Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPP2/4512-878/15/JJ
z 17 grudnia 2015 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2015r., poz. 613 ze zm.) oraz § 2 i § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 16 września 2015r. (data wpływu do tut. organu 12 października 2015r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności nabycia wierzytelności – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 października 2015 r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności nabycia wierzytelności.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca - spółka komandytowa - zamierza, w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, dokonywać zakupu wierzytelności od innych podmiotów gospodarczych, w tym m.in. od Banku (pierwotnego wierzyciela) na podstawie umowy cesji wierzytelności.

Wnioskodawca jako cesjonariusz (nabywca wierzytelności) nie będzie zobowiązywał się do windykacji tej wierzytelności wobec cedenta (zbywcy) i nie wystawi cedentowi żadnej faktury z tytułu prowizji, za wykonanie takiej usługi.

Wnioskodawca, jako kupujący wierzytelność nie zobowiąże się do jej ściągnięcia wobec zbywcy, ani też nie wykona na jego rzecz usługi factoringu, która oprócz aspektu finansowego obejmuje analizę wypłacalności odbiorcy i administrowanie wierzytelnościami.

Pomiędzy sprzedającym dług a Kupującym (Wnioskodawcą) nie będzie stałych i ciągłych powiązań prawnych. Dług nie będzie egzekwowany w zamian za wynagrodzenie i ewentualnie ściągany będzie dla siebie.

Wierzytelność zostanie nabyta na własne ryzyko Wnioskodawcy, w celu windykacji w imieniu Wnioskodawcy, na jego ryzyko i na jego rzecz lub w celu dalszej odsprzedaży.

Zapisy umowy nie będą przewidywały możliwości pierwotnego przeniesienia wierzytelności z powrotem na dotychczasowego wierzyciela pierwotnego.

Wnioskodawca nabędzie wierzytelność poniżej jej wartości nominalnej, w związku z ryzykiem jakie wiąże się z zakupem wierzytelności i z trudnościami jej ściągnięcia od dłużnika. Różnica między wartością nominalną a ceną sprzedaży odzwierciedlać będzie rzeczywistą ekonomiczną wartość wierzytelności w chwili jej sprzedaży i ustalana jest w drodze negocjacji między sprzedającym a nabywcą. Przy ustalaniu wartości brana będzie pod uwagę perspektywa na spłatę wierzytelności, zwiększone ryzyko niewypłacalności dłużnika, okres kiedy wierzytelność zostanie ewentualnie spłacona. Nabywca wierzytelności płaci cenę za rynkową wartość wierzytelności i nie otrzymuje z tytułu tej umowy żadnego dodatkowego wynagrodzenia.

Umowa cesji nie będzie nakładać na Wnioskodawcę żadnych dodatkowych świadczeń na rzecz zbywcy. Cena zbywanej wierzytelności nie ulegnie zmianie, bowiem nabywca (wnioskodawca) z chwilą zapłaty ceny staje się nowym wierzycielem. Zapisy umowy nie będą przewidywały pierwotnego przeniesienia wierzytelności z powrotem na dotychczasowego wierzyciela. Wnioskodawca bierze na siebie ryzyko niewypłacalności dłużnika, co znajduje odzwierciedlenie w cenie wierzytelności.

Pomiędzy cedentem wierzytelności a Wnioskodawcą nie będzie istniał odrębny stosunek prawny rodzący obowiązek zapłaty wynagrodzenia na rzecz Wnioskodawcy w związku z nabyciem i egzekucją wierzytelności. Umowa nie będzie zawierała upoważnienia dla Wnioskodawcy do występowania wobec dłużnika, po to aby wyegzekwować wierzytelność na rachunek zbywcy wierzytelności. Wnioskodawca będzie egzekwował od dłużnika wierzytelności w swoim imieniu i na własny rachunek. Relacje ze zbywcą wierzytelności kończą się w momencie zakupu wierzytelności i zapłaty ceny. Nabywane wierzytelności stanowią w dacie ich nabycia wierzytelności wymagalne. Będą to wierzytelności, co do których toczy się postępowanie egzekucyjne lub zostało ono umorzone, będą to wierzytelności nie posiadające zabezpieczenia oraz wierzytelności zabezpieczone hipotecznie. Zakupywane wierzytelności stanowić będą, zdaniem Wnioskodawcy, wierzytelności trudne, co do których zbywca nie osiągnął efektu w postaci ich wyegzekwowania, dlatego zdecydował się na ich sprzedaż. W ocenie zbywcy wierzytelności brak było szans na ich odzyskanie lub szanse te były odległe w czasie. Prowadzone postępowania egzekucyjne nie przyniosły rezultatów. Są to zazwyczaj wierzytelności dłużników, którzy posiadają również długi wobec innych wierzycieli. Niektóre wierzytelności będą zabezpieczone hipotecznie, ale w tym przypadku również nie ma pewności do ich zaspokojenia, gdyż aby do tego doszło musiałby znaleźć się nabywca nieruchomości, co w dzisiejszych czasach nie jest takie proste.

Nabyta wierzytelność wejdzie w skład przedsiębiorstwa jako jej aktywa.

W sprawie opisanej powyżej nie toczy się postępowanie podatkowe, kontrola podatkowa ani postępowanie przed sądem administracyjnym.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy nabycie wierzytelności na podstawie umowy cesji wierzytelności, której podstawą jest jej sprzedaż przez cedenta za cenę niższą od jej wartości nominalnej podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, a jeżeli tak to wg jakiej stawki, od jakiej podstawy oraz kiedy powstaje obowiązek podatkowy w podatku VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, nabycie wierzytelności na podstawie umowy cesji wierzytelności której podstawą jest jej sprzedaż przez cedenta za cenę niższą od jej wartości nominalnej nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z art. 5.1. ustawy o VAT:

„Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej "podatkiem", podlegają:

1.odpłatna dostawa towarowi odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;/.../"

Artykuł 5 ustawy o VAT określa przedmiotowy zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Oznacza to, że przepisy ustawy znajdują zastosowanie w zasadzie jedynie do określonych tam wyczerpująco czynności i zdarzeń. Czynności wskazane w art. 5 pkt 1 ustawy o VAT zostaną opodatkowane tylko wówczas, gdy będą wykonywane odpłatnie.

Podstawowym i koniecznym warunkiem do uznania transakcji za odpłatną usługę, a więc czynność opodatkowaną, jest wystąpienie wynagrodzenia bezpośrednio zwianego z tą czynnością, rzeczywiście otrzymanego (bądź należnego), jako świadczenia wzajemnego za wykonaną usługę.

Podstawową kwestią podlegającą rozstrzygnięciu, a mającą priorytetowe znaczenie dla przedmiotowej sprawy, jest kwalifikacja czynności nabycia wierzytelności, jako czynności świadczonej nieodpłatnie. Badając konkretną transakcję powinno się poszukać bezpośredniego wynagrodzenia, które otrzymuje kupujący - cesjonariusz, jako świadczenie wzajemne za ewentualnie wykonaną na rzecz zbywcy - cedenta usługę. Stanowisko takie podzielił również Naczelny Sąd Administracyjny, który w wyroku z dnia 19 marca 2012r., I FPS 5/11. Dla jednoznacznego określenia, czy mamy tutaj do czynienia z odpłatną czy też nieodpłatną usługą jest ustalenie, czy przy okazji zawarcia umowy cesji wierzytelności, wystąpi świadczenie usługi przez nabywcę wierzytelności na rzecz jej zbywcy, za bezpośrednim wynagrodzeniem otrzymanym przez nabywcę.

Zdaniem NSA transakcja mająca charakter cesji wierzytelności opiera się na tym, iż dotyczy ona tylko przelewu - wierzytelności z cedenta na cesjonariusza, przy czym nabywający wierzytelność dokonuje za nią zapłaty, w której nie mieści się wynagrodzenie. Zatem nabywając we własnym imieniu i na własny rachunek cudzą wierzytelność, za własne środki finansowe nabywca wejdzie w miejsce dotychczasowego wierzyciela. Przedmiotem umowy cesji stanie się prawo majątkowe w postaci wierzytelności przysługującej cedentowi. Dalsze losy wierzytelności pozostaną poza transakcją, ponieważ cedent będzie egzekwował długi na „swoją rzecz".

W przedmiotowej sytuacji, jedyną występującą zapłatą jest zapłata ceny za wierzytelność, dlatego nie można uznać, że dochodzi do świadczenia usługi o charakterze odpłatnym. Idąc tym tropem można dojść do jednoznacznego wniosku, że żadna transakcja nabycia na własne ryzyko wierzytelności, po cenie niższej od jej wartości nominalnej, nie będzie mogła zostać zakwalifikowana jako świadczona przez nabywcę usługa w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u.

Ponieważ Wnioskodawca w zawieranej umowie cesji wierzytelności nie będzie zobowiązywał się do ściągnięcia długu w zamian za wynagrodzenie, nie dojdzie do świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Biorąc pod uwagę powyższe, można jednoznacznie stwierdzić, że w przytoczonych okolicznościach sprawy, w ogóle nie mamy do czynienia ze świadczeniem odpłatnej usługi, jako czynnością opodatkowaną VAT w myśl przepisów art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u. Nie ma zatem konieczności dokonywania analizy dalszych artykułów ustawy o podatku od towarów i usług – w szczególności art. 8 ust. 1 - gdyż nie dojdzie do świadczenia usługi oraz art. 43 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u. - gdyż sama kwestia zwolnienia danej usługi od podatku VAT może być rozpatrywana jedynie w odniesieniu do czynności, które podlegają opodatkowaniu tym podatkiem.

Warto zwrócić uwagę także na wyrok TSUE rozstrzygający w sprawie C-93/10 (GFKL Financial Services AG), który został wydany 27.10.2011 r. Pytanie prejudycjalne dotyczyło kwalifikacji na gruncie VAT działalności spółki GFKL, która nabywała od banku wymagalne i zabezpieczone hipoteką wierzytelności za cenę nieznacznie przekraczającą połowę ich wartości nominalnej. W ocenie Trybunału różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności a ceną ich sprzedaży nie stanowiła wynagrodzenia za ewentualną usługę świadczoną przez spółkę GFKL, ponieważ cena odzwierciedlała rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, która była uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników. Trybunał, powołując się na wyrok z 29.10.2009 r. w sprawie C-246/08 (Komisja przeciwko Finlandii) wskazał, że w ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Natomiast jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, a zatem świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT. W związku z tym Trybunał uznał, że podmiot, który nabywa na własne ryzyko wierzytelności po cenie rynkowej niższej niż wartość nominalna, nie wykonuje działalności gospodarczej ani nie świadczy na rzecz zbywcy wierzytelności usługi opodatkowanej VAT. TSUE odróżnił jednak na gruncie VAT skutki nabywania wierzytelności od usług faktoringu. Nawiązując do orzeczenia z 26.6.2003 r. w sprawie C-305/01 (MKG-Kraftfahrzeuge-Factoring GmbH), Trybunał podkreślił, że w przypadku usług faktoringu oprócz zbycia wierzytelności dochodzi do innego świadczenia między stronami. Zdaniem Trybunału prowizja (wynagrodzenie) czy premia należne faktorowi stanowią wynagrodzenie, co w konsekwencji powoduje, że czynności faktora należy uznać za usługi na gruncie podatku VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT lub ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Natomiast przez dostawę towarów, na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy, należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W świetle postanowień art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

  1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
  2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
  3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z cytowanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czy określonym zachowaniu mieści się w tak sformułowanej definicji usługi.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

W ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT.

Należy zauważyć, iż świadczenie usługi następuje „odpłatnie” w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy. Świadczenie usług dokonywane odpłatnie w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem.

Należy zauważyć, iż pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo szeroko. Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku VAT wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, iż pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, iż nie każde powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy). Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

W konsekwencji, dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Wskazać w tym miejscu należy, że wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2014r., poz. 121 ze zm.). Zgodnie więc z art. 509 § 1 tej ustawy, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W myśl zaś § 2 cyt. artykułu, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Jak stanowi art. 510 § 1 ww. ustawy, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).

Umowa cesji wierzytelności wypełnia znamiona określone w art. 8 ust. 1 ustawy, polega bowiem na przeniesieniu prawa do wartości niematerialnych i prawnych, w związku z tym stanowi świadczenie usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Z punktu widzenia nabywcy wierzytelności do świadczenia usługi dochodzi już w momencie samego nabycia tej wierzytelności, obojętnie czy nabycie zostało dokonane w celu windykacji tej wierzytelności przez samego nabywcę, czy też w celu dalszej jej odsprzedaży. Celem nabycia cudzej wierzytelności nie musi być jej odsprzedaż, ale także inne wykorzystanie do celów prawno-gospodarczych przez nabywcę. Sposób wykorzystania nabytej wierzytelności może decydować o charakterze usługi, nie zaś o istocie czynności prawnej jaką jest nabycie cudzej wierzytelności. Usługą jest nabycie wierzytelności danego podmiotu w celu jej wykorzystania do operacji prawno-podatkowych.

Zakup wierzytelności stanowi usługę polegającą na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności (cedentem), a jej nabywcą (cesjonariuszem). Oznacza to, że w takim przypadku nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę, której celem jest uwolnienie sprzedawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności. Jednakże, jak wskazano na wstępie, ww. usługa podlega opodatkowaniu wówczas, gdy jest świadczona odpłatnie.

Stanowisko powyższe potwierdzone zostało w orzeczeniu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 27 października 2011r. w sprawie C-93/10 Finanzamt Essen-NordOst przeciwko GFKL Financial Services AG, w którym TSUE stwierdził, że „Artykuł 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku, należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnej usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania wspomnianej dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży”.

Również Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 19 marca 2012r., sygn. akt I FPS 5/11 wskazał: „Przyjąć zatem należy, że podstawowym i koniecznym warunkiem do uznania transakcji za odpłatną usługę, a więc czynność opodatkowaną, jest wystąpienie wynagrodzenia bezpośrednio związanego z tą czynnością, rzeczywiście otrzymanego (bądź należnego), jako świadczenia wzajemnego za wykonaną usługę. Zatem badając konkretną transakcję należy poszukiwać takiego ewentualnego bezpośredniego wynagrodzenia, które otrzymuje kupujący – cesjonariusz, jako świadczenie wzajemne za ewentualnie wykonaną na rzecz zbywcy - cedenta usługę. Plastyczniej rzecz ujmując poszukiwać należy strumienia pieniędzy płynącego od zbywcy-cedenta do nabywcy cesjonariusza za wykonaną usługę, czyli odwrotnie płynącego, niż w przypadku umowy kupna sprzedaży, kiedy zapłatę za wierzytelność otrzymuje zbywca od nabywcy. Podkreślenia wymaga bowiem, że dla rozstrzygnięcia, czy mamy do czynienia z odpłatną usługą, konieczne jest ustalenie, czy – obok transakcji kupna-sprzedaży wierzytelności – wystąpiło świadczenie usługi przez nabywcę wierzytelności na rzecz jej zbywcy za bezpośrednim wynagrodzeniem otrzymanym, co ważne, przez nabywcę. W omawianej sytuacji, kiedy występuje tylko zapłata ceny za wierzytelność, trudno uznać, że do świadczenia takiej usługi dochodzi. Wobec tego należy dojść do wniosku, że żadna transakcja nabycia na własne ryzyko wierzytelności trudnej, po cenie niższej od jej wartości nominalnej, nie będzie mogła być zakwalifikowana jako świadczona przez nabywcę wierzytelności usługa w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u.”.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca - spółka komandytowa - zamierza, w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, dokonywać zakupu wierzytelności od innych podmiotów gospodarczych, w tym m.in. od Banku (pierwotnego wierzyciela) na podstawie umowy cesji wierzytelności.

Wnioskodawca jako cesjonariusz (nabywca wierzytelności) nie będzie zobowiązywał się do windykacji tej wierzytelności wobec cedenta (zbywcy) i nie wystawi cedentowi żadnej faktury z tytułu prowizji, za wykonanie takiej usługi.

Wnioskodawca, jako kupujący wierzytelność nie zobowiąże się do jej ściągnięcia wobec zbywcy, ani też nie wykona na jego rzecz usługi factoringu, która oprócz aspektu finansowego obejmuje analizę wypłacalności odbiorcy i administrowanie wierzytelnościami.

Pomiędzy sprzedającym dług a Kupującym (Wnioskodawcą) nie będzie stałych i ciągłych powiązań prawnych. Dług nie będzie egzekwowany w zamian za wynagrodzenie i ewentualnie ściągany będzie dla siebie.

Wierzytelność zostanie nabyta na własne ryzyko Wnioskodawcy, w celu windykacji w imieniu Wnioskodawcy, na jego ryzyko i na jego rzecz lub w celu dalszej odsprzedaży.

Zapisy umowy nie będą przewidywały możliwości pierwotnego przeniesienia wierzytelności z powrotem na dotychczasowego wierzyciela pierwotnego.

Wnioskodawca nabędzie wierzytelność poniżej jej wartości nominalnej, w związku z ryzykiem jakie wiąże się z zakupem wierzytelności i z trudnościami jej ściągnięcia od dłużnika. Różnica miedzy wartością nominalną a ceną sprzedaży odzwierciedlać będzie rzeczywistą ekonomiczną wartość wierzytelności w chwili jej sprzedaży i ustalana jest w drodze negocjacji między sprzedającym a nabywcą. Przy ustalaniu wartości brana będzie pod uwagę perspektywa na spłatę wierzytelności, zwiększone ryzyko niewypłacalności dłużnika, okres kiedy wierzytelność zostanie ewentualnie spłacona. Nabywca wierzytelności płaci cenę za rynkową wartość wierzytelności i nie otrzymuje z tytułu tej umowy żadnego dodatkowego wynagrodzenia.

Umowa cesji nie będzie nakładać na Wnioskodawcę żadnych dodatkowych świadczeń na rzecz zbywcy. Cena zbywanej wierzytelności nie ulegnie zmianie, bowiem nabywca (Wnioskodawca) z chwilą zapłaty ceny staje się nowym wierzycielem. Zapisy umowy nie będą przewidywały pierwotnego przeniesienia wierzytelności z powrotem na dotychczasowego wierzyciela. Wnioskodawca bierze na siebie ryzyko niewypłacalności dłużnika, co znajduje odzwierciedlenie w cenie wierzytelności.

Pomiędzy cedentem wierzytelności a Wnioskodawcą nie będzie istniał odrębny stosunek prawny rodzący obowiązek zapłaty wynagrodzenia na rzecz Wnioskodawcy w związku z nabyciem i egzekucją wierzytelności. Umowa nie będzie zawierała upoważnienia dla Wnioskodawcy do występowania wobec dłużnika, po to aby wyegzekwować wierzytelność na rachunek zbywcy wierzytelności. Wnioskodawca będzie egzekwował od dłużnika wierzytelności w swoim imieniu i na własny rachunek. Relacje ze zbywcą wierzytelności kończą się w momencie zakupu wierzytelności i zapłaty ceny. Nabywane wierzytelności stanowią w dacie ich nabycia wierzytelności wymagalne. Będą to wierzytelności, co do których toczy się postępowanie egzekucyjne lub zostało ono umorzone, będą to wierzytelności nie posiadające zabezpieczenia oraz wierzytelności zabezpieczone hipotecznie. Zakupywane wierzytelności stanowić będą, zdaniem Wnioskodawcy, wierzytelności trudne, co do których zbywca nie osiągnął efektu w postaci ich wyegzekwowania, dlatego zdecydował się na ich sprzedaż. W ocenie zbywcy wierzytelności brak było szans na ich odzyskanie lub szanse te były odległe w czasie. Prowadzone postępowania egzekucyjne nie przyniosły rezultatów. Są to zazwyczaj wierzytelności dłużników, którzy posiadają również długi wobec innych wierzycieli. Niektóre wierzytelności będą zabezpieczone hipotecznie, ale w tym przypadku również nie ma pewności do ich zaspokojenia, gdyż aby do tego doszło musiałby znaleźć się nabywca nieruchomości, co w dzisiejszych czasach nie jest takie proste.

Nabyta wierzytelność wejdzie w skład przedsiębiorstwa jako jej aktywa.

Jak już wyżej wskazano, świadczenie usług zakłada istnienie dwóch podmiotów, a więc tego, który świadczy usługę (usługodawcę) i tego, który świadczenie odbiera (usługobiorcę), czyli konsumenta usługi. Skoro opodatkowaniu podlega odpłatne świadczenie usług, to znaczy, że istnieje stosunek prawny pomiędzy usługodawcą i usługobiorcą, a rezultatem tego związku jest wzajemne działanie tych podmiotów. Działanie to polega na tym, że wynagrodzenie otrzymywane przez wykonawcę usługi następuje w zamian za wykonanie usługi na rzecz jej odbiorcy. Pomiędzy odpłatną czynnością podlegającą opodatkowaniu, a otrzymywanym z tytułu tej czynności wynagrodzeniem musi istnieć bezpośredni, czytelny i dostrzegalny związek.

Z uwagi na przedstawione w sprawie okoliczności - fakt, że między Wnioskodawcą (Spółką) a zbywcą wierzytelności nie istnieje żaden odrębny stosunek prawny rodzący obowiązek zapłaty wynagrodzenia na rzecz Spółki, a w konsekwencji Spółka nie otrzymuje od zbywcy wierzytelności żadnego przysporzenia (wynagrodzenia) w związku z zawarciem umowy cesji wierzytelności – należy stwierdzić, że w opisanym przypadku nie dochodzi do odpłatnego świadczenia usługi przez Spółkę, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

W związku z tym, stosownie do art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, nabycie wierzytelności na podstawie przepisów kodeksu cywilnego nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Opisana w zdarzeniu przyszłym transakcja dotyczy jedynie przelewu wierzytelności z cedenta na cesjonariusza, skoro Wnioskodawca wyraźnie wskazał, że nie dochodzi do przekazywania żadnego wynagrodzenia dla Wnioskodawcy w związku z nabyciem wierzytelności. Nabywając we własnym imieniu i na własny rachunek cudzą wierzytelność Wnioskodawca wchodzi w miejsce dotychczasowego wierzyciela, a relacje ze zbywcą wierzytelności kończą się w momencie zakupu wierzytelności i zapłaty ceny.

Wnioskodawca nie dokonuje również nieodpłatnego świadczenia usług, zrównanego z odpłatnym świadczeniem, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy o VAT podlegającym opodatkowaniu, gdyż treść wniosku nie wskazuje, by nabywane przez Wnioskodawcę wierzytelności służyły do celów innych niż jego działalność gospodarcza.

Zatem nabycie wierzytelności na podstawie umowy cesji w przedstawionych okolicznościach nie podlega u Wnioskodawcy opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle powyższych ustaleń stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie należy wyjaśnić, iż z uwagi na fakt, że w niniejszej interpretacji tut. organ dokonując oceny prawidłowości stanowiska Wnioskodawcy odnośnie kwestii opodatkowania czynności nabycia wierzytelności na podstawie umowy cesji, której podstawą jest sprzedaż wierzytelności przez cedenta za cenę niższą od jej wartości nominalnej przyjął, że przedmiotowa czynność nabycia wierzytelności nie będzie stanowiła odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, zatem odpowiedź na pytanie w zakresie stawki, podstawy opodatkowania oraz obowiązku podatkowego dla czynności nabycia wierzytelności stała się bezprzedmiotowa.

Zmiana któregokolwiek elementu zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku lub zmiana stanu prawnego powoduje, że interpretacja traci ważność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2012r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.


doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj