Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB2/4515-41/15/DSZ
z 13 lipca 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) w związku z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 8 kwietnia 2015 r. (data wpływu 13 kwietnia 2015 r.) uzupełnionym pismem z dnia 29 czerwca 2015 r. (data wpływu 3 lipca 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zachowania ulgi zawartej w art. 16 ustawy – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 kwietnia 2015 r. został złożony ww. wniosek uzupełniony w dniu 3 lipca 2015 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zachowania ulgi zawartej w art. 16 ustawy.

We wniosku tym przedstawione zostało następujące zdarzenie przyszłe.

W październiku 2013 r. Wnioskodawczyni otrzymała od swoich teściów, w drodze darowizny, nieruchomość zabudowaną budynkiem mieszkalnym. Wnioskodawczyni wskazuje, że skorzystała z ulgi zgodnie z art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn, oświadczając w akcie notarialnym, że przez okres 5 lat zamieszkiwać będzie w darowanym budynku mieszkalnym będąc zameldowaną na pobyt stały i w tym okresie nie dokona jego zbycia.

Wnioskodawczyni pozostaje w związku małżeńskim, w którym obowiązuje ustrój rozdzielności majątkowej wynikający z zawartej przez ślubem umowy majątkowej małżeńskiej.

Obecnie chciałaby rozszerzyć wspólność majątkową małżeńską, względnie powrócić do wspólności majątkowej i dokonać darowizny z majątku osobistego na majątek wspólny lub dokonać darowizny 1/2 części budynku na rzecz swojego męża.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy jeśli Wnioskodawczyni rozszerzy wspólność majątkową małżeńską, względnie powróci do wspólności majątkowej i dokona darowizny z majątku osobistego na majątek wspólny to nadal będzie spełniać warunki art. 16 ust. 1 pkt 5, czy też będzie zobowiązana do zwrotu ulgi podatkowej?
2. Czy jeśli Wnioskodawczyni przekaże darowiznę budynku na rzecz swojego męża w 1/2 części nadal będzie spełniać warunki art. 16 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, czy będzie zobowiązana do zwrotu ulgi podatkowej?
3. Czy ewentualny zwrot podatku należny byłby od dnia przekazania darowizny na rzecz męża czy od dnia przyjęcia przez Wnioskodawczynię darowizny? Czy jeśli zwrot podatku byłby należny od dnia przyjęcia darowizny, to naliczone byłyby odsetki?

Wnioskodawczyni uważa, że rozszerzenie wspólności majątkowej małżeńskiej, względnie powrócenie do wspólności majątkowej i dokonanie darowizny z majątku osobistego na majątek wspólny nie jest formą zbycia budynku przed upływem terminu określonego w ust. 2 pkt 5 ustawy. Zdaniem Wnioskodawczyni, nie dochodzi w tej sytuacji do zbycia, tylko włączenia małżonka do wspólności małżeńskiej. Wnioskodawczyni podkreśla, że zachowa warunek zamieszkiwania (wraz z mężem) w budynku w okresie przewidzianym przepisem. Zdaniem Wnioskodawczyni rozszerzenie wspólności majątkowej małżeńskiej nie stanowi podstawy do wznowienia postępowania.

Wnioskodawczyni uważa także, że przekazując darowiznę budynku w 1/2 części na rzecz swojego męża będzie zobowiązana do zapłaty połowy podatku, który byłaby zobowiązana zapłacić, gdyby nie korzystała z ulgi podatkowej. Podatek naliczony byłby od dnia przekazania ww. darowizny na rzecz męża.

Zdaniem Wnioskodawczyni, w przypadku konieczności zwrotu podatku, należny byłby on od dnia przekazania darowizny na rzecz męża. W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawczyni, zwrot podatku powinien być bez naliczonych odsetek.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2015 r., poz. 86 z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. darowizny.

Stosownie do art. 16 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie:

1. w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu, polecenia testamentowego, darowizny lub polecenia darczyńcy przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej,
2. w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do II grupy podatkowej,
3. w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do III grupy podatkowej, które sprawowały opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą, na podstawie pisemnej umowy z podpisem notarialnie poświadczonym, przez co najmniej dwa lata od dnia poświadczenia podpisów przez notariusza

• nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m2 powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału.

W myśl art. 16 ust. 2 analizowanej ustawy, ulga, o której wyżej mowa, przysługuje osobom, które łącznie spełniają następujące warunki:

1. spełniają wymogi określone w art. 4 ust. 4;
2. nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
3. nie przysługuje im spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub wynikające z przydziału spółdzielni mieszkaniowej: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
4. nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
5. będą zamieszkiwać będąc zameldowanymi na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku i nie dokonają jego zbycia przez okres 5 lat:

1. od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego - jeżeli w chwili złożenia zeznania lub zawarcia umowy darowizny nabywca mieszka i jest zameldowany na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku,
2. od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku - jeżeli nabywca zamieszka i dokona zameldowania na pobyt stały w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego.

W związku z powyższym stwierdzić należy, że zasadniczym celem ustawodawcy jest zwolnienie bliskich darczyńcy od obciążeń podatkowych z tytułu nabycia nieruchomości mieszkaniowej, gdy nie dysponują innym mieszkaniem czy domem i będą mieszkać w uzyskanej nieruchomości przez 5 lat. Przepis art. 16 ust. 2 pkt 5 ww. ustawy, oprócz wymogu zamieszkiwania w nabytym budynku przez okres 5 lat nakłada na obdarowanego również obowiązek posiadania zameldowania w tym konkretnym budynku na pobyt stały oraz utrzymywania tytułu prawnego do nabytego, np. tytułem darowizny budynku przez okres 5 lat.

Mając na uwadze fakt, że w analizowanym przepisie ustawodawca używa terminu „zbycie” bez żadnego jego bliższego określenia, należy założyć, zgodnie zresztą z zasadą racjonalnego ustawodawcy, że zakres pojęciowy tego wyrażenia obejmuje każde zbycie, tj. każdą czynność prawną (odpłatną  np. sprzedaż, bądź nieodpłatną – np. darowizna), w wyniku której dochodzi do przeniesienia prawa własności z dotychczasowego właściciela na nowy podmiot. Innymi słowy każda czynność prawna, której przedmiotem jest przeniesienie prawa własności darowanej nieruchomości lub prawa majątkowego. jeżeli zostanie dokonana w określonym czasie, tj. przed upływem pięciu lat i jednocześnie nie zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 16 ust. 7 ustawy, prowadzi do utraty analizowanej ulgi. Do „zbycia” w rozumieniu tego przepisu dochodzi również niezależnie od faktu, czy zbywana jest cała nieruchomość, czy jedynie jej część lub udział w niej.

Ustawodawca przewidział tylko dwie sytuacje, w których, możliwe jest wyzbycie się tytułu prawnego do darowanej nieruchomości, przy zachowaniu prawa do ww. ulgi.

Zgodnie bowiem z art. 16 ust. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn, nie stanowi podstawy do wygaśnięcia decyzji lub ustalenia zobowiązania podatkowego:

1. zbycie udziału w budynku lub lokalu mieszkalnym stanowiącym odrębną nieruchomość, albo spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego na rzecz innego ze spadkobierców lub obdarowanych, albo
2. zbycie budynku lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość (udziału w budynku lub lokalu), albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), jeżeli było ono uzasadnione koniecznością zmiany warunków lub miejsca zamieszkania, a przeznaczenie środków uzyskanych ze sprzedaży na nabycie innego budynku lub lokalu mieszkalnego (udziału w budynku lub lokalu) albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), albo budowę innego budynku lub lokalu nastąpiło w całości w okresie dwóch lat od dnia zbycia i łączny okres zamieszkiwania w zbytym i nabytym budynku lub lokalu, potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały, wynosi 5 lat.

W myśl przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego, w październiku 2013 r. Wnioskodawczyni otrzymała od swoich teściów, w drodze darowizny, nieruchomość zabudowaną budynkiem mieszkalnym. Wnioskodawczyni wskazuje, że skorzystała z ulgi zgodnie z art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn, oświadczając w akcie notarialnym, że przez okres 5 lat zamieszkiwać będzie w darowanym budynku mieszkalnym będąc zameldowaną na pobyt stały i w tym okresie nie dokona jego zbycia. Wnioskodawczyni pozostaje w związku małżeńskim, w którym obowiązuje ustrój rozdzielności majątkowej wynikający z zawartej przez ślubem umowy majątkowej małżeńskiej. Obecnie chciałaby rozszerzyć wspólność majątkową małżeńską, względnie powrócić do wspólności majątkowej i dokonać darowizny z majątku osobistego na majątek wspólny lub dokonać darowizny 1/2 części budynku na rzecz swojego męża.

Zauważyć należy, że zgodnie z art. 47 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2015 r., poz. 583), małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa. W myśl § 2 cytowanego przepisu, umowa majątkowa małżeńska może być zmieniona albo rozwiązana. W razie jej rozwiązania w czasie trwania małżeństwa, powstaje między małżonkami wspólność ustawowa, chyba że strony postanowiły inaczej.

Małżeńska umowa majątkowa reguluje stosunki majątkowe między małżonkami na przyszłość, tj. umowa zawarta przed zawarciem małżeństwa – na czas od chwili zawarcia małżeństwa, a umowa zawarta w trakcie trwania małżeństwa – na czas od jej zawarcia. Strony jednak mogą określić inny termin, z którego nadejściem umowa wejdzie w życie. Rozszerzając lub ograniczając wspólność ustawową strony mogą także nadać umowie skutek wsteczny w tym sensie, że mogą włączyć do majątku wspólnego przedmioty należące przed zawarciem umowy do ich majątków osobistych. Na podstawie umowy rozszerzającej ustawową wspólność majątkową małżonkowie mogą zatem włączyć do majątku wspólnego nieruchomość, która została wcześniej (w przeszłości) nabyta do majątku osobistego jednego z nich. W konsekwencji drugi z małżonków nabywa prawo własności do tej nieruchomości w momencie zawarcia takiej umowy. Na tym polega bowiem skutek wsteczny umowy rozszerzającej ustawową wspólność majątkową małżonków.

Z kolei w myśl art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2015 r., poz. 121 z późn. zm.), przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Jest faktem notoryjnym, że zawarcie umowy darowizny nieruchomości skutkuje przeniesieniem prawa własności do tej rzeczy z dotychczasowego właściciela na nowy podmiot. Wynika to wprost z treści art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Darowizną jest więc czynność prawna mająca na celu nieodpłatne wzbogacenie obdarowanego (przysporzenie mu korzyści) kosztem majątku darczyńcy. Darowizna może polegać zarówno na przesunięciach do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych postaciach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego, do zmniejszenia aktywów lub zwiększenia pasywów.

Reasumując, stwierdzić należy, że Wnioskodawczyni, zarówno po rozszerzeniu wspólności majątkowej małżeńskiej, czy też po ustanowieniu wspólności majątkowej i dokonaniu darowizny z majątku osobistego na majątek wspólny lub po dokonaniu darowizny 1/2 części budynku na rzecz swojego męża, dokona „zbycia” udziału w nabytej nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym w rozumieniu analizowanej regulacji art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn, skutkującego utratą prawa do ulgi określonej w tym przepisie. W rezultacie, zobowiązana będzie do zapłaty podatku od spadków i darowizn wymierzonego od podstawy opodatkowania sprzed zastosowania ulgi mieszkaniowej, który oblicza właściwy w sprawie organ I instancji, tj. odpowiedni naczelnik urzędu skarbowego.

Odnosząc się natomiast do kwestii związanej z terminem zapłaty należnej kwoty podatku oraz ewentualnym naliczaniem odsetek od tej kwoty wyjaśnić należy, że skutkiem utraty prawa do ulgi jest możliwość wydania przez organ podatkowy decyzji ustalającej zobowiązanie podatkowe, bez uwzględnia ulgi mieszkaniowej, w oparciu o art. 69 § 1 ww. ustawy.

Jak stanowi art. 69 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, w razie niedopełnienia przez podatnika warunków uprawniających do skorzystania z uzyskanej ulgi podatkowej, prawo do wydania decyzji ustalającej zobowiązanie podatkowe powstaje w dniu, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące utratę prawa do ulgi. W myśl art. 69 § 2 ww. ustawy, termin do wydania decyzji, o której mowa w § 1, wynosi 3 lata od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące utratę prawa do ulgi podatkowej, a jeżeli podatnik nie zgłosił organowi podatkowemu utraty prawa do ulgi co najmniej na 2 miesiące przed upływem tego terminu - termin do wydania decyzji, o której mowa w § 1, wynosi 5 lat.

Zgodnie z art. 21 § 1 pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa, zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania. Stosownie do treści art. 47 § 1 ww. ustawy, termin płatności podatku wynosi 14 dni od dnia doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego.

Wobec powyższego, zapłata przez Wnioskodawczynię podatku wynikającego z decyzji ustalającej zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków i darowizn, w związku z utratą ulgi mieszkaniowej wymienionej w art. 16 ust. 1 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, nastąpić winna nie, jak uważa Wnioskodawczyni, w dniu przekazania przez Nią darowizny na rzecz męża, lecz w ciągu 14 dniu od dnia doręczenia Jej decyzji ustalającej wysokość tego zobowiązania. W konsekwencji, terminowe uiszczenie przez Wnioskodawczynię ww. należności podatkowej, nie będzie skutkowało obowiązkiem zapłaty odsetek od zaległości podatkowych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.