Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP3/443-1487/11-2/JF
z 17 lutego 2012 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

 

Rodzaj dokumentu
interpretacja indywidualna
Sygnatura
IPPP3/443-1487/11-2/JF
Data
2012.02.17



Autor
Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie


Temat
Podatek od towarów i usług --> Miejsce świadczenia --> Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług --> Miejsce świadczenia usług transportowych

Podatek od towarów i usług --> Odliczenie i zwrot podatku. Odliczanie częściowe --> Odliczenie i zwrot podatku --> Odliczenie podatku


Słowa kluczowe
miejsce świadczenia
prawo do odliczenia
usługi kompleksowe


Istota interpretacji
Usługa organizacji wyjazdów służbowych jako usługa kompleksowa oraz miejsca świadczenia i prawa do odliczenia podatku naliczonego



Wniosek ORD-IN 559 kB

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 15.11.2011 r. (data wpływu 18.11.2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

  • uznania za świadczenie kompleksowe i miejsca świadczenia usługi obsługi wyjazdów służbowych - jest prawidłowe
  • prawa do odliczenia usługi hotelowej - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18.11.2011 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania za świadczenie kompleksowe i miejsca świadczenia usługi obsługi wyjazdów służbowych oraz prawa do odliczenia usługi hotelowej.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Spółka zamierza podjąć działalność w zakresie oferowania podmiotom trzecim usług kompleksowej obsługi wyjazdów służbowych. W ramach usługi Spółka udostępnia swoim klientom specjalną aplikację internetową, umożliwiającą rezerwację hotelu w miejscu podróży, a także inne usługi niezbędne w czasie podróży służbowej takie jak samochód w miejscu podróży, sala konferencyjna dla potrzeb spotkania itp. Aplikacja umożliwia użytkownikowi zarządzanie podróżami służbowymi poprzez możliwość dokonywania samodzielnych rezerwacji hoteli, rezygnacji z rezerwacji.

Z tytułu świadczonej usługi Spółka wystawia na nabywcę raz w miesiącu fakturę obejmującą łączną wartość usługi obsługi wyjazdów służbowych świadczonej w danym miesiącu. Jednocześnie dostawcy poszczególnych usług składających się na kompleksową usługę obsługi wyjazdów służbowych wystawiają na Spółkę faktury (Spółka nabywa te usługi we własnym imieniu).

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

  1. Czy świadczoną usługę obsługi wyjazdów służbowych można potraktować dla celów podatku VAT jako jedną usługę kompleksową, podlegająca opodatkowaniu w jednej stawce właściwej dla tego typu usług (23%)...
  2. Czy miejscem świadczenia kompleksowej usługi obsługi wyjazdów służbowych będzie miejsce siedziby nabywcy usługi...
  3. Czy Spółce przysługiwać będzie prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z zakupem usługi hotelowej wchodzącej w skład kompleksowej usługi obsługi wyjazdów służbowych świadczonej na rzecz kontrahentów..
  4. Czy kontrahenci nabywając usługę obsługi wyjazdów służbowych będą mieli prawo do obniżenia podatku o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktury dokumentującej nabycie wspomnianej usług...

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1.

Zgodnie z ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W sytuacji, w której świadczenie usługodawcy ma złożony charakter (składa się z zespołu świadczeń), dla prawidłowego zastosowania zasad opodatkowania wynikających z ustawy o VAT należy w pierwszej kolejności określić, czy mamy do czynienia z:

  1. jednym świadczeniem głównym (zasadniczym), wobec którego wszystkie pozostałe świadczenia mają charakter pomocniczy, uatrakcyjniający korzystanie ze świadczenia głównego - w takiej sytuacji, całość świadczenia będzie podlegała (bądź nie) opodatkowaniu na zasadach przewidzianych dla świadczenia głównego, czy też,
  2. jedną kompleksową usługą składającą się z kilku świadczeń składowych - w takiej sytuacji, całość świadczenia będzie podlegała (bądź nie) opodatkowaniu na zasadach przewidzianych dla danej kompleksowej usługi, czy też,
  3. szeregiem odrębnych usług - w takiej sytuacji, każda z odrębnych usług będzie podlegała (bądź nie) opodatkowaniu zasadach dla niej przewidzianych.

Zdaniem Spółki, w niniejszej sprawie celem ekonomicznym transakcji jest nabycie przez kontrahenta jednej kompleksowej usługi składającej się z szeregu świadczeń składowych.

W ramach bowiem umów podpisywanych z kontrahentami wprowadzone zostaną postanowienia, zgodnie z którymi:

  • przedmiotem umowy będzie wyświadczenie przez Spółkę jednej usługi o kompleksowym charakterze,
  • umowa zawierać będzie oświadczenie kontrahenta, zgodnie z którym jego celem przy nabyciu usługi kompleksowej nabycie zespołu świadczeń składających się na daną usługę,
  • powyższy, zadeklarowany przez kontrahenta cel ekonomiczny jest dodatkowo potwierdzony zapisami Umowy, zgodnie którymi niemożliwość wykonania przez Spółkę dowolnego ze świadczeń wchodzących w skład kompleksowej usługi uprawnia kontrahenta do odstąpienia od umowy w zakresie nabycia całości umowy kompleksowej,
  • w świetle powyższego, istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że bez możliwości zrealizowania przez Spółkę choćby jednego ze świadczeń składowych kontrahent nie zdecydowałby się na nabycie danej usługi kompleksowej,
  • powyższa sytuacja jest całkowicie zrozumiała ze względu na charakter świadczeń nabywanych przez kontrahenta w ramach usługi kompleksowej, które są ze sobą ściśle powiązane i stanowią całość pod względem ekonomicznym i gospodarczym, wobec czego przedstawiają wartość ekonomiczną dla kontrahenta wyłącznie w razie ich łącznego wyświadczenia przez Spółkę.

Uwzględniając te okoliczności należy wskazać, iż usługa kompleksowej obsługi wyjazdu służbowego winna być traktowana jako jedna usługa i opodatkowana zgodnie z art. 4l ust. 1 ustawy o VAT, tj. wg stawki 23%. W tym miejscu należy dodać, iż kwestia opodatkowania usług kompleksowych była przedmiotem wielu indywidualnych interpretacji. Przywołać należy w szczególności interpretację z dnia 30 listopada 2010 r. wydaną w sprawie o sygn. IPPP2/443-677/10-3/IG. Interpretacja ta jest zgodna ze stanowiskiem Spółki w przedkładanej sprawie. Dodatkowo we wspomnianej interpretacji znajdują się odesłania do szeregu innych interpretacji, zawierających stanowiska odpowiadające stanowisku reprezentowanemu przez Spółkę.

Ad. 2

Zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy o VAT, co do zasady miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i la, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j i art. 28n ustawy o VAT.

W niniejszej sprawie nie zachodzi żadne z odstępstw od podstawowej zasady. Świadczona usługa kompleksowa obsługi wyjazdu służbowego nie jest bowiem usługą związaną z nieruchomością, ani też usługą świadczenia transportu pasażerów. Jej kompleksowy charakter powoduje, iż usługi cząstkowe wchodzące w jej skład tracą swój odrębny, indywidualny charakter.

Ad. 3.

Co do zasady, zgodnie z art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, obniżenia kwoty podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika usług noclegowych. Jednakże w sytuacji, gdy usługi noclegowe są następnie odsprzedawane, brak prawa do odliczenia podatku prowadzi de facto do podwójnego opodatkowania. Przy braku prawa do odliczenia, naliczony podatek zwiększa bowiem koszt odsprzedawanej usługi i w efekcie podatek należny od usługi kompleksowej naliczany byłby nie tylko od samej wartości usługi, ale również i od podatku VAT od usługi wchodzącej w skład usługi kompleksowej. Spółka zdaje sobie sprawę z tego, że państwa członkowskie w oparciu o art. 170 Dyrektywy 112 mogą do czasu wejścia w życie przepisów, określonych w akapicie pierwszym art. 176 utrzymać wszystkie wyłączania przewidziana w prawie krajowym w dniu 1 stycznia 1979 r. lub w odniesieniu do państw członkowskich, które przystąpiły do Wspólnoty po tym terminie, przepisy obowiązujące w dniu ich przystąpienia. Jednakże wyłączenia te muszą być tak skonstruowane, aby w jak najmniejszym stopniu wypaczać funkcjonowanie systemu podatku od wartości dodanej.

W analizowanym przepisie art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług Polska utrzymała wyłączenia z prawa do odliczania na wszelkie wydatki na usługi hotelowe, bez względu na to, czy mają one związek z prowadzoną działalnością gospodarczą podatnika, czy też nie. W ocenie Spółki tak daleko idące wyłączenie, nie dające z drugiej strony żadnych możliwości wykazania przez podatnika, że tego rodzaju wydatki nie są wydatkami na artykuły luksusowe, rozrywkę lub wydatki reprezentacyjne (ogólnie na cele zaspakajające potrzeby osobiste) rażąco narusza zasadę proporcjonalności. Zasada proporcjonalności jest jedną z zasad ogólnych (podstawowych) prawa Unii Europejskiej. Zakłada ona, że podjęte środki prawne muszą być współmierne (konieczne i proporcjonalne do wagi zagadnienia, jeśli chodzi o cel, jaki prawodawca chce osiągnąć. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, wszelkie odstępstwa od zasad wynikających z Dyrektywy w przepisach krajowych muszą być tak precyzyjnie skonstruowane, aby osiągnęły swój cel wypaczając w jak najmniejszym stopniu funkcjonowanie systemu podatku od wartości dodanej. Oznacza to, iż muszą być jak najmniej „inwazyjne”. Niedozwolone są takie regulacje, które mają charakter ogólny, uderzający w dużej mierze w uczciwych podatników, „przy okazji” likwidując też niepożądane zjawiska (por. VAT w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, J M Ł K wydawnictwo C.H.B, Warszawa 2005 str. 14).

Powołując się zatem na orzeczenie z 19 września 2000 roku w sprawach C-177/99, Ampafrance S.A. przeciwko Directeur des Servives Fiscaux de Maine-et- Loire oraz C-181/99 Sanofi Synthelabo, dawniej Sanofi Winthrop S.A. przeciwko Directeur des Services Fiscaux du Val-de-Marne, Spółka uznaje, że w sytuacji, gdy nabywa usługi hotelowe, stanowiące część składową usług przez Nią świadczonych (obsługi wyjazdów służbowych), a zatem niewątpliwie związanych z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą, ma prawo do obniżania kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego zapłaconego przy ich zakupie. Warto zauważyć, że w sprawach będących przedmiotem tego orzeczenia Francja zachowując procedury określone w art. 17 (7) VI Dyrektywy, a zatem będąc upoważnioną, wyłączyła z odliczenia podobne usługi z prawa do odliczenia, jednakże Trybunał orzekł niezgodność tychże wyłączeń ze względu na naruszenie zasady proporcjonalności (współmierności). Należy więc uznać, że Polska utrzymując podobne wyłączenia bez możliwości udowodnienia przez podatnika związku tych wydatków z działalnością gospodarczą również naruszyła tę zasadę, która jak to wielokrotnie podkreślał Trybunał ma status prawa pierwotnego (stosowanego bezpośrednio). Uwzględniając więc te okoliczności wskazać należy, iż Spółce przysługiwać będzie prawo do obniżenia podatku związanego z nabyciem usługi hotelowej, która następnie wejdzie w skład kompleksowej usługi obsługi delegacji.

Ad. 4

Zgodnie z art 86 ustawy o VAT, w zakresie w jakim towary i usługi wykorzystywane są do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Jednocześnie art. 88 ustawy o VAT zawiera katalog towarów i usług, których nabycie nie daje prawa do obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego. Do katalogu tego zostały zaliczone m.in. usługi noclegowe. Jednakże w niniejszej sprawie kontrahent nie nabywa pojedynczej usługi noclegowej, ale kompleksową usługę obsługi konferencji. Nie będą więc do niego miały zastosowania ograniczenia wynikające z art. 88 ustawy o VAT i cały podatek VAT wynikający z faktury dokumentującej zakup usługi kompleksowej stanowić będzie podstawę obniżenia kwoty podatku należnego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego

  • w zakresie uznania za świadczenie kompleksowe i miejsca świadczenia usługi obsługi wyjazdów służbowych uznaje się za prawidłowe
  • oraz w zakresie prawa do odliczenia usługi hotelowej uznaje się za nieprawidłowe.

Ad. 1.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. z 2011 r. Dz. U. Nr 177, poz. 1054 ze zm.) - zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…). W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Jak stanowi art. 106 ust. 1 ustawy podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust.1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Z powołanych przepisów wynika, że opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług realizowane na terytorium kraju. Ponadto co do zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne. Jednak w sytuacji gdy jedna usługa obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia kilka świadczeń, usługa ta nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych.

Pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas gdy inny lub inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania, co do usługi zasadniczej.

Natomiast aby móc wskazać, iż dana usługa jest usługą złożoną (kompleksową), winna składać się ona z różnych świadczeń, których realizacja prowadzi jednak do jednego celu. Na usługę złożoną składa się więc kombinacja różnych czynności, prowadzących do realizacji określonego celu – do wykonania świadczenia głównego, na które składają się różne świadczenia pomocnicze. Natomiast usługę należy uznać za pomocniczą, jeśli nie stanowi ona celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania usługi zasadniczej. Pojedyncza usługa traktowana jest zatem jak element usługi kompleksowej wówczas, jeżeli cel świadczenia usługi pomocniczej jest zdeterminowany przez usługę główną oraz nie można wykonać lub wykorzystać usługi głównej bez usługi pomocniczej.

Zatem, z ekonomicznego punktu widzenia usługi nie powinny być dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy tworzyć będą jedną usługę kompleksową, obejmującą kilka świadczeń pomocniczych. Jeżeli jednak w skład świadczonej usługi wchodzić będą czynności, które nie służą wyłącznie wykonaniu czynności głównej, zasadniczej, lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie ma podstaw dla traktowania ich jako elementu usługi kompleksowej.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, iż Spółka w ramach prowadzonej działalności zamierza oferować usługi kompleksowej obsługi wyjazdów służbowych. W tym celu uruchomiono aplikację internetową, umożliwiającą samodzielną rezerwację hotelu w miejscu podróży, a także inne usługi niezbędne w czasie podróży służbowej takie jak samochód (do korzystania na miejscu), sala konferencyjna itp. Z tytułu świadczonej usługi Spółka wystawia na nabywcę raz w miesiącu fakturę obejmującą łączną wartość usługi obsługi wyjazdów służbowych świadczonej w danym miesiącu. Jednocześnie dostawcy poszczególnych usług składających się na kompleksową usługę obsługi wyjazdów służbowych wystawiają na Spółkę faktury (Spółka nabywa te usługi we własnym imieniu). Wątpliwość Spółki dotyczy prawidłowości klasyfikowania świadczonej usługi jako usługi kompleksowej.

Odnosząc się do opisanych okoliczności należy ustalić czy świadczona przez Spółkę usługa jest usługą pojedynczą czy też usługą złożoną, tj. taką, która składa się z kombinacji różnych świadczeń, których realizacja prowadzi jednak do jednego celu. Realizacja usługi polega na udostępnieniu zamawiającemu aplikacji internetowej, rezerwacji hotelu, samochodu, sali konferencyjnej itp. Rezultatem tych działań jest organizacja wyjazdu służbowego dla klienta. Na usługę tę składa się więc kombinacja różnych czynności, prowadzących do realizacji określonego celu – do wykonania świadczenia głównego, na które składają się różne czynności pomocnicze, które nie stanowią celu samego w sobie, lecz są środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania usługi zasadniczej. W przedstawionej sytuacji udostępnienie aplikacji internetowej, rezerwacja hotelu, samochodu, sali konferencyjnej należy traktować jako elementy usługi kompleksowej obsługi wyjazdów służbowych, bowiem cel świadczenia poszczególnych czynności jest zdeterminowany przez usługę główną, trudno bowiem wykonać obsługi wyjazdu służbowego bez wskazanych czynności pomocniczych.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, iż zgodnie z zawartą umową, celem ekonomicznym świadczonej usługi będzie nabywanie przez klientów Spółki kompleksowej usługi organizacji wyjazdów służbowych, których elementem składowym będzie wynajęcie hotelu, samochodu, sali konferencyjnej itp.

Odnosząc się do stawki podatku dla ww. usługi świadczonej przez Spółkę, należy powołać przede wszystkim art. 41 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Jednakże, zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w treści ustawy, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi, bądź zwolnienie od podatku.

W związku z tym, iż w rozpatrywanej sprawie nie ma miejsca sprzedaż odrębnych usług, lecz świadczenie kompleksowe, ocenie podatkowoprawnej, również w zakresie zastosowania właściwej stawki podatku, podlega zatem usługa kompleksowa organizacji wyjazdów służbowych. W celu określenia prawidłowej stawki podatku należy rozpatrywać taką właśnie usługę.

Należy wskazać, iż ustawodawca nie przewidział preferencyjnej stawki podatku dla tego rodzaju usługi. Tym samym dla usługi organizacji wyjazdów służbowych należy zastosować stawkę podatku wynikającą z art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146a pkt 1 ustawy, tj. w 2011 r. 23%. Zatem Spółka dla usługi kompleksowej organizacji wyjazdów służbowych winien zastosować stawkę 23%.

Zatem stanowisko Spółki w tym zakresie jest prawidłowe.

Ad. 2.

Generalnie, co wynika z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Dla potrzeb podatku od towarów i usług sprzedażą jest odpłatna dostawa i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów – art. 2 pkt 22 ustawy. Ponadto podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust.1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16 (art. 106 ust. 1 ustawy).

Zatem opodatkowaniu podlegają odpłatna sprzedaż towarów i usług dokonywana na terytorium kraju, a podmioty prowadzące działalność gospodarczą obowiązani są do udokumentowania dokonanej sprzedaży poprzez wystawienie faktury. Innymi słowy podatnik podatku od towarów i usług dokonujący sprzedaży z miejsca na terytorium kraju innemu podmiotowi posiadającemu siedzibę działalności gospodarczej, stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej lub stałe zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu na terytorium kraju - dla którego to miejsca dostawa towarów lub świadczenie usług jest dokonywane - obowiązany jest do opodatkowania dokonanej sprzedaży.

Z przedstawionego przez Wnioskodawcę zdarzenia przyszłego oraz z charakteru usługi świadczonej przez Wnioskodawcę wynika, że usługa może być potencjalnie świadczona dla różnych podmiotów zarówno krajowych jak spoza terytorium kraju. Wobec tego w zależności od tego czy usługobiorcą będzie podatnik krajowy czy też spoza terytorium kraju za każdym razem należy ustalać miejsce świadczenia. Przy czym w przypadku kiedy Wnioskodawca będzie świadczył usługę organizacji wyjazdów służbowych dla podatnika posiadającego siedzibę prowadzenia działalności gospodarczej czy też miejsce stałego prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, zastosowanie znajdzie polski porządek prawny i podmiotem zobowiązanym do opodatkowania usługi będzie Wnioskodawca.

W sytuacji kiedy Wnioskodawca będzie świadczył usługę obsługi wyjazdów służbowych dla podatnika spoza terytorium kraju należy miejsce świadczenia należy ustalić na podstawie przepisów działu V ustawy.

Dział V ustawy reguluje miejsce świadczenia: Rozdział 1 – miejsce świadczenia przy dostawie towarów, Rozdział 2 - miejsce świadczenia przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów, Rozdział 3 – miejsce świadczenia przy świadczeniu usług. Przy czym należy zaznaczyć, iż przepisy tego działu znajdują zastosowanie w przypadku dostawy towarów i świadczenia usług dokonywanych pomiędzy podmiotami posiadającymi siedzibę działalności gospodarczej, stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej lub stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu na terytorium różnych krajów.

Przepisy Działu V określające miejsce świadczenia mają charakter norm kolizyjnych czyli ich bezpośrednim celem jest jasne określenie w jakim państwie opodatkowana będzie dana transakcja. Przepis wskazujący na zasadę ogólną określającą miejsce świadczenia usług (art. 28b ustawy) stanowi przy tym implementację do ustawodawstwa krajowego zapisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. Tak szczegółowe określenie miejsca świadczenia niezbędne było dla harmonizacji przepisów dotyczących VAT, umożliwiających jednolite traktowanie usług świadczonych pomiędzy państwami członkowskimi.

Wyjaśnieniem przyczyn dla jakich wskazane przepisy zostały wprowadzone zajął się TSUE w sprawie 168/84 Günter Birkholz przeciwko Finanzamt Hamburg-Mitte-Altstadt wyraźnie wskazując, że „Jak stwierdza siódmy punkt preambuły, art. 9 ma na celu zapewnienie racjonalnego rozgraniczenia stosowanych obszarów objętych krajowymi regułami w zakresie podatku od wartości dodanej poprzez ustalenie w jednolity sposób miejsca uznawanego za miejsce świadczenia usług dla celów podatkowych.”

W sytuacji kiedy usługobiorcą będzie podatnik spoza terytorium kraju rozpatrywać należy zastosowanie przepisów Działu V ustawy. I tak, na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2 - 4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i ust. 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, 28j i 28n.

Z powyższego przepisu wynika, iż w przypadku wykonywania usług na rzecz podatnika spoza terytorium kraju, miejscem ich świadczenia jest miejsce (kraj), w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania, bądź stałe miejsce prowadzenia działalności, które znajduje się w innym miejscu (kraju) niż jego siedziba lub stałe miejsce zamieszkania. W takim przypadku opodatkowanie usług zostaje przeniesione do państwa, gdzie następuje faktyczna ich konsumpcja.

Od ww. zasady, ustawodawca przewidział szereg odstępstw, na podstawie których miejsce świadczenia pewnych usług, ściśle określonych w przepisach ustawy, ustala się w sposób szczególny. Takim wyjątkiem jest świadczenie usług związanych z nieruchomościami.

Zgodnie z art. 28e ustawy miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług świadczonych przez rzeczoznawców, pośredników w obrocie nieruchomościami, usług zakwaterowania w hotelach lub obiektach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, użytkowania i używania nieruchomości oraz usług przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego, jest miejsce położenia nieruchomości.

Należy w tym miejscu zauważyć, że użyty w powyższym przepisie (art. 28e ustawy) zwrot „usług związanych z nieruchomościami” stanowi katalog otwarty. Warunkiem zaliczenia określonej usługi do tego katalogu jest jej związek z nieruchomością, której dana usługa dotyczy. Wprawdzie usługi na nieruchomościach kojarzone są na ogół z usługami budowlanymi związanymi z konkretną nieruchomością, jednak pojęcie to jest znacznie szersze i obejmuje swoim zakresem cały szereg usług, które są nierozerwalnie związane z nieruchomościami.

Wskazać też trzeba, iż zdaniem tut. Organu powiązanie usług związanych z nieruchomością z lokalizacją samej nieruchomości jest jak najbardziej uzasadnione, bowiem dane usługi są konsumowane (wykorzystywane) właśnie w miejscu położenia nieruchomości.

Przepisowi art. 28e polskiej ustawy o podatku od towarów i usług odpowiada zapis art. 47 Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L 2006.347.1 ze zm.), zgodnie z którym miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług rzeczoznawców i agentów nieruchomości, usług zakwaterowania w sektorze hotelarskim lub sektorach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub w miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, przyznawanie prawa użytkowania nieruchomości oraz usług związanych z przygotowywaniem i koordynacją prac budowlanych, takich jak usługi architektów i biur nadzoru budowlanego, jest miejsce, w którym znajduje się dana nieruchomość.

Wątpliwości Spółki dotyczą miejsca świadczenia kompleksowej usługi obsługi wyjazdów służbowych. Należy zauważyć, iż nie jest to usługa ściśle związana z nieruchomością, bowiem dotyczy organizacji wyjazdu a nie np. usługi noclegowej czy najmu sali konferencyjnej. W związku z tym charakter usługi świadczonej przez Spółkę wskazuje, iż nie będzie to usługa związana z nieruchomościami. Zatem nie znajdzie zastosowania art. 28e ustawy. Wobec tego należy stwierdzić, iż w rozpatrywanej sprawie w przypadku świadczenia usługi obsługi wyjazdów służbowych dla podatnika spoza terytorium kraju miejsce świadczenia ustalane będzie na podstawie zasady ogólnej wyrażonej w art. 28b ustawy. Za słuszne należy zatem uznać stanowisko Spółki, iż usługa kompleksowa obsługi wyjazdu służbowego nie jest usługą związaną z nieruchomością, ani też usługą świadczenia transportu pasażerów oraz że jej kompleksowy charakter powoduje, iż usługi cząstkowe wchodzące w jej skład tracą swój odrębny, indywidualny charakter. Zauważyć należy, iż przedmiotem niniejszego wniosku jest zdarzenie przyszłe i potencjalnym klientem, dla którego usługa obsługi wyjazdów służbowych może być świadczona, może być podatnik zarówno krajowy jak i spoza terytorium kraju.

Mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe i odnosząc je do obowiązujących w tym zakresie przepisów należy uznać, iż w przypadku kiedy nabywcą usługi Spółki jest podatnik spoza terytorium kraju miejscem świadczenia kompleksowej usługi obsługi wyjazdów służbowych, na podstawie art. 28b ustawy, będzie miejsce siedziby nabywcy usługi. Stanowisko Spółki w tym zakresie należy uznać za prawidłowe.

Jednocześnie wyraźnie należy podkreślić, że w sytuacji kiedy nabywcą usługi będzie podatnik krajowy wówczas to Wnioskodawca będzie zobowiązany do rozliczenie świadczonej usługi.

Ad. 3.

Stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. Nr 177, poz. 1054 ze zm.) - zwanej dalej ustawą, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi. Przy czym związek dokonywanych z działalnością podatnika może mieć charakter pośredni lub bezpośredni.

Jednocześnie przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Z kolei w art. 88 ustawy określone są przypadki, w których nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku należnego. W myśl ust. 1 pkt 4 ww. artykułu, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika usług noclegowych i gastronomicznych, z wyjątkiem nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób.

Wobec powyższego przy ustalaniu prawa do odliczenia podatku naliczonego należy mieć na uwadze ograniczenia wynikające z art. 88 ustawy. Podatnik nie posiada prawa do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu usług noclegowych – wskazany wyjątek nie dotyczy rozpatrywanej sprawy.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, iż Spółka zamierza zajmować się organizacją wyjazdów służbowych. W tym celu będzie nabywać usługi noclegowe wchodzące w skład świadczonej usługi kompleksowej. W związku z powyższym u Wnioskodawcy pojawiły się wątpliwości, co do kwestii możliwości odliczenia podatku naliczonego zawartego w fakturach dokumentujących nabycie ww. usług.

Należy zauważyć, iż usługa hotelowa nabywana przez Spółkę została wymieniona w ograniczeniach określonych w art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy. Wobec tego należy stwierdzić, iż Spółce nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego zawartego w fakturach dokumentujących nabycie usług noclegowych.

Zatem stanowisko Spółki w zakresie możliwości odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia usług noclegowych należy uznać za nieprawidłowe.

Odwołując się do powołanych przez Spółkę orzeczeń trybunału Wspólnot Unii Europejskiej w połączonych sprawach Ampafrance SA przeciwko Directeur des services fiscaux, Maine-et-Loire (sprawa C-177/99) oraz Sanofi Synthelabo a Directeur des services fiscaux du Val-de-Marne (sprawa C-181/99) stwierdzić należy, iż rozstrzygają o ważności decyzji Rady 89/487/EWG z dnia 28 lipca 1989 r. upoważniającej Republikę Francuską do zastosowania środka stanowiącego odstępstwo od przepisu art. 17 ustęp 6 akapit drugi szóstej dyrektywy 77/388/EWG w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do podatków obrotowych (1989 Dz. U. L 239, str. 21) wprowadzającej ograniczenia w przepisach regulujących prawo do odliczenia.

Wskazane rozstrzygnięcia dotyczą zatem innej sytuacji prawnej niż będąca przedmiotem niniejszej interpretacji, bowiem dotyczą obowiązywania przepisów prawa krajowego ograniczających prawo do odliczenia wprowadzonych później niż w momencie wejścia w życie szóstej dyrektywy lub też później niż przystąpienie do Unii Europejskiej dla państw dokonujących akcesji w terminie późniejszym niż wejście w życie przepisów szóstej dyrektywy.

Odnosząc się do powyższego należy wskazać, iż od dnia 01 maja 2004 r. Polska stała się stroną Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, wobec czego zobowiązała się przestrzegać postanowień traktatów założycielskich i aktów przyjętych przez Instytucje Wspólnoty na zasadach określonych w tych traktatach. System prawny Wspólnoty Europejskiej obejmuje prawo pierwotne, czyli traktaty założycielskie i podstawowe zasady prawne oraz prawo pochodne tworzone przez organy Wspólnoty. W stosunku do prawa pierwotnego zastosowanie ma zasada pierwszeństwa oraz bezpośredniego stosowania. Jednakże przepisy takie jak dyrektywy, które nie są wystarczająco precyzyjne i bezwarunkowe, nie odznaczają się bezpośrednią skutecznością. Adresatami dyrektyw są wyłącznie państwa i nie mogą być one kierowane do innych podmiotów prawa – osób fizycznych i prawnych. Zasadą jest, że dyrektywy nie obowiązują bezpośrednio w wewnętrznych porządkach prawnych, a ich istotą jest to, że wyznaczają rezultat, jaki ma zostać osiągnięty, natomiast wybór środków mających służyć jego realizacji został pozostawiony swobodnej decyzji państw członkowskich.

Zgodnie z zapisem art. 176 Dyrektywy Rady Europy 2006/112/WE z dnia 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatkowego od wartości dodanej do czasu kiedy powyższe zasady zostaną wprowadzone w życie, Państwa Członkowskie mogą utrzymać wszelkie wyłączenia przewidziane w ich regulacjach krajowych w chwili wejścia w życie niniejszej Dyrektywy.

Istnieje zatem możliwość na gruncie prawa Unii Europejskiej stosowania ograniczeń w odliczaniu do podatku naliczonego, pod warunkiem, iż ograniczenia te istniały w prawie krajowym w momencie wejścia w życie Szóstej Dyrektywy. W przypadku Polski Szósta Dyrektywa Rady weszła w życie w dniu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, tj. 1 maja 2004 r. przepisy wdrażające Szóstą Dyrektywę Rady w związku z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej zostały wprowadzone ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535), która weszła w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, tj. w dniu 20 kwietnia 2004 r., z tym, że przepisy m.in. art. 86-89 stosowane są od dnia 1 maja 2004 r.

Na gruncie poprzednio obowiązującej ustawy z dnia 08.01.1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. nr 11, poz. 50 ze zm.), a konkretnie art. 25 ust. 1 pkt 3b, podatnicy również nie mieli prawa do odliczenia podatku naliczonego od nabywanych usług noclegowych i gastronomicznych, z wyjątkiem przypadków, gdy usługi te zostały nabyte przez podatników świadczących usługi turystyki, wchodzą usługi noclegowe lub gastronomiczne albo jedne i drugie, zakupów gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób.

Zatem przepisy w zakresie odliczania podatku od towarów i usług od nabycia usługi hotelowej (noclegowej) i usługi gastronomicznej (w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 11 marca 2004 r.) obowiązywały w Polsce w dniu wejścia w życie przepisów Szóstej Dyrektywy Rady.

A zatem ograniczenie odliczenia wynikające z art. 88 ustawy było przewidziane w prawie polskim przed datą przystąpienia do Unii Europejskiej co wynika z tego, że tekst ustawy o podatku od towarów i usług został ogłoszony 5 kwietnia 2004 r., zatem uregulowania z art. 88 został już przewidziany w jej treści, skutkiem czego było formalne wypełnienie wymagań z art. 17 ust. 6 VI Dyrektywy,

Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich wynika, iż Państwa Członkowskie mogą utrzymać w mocy wszystkie wyjątki określone w przepisach krajowych obowiązujące w momencie wejścia w życie Dyrektywy, nawet jeśli Rada nie zadecydowała w wyznaczonym terminie, które wydatki nie uprawniają do odliczenia (wyrok z 05.10.1999 r. sygn. C-305/97). Za „niedozwolone odstępstwo” w rozumieniu art. 17 ust. 6 VI Dyrektywy Trybunał uznał natomiast tylko każdą zmianę dokonaną po wejściu w życie VI Dyrektywy, która zwiększa zakres wyłączeń, które obowiązywały bezpośrednio przed tą zmianą (por. wyrok z 14.062001 r. sygn. C-40/00).

Mając na uwadze treść art. 17 ust. 6 VI Dyrektywy, jeśli w momencie akcesji państwa - w tym wypadku - Polski, obowiązywało ograniczenie prawa do odliczenia na podstawie prawa krajowego, nie stanowi ono naruszenia prawa wspólnotowego (wyrok z 11.09.2008 r. sygn. C-155/01).

O prawidłowości implementacji VI Dyrektywy w przedmiotowym zakresie, świadczy treść art. 176 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L 06.347.1), która zastąpiła VI Dyrektywę. Bowiem w treści Dyrektywy 112 potwierdzone zostało uprawnienie państw członkowskich do zachowania istniejących ograniczeń w odliczeniu podatku naliczonego. Zgodnie z art. 176 Dyrektywy 112, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji, Rada określa wydatki, które nie dają prawa do odliczenia VAT. W żadnym przypadku prawo do odliczenia VAT nie dotyczy wydatków, które nie są ściśle związane z działalnością gospodarczą, takich jak wydatki na artykuły luksusowe, rozrywkę lub wydatki reprezentacyjne. Jednakże do czasu wejścia w życie przepisów, o których mowa w akapicie pierwszym, państwa członkowskie mogą utrzymać wszystkie wyłączenia przewidziane w prawie krajowym w dniu 1 stycznia 1979 r. lub, w odniesieniu do państw członkowskich, które przystąpiły do Wspólnoty po tym terminie, przepisy obowiązujące w dniu ich przystąpienia.

Ponadto odnośnie cytowanych wyroków ETS i sądów krajowych należy stwierdzić, iż są one potwierdzeniem, że przepisy krajowe muszą być zgodne z regulacjami prawa wspólnotowego, a jak powyżej wykazano takimi są.

Wobec powyższego Organ podatkowy stwierdza, iż wymienione przez Wnioskodawcę orzeczenia w sprawach C-177/99 i C-181/99 nie wpływają na prawo Spółki do odliczenia podatku naliczonego od nabywanej usługi hotelowej.

Odnosząc się z kolei do stwierdzenia Spółki, iż skutkiem braku prawa do odliczenia kwoty podatku naliczonego wystąpi naliczenie podatku należnego nie tylko od wartości usługi, ale również od kwoty podatku wchodzącej w skład usługi kompleksowej. Należy wskazać, iż twierdzenie Spółki nie znajduje potwierdzenia w przepisie art. 29 ust. 1 ustawy, bowiem zgodnie z tym przepisem podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o należny podatek. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej.

Uregulowanie wynikające z art. 29 ust. 1 ustawy stanowi odpowiednik art. 73 (Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej - Dz. Urz. UE L 347 str.1 ze zm.). Stosownie do art. 73 powołanej Dyrektywy, postawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi wynagrodzenie (zapłatę), które dostawca towarów lub świadczący usługi otrzymał lub ma otrzymać od nabywcy, klienta lub osoby trzeciej z tytułu wykonanych czynności, łącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takich dostaw.

Przepis art. 73 Dyrektywy posługuje się pojęciem zapłaty (wynagrodzenia), którą dostawca lub świadczący usługę otrzymał lub ma otrzymać, a ustawodawca polski stanowi o obrocie, którym jest kwota należna z tytułu sprzedaży. Mimo różnic w nazewnictwie należy uznać, że pojęcia te sobie odpowiadają.

Jak stanowi art. 78 Dyrektywy podstawa opodatkowania obejmuje również podatki, opłaty i podobne należności z wyłączeniem podatku od wartości dodanej. Zgodnie tym samym przepisem Dyrektywy podstawa opodatkowania obejmuje dodatkowe koszty, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, którymi dostawca obciąża nabywcę lub klienta. Państwa Członkowskie mogą uznać za dodatkowe koszty wydatki będące przedmiotem odrębnej umowy. Przepis ten wyjaśnia, jakie elementy uwzględnia się przy ustalaniu wynagrodzenia, stanowiącego podstawę opodatkowania i wymienia przykładowo kilka rodzajów kosztów mieszczących się w pojęciu podstawy opodatkowania. Dotyczy on kosztów bezpośrednio związanych z zasadniczą dostawą towarów lub usług, które zwiększają łączną kwotę należną z tytułu transakcji. Zgodnie z tą regulacją każdy koszt bezpośrednio związany z dostawą towarów lub świadczeniem usług, którym dostawca obciążył nabywcę lub klienta, powinien być włączony do podstawy opodatkowania. Zasada włączenia tych świadczeń do podstawy opodatkowania oznacza, że wartości tego typu kosztów, których ciężar przerzucany jest na nabywcę, nie wykazuje się jako odrębnego świadczenia, lecz traktuje jako element świadczenia zasadniczego.

Wobec tego podstawą opodatkowania jest cena otrzymana za świadczenie pomniejszona o kwotę podatku, czym w rozpatrywanej sprawie jest kwota jaką klienci zapłacą Spółce za obsługę wyjazdu służbowego, natomiast wszelkie wydatki (w tym podatki) poniesione przez Spółkę związane ze świadczoną usługą stanowią element kalkulacyjny ceny. Jest to zgodne z obowiązującymi przepisami krajowymi i wspólnotowymi.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja dotyczy uznania za świadczenie kompleksowe usługi obsługi wyjazdów służbowych i miejsca jej świadczenia oraz prawa do odliczenia usługi hotelowej (pytania nr 1-3), natomiast w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego przez nabywców usługi świadczonej przez Spółkę (pytanie nr 4) zostało wydane odrębne rozstrzygniecie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.



doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj