Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/1/4515-49/15/AŻ
z 26 czerwca 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) − Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 26 marca 2015 r. (data wpływu do Biura – 27 marca 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zwiększenia masy spadkowej na skutek stwierdzenia przez sąd zasiedzenia nieruchomości − jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 marca 2015 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zwiększenia masy spadkowej na skutek stwierdzenia przez sąd zasiedzenia nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca, na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego z 31 maja 1999 r. nabył spadek po swoim ojcu, który zmarł 21 grudnia 1988 r. a następnie na podstawie postanowienia tego samego Sądu Rejonowego 5 marca 2004 r. przyznane mu zostało prawo do spadku po matce zmarłej 27 września 2002 r. Wyjaśnienia wymaga, że przyjęcie spadku przez Wnioskodawcę po zmarłym ojcu nastąpiło już w 1989 r. z mocy prawa, a przyjęcie spadku po matce nastąpiło z mocy prawa w 2003 r. W skład spadku po zmarłych spadkodawcach wchodziły nieruchomości oraz udziały w nieruchomości stanowiącej gospodarstwo rolne.

Po wydaniu postanowień o stwierdzeniu nabycia spadku Wnioskodawca złożył w roku 2001 r. (w zakresie spadku po zmarłym ojcu) oraz w 2004 r. (w zakresie spadku po zmarłej matce) w Urzędzie Skarbowym zeznania podatkowe, w których wykazał majątek nabyty w drodze dziedziczenia.

Po kilku latach od zakończenia postępowania w sprawie podatku od spadku po ojcu oraz matce, Wnioskodawca złożył wniosek o stwierdzenie na rzecz zmarłego ojca oraz zmarłej matki zasiedzenia nieruchomości o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha stanowiących własność osób trzecich, które to nieruchomości przez wiele lat były użytkowane przez zmarłych, a następnie w ramach gospodarstwa rolnego przez Wnioskodawcę (przez okres dłuższy niż 5 lat od momentu śmierci spadkodawców jak również od momentu przyjęcia spadku przez Wnioskodawcę).

Postanowieniem z 2 grudnia 2014 r. Sąd Rejonowy stwierdził, że zmarli rodzice Wnioskodawcy z dniem 1 stycznia 1985 r. nabyli własność określonych we wniosku o stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości.

Nieruchomości nabyte w drodze zasiedzenia na rzecz rodziców Wnioskodawcy zwiększyły tym samym masę spadkową po zmarłych o nowe składniki majątku. Ponieważ w momencie składania zeznań podatkowych po zmarłym ojcu (2001 r.) oraz matce (2005) Wnioskodawca nie wiedział, że w skład spadku wejdą także nieruchomości objęte wnioskiem o zasiedzenie, Wnioskodawca nie ujął ich w zgłoszeniach podatkowych.

W związku ze stwierdzeniem nabycia nieruchomości na rzecz zmarłych rodziców Wnioskodawca zamierza złożyć wniosek o wznowienie postępowania w sprawie podatku po wskazanych zmarłych w oparciu o art. 240 § 1 pkt 5 ustawy Ordynacja podatkowa.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w związku z nabyciem w drodze zasiedzenia nieruchomości na rzecz zmarłych rodziców Wnioskodawcy, które zwiększyły masę spadkową po wskazanych osobach, Wnioskodawca powinien zapłacić podatek od spadku?

Zdaniem Wnioskodawcy, zwiększenie masy spadkowej o nowe nieruchomości w rezultacie postanowienia o stwierdzeniu zasiedzenia z 2 grudnia 2014 r. nie spowoduje konieczności zapłaty podatku od spadku w tym zakresie.

W zaistniałych okolicznościach doszło bowiem do przedawnienia prawa do wydania decyzji podatkowej zgodnie z art. 68 § 1 i 2 ustawy Ordynacja podatkowa. W myśl powołanego artykułu zobowiązanie podatkowe nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Ponadto, jeżeli podatnik:

1. nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego,
2. w złożonej deklaracji nie ujawnił wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego
   
   

zobowiązanie podatkowe, nie powstaje, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

W okolicznościach przedstawionego stanu faktycznego obowiązek podatkowy powstał z momentem przyjęcia spadku przez Wnioskodawcę po zmarłym ojcu i matce odpowiednio w 1989 r. oraz w 2003 r., kiedy to Wnioskodawca przyjął spadek z mocy prawa. Upłynął tym samym już 3-letni termin, o którym mowa w § 1 art. 68 ustawy Ordynacja podatkowa oraz 5-letni termin, o którym mowa w § 2 powołanego art. 68 Ordynacji podatkowej.

Zdaniem Wnioskodawcy, pomimo że postanowienie o stwierdzeniu zasiedzenia zostało wydane dopiero w grudniu 2014 r., a tym samym dopiero wówczas Wnioskodawca dowiedział się o zwiększeniu masy spadkowej po zmarłych nie powoduje to przesunięcia daty powstania obowiązku podatkowego na moment wydania postanowienia o stwierdzeniu zasiedzenia. Przeczy temu sam art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadku i darowizn, zgodnie z którym obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze dziedziczenia - z chwilą przyjęcia spadku.

Niezależnie od powyższego z ostrożności Wnioskodawca wskazuje, że nawet gdyby nie nastąpiło przedawnienie prawa do wydania decyzji podatkowej to nabycie przez Wnioskodawcę nieruchomości, których zasiedzenie nastąpiło na rzecz zmarłych podlegałoby zwolnieniu od podatku od spadku w myśl art. 4 ustawy o podatku od spadku i darowizn, zgodnie z którym zwalnia się od podatku od spadku nabycie nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego pod warunkiem, że gospodarstwo rolne będzie prowadzone przez co najmniej 5 lat od momentu jego nabycia. Nieruchomości, które zostały nabyte w drodze zasiedzenia wskutek czego weszły do masy spadkowej, stanowiły bowiem gospodarstwo rolne, które było prowadzone przez Wnioskodawcę przez okres dłuższy niż 5 lat od momentu przyjęcia spadku przez Wnioskodawcę.

W tym stanie rzeczy, zdaniem Wnioskodawcy, w okolicznościach niniejszej sprawy, Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku od spadku obejmującego nieruchomości, które weszły w skład masy spadkowej po zmarłych rodzicach na skutek zasiedzenia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 z późn. zm.), podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej m.in. tytułem dziedziczenia.

Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.). W myśl art. 922 § 1 tej ustawy przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Zgodnie z art. 924 ww. ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast stosownie do przepisu art. 925 tej ustawy spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Prawomocne postanowienie sądu ma natomiast charakter deklaratoryjny i stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę (art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego).

Z powyższej normy prawnej wynika, że spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca.

Kwestia zasiedzenia uregulowana została generalnie w art. 172-177 Kodeksu cywilnego.

W myśl art. 172 § 1 ustawy Kodeks cywilny posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od dwudziestu lat jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze. Po upływie trzydziestu lat posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Zasiedzenie jest tzw. instytucją dawności, służącą korygowaniu rzeczywistego stanu posiadania ze stanem prawnym. Prowadzi ono do nabycia przez posiadacza własności na skutek długotrwałego posiadania przez niego rzeczy, czemu towarzyszy utrata własności przez dotychczasowego właściciela, który w przeszłości utracił posiadanie rzeczy. Poprzez zasiedzenie można nabyć własność rzeczy ruchomych i nieruchomych, udziału we współwłasności, prawa użytkowania wieczystego, służebność gruntową. Zasiedzenie jest instytucją prowadzącą do nabycia prawa na skutek upływu czasu. Umożliwia ono, sankcjonując stan faktyczny, usunięcie długotrwałej niezgodności między stanem prawnym a stanem posiadania. Na skutek zasiedzenia, które następuje ex lege, dotychczasowy uprawniony traci swoje prawo, a nabywca uzyskuje je niezależnie od niego; jest więc ono pierwotnym sposobem nabycia prawa podmiotowego.

Jak z powyższego wynika nabycie tytułem zasiedzenia jest tytułem odrębnym od nabycia tytułem dziedziczenia (spadku).

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem 1 stycznia 2007 r., stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r.

Zgodnie z art. 5 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych (...).

W przypadku nabycia majątku spadkodawcy w drodze dziedziczenia obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku - art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 4 tej ustawy, w przypadku nabycia, które nie zostało zgłoszone do opodatkowania, a następnie nabycie to stwierdzono pismem obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma. Jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Stosownie do art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

W przypadku nabycia rzeczy lub praw majątkowych niewykazanych w zeznaniu podatkowym, podatnik jest obowiązany do złożenia korekty zeznania podatkowego organowi, któremu złożono zeznanie podatkowe, w terminie 14 dni od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu – art. 17a ust. 3 cyt. ustawy.

Podstawę opodatkowania – zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy − stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Zgodnie z art. 5 ustawy Ordynacja podatkowa zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego. Art. 21 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa reguluje sposób powstawania zobowiązań podatkowych i określa moment powstania takiego zobowiązania.

Zgodnie z jego uregulowaniem zobowiązanie podatkowe powstaje więc z dniem:

• zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania (pkt 1);
• doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania (pkt 2).
  
  

Jeżeli przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, wysokość zobowiązania podatkowego, o którym mowa w § 1 pkt 2, ustala się zgodnie z danymi zawartymi w deklaracji, chyba że przepisy szczególne przewidują inny sposób ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego albo w toku postępowania podatkowego stwierdzono, że dane zawarte w deklaracji, mogące mieć wpływ na wysokość zobowiązania podatkowego, są niezgodne ze stanem faktycznym (§ 5 art. 21 Ordynacji podatkowej).

Na podstawie art. 68 § 1 i § 2 ww. ustawy zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 21 § 1 pkt 2, nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Natomiast, gdy podatnik:

1. nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego,
2. w złożonej deklaracji nie ujawnił wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego,

zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w § 1, nie powstaje, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca, na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego z 31 maja 1999 r. nabył spadek po swoim ojcu, który zmarł 21 grudnia 1988 r. a następnie na podstawie postanowienia tego samego Sądu Rejonowego 5 marca 2004 r. przyznane mu zostało prawo do spadku po matce zmarłej w 27 września 2002 r.

Po wydaniu postanowień o stwierdzeniu nabycia spadku Wnioskodawca złożył w roku 2001 r. (w zakresie spadku po zmarłym ojcu) oraz w 2004 r. (w zakresie spadku po zmarłej matce) w Urzędzie Skarbowym zeznania podatkowe, w których wykazał majątek nabyty w drodze dziedziczenia. Po kilku latach od zakończenia postępowania w sprawie podatku po ojcu oraz matce, Wnioskodawca złożył wniosek o stwierdzenie − na rzecz zmarłego ojca oraz zmarłej matki − zasiedzenia nieruchomości. Postanowieniem z 2 grudnia 2014 r. Sąd Rejonowy stwierdził, że zmarli rodzice Wnioskodawcy z dniem 1 stycznia 1985 r. nabyli własność określonych we wniosku o stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości. Nieruchomości nabyte na rzecz rodziców Wnioskodawcy zwiększyły tym samym masę spadkową po zmarłych o nowe składniki majątku. Ponieważ w momencie składania zeznań podatkowych po zmarłym ojcu (2001 r.) oraz matce (2005) Wnioskodawca nie wiedział, że w skład spadku wejdą także nieruchomości objęte wnioskiem o zasiedzenie, Wnioskodawca nie ujął ich w zgłoszeniach podatkowych.

W niniejszej sprawie obowiązek podatkowy ciążący na Wnioskodawcy w związku z dziedziczeniem spadku po rodzicach powstał – nie jak stwierdził Wnioskodawca z momentem przyjęcia spadku – lecz z chwilą uprawomocnienia się postanowień Sądu czyli odpowiednio w 1999 r. oraz 2004 r.

Wnioskodawca składając zeznania podatkowe tytułem nabycia spadku po rodzicach nie wykazał masy spadkowej, nabytej przez jego rodziców tytułem zasiedzenia (na ten moment zasiedzenie nie zostało bowiem jeszcze potwierdzone przez Sąd).

Z uwagi na powyższe, stwierdzić należy, że w sprawie ustalenia zobowiązania podatkowego w związku z nabyciem w drodze spadku nieruchomości (która to nieruchomość nabyta została przez rodziców Wnioskodawcy tytułem zasiedzenia) zastosowanie znajdzie powołany art. 68 § 2 Ordynacji podatkowej, dotyczący przedawnienia zobowiązania podatkowego.

Oznacza to, że zobowiązanie podatkowe z tytułu nabycia opisanego we wniosku składnika masy spadkowej nie powstało, przedawnieniu uległo bowiem prawo do jego ustalenia. W konsekwencji Wnioskodawca nie jest zobowiązany do uiszczenia podatku od spadków i darowizn. Ujawnienie dodatkowego składnika majątkowego (nabycie którego zostało potwierdzone postanowieniem sądu) po upływie terminu przedawnienia prawa do ustalenia zobowiązania podatkowego, nie powoduje ponownego powstania obowiązku podatkowego.

W związku z powyższym bezprzedmiotowe jest analizowanie powołanego przez Wnioskodawcę art. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.