Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/1/436-167/13/MZ
z 30 września 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z dnia 21 czerwca 2013 r. (data wpływu do tut. Biura – 01 lipca 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie zasadności zwrotu podatku uiszczonego przy zawieraniu umowy sprzedaży nieruchomości - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 01 lipca 2013 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie zasadności zwrotu podatku uiszczonego przy zawieraniu umowy sprzedaży nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 29 września 2012 r. Wnioskodawczyni wraz z mężem, jako strona kupująca, przystąpiła do umowy sprzedaży nieruchomości lokalowej nr…, znajdującej się w K. Umowa, zgodnie z przepisami prawa, została sporządzona w formie aktu notarialnego. Notariusz pobrała i odprowadziła podatek od czynności cywilnoprawnych w kwocie 3.600 zł. Strony w umowie sprzedaży umówiły się m.in., że zbywca w określonym czasie spełni warunki i doprowadzi do wykreślenia z księgi wieczystej, prowadzonej dla nabytej nieruchomości lokalowej, hipoteki umownej kaucyjnej, obciążającej nieruchomość lokalową, ustanowionej na rzecz Gminy Miejskiej K., zabezpieczającej zwrot kwoty stanowiącej wartość zwaloryzowanej bonifikaty. Niestety, warunek wykreślenia hipoteki nie został spełniony przez zbywcę, w efekcie czego Wnioskodawczyni wraz z mężem, jako nowi właściciele nieruchomości zostali narażeni na roszczenia ze strony Gminy Miejskiej K. o zapłatę kwoty zwaloryzowanej bonifikaty, do których się nie przyczynili i za które nie odpowiadają osobiście.

W tej sytuacji w dniu 26 kwietnia 2013 r. Wnioskodawczyni wraz z mężem złożyła przed notariuszem M. W. skuteczne oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu istotnego, co do skutków prawnych wynikających z zawarcia pierwotnej umowy sprzedaży przedmiotowej nieruchomości lokalowej. Tym samym przywrócono stan prawny sprzed pierwotnej umowy sprzedaży. Na dzień dzisiejszy Sąd Rejonowy dla K. wpisał już w księdze wieczystej, prowadzonej dla przedmiotowej nieruchomości lokalowej, własność na rzecz poprzedniego właściciela, tj. Z. R., przywracając stan zapisów sprzed pierwotnej umowy sprzedaży.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w opisanej sytuacji prawnej i faktycznej Wnioskodawczyni oraz jej mężowi przysługuje prawo zwrotu od Skarbu Państwa, uiszczonego przy zawieraniu pierwotnej umowy sprzedaży, podatku od czynności cywilnoprawnych w kwocie 3.600 zł?

W ocenie Wnioskodawczyni, w świetle art. 11 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, jedną z przesłanek zwrotu podatku od czynności cywilnoprawnych jest fakt skutecznego uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia woli (nieważność względna). Z nieważnością względną czynności prawnej mamy do czynienia w przypadku złożenia oświadczenia woli pod wpływem błędu istotnego.

Wnioskodawczyni wskazała, iż złożyła wraz z mężem oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych, z zachowaniem wymaganej formy prawnej aktu notarialnego co spowodowało, że czynność prawna - sprzedaż nieruchomości lokalowej, uznana została za nieważną.

Zdaniem Wnioskodawczyni, na podstawie przedstawionych wyżej faktów, w związku ze skutecznym uchyleniem się od skutków prawnych umowy sprzedaży nieruchomości, przysługuje jej zwrot podatku od czynności cywilnoprawnych w kwocie 3.600 zł, który został pobrany przez notariusza przy pierwotnej umowie sprzedaży.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r., Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) podatek, z zastrzeżeniem ust. 2, podlega zwrotowi, jeżeli:

1. uchylone zostały skutki prawne oświadczenia woli (nieważność względna);
2. nie spełnił się warunek zawieszający, od którego uzależniono wykonanie czynności cywilnoprawnej;
3. (uchylony)
4. podwyższenie kapitału spółki nie zostanie zarejestrowane lub zostanie zarejestrowane w wysokości niższej niż określona w uchwale - w części stanowiącej różnicę między podatkiem zapłaconym i podatkiem należnym od podwyższenia kapitału ujawnionego w rejestrze przedsiębiorców;
5. nie dokonano wpisu hipoteki do księgi wieczystej.
   
   

W myśl ust. 2 art. 11 ww. ustawy podatek nie podlega zwrotowi po upływie 5 lat od końca roku, w którym został zapłacony.

Jedną z przesłanek zwrotu podatku od czynności cywilnoprawnych jest zatem fakt uchylenia skutków prawnych oświadczenia woli (nieważność względna). Nieważność względną powodują:

• błąd co do treści; błąd to mylne wyobrażenie co do rzeczywistego stanu rzeczy,
• podstęp, czyli błąd kwalifikowany polegający na celowym wprowadzeniu w błąd osoby składającej oświadczenie,
• groźba, czyli wywarcie przymusu psychicznego w sposób budzący strach; groźba powinna być bezprawna (np. groźba pobicia), bezwzględna i poważna,
• wyzysk, czyli zastrzeżenie w umowie rażąco niewspółmiernych, wzajemnych świadczeń przez stronę wyzyskującą przymusowe położenie, niedołęstwo lub niedoświadczenie drugiej strony.
  
  

Z nieważnością względną czynności prawnej mamy więc do czynienia m.in. w przypadku złożenia oświadczenia woli pod wpływem błędu w rozumieniu art. 84 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Zgodnie bowiem z przepisem art. 84 § 1 Kodeksu cywilnego w razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej.

W myśl natomiast art. 84 ust. 2 Kodeksu cywilnego można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny).

Z kolei art. 88 § 1 Kodeksu cywilnego daje możliwość osobie, która działała pod wpływem błędu uchylenia się od skutków prawnych tak złożonego oświadczenia woli. Uchylenie się następuje poprzez oświadczenie złożone w terminie określonym w art. 88 § 2 Kodeksu cywilnego. Samo złożenie oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych powoduje, że daną czynność prawną uważa się za nieważną od samego początku (ex tunc).

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, iż w dniu 29 września 2012 r. Wnioskodawczyni wraz z mężem zawarła umowę sprzedaży, na podstawie której małżonkowie nabyli nieruchomość lokalową. Notariusz pobrał i odprowadził podatek od czynności cywilnoprawnych w kwocie 3.600 zł. Strony w umowie sprzedaży umówiły się m.in., że zbywca w określonym czasie spełni warunki i doprowadzi do wykreślenia z księgi wieczystej, prowadzonej dla nabytej nieruchomości lokalowej, hipoteki umownej kaucyjnej, obciążającej tę nieruchomość ustanowionej na rzecz Gminy i zabezpieczającej zwrot kwoty stanowiącej wartość zwaloryzowanej bonifikaty. Warunek wykreślenia hipoteki nie został spełniony przez zbywcę, wobec czego Wnioskodawczyni wraz z mężem, jako nowi właściciele nieruchomości zostali narażeni na roszczenia finansowe ze strony Gminy, wynikające z ustanowionej hipoteki. W dniu 26 kwietnia 2013 r. Wnioskodawczyni wraz z mężem złożyła przed notariuszem (sporządzającym wcześniej ww. akt notarialny) oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu istotnego, co do skutków prawnych wynikających z zawarcia pierwotnej umowy sprzedaży przedmiotowej nieruchomości lokalowej.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż postanowienia umowy sprzedaży, zawartej w dniu 29 września 2012 r. zawierały oprócz zobowiązania się zbywcy do przeniesienia własności zbywanej nieruchomości, także jego zobowiązanie do podjęcia czynności mającej na celu wykreślenie hipoteki. Zbywca tego nie uczynił.

Skoro zatem istotnie - jak wskazuje w opisie stanu faktycznego Wnioskodawczyni - poprzez złożone oświadczenie nastąpiło skuteczne uchylenie się od skutków prawnych umowy sprzedaży nieruchomości, to spełnione zostały przesłanki do zwrotu podatku w trybie art. 11 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Podkreślić jednakże należy, iż upoważniony Organ udziela pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania ustaw podatkowych oraz wydanych na ich podstawie aktów wykonawczych i ratyfikowanych umów międzynarodowych związanych z materią podatkową. Organ interpretacyjny uprawniony jest zatem do dokonywania prawnopodatkowej kwalifikacji zdarzeń. Innymi słowy, aby Organ mógł wskazać jakie regulacje bądź skutki podatkowe związane są z dokonaniem konkretnej czynności - czynność ta musi być jednoznacznie określona i nazwana w świetle odrębnych - pozapodatkowych instytucji. W przedstawionym stanie faktycznym Organ nie ma zatem prawa rozstrzygać czy nastąpiło uchylenie się od skutków oświadczenia woli. Przyjął to jako element stanu faktycznego opisanego przez Wnioskodawczynię.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Niniejsza interpretacja stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że Minister Finansów, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną), została wydana wyłącznie dla Wnioskodawczyni. Stosownie do powyższego mąż Wnioskodawczyni chcąc uzyskać interpretację indywidualną w przedmiotowym zakresie, winien wystąpić z odrębnym zapytaniem i uiścić stosowną opłatę.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.