkowi temu podlegały umowy pożyczki.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 uPCC obowiązek podatkowy powstał z chwilą dokonania czynności (tj. 02.01.2004 r.). W terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, na podstawie przepisu art. 10 uPCC, podatnicy (pożyczkodawca lub pożyczkobiorca, będący wówczas podmiotami zobowiązanymi solidarnie) byli obowiązani bez wezwania organu podatkowego złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz obliczyć i wpłacić podatek.

Jednym ze sposobów wygaśnięcia zobowiązania podatkowego jest przedawnienie. Stosownie do art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Taka sytuacja została opisana przez Wnioskodawcę. Jeżeli więc w przedmiotowej sprawie termin płatności podatku upłynął 16.01.2004 r. to zobowiązanie podatkowe przedawniło się z końcem 2009 r.

Konsekwencją przedawnienia się zobowiązania podatkowego jest brak podstaw do egzekwowania należności podatkowej przez organ podatkowy. Nie ma także wówczas uzasadnienia do zapłaty podatku przez podatnika.

Zgodnie jednak z przepisem art. 3 ust. 1 pkt 4 uPCC, jeżeli podatnik nie złożył deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych w terminie 5 lat od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku (w przedmiotowej sprawie do końca 2009 r.), a następnie powołuje się przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt jej dokonania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika na fakt dokonania czynności cywilnoprawnej. Od chwili powstania obowiązku podatkowego tj. od chwili powołania się przez podatnika na fakt dokonania czynności cywilnoprawnej, biegnie 14-dniowy termin zapłaty podatku.

Jednocześnie, stosownie do art. 7 ust. 5 pkt 1 uPCC, jeżeli przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego podatnik powołuje się na fakt zawarcia np. umowy pożyczki, a należny podatek od tej czynności nie został zapłacony, stawka podatku wynosi 20%. Jak wyjaśnił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 13 lipca 2011 r., sygn. akt II FSK 413/10: „Zastosowanie tej stawki podatkowej następuje w przypadku powołania się na fakt zawarcia takiej umowy (tj. umowy pożyczki) przed określonym organem w toku czynności prowadzonych przez ten organ i stwierdzenia niewypełnienia obowiązku zapłaty należnego z tego tytułu podatku we właściwym czasie. (…) W takim wypadku obowiązek podatkowy nie może zostać wykonany w sposób wskazany w art. 10 ust. 1 uPCC, tj. przez złożenie deklaracji oraz wpłatę należnego podatku. Przewidziany w tym przepisie 14-dniowy termin mógł zostać zachowany jedynie w przypadku wypełnienia określonych w nim obowiązków od daty dokonania czynności cywilnoprawnej (pierwotne powstanie obowiązku podatkowego – art. 3 ust. 1 pkt 1 uPCC). Odmienne (…) rozumienie omawianych przepisów prowadziłoby do niczym nieuzasadnionego preferowania tych podatników, którzy spóźniali się z wypełnieniem obowiązków przez okres przekraczający 5 lat, wobec tych podatników, którzy to uczynili przed upływem tego okresu.”.

Sąd w powyższym wyroku wskazał, że określenie „powołuje się” użyte w przepisach art. 3 ust. 1 pkt 4 oraz art. 7 ust. 5 pkt 1 uPCC należy rozumieć w analogiczny sposób. Cytując, „nie ma bowiem racjonalnego uzasadnienia dla różnego rozumienia tych samych określeń wprowadzonych w różnych jednostkach redakcyjnych tej samej ustawy”. Z powyższego wynika, że aby powstał obowiązek podatkowy na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 4 uPCC, musi nastąpić powołanie przed organami i w okolicznościach, określonych w art. 7 ust. 5 pkt 1 uPCC, tj. przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego.

Nie można zgodzić się z twierdzeniem Wnioskodawcy, że 20% stawka sankcyjna ma zastosowanie wyłącznie do umów zawartych po 01.01.2007 r. Jeżeli czynność została dokonana przed dniem 1 stycznia 2007 r., zaś powtórny obowiązek podatkowy powstał na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 4 uPCC – z chwilą powołania się przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt zawarcia umowy pożyczki, to konsekwencją jest zastosowanie 20% stawki podatku określonej w art. 7 ust. 5 uPCC.

Jednoznaczne stanowisko sądów administracyjnych wskazuje, że art. 4 ust. 1 ustawy nowelizującej z dnia 16 listopada 2006 r. nie wymaga, by zastosowanie 20% stawki podatku zależało od dokonania czynności cywilnoprawnej po wejściu w życie ustawy nowelizującej, tj. po 01.01.2007 r., lecz by obowiązek podatkowy od tej czynności powstał po jej wejściu w życie (wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego: z dnia 13 lipca 2011 r., sygn. akt II FSK 413/10, z dnia 4 listopada 2011 r., sygn. akt II FSK 836/10, z dnia 17 maja 2012 r. sygn. akt II FSK 2195/10 oraz z dnia 10 stycznia 2012 r. sygn. akt II FSK 1304/10). Zaprezentowana wyżej wykładnia przepisów nie została też zakwestionowana przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku wydanym dnia 19 czerwca 2012 r., sygn. akt P 41/10.

Wobec powyższego stanowisko Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie zawarte w interpretacji indywidualnej należy uznać za nieprawidłowe.

Nieprawidłowe jest też stanowisko zaprezentowane przez Wnioskodawcę.

Podsumowując, należy stwierdzić, iż w przedstawionym przez Wnioskodawcę przypadku z końcem 2009 r. nastąpiło przedawnienie zobowiązania podatkowego.

W efekcie powyższego, do chwili powołania się przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt zawarcia umowy pożyczki nie było podstaw do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Z chwilą powołania się przez podatnika na fakt dokonania czynności cywilnoprawnej powstaje obowiązek podatkowy na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 4 uPCC. Konsekwencją tego powinno być zastosowanie stawki przewidzianej w przepisie art. 7 ust. 5 pkt 1 uPCC, zgodnie z którym stawka podatku wynosi 20%, jeżeli przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego podatnik powołuje się na fakt zawarcia np. umowy pożyczki, a należny podatek od tej czynności nie został zapłacony.

Jeżeli zapłata podatku następuje po upływie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego (na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 4 uPCC) podatnik jest zobowiązany do zapłaty także odsetek za zwłokę, stosownie do art. 53 Ordynacji podatkowej.

Zmiana interpretacji dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu dokonania zmiany.

Na podstawie przepisów ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.) stronie przysługuje prawo wniesienia skargi na niniejszą zmianę interpretacji do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, po uprzednim wezwaniu na piśmie Ministra Finansów – w terminie czternastu dni od dnia doręczenia interpretacji – do usunięcia naruszenia prawa.

Skargę wnosi się (w dwóch egzemplarzach) za pośrednictwem Ministra Finansów (adres: Minister Finansów, ul. Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli Minister Finansów nie udzieli odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia wezwania do usunięcia naruszenia prawa.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.