Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
IPTPB3/423-286/14-4/KJ
z 4 grudnia 2014 r.

 

Zmieniona przez interpretację nr IPTPB3/423-286/14-6/15-S/KJ w trakcie porządkowania

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 18 sierpnia 2014 r. (data wpływu 22 sierpnia 2014 r.), uzupełnionym pismem z dnia 30 października 2014 r. (data wpływu 3 listopada 2014 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie:

  • momentu powstania przychodu z tytułu uczestnictwa w Spółce w przypadku zbycia przez Spółkę akcji nabytych przez pożyczki akcji (pytanie oznaczone we wniosku nr 1) –jest nieprawidłowe,
  • sposobu i momentu ustalenia kosztów uzyskania przychodu z tytułu uczestnictwa w Spółce w przypadku odpłatnego zbycia przez Spółkę pożyczonych akcji (pytanie oznaczone we wniosku nr 2 i nr 3) – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 sierpnia 2014 r. został złożony wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych.

Z uwagi na braki wniosku, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 w związku z art. 14h ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) pismem z dnia 22 października 2014 r., nr IPTPB3/423-286/14-2/KJ (doręczonym w dniu 23 października 2014 r.), wezwał Wnioskodawcę do jego uzupełnienia, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

W odpowiedzi na ww. wezwanie dnia 3 listopada 2014 r. wpłynęło uzupełnienie wniosku (nadane w dniu 30 października 2014 r.).

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest jednym z komandytariuszy Spółki komandytowej (zwana dalej Spółką). Wspólnikami komandytariuszami przedmiotowej Spółki komandytowej są osoby fizyczne oraz jedna osoba prawna – Wnioskodawca, natomiast komplementariuszem jest osoba prawna. Udział w zyskach i stratach w umowie Spółki został podzielony w proporcji do wniesionych wkładów.

Głównym przedmiotem działalności Spółki jest wynajem nieruchomości na własny rachunek, jednak obok tego Spółka prowadzi działalność gospodarczą w innym zakresie, w szczególności Spółka dokonuje obrotu rzeczami ruchomymi na własny rachunek, a także obrotu papierami wartościowymi. Należy podkreślić, że Umowa Spółki w zakresie określenia jej przedmiotu obejmuje pozostałą finansową działalność usługową, gdzie indziej niesklasyfikowaną, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych (PKD 64.99.Z). Zatem przedmiotem działalności Spółki, zgodnie z treścią jej Umowy jest również obrót akcjami.

Spółka dokonywała już obrotu akcjami spółek publicznych notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych S.A. (dalej GPW). Jednakże Spółka dokona nowej, niedokonywanej dotychczas operacji gospodarczej w ramach obrotu zdematerializowanymi akcjami spółek publicznych.

Po pierwsze, Spółka zawrze umowę pożyczki, której przedmiotem będą zdematerializowane akcje spółki publicznej.

Zgodnie z planowaną umową, pożyczkodawca akcji, z którym Spółka zawrze umowę, zobowiąże się do przeniesienia na Spółkę posiadanych przez niego akcji, natomiast Spółka zobowiąże się do zwrotnego przeniesienia własności pożyczonych akcji w terminie ustalonym w umowie. Oczywiście z tytułu udzielonej pożyczki akcji Spółka zapłaci pożyczkodawcy wynagrodzenie w wysokości rynkowej.

Po drugie, Spółka zmierza odpłatnie zbyć akcje pożyczone na mocy opisanej umowy pożyczki, czy to sprzedając je na rynku regulowanym – GPW, czy to poza rynkiem regulowanym, odsprzedając te pożyczone akcje za gotówkę poza GPW.

Termin zwrotu pożyczki akcji będzie przypadał na rok kalendarzowy następujący po roku, w którym zbyto pożyczone akcje, przy czym będzie to termin przypadający po upływie złożenia sprawozdania finansowego za rok, w którym zbyto pożyczone akcje. Z pewnością jednak zbycie pożyczonych akcji nastąpi jeszcze przed dniem zwrotu pożyczonych akcji pożyczkodawcy w obecnym roku kalendarzowym.

W chwili obecnej nie został ustalany sposób określania wynagrodzenia za udzielenie każdej z pożyczek. Nie wiadomo zatem, czy to wynagrodzenie przyjmie formę odsetek, czy też inną formę jak ryczałtowa opłata, czy określona ilość akcji własnych. Z pewnością jednak wydatek na zapłatę wynagrodzenia pierwszej z udzielonych pożyczek nastąpi jeszcze w tym roku.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że:

  • Wnioskodawca jest komandytariuszem X Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa nr KRS xxx;
  • Spółka zawrze umowę z podmiotem, któremu przysługują akcje spółki publicznej notowane na GPW;
  • Spółka poza obrotem giełdowym zawrze umowę pożyczki akcji zdematerializowanych spółki publicznej, w oparciu o zawartą umowę pożyczki, zostanie dokonany zapis w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych przenoszący własność akcji na rzecz Wnioskodawcy, w ramach zwrotnego przeniesienia akcji strony zawrą umowę przenoszącą własność akcji, po czym zostanie dokonany zapis w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych przenoszący własność akcji na rzecz pożyczkodawcy;
  • zdaniem Wnioskodawcy, opisana we wniosku transakcja nie będzie spełniać przesłanek uznania jej za sprzedaż krotką w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi;
  • pytania 2 i 3 dotyczą wydatków na zapłatę wynagrodzenia za udzielenie pożyczki oraz wydatków na zakup na GPW akcji w celu wykonania obowiązku zwrotu pożyczonych akcji.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku):

  1. Kiedy powstanie przychód do opodatkowania dla Wnioskodawcy z tytułu uczestnictwa w Spółce w przypadku zbycia przez Spółkę akcji nabytych przez pożyczki akcji... Czy jest to moment zbycia przez Wnioskodawcę pożyczonych akcji, czy też moment zwrotu pożyczki pożyczkodawcy...
  2. Jak należy ustalić koszty uzyskania przychodu dla Wnioskodawcy z tytułu uczestnictwa w Spółce w przypadku odpłatnego zbycia pożyczonych akcji przez Spółkę w opisanym zdarzeniu przyszłym, tj. czy do kosztów uzyskania przychodu należy zaliczyć wydatki na zapłatę wynagrodzenia za udzielenie pożyczek oraz czy do kosztów uzyskania przychodów będzie można zaliczyć wydatki na nabycie przez Spółkę akcji w celu uczynienia zadość zobowiązaniu do zwrotu pożyczonych akcji...
  3. W jakim momencie Wnioskodawca z tytułu uczestnictwa w Spółce winien zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów poszczególne wydatki związane z osiągnięciem przychodu z tytułu odpłatnego zbycia przez Spółkę akcji własnych, tj. wydatki na zapłatę wynagrodzenia z tytułu udzielenia pożyczek płaconego pożyczkodawcy oraz wydatki na nabycie akcji w celu ich zwrotu pożyczkodawcy...

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1

W celu odpowiedzi na powyższe pytania dotyczące podatku dochodowego należy w pierwszej kolejności ustalić, czy do opisanego zdarzenia przyszłego może mieć zastosowanie przepis art. 12 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz art. 15 ust. 1n tej ustawy.

Zgodnie z treścią przepisu art. 12 ust. 4c ww. ustawy w przypadku odpłatnego zbycia pożyczonych papierów wartościowych, na zasadach określonych w odrębnych przepisach (sprzedaż krótka), przychód ustala się na dzień zwrotu pożyczonych papierów wartościowych lub na dzień, w którym miał nastąpić zwrot tych papierów wartościowych zgodnie z zawartą umową pożyczki. Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1n ww. ustawy, w przypadku odpłatnego zbycia pożyczonych papierów wartościowych, o którym mowa w art. 12 ust. 4c, kosztem uzyskania przychodu są wydatki poniesione na odkupienie papierów wartościowych w celu ich zwrotu.

Według Wnioskodawcy, należy zwrócić uwagę, że jakkolwiek przepisy te regulują materię opodatkowania sprzedaży pożyczonych papierów wartościowych, to zgodnie z ich literalnym brzmieniem dotyczą one wyłącznie sytuacji, kiedy sprzedaż następuje w ramach tzw. sprzedaży krótkiej uregulowanej w odrębnych przepisach. Tymczasem sprzedaż krótka jaka została uregulowana w przepisach ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, nie została przez ustawodawcę określona jako sprzedaż pożyczonych papierów wartościowych. Zgodnie z definicją sprzedaży krótkiej jaka została zawarta w przepisie art. 3 pkt 47 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi poprzez sprzedaż krótką należy rozumieć zobowiązanie się do zbycia papierów wartościowych mimo ich braku w chwili zaciągania tego zobowiązania na rachunku papierów wartościowych zbywcy, jeżeli zostały spełnione warunki, o których mowa w art. 7 ust. 5 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi (który, to przepis wprowadza mechanizmy zapewniające nabycie papierów wartościowych w bliskiej przyszłości, czy to w drodze ich zakupu, czy to w ramach wykonania zawartej umowy pożyczki). Innymi słowy cytowane przepisy art. 12 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz art. 15 ust. 1n tej ustawy, mogą być zastosowane wyłącznie wtedy kiedy dochód zostanie osiągnięty przy przeprowadzeniu sprzedaży krótkiej w rozumieniu przepisów ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Tymczasem sprzedaż krótka nie jest zdefiniowana jako sprzedaż uprzednio nabytych w drodze pożyczki papierów wartościowych, ale jako zobowiązanie podmiotu uczestnika Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych do nabycia papierów wartościowych, których nie ma on w chwili zaciągania zobowiązania ich sprzedaży po nabyciu w określonym (krótkim terminie). Niewątpliwie operacje opisane w zdarzeniu przyszłym, będącym tłem do złożenia wniosku nie mogą być uznane za sprzedaż krótką. Jednakże gdyby dokonać literalnej wykładni przepisów art. 12 ust. 4c oraz art. 15 ust. 1n ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, to przepisy te nie mogłyby być w ogóle zastosowane. Mają one bowiem zgodnie z brzmieniem tych przepisów zastosowanie do odpłatnego zbycia pożyczonych papierów wartościowych dokonanego w ramach sprzedaży krótkiej, podczas gdy w ramach sprzedaży krótkiej takie odpłatne zbycie nie następuje, bowiem transakcja sprzedaży krótkiej zostaje zawierana w chwili, kiedy żadna pożyczka papierów wartościowych nie została zawarta, a jej istotą nie jest pożyczenie papierów wartościowych i ich późniejsze zbycie, tylko zawarcie transakcji zbycia papierów wartościowych, których sprzedawca jeszcze nie jest właścicielem w chwili zawarcia umowy, a które zbywca zobowiązuje się dopiero nabyć, przy czym to nabycie nie musi nawet nastąpić w drodze pożyczki. Ta rozbieżność wynika z faktu, że przepisy art. 12 ust. 4c oraz art. 15 ust. 1n ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych weszły w życie z dniem 1 stycznia 2004 r., na mocy ustawy z dnia 12 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, podczas gdy regulacje dotyczące sprzedaży krótkiej zostały wprowadzone później na mocy przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, która weszła wżycie w dniu 28 sierpnia 2005 r., zatem półtora roku później po wejściu w życie cytowanego wyżej przepisu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Nowy kształt sprzedaży krótkiej nadany przez ustawodawcę w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi był inny od tego, który istniał w chwili wejścia w życie przepisu regulującego kwestie opodatkowania dochodów ze sprzedaży krótkiej. Z tego względu interpretując ten przepis nie można poprzestać tylko na wykładni jego literalnego brzmienia. Wykładnia taka nie daje bowiem rezultatów, które mogłyby być zgodne z zasadą racjonalnego ustawodawcy. Nie można bowiem twierdzić, że racjonalny ustawodawca tworzy celowo „martwe przepisy”, których nie można zastosować. Celem tego przepisu, zgodnie z wyraźnie wyrażoną wolą ustawodawcy, było uregulowanie w sposób w nim przewidziany, kwestii opodatkowania dochodu z odpłatnego zbycia uprzednio pożyczonych papierów wartościowych. Przepis ten należy stosować zatem do każdej sprzedaży pożyczonych papierów wartościowych. Taka jest zresztą praktyka organów podatkowych wydających indywidualne interpretacje z zakresu stosowania przepisów prawa podatkowego (interpretacje wydane przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 15 maja 2013 r. oznaczone sygnaturami: IPPB2/415-150/13-3/MK, IPPB2/415-150/13-2/MK, IPPB2/415-150/13-4/MK).

Według Wnioskodawcy, odpowiadając zatem na zadane pytanie należy stwierdzić, że przychód z tytułu odpłatnego zbycia akcji nabytych w drodze pożyczki, powstanie po stronie Wnioskodawcy zgodnie z przepisami art. 12 ust. 4c oraz art. 15 ust. 1n ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dopiero w momencie zwrotu pożyczonych akcji przez Spółkę.

Oczywiście spółka osobowa nie jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Dotyczy to również spółki komandytowej. Zgodnie z przepisami art. 5 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną, a do takich spółek zgodnie z art. 4 § 1 pkt 1 k.s.h. zalicza się spółkę komandytową, u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku (udziału) i łączy się z pozostałymi przychodami każdego wspólnika. W przypadku braku przeciwnego dowodu, tj. w braku wyraźnego zapisu umowy spółki, przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku (udziału) są równe. Z tego względu przy ustalaniu dochodu z działalności gospodarczej spółki osobowej oraz jej wspólników można wyróżnić dwie fazy: w pierwszej ustala się dochód spółki, bazując na domniemaniu, że to właśnie spółka jest podatnikiem od zrealizowanego przez nią dochodu, biorąc pod uwagę wszystkie osiągnięte przez nią przychody i koszty ich uzyskania zgodnie z zasadami prawa podatkowego. W fazie drugiej ustala się dochód wspólnika z udziału w spółce, bazując już na dwóch domniemaniach, że dochód (strata) wspólnika jest proporcjonalny do jego udziału w spółce, a w przypadku braku ustaleń w zakresie udziałów (braku zapisu umowy) domniemywa się, że udziały wspólników są równe. Zatem, będzie to dochód do opodatkowania przypadający na Wnioskodawcę stosownie do wysokości Jego udziału w Spółce.

Ad. 2 i 3

Odpowiadając na drugie i trzecie pytanie należy podnieść co następuje. Niewątpliwie, niezależnie od sposobu rozstrzygnięcia opisanych w punkcie ad. 1 wątpliwości co do zasadności stosowania w opisanym zdarzeniu przyszłym przepisów art. 12 ust. 4c oraz 15 ust. 1n ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych należy stwierdzić, że wydatki czy to na zapłatę wynagrodzenia za udzielenie pożyczki, czy to na zakup akcji w celu zwrotu pożyczki akcji, czy też inne koszty takie jak prowizja biura maklerskiego, będą stanowić koszty uzyskania przychodu dla wspólników Spółki. Rozstrzygnięcie sporu o zasadność stosowania przepisów art. 12 ust. 4c oraz 15 ust. 1n ww. ustawy w opisanym zdarzeniu przyszłym nie determinuje w ogóle odpowiedzi na pytanie czy wymienione wydatki mogą stanowić koszt uzyskania przychodu, ale determinuje odpowiedź na pytanie kiedy zostanie rozpoznany przychód do opodatkowania ze zbycia pożyczonych akcji. Niezależnie od tego, który przepis zastosujemy wydatki te będą stanowić koszt uzyskania przychodu, na zasadach ogólnych art. 15 ust. 1 ww. ustawy, czy to jako wydatek w celu nabycia pożyczonych papierów wartościowych, które zostały wcześniej zbyte w rozumieniu przepisu art. 15 ust. 1n ww. ustawy.

Wedug Wnioskodawcy, należy odrębnie omówić każdy z poniesionych wydatków.

W pierwszej kolejności należy omówić wydatek na poniesienie przez Spółkę kosztów wynagrodzenia za udzielenie pierwszej z zaciągniętych pożyczek akcji. Do tego wydatku nie będzie miał zastosowania przepis art. 15 ust. 1n ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Nie jest to bowiem wydatek na odkupienie papierów wartościowych w celu zwrotu ich pożyczki. Jest to wydatek na wynagrodzenie za udzielenie pożyczki, a nie poniesienie kosztów jej zwrotu. Wynagrodzenie płacone przez Spółkę nie jest ceną za nabycie pożyczonych akcji, ale jest odpłatnością za udostępnienie kapitału. Wydatek ten będzie zaliczany do kosztów uzyskania przychodu w sposób zależny od formy w jakiej zostanie zapłacone wynagrodzenie. W chwili obecnej nie został ustalany sposób określania tego wynagrodzenia – nie został on celowo opisany w wyżej wymienionym stanie faktycznym w sposób precyzyjny. Nie wiadomo zatem czy to wynagrodzenie przyjmie formę odsetek, czy też inną formę jak ryczałtowa opłata, czy określona ilość akcji. Dlatego odrębnie należy omówić kwestię zaliczania do kosztów uzyskania przychodu wynagrodzenia za udzielenie pożyczki w postaci odsetek oraz w innej formie.

Jeśli wynagrodzenie to przyjmie formę odsetek, to zastosowanie będzie miał przepis art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Odsetki te będą zaliczane do kosztów uzyskania przychodu kasowo z dniem ich zapłaty.

Natomiast jeśli wynagrodzenie za udzielenie pożyczki przybierze inną formę, wydatek ten powinien być zaliczony do kosztów uzyskania przychodu na zasadach ogólnych, t.j. przepisu art. 15 ust. 1 ww. ustawy.

Również na zasadach ogólnych powinien być określony moment zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodu. Wydatek ten jest związany z przychodem w postaci odpłatnego zbycia akcji, zatem powinien być zaliczony do kosztów uzyskania przychodu na zasadach określonych w przepisie art. 15 ust. 4 ww. ustawy, t.j. w roku osiągnięcia bezpośrednio związanego z nim przychodu w postaci odpłatnego zbycia pożyczonych akcji. Ponieważ przychód, zgodnie z przepisem art. 12 ust. 4c ww. ustawy zostanie rozpoznany w dniu zwrotu pożyczonych akcji (ewentualnie, terminie zwrotu określonym w umowie pożyczki, jeśli będzie przypadał wcześniej), koszt ten winien zostać rozpoznany w roku, w którym nastąpi zwrot pożyczonych akcji, bądź będzie przypadał termin zwrotu pożyczonych akcji określony w umowie pożyczki.

Następnie należy omówić kwestię wydatków na nabycie akcji w celu zwrotu pożyczki akcji. Istota opisanego zdarzenia przyszłego polega na tym, że Spółka (jej wspólnicy, w tym Wnioskodawca) dokona zbycia pożyczonych akcji, zanim poniesie wydatek na zwrot pożyczonych akcji, które zostaną zbyte. Nie będzie mieć zatem zastosowania przepis art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, który dotyczy sytuacji, kiedy wydatki na nabycie zbywanych akcji nastąpiły przed ich zbyciem. Zatem, przepis ten nie może dotyczyć opodatkowania zbycia pożyczonych papierów wartościowych. Wydatki te będą stanowić koszt uzyskania przychodu jako wydatki w celu nabycia zbywanych pożyczonych papierów wartościowych na podstawie przepisu art. 15 ust. 1n ww. ustawy. Na marginesie Wnioskodawca stwierdza, że wydatki na zakup akcji w celu zwrotu pożyczonych akcji stanowiłyby koszt uzyskania przychodu również na podstawie przepisu art. 15 ust. 1 ww. ustawy na zasadach ogólnych. Jest to bez wątpienia wydatek poniesiony w celu uzyskania przychodów, a nie istnieją przepisy zakazujące zaliczenia go do kosztów uzyskania przychodów. Natomiast wydatek ten jest związany z przychodem w postaci odpłatnego zbycia akcji, zatem powinien być zaliczony do kosztów uzyskania przychodu na zasadach określonych w przepisie art. 15 ust. 4 ww. ustawy, tj. w roku osiągnięcia bezpośrednio związanego z nim przychodu w postaci odpłatnego zbycia pożyczonych akcji. Ponieważ przychód, zgodnie z przepisem art. 12 ust. 4c ww. ustawy zostanie rozpoznany w dniu zwrotu pożyczonych akcji (ewentualnie, terminie zwrotu określonym w umowie pożyczki, jeśli będzie przypadał wcześniej), koszt ten winien zostać rozpoznany w roku, w którym nastąpi zwrot pożyczonych akcji, bądź będzie przypadał termin zwrotu pożyczonych akcji określony w umowie pożyczki. Z wykładni gramatycznej drugiego ze wskazanych przepisów wynika, że może on mieć zastosowanie również wtedy kiedy wydatki na nabycie zbywanych akcji nastąpią po dniu ich zbycia.

Natomiast wydatek ten jest związany z przychodem w postaci odpłatnego zbycia akcji, zatem powinien być zaliczony do kosztów uzyskania przychodu na zasadach określonych w przepisie art. 15 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tj. w roku osiągnięcia bezpośrednio związanego z nim przychodu w postaci odpłatnego zbycia pożyczonych akcji. Ponieważ przychód, zgodnie zapisem art. 15 ust. 1n ww. ustawy, zostanie rozpoznany w dniu zwrotu pożyczonych akcji (ewentualnie, terminie zwrotu określonym w umowie pożyczki, jeśli będzie przypadał wcześniej), koszt ten winien zostać rozpoznany w roku, w którym nastąpi zwrot pożyczonych akcji, bądź będzie przypadał termin zwrotu pożyczonych akcji określony w umowie pożyczki.

Moment rozpoznania wydatków na zakup akcji w celu zwrotu pożyczki winien być rozpoznany na takich samych zasadach jak wydatki na zapłatę wynagrodzenia za udzielenie pożyczki – udostępnienie kapitału w innej postaci niż odsetki.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 851, z późn. zm.) w art. 5 ust. 1 określa, że przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych łączy się z przychodami każdego wspólnika proporcjonalnie do posiadanego prawa do udziału w zysku (udziału). W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku (udziału) są równe. Zasady wyrażone w ust. 1 stosuje się odpowiednio do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, zwolnień i ulg podatkowych oraz obniżenia dochodu, podstawy opodatkowania lub podatku (ust. 2). Jeżeli działalność gospodarczą prowadzi spółka niebędąca osobą prawną, przychody wspólnika z udziału w takiej spółce, określone na podstawie ust. 1, uznaje się za przychody z działalności gospodarczej (ust. 3).

Ww. ustawa nie zawiera definicji przychodu, w art. 12 tej ustawy wymienione zostały jednak rodzaje przychodów, moment ich powstania i wyłączenia z katalogu przychodów. Jako zasadę ustawodawca przyjął, że przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14 są w szczególności: otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe, wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań (art. 12 ust. 1 pkt 1-3 powołanej ustawy). Odpłatne zbycie pożyczonych papierów wartościowych stanowi przychód, o którym mowa w art. 12 ust. 4c ww. ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W myśl art. 12 ust. 4c ww. ustawy, w przypadku odpłatnego zbycia pożyczonych papierów wartościowych, na zasadach określonych w odrębnych przepisach (sprzedaż krótka), przychód ustala się na dzień zwrotu pożyczonych papierów wartościowych lub na dzień, w którym miał nastąpić zwrot tych papierów wartościowych zgodnie z zawartą umową pożyczki.

Zatem, powyższy przepis ustanawiający szczególny moment powstania przychodu z odpłatnego zbycia pożyczonych papierów wartościowych ma zastosowanie wyłącznie do obrotu papierami wartościowymi na zasadach określonych w odrębnych przepisach (sprzedaż krótka).

Przez odrębne przepisy należy rozumieć ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2014 r., poz. 94, z późn. zm.). Zgodnie z definicją zawartą w art. 3 pkt 47 tej ustawy przez krótką sprzedaż rozumie się zobowiązanie się do zbycia papierów wartościowych mimo ich braku w chwili zaciągania tego zobowiązania na rachunku papierów wartościowych zbywcy, jeżeli nie zostały spełnione warunki, o których mowa w art. 7 ust. 5.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest jednym z komandytariuszy Spółki komandytowej. Głównym przedmiotem działalności Spółki jest wynajem nieruchomości na własny rachunek, jednak obok tego Spółka dokonuje obrotu rzeczami ruchomymi na własny rachunek, a także obrotu papierami wartościowymi. Spółka dokonywała już obrotu akcjami Spółek publicznych notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych S.A., jednakże Spółka dokona nowej, niedokonywanej dotychczas operacji gospodarczej w ramach obrotu zdematerializowanymi akcjami spółek publicznych.

Po pierwsze, Spółka zawrze umowę pożyczki, której przedmiotem będą zdematerializowane akcje spółki publicznej. Zgodnie z planowaną umową, pożyczkodawca akcji, z którym Spółka zawrze umowę, zobowiąże się do przeniesienia na Spółkę posiadanych przez niego akcji, natomiast Spółka zobowiąże się do zwrotnego przeniesienia własności pożyczonych akcji w terminie ustalonym w umowie. Z tytułu udzielonej pożyczki akcji Spółka zapłaci pożyczkodawcy wynagrodzenie w wysokości rynkowej.

Po drugie, Spółka zamierza odpłatnie zbyć akcje pożyczone na mocy opisanej umowy pożyczki, czy to sprzedając je na rynku regulowanym – GPW, czy to poza rynkiem regulowanym, odsprzedając te pożyczone akcje za gotówkę poza GPW.

Termin zwrotu pożyczki akcji będzie przypadał na rok kalendarzowy następujący po roku, w którym zbyto pożyczone akcje, przy czym będzie to termin przypadający po upływie złożenia sprawozdania finansowego za rok, w którym zbyto pożyczone akcje. Zbycie pożyczonych akcji nastąpi jeszcze przed dniem zwrotu pożyczonych akcji pożyczkodawcy w obecnym roku kalendarzowym.

Do chwili złożenia wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej nie został ustalany sposób określania wynagrodzenia za udzielenie każdej z pożyczek. Nie wiadomo zatem, czy to wynagrodzenie przyjmie formę odsetek, czy też inną formę jak ryczałtowa opłata, czy określona ilość akcji własnych. Wydatek na zapłatę wynagrodzenia pierwszej z udzielonych pożyczek nastąpi jeszcze w tym roku.

Transakcje obrotu papierami wartościowymi wchodzą w zakres działalności gospodarczej prowadzonej Spółki, w której Wnioskodawca jest wspólnikiem. Żadna z transakcji zbycia pożyczonych papierów wartościowych nie będzie sprzedażą krótką w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.

Pytania nr 2 i 3 dotyczą wydatków na zapłatę wynagrodzenia za udzielenie pożyczki oraz wydatków na zakup na GPW akcji w celu wykonania obowiązku zwrotu pożyczonych akcji.

Pożyczka papierów wartościowych to specyficzna forma pożyczki, której przedmiotem są papiery wartościowe. Stronami pożyczki są: pożyczkodawca (udzielający pożyczki) i pożyczkobiorca.

Jest to czynność prawna polegająca na udostępnieniu własnych określonych papierów wartościowych do dyspozycji pożyczkobiorcy, na czas oznaczony lub nieoznaczony, z ustaleniem obowiązku po stronie pożyczkobiorcy do zwrotu dokładnie tych samych instrumentów finansowych. Standardem jest, że taka pożyczka jest odpłatna.

Pożyczka papierów wartościowych wykorzystywana jest m.in. dla realizacji sprzedaży krótkiej.

Transakcje zbycia papierów wartościowych nieobjęte przepisami ustawy o obrocie instrumentami finansowymi nie mieszczą się w dyspozycji cytowanego przepisu art. 12 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W myśl art. 12 ust. 3 ww. ustawy za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Zgodnie z art. 12 ust. 3a ww. ustawy, za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 3, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 3c-3e, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

  1. wystawienia faktury albo
  2. uregulowania należności.

Zatem, należy stwierdzić, że przychód z odpłatnego zbycia pożyczonych papierów wartościowych będzie podlegał zaliczeniu do przychodów na zasadach wynikających z art. 12 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Reasumując, biorąc pod uwagę powołane przepisy prawa podatkowego oraz przedstawiony opis zdarzenia przyszłego, w którym Wnioskodawca podkreślił, że transakcja nie będzie spełniać przesłanek „sprzedaży krótkiej” w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, tutejszy Organ stoi na stanowisku, że w przedmiotowej sprawie moment uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia w bieżącym roku przez Spółkę akcji nabytych poprzez zaciągnięcie umowy pożyczki akcji, należy określić na zasadach wynikających z art. 12 ust. 3a pkt 1 lub 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W związku z powyższym, nie będzie miał zastosowania art. 12 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, który umożliwia zaliczenie przychodu z odpłatnego zbycia pożyczonych akcji dopiero w momencie zwrotu pożyczonych akcji lub na dzień, w którym miał nastąpić zwrot tych papierów wartościowych zgodnie z zawartą umową pożyczki.

Nieprawidłowe jest zatem stanowisko Wnioskodawcy, że przepis art. 12 ust. 4c ww. ustawy należy stosować do każdej sprzedaży pożyczonych papierów wartościowych, nawet jeśli nie jest to sprzedaż na zasadach określonych w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Kosztami uzyskania przychodów są zatem wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie bądź zachowanie źródła przychodów i które nie zostały wyłączone z kosztów na podstawie art. 16 ust. 1.

Z powyższego wynika, że określony wydatek, niewymieniony w katalogu wydatków niestanowiących kosztów podatkowych, może stanowić koszt uzyskania przychodu pod warunkiem, że między tym wydatkiem a osiągnięciem przychodu zachodzi związek przyczynowo-skutkowy tego typu, że poniesienie wydatku ma lub może mieć wpływ na powstanie, zwiększenie lub zachowanie przychodu podatnika.

W oparciu o kryterium stopnia tego powiązania, ustawodawca wyróżnia koszty podatkowe bezpośrednio związane z przychodami i inne niż bezpośrednio z nimi związane, których nie można wprost przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako zmierzające do ich osiągnięcia (tzw. „koszty pośrednie”).

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawierają przy tym kryteriów, jakimi należy kierować się przy zaliczaniu konkretnych wydatków do kosztów bezpośrednio związanych z przychodami, albo do kosztów innych niż bezpośrednio związanych z przychodami.

W praktyce przyjmuje się, że kosztami bezpośrednio związanymi z przychodami są te wydatki, których poniesienie służy uzyskaniu określonego, konkretnego przychodu i przyczynia się wprost do osiągnięcia konkretnych przychodów składających się na całość przychodów osiąganych przez podatnika w roku podatkowym. Zatem do kosztów bezpośrednio związanych z przychodami należą koszty określonego rodzaju w ramach prowadzonej przez podatnika działalności, także koszty związane z konkretnymi transakcjami składającymi się na tę działalność.

Natomiast „pośrednie” koszty uzyskania przychodów to takie wydatki, których nie da się przypisać wprost do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia. Nie pozostają one w uchwytnym związku z konkretnymi przysporzeniami podatnika – brak jest możliwości ustalenia, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód.

Zgodnie z art. 15 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody, z zastrzeżeniem ust. 4b i 4c.

W myśl art. 15 ust. 4b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego, a poniesione po zakończeniu tego roku podatkowego do dnia:

  1. sporządzenia sprawozdania finansowego, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie później jednak niż do upływu terminu określonego do złożenia zeznania, jeżeli podatnicy są obowiązani do sporządzania takiego sprawozdania, albo
  2. złożenia zeznania, nie później jednak niż do upływu terminu określonego do złożenia tego zeznania, jeżeli podatnicy, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie są obowiązani do sporządzania sprawozdania finansowego

– są potrącalne w roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody.

Na podstawie art. 15 ust. 4c ww. ustawy koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego, a poniesione po dniu, o którym mowa w art. 15 ust. 4b pkt 1 albo pkt 2, są potrącane w roku podatkowym następującym po roku, za który sporządzane jest sprawozdanie finansowe lub składane zeznanie. Natomiast koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, zgodnie z art. 15 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

Ponadto, zgodnie z art. 15 ust. 4e cytowanej ustawy, za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4f-4h, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

W myśl art. 16 ust. 1 pkt 11 ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów).

Podkreślić należy, że klasyfikacja kosztów do wyżej wymienionych rodzajów kosztów uzyskania przychodu powinna odbywać się za każdym razem w oparciu o indywidualne cechy działalności podatnika, w ramach której wydatki te są ponoszone.

Warunkiem formalnoprawnym zakwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów jest właściwe udokumentowanie faktu poniesienia danego wydatku.

Należy ponadto wskazać, że wykazanie związku poniesionych kosztów z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz okoliczności, że ich poniesienie ma wpływ na wysokość osiąganych przychodów, obciąża podatnika, który wywodzi z tego faktu skutki prawne.

W związku z tym, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

  • został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik);
  • jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona;
  • pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą;
  • poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów;
  • został właściwie udokumentowany;
  • nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Należy zauważyć, że w związku z zawartą umową pożyczki, której przedmiotem będą zdematerializowane akcje spółki publicznej Wnioskodawca poniesie opisane w zdarzeniu przyszłym wydatki. Poniesienie ich będzie racjonalnym działaniem podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą i będzie związane z osiągnięciem przychodu z tytułu sprzedaży pożyczonych akcji. Wydatki te spełnią zatem przesłanki wynikające z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Do kosztów uzyskania przychodów zaliczyć bowiem można te wydatki, które nie zostały wyłączone przez ustawodawcę jako niestanowiące kosztów uzyskania przychodów i które służą m.in. osiągnięciu przychodu.

W oparciu o opisane we wniosku zdarzenie przyszłe oraz przywołane przepisy prawa należy stwierdzić, że wydatki na nabycie akcji przez spółkę komandytową, stosownie do posiadanych udziałów w tej Spółce, Wnioskodawca będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w dacie ich poniesienia.

Natomiast wydatki stanowiące wynagrodzenie za udzielenie pożyczek spółce komandytowej Wnioskodawca, stosownie do posiadanych udziałów w tej Spółce, będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów zgodnie z art. 15 ust. 4e, z uwzględnieniem art. 16 ust. 1 pkt 11 ww. ustawy.

Z uwagi na stwierdzenie Wnioskodawcy, że opisana we wniosku transakcja nie będzie spełniać przesłanek uznania jej za sprzedaż krótką w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, przywołane przez Wnioskodawcę przepisy art. 12 ust. 4c i art. 15 ust. 1n ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie będą miały zastosowania w rozpatrywanej sprawie.

Zatem, stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego, należało w całości uznać za nieprawidłowe.

Ponadto, w odniesieniu do powołanych przez Spółkę we wniosku interpretacji indywidualnych stwierdzić należy, że rozstrzygnięcia te zapadły na gruncie innej ustawy podatkowej w indywidualnych sprawach, w odmiennych zdarzeniach przyszłych i nie są wiążące dla organu wydającego interpretację. Interpretacje te zostały mianowicie wydane w sytuacji, gdy wnioskodawca (osoba fizyczna) stwierdził, że będzie dokonywał transakcji sprzedaży krótkiej papierów wartościowych.

Końcowo wskazać należy, że z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) – niniejsza interpretacja dotyczy Wnioskodawcy. Nie wywołuje skutków prawnych dla pozostałych wspólników spółki komandytowej.

Należy jednocześnie dodać, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego czy kontrolnego. Organ wydający interpretację, nie mając kompetencji do prowadzenia postępowania dowodowego, opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku. Tym samym, jeżeli przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe będzie się różniło od stanu faktycznego, który zaistnieje, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…), po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.


doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj