Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB1/4511-84/15/MR
z 21 kwietnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 26 stycznia 2015 r. (data wpływu 27 stycznia 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie naliczania odsetek za zwłokę od zaliczek na podatek dochodowy – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 stycznia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie naliczania odsetek za zwłokę od zaliczek na podatek dochodowy.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca prowadzi firmę zajmującą się działalnością handlową. Podatek dochodowy z działalności gospodarczej rozlicza na zasadzie tzw. podatku liniowego (19%), zaliczki płaci w okresach miesięcznych, nie wybrał uproszczonego sposobu zapłaty zaliczek. W 2013 roku nie wpłacił w ustawowym terminie zaliczek na podatek dochodowy. Część zaliczek została uregulowana w lutym 2014 (wniosek o przeksięgowanie z VAT), przed złożeniem zeznania rocznego za 2013 r. Część zaliczek na podatek nie była uregulowana na dzień złożenia zeznania rocznego za 2013 r. Zeznanie roczne za 2013 r. zostało złożone w dniu 30 kwietnia 2014 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy odsetki podatkowe od zaliczek na podatek dochodowy nieuregulowanych w ustawowym terminie, a zapłaconych przed złożeniem zeznania rocznego, powinny być naliczone od dnia następnego po upływie terminu płatności do dnia zapłaty czy też do dnia złożenia zeznania rocznego?

Zdaniem Wnioskodawcy, odsetki od niezapłaconych zaliczek na podatek dochodowy mogą być naliczone jedynie za okres, kiedy zaliczki nie były zapłacone, czyli od dnia następnego po upływie terminu płatności zaliczki do dnia zapłaty. W świetle art. 44 ust. 1 pkt 1 i ust 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych zaliczki na podatek dochodowy mają charakter cząstkowych wpłat na poczet rocznego podatku. Istotą zaliczki jest więc dokonywanie wpłat na poczet nieustalonej jeszcze należności podatkowej. Zgodnie zaś z treścią art. 3 punkt 3 oraz art. 6 ustawy Ordynacja podatkowa - zaliczka na podatek to też podatek w rozumieniu ustawy. W myśl art. 5 Ordynacji podatkowej zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonym w przepisach prawa podatkowego. Terminy zapłaty i wysokość zaliczek określa art. 44 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z treścią art. 44 ust. 3 ustawy zobowiązanie podatkowe z tytułu zaliczki na podatek powstaje wskutek osiągnięcia przez podatnika dochodu w wysokości przekraczającej kwotę powodującą obowiązek zapłaty podatku.

Zobowiązanie podatkowe nie powstaje więc wskutek złożenia tej czy innej deklaracji podatkowej czy wskutek zakończenia roku podatkowego ale wskutek zajścia pewnych zdarzeń gospodarczych powodujących powstanie u podatnika dochodu podlegającego opodatkowaniu. Zgodnie z art. 21 § 1 punkt 1 Ordynacji podatkowej zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania.

Zaliczka jest instytucją prawnopodatkową która w swej istocie ma zapewnić stopniowy wpływ należności podatkowych w czasie trwania roku podatkowego, w proporcji do powstającego z tego tytułu zobowiązania podatkowego. Zaliczka jest więc w gruncie rzeczy kolejną tymczasową „ratą” podatku, z których każda, z wyjątkiem ostatniej odzwierciedla aktualny stan zobowiązań podatnika wobec Skarbu Państwa. Stan ten nie jest jednak stanem ostatecznym, faktyczne ustabilizowanie wysokości należnego podatku za rok podatkowy następuje z upływem ostatniego dnia tegoż roku. Formalnie konkretyzacja wysokości należnego podatku następuje jednak dopiero z dniem złożenia zeznania. W tym sensie z dniem 31 grudnia następuje konwersja zaliczek jako podatku tymczasowego (warunkowego) w część podatku o faktycznie ustalonej już wysokości. Powyższe dotyczy jednak zaliczek zapłaconych i tylko do kwoty nie przekraczającej wysokości podatku należnego za rok podatkowy, natomiast zobowiązania z tytułu zaliczek w części stanowiącej różnicę pomiędzy wysokością podatku należnego a sumą już zapłaconych zaliczek przekształcają się w zobowiązanie z tytułu podatku. Ani w Ordynacji podatkowej ani też w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ma żadnego przepisu, zgodnie z którym uregulowanie zobowiązania po terminie nie powoduje jego wygaśnięcia. Trzeba mieć tu na względzie art. 59 § 1 punkt 1 Ordynacji podatkowej w myśl którego zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub w części z dniem zapłaty. Z dniem zapłaty a nie z dniem złożenia zeznania, korekty zeznania lub z dniem zarachowania. Jedynym zatem warunkiem wygaśnięcia zobowiązania (w przypadku jego zapłaty) jest zapłata. Art. 59 § 1 punkt 1 Ordynacji nie zawiera w tym zakresie dodatkowych warunków od których uzależnia skuteczność wygaśnięcia zobowiązania, w tym także tego warunku by zapłata została dokonana przed upływem terminu płatności.

Podobne uregulowania zawiera Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 sierpnia 2005 r., które w § 4 ust. 1 pkt 7 upoważnia organ podatkowy do naliczania odsetek od niezapłaconych zaliczek do dnia złożenia zeznania podatkowego. Z treści tego przepisu w związku z art. 53a i art. 62 § 2 Ordynacji wywieść można wniosek, iż nie dotyczy on zaliczek zapłaconych po terminie a tylko zaliczek nieuregulowanych, co zgodne jest z dyspozycją art. 62 § 2 Ordynacji, w myśl którego zaliczka zapłacona po terminie ulega zaliczeniu na poczet zobowiązania z tego tytułu oraz stosowaną praktyką naliczania w trakcie roku podatkowego odsetek za zaliczki zapłacone po terminie nie do dnia złożenia zeznania ale do dnia ich zapłaty. Naliczanie odsetek np. od dnia 20 stycznia do dnia złożenia zeznania pomimo wpłaty zaliczki z opóźnieniem prowadzi do paradoksalnej sytuacji, w której podatnik, który zeznanie podatkowe złożył w tym samym dniu ale w ogóle nie zapłacił zaliczki za grudzień poprzedniego roku byłby w znacznie lepszej sytuacji od podatnika, który taką samą kwotę zaległej zaliczki zapłacił co prawda z opóźnieniem ale kilka miesięcy wcześniej, co nie da się nijak pogodzić z konstytucyjną zasadą równości opodatkowania. Mając powyższe na uwadze uważa, że odsetki od niezapłaconych zaliczek należy naliczać do dnia ich zapłaty.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie naliczania odsetek za zwłokę od zaliczek na podatek dochodowy – jest nieprawidłowe.

Według art. 44 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.) podatnicy osiągający dochody z działalności gospodarczej, o której mowa w art. 14, są obowiązani bez wezwania wpłacać w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy według zasad określonych w ust. 3, z zastrzeżeniem ust. 3f-3h.

W myśl art. 44 ust. 3 ww. ustawy podatnicy, o których mowa w ust. 1, są obowiązani wpłacać zaliczki miesięczne. Wysokość zaliczek, z zastrzeżeniem ust. 3f, ustala się w następujący sposób:

1. obowiązek wpłacania zaliczki powstaje, poczynając od miesiąca, w którym dochody te przekroczyły kwotę powodującą obowiązek zapłacenia podatku;
2. zaliczkę za ten miesiąc stanowi podatek obliczony od tego dochodu według zasad określonych w art. 26, 27 i 27b;
3. zaliczkę za dalsze miesiące ustala się w wysokości różnicy pomiędzy podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku a sumą zaliczek za miesiące poprzedzające.

Podatnicy, o których mowa w ust. 1 pkt 1, opodatkowani na zasadach określonych w art. 30c, są obowiązani wpłacać na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje właściwy naczelnik urzędu skarbowego, zaliczki miesięczne w wysokości różnicy między podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku, obliczonym zgodnie z art. 30c, a sumą należnych zaliczek za poprzednie miesiące, z uwzględnieniem art. 27b (art. 44 ust. 3f ustawy).

Jak stanowi ust. 6 art. 44 ustawy zaliczki miesięczne od dochodów wymienionych w ust. 1, wpłaca się w terminie do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Zaliczki kwartalne podatnicy wpłacają w terminie do 20 dnia każdego miesiąca następującego po kwartale, za który wpłacana jest zaliczka. Zaliczkę za ostatni miesiąc lub ostatni kwartał roku podatkowego podatnik wpłaca w terminie do 20 stycznia następnego roku podatkowego. Podatnik nie wpłaca zaliczki za ostatni miesiąc lub odpowiednio kwartał, jeżeli przed upływem terminu do jej wpłaty złoży zeznanie i dokona zapłaty podatku na zasadach określonych w art. 45.

W opisie stanu faktycznego wskazano, że Wnioskodawca w 2013 roku nie wpłacił w ustawowym terminie zaliczek na podatek dochodowy. Część zaliczek została uregulowana w lutym 2014 (wniosek o przeksięgowanie z VAT), przed złożeniem zeznania rocznego za 2013 r. Część zaliczek na podatek nie była uregulowana na dzień złożenia zeznania rocznego za 2013 r. Zeznanie roczne za 2013 r. zostało złożone w dniu 30 kwietnia 2014 r.

W myśl definicji zawartej w art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa ilekroć w ustawie jest mowa o podatkach rozumie się przez to również:

1. zaliczki na podatki,
2. raty podatków, jeżeli przepisy prawa podatkowego przewidują płatność podatku w ratach,
3. opłaty oraz niepodatkowe należności budżetowe.

Stosownie do treści art. 47 § 3 ww. ustawy jeżeli podatnik jest obowiązany sam obliczyć i wpłacić podatek, za termin płatności uważa się ostatni dzień, w którym, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, wpłata powinna nastąpić.

Uchybienie terminowi płatności lub zapłata podatku (w tym i zaliczki na podatek) w wysokości niższej od należnej, powoduje, iż z mocy prawa staje się on (ona) zaległością podatkową. Zgodnie bowiem z art. 51 § 1 Ordynacji podatkowej, zaległością podatkową jest podatek niezapłacony w terminie płatności. Za zaległość podatkową uważa się także niezapłaconą w terminie płatności zaliczkę na podatek, w tym również zaliczkę, o której mowa w art. 23a, lub ratę podatku (art. 51 § 2 cyt. ustawy).

Od zaległości podatkowych, z zastrzeżeniem art. 54, naliczane są odsetki za zwłokę (art. 53 § 1 Ordynacji podatkowej). Przepis § 1 stosuje się również do należności, o których mowa w art. 52 § 1, oraz do nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek, w części przekraczającej wysokość podatku należnego za rok podatkowy (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Przy czym, w myśl art. 53 § 3 ww. ustawy odsetki za zwłokę nalicza podatnik, płatnik, inkasent, następca prawny lub osoba trzecia odpowiadająca za zaległości podatkowe, z zastrzeżeniem art. 53a, art. 62 § 4, art. 66 § 5, art. 67a § 1 pkt 1 lub 2 i art. 76a § 1. Stosownie do treści art. 53 § 4 ww. ustawy, odsetki za zwłokę naliczane są od dnia następującego po dniu upływu terminu płatności podatku lub terminu, w którym płatnik lub inkasent był obowiązany dokonać wpłaty podatku na rachunek organu podatkowego.

Wyjątek od zasady określonej w art. 53 § 3 Ordynacji podatkowej, zawiera m.in. art. 53a § 1 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym, jeżeli w postępowaniu podatkowym po zakończeniu roku podatkowego lub innego okresu rozliczeniowego organ podatkowy stwierdzi, że podatnik mimo ciążącego na nim obowiązku nie złożył deklaracji, wysokość zaliczek jest inna niż wykazana w deklaracji lub zaliczki nie zostały zapłacone w całości lub w części, organ ten wydaje decyzję, w której określa wysokość odsetek za zwłokę na dzień złożenia zeznania podatkowego za rok podatkowy lub inny okres rozliczeniowy, a w przypadku niezłożenia zeznania w terminie - odsetki na ostatni dzień terminu złożenia zeznania, przyjmując prawidłową wysokość zaliczek na podatek.

Z brzemienia art. 55 § 1 Ordynacji podatkowej wynika natomiast, iż odsetki za zwłokę wpłacane są bez wezwania organu podatkowego. Jednakże, jeżeli dokonana wpłata nie pokrywa kwoty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, wpłatę tę zalicza się proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej oraz kwoty odsetek za zwłokę w stosunku, w jakim, w dniu wpłaty, pozostaje kwota zaległości podatkowej do kwoty odsetek za zwłokę (art. 55 § 2 Ordynacji podatkowej).

Szczegółowe zasady naliczania odsetek za zwłokę zostały określone w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, a także zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach (Dz. U. Nr 165, poz. 1373 z późn. zm.), wydanym m.in. na podstawie art. 58 Ordynacji podatkowej.

Z treści § 4 ust. 1 pkt 1 i 7 ww. rozporządzenia wynika, że odsetki za zwłokę naliczane są do dnia, włącznie z tym dniem:

• zapłaty podatku (pkt 1),
• złożenia zeznania podatkowego za rok podatkowy lub inny okres rozliczeniowy, a w przypadku niezłożenia zeznania w terminie, na ostatni dzień terminu złożenia zeznania - od nieuregulowanych w terminie płatności w całości lub w części zaliczek na podatek dochodowy (pkt 7).

Zauważyć jednakże należy, że zobowiązania z tytułu zaliczek na podatek dochodowy oraz zobowiązania z tytułu podatków to dwie różne instytucje prawa podatkowego. Istotą zaliczki jest dokonywanie wpłat na poczet nie ustalonej jeszcze należności podatkowej. Zaliczki na poczet podatków są zatem formą stopniowego poboru należności podatkowych w tych podatkach, w których ustalenie podstawy obliczenia podatku, a więc i wysokości zobowiązania podatkowego następuje dopiero po upływie pewnego okresu, zazwyczaj roku podatkowego.

W podatku dochodowym od osób fizycznych zarówno zobowiązania z tytułu podatku, jak i z tytułu zaliczek mają wspólne źródło, jakim jest obowiązek podatkowy. Jednakże bezpośrednie związki pomiędzy zaliczkami i podatkiem pojawiają się dopiero w momencie, gdy możliwe staje się porównanie sumy wpłaconych zaliczek i ustalonej po upływie roku podatkowego kwoty należnego zobowiązania podatkowego, a więc wraz ze złożeniem zeznania podatkowego.

W obowiązującym – w odniesieniu do przedstawionego stanu faktycznego – stanie prawnym, z upływem 20 stycznia następnego roku podatkowego, zaliczki tracą swoją odrębność i tymczasowy charakter, stając się elementem należnego podatku. W tym przypadku kończy się zatem ich samoistny byt prawny, w związku z czym nie można ich już dochodzić. Możliwe jest jedynie dochodzenie odsetek za zwłokę od nieuregulowanych w terminie zaliczek. Co do zasady, termin uiszczenia różnicy pomiędzy podatkiem należnym, wynikającym z zeznania, a sumą należnych za dany rok zaliczek upływa 30 kwietnia roku następnego po danym roku podatkowym. W myśl bowiem art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, z zastrzeżeniem ust. 7 i 8. Powyższa zasada ma również zastosowanie do podatników opodatkowanych tzw. podatnikiem liniowym, stosownie bowiem do treści art. 45 ust. 1a pkt 2 cyt. ustawy, w terminie określonym w ust. 1 podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym odrębne zeznania, według ustalonych wzorów, o wysokości osiągniętego w roku podatkowym dochodu (poniesionej straty) z pozarolniczej działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej, opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30c.

W terminie określonym w ust. 1, z zastrzeżeniem ust. 7, podatnicy są m.in. obowiązani wpłacić:

1. różnicę między podatkiem należnym wynikającym z zeznania, o którym mowa w ust. 1, a sumą należnych za dany rok zaliczek, w tym również sumą zaliczek pobranych przez płatników (art. 45 ust. 4 pkt 1 ww. ustawy),
2. należny podatek dochodowy wynikający z zeznania, o którym mowa w ust. 1a pkt 2, albo różnicę pomiędzy podatkiem należnym wynikającym z zeznania, o którym mowa w ust. 1a pkt 2, a sumą należnych za dany rok zaliczek (art. 45 ust. 4 pkt 3 ww. ustawy).

W konsekwencji powyższego, po upływie ustawowego terminu do złożenia zeznania podatkowego niedopłacona część podatku staje się zaległością podatkową i od tej chwili nalicza się od niej odsetki za zwłokę. Uwzględniając, że po 20 stycznia następnego roku podatkowego następuje utrata odrębności zaliczek na podatek, a wskutek złożenia zeznania podatkowego następuje konkretyzacja zobowiązania podatkowego oraz bacząc na fakt, że po upływie terminu do dokonania rozliczenia rocznego rozpoczyna się naliczanie odsetek od zaległości podatkowej wynikającej z tego rozliczenia, należy wyprowadzić wniosek, że odsetki za zwłokę od nieuiszczonych w terminie zaliczek na podatek dochodowy za poszczególne miesiące 2013 r. mogą być naliczane do dnia złożenia zeznania podatkowego (§ 4 ust. 1 pkt 7 ww. rozporządzenia), chyba, że zapłata podatku nastąpi w terminie wcześniejszym niż złożenie zeznania podatkowego (§ 4 ust. 1 pkt 1 cyt. rozporządzenia). Po tym terminie możliwe jest jedynie dochodzenie odsetek za zwłokę od zaległości wynikającej z dokonanego rozliczenia podatku należnego w zeznaniu podatkowym. W konsekwencji, jeżeli wpłata dokonana po 20 stycznia następnego roku podatkowego, a przed złożeniem zeznania podatkowego wystarczy na pokrycie odsetek za zwłokę od nieuregulowanych zaliczek oraz ewentualnego podatku do zapłaty wynikającego z zeznania podatkowego złożonego w terminie późniejszym, to odsetki za zwłokę od tych zaliczek winny być naliczone do dnia dokonania wpłaty. W pozostałych przypadkach odsetki od zaliczek powinny być naliczone do dnia złożenia zeznania podatkowego.

Takie stanowisko znajduje dodatkowe potwierdzenie w tym, że wraz z ustaniem odrębności zaliczek, czyli zakończeniem ich bytu prawnego nie można ich od tej chwili traktować w dalszym ciągu jako samodzielnej zaległości podatkowej w rozumieniu art. 51 § 2 Ordynacji podatkowej. Ponieważ w myśl art. 53 § 1 Ordynacji podatkowej, odsetki za zwłokę nalicza się od zaległości podatkowych, utrata w wymieniony wyżej sposób przymiotu zaległości przez niezapłacone w terminie zaliczki na podatek uniemożliwia tym samym (oczywiście po złożeniu zeznania podatkowego) dalsze naliczanie od nich wskazanych odsetek.

Mając powyższe na względzie, stanowisko Wnioskodawcy, według którego odsetki od niezapłaconych zaliczek na podatek dochodowy mogą być naliczone jedynie za okres, kiedy zaliczki nie były zapłacone, czyli od dnia następnego po upływie terminu płatności zaliczki do dnia zapłaty należało uznać za nieprawidłowe.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87 – 100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.