Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
ITPB1/4511-63/15-1/AK
z 20 października 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, ze zm.) oraz zgodnie z art. 223 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2016 r., poz. 1948 ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej po ponownym rozpatrzeniu sprawy w związku z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 20 października 2015 r., sygn. akt I SA/Ol 492/15 (data wpływu prawomocnego orzeczenia 1 sierpnia 2017 r.) stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 15 stycznia 2015 r. (data wpływu 21 stycznia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie:

• wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z działki – jest nieprawidłowe,
• wynagrodzenia oraz odszkodowania za obniżenie wartości nieruchomości, które Wnioskodawca otrzymał a także otrzyma w przyszłości z tytułu ustanowienia służebności przesyłu – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 21 stycznia 2015 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania świadczeń otrzymanych z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości oraz z tytułu planowanej budowy sieci energetycznej.

Dotychczasowy przebieg postępowania.

W dniu 20 kwietnia 2015 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów wydał dla Wnioskodawcy indywidualną interpretację znak: ITPB1/4511-63/15/AK, w której uznał za nieprawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w zakresie opodatkowania świadczeń otrzymanych z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości oraz z tytułu planowanej budowy sieci energetycznej.

W uzasadnieniu organ stwierdził, że uzyskane przez Wnioskodawcę w 2014 r. wynagrodzenie z tytułu bezumownego korzystania z działki oraz odszkodowanie za obniżenie wartości nieruchomości zaliczane są do przychodów z innych źródeł. Koszty uzyskania tego przychodu oraz dochód należy wykazać w zeznaniu podatkowym (PIT-36), składanym za ten rok podatkowy – tj. do dnia 30 kwietnia 2015 r. Dochód ten należy opodatkować wg skali podatkowej wynikającej z cyt. art. 27 ust. 1 ww. ustawy. W przypadku otrzymania z tego tytułu kolejnych wypłat w następnych latach podatkowych należy je również opodatkować wg ww. zasad.

Natomiast wynagrodzenie, które Wnioskodawca otrzymał a także otrzyma w przyszłości z tytułu ustanowienia służebności przesyłu korzysta ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych i Wnioskodawca nie ma obowiązku wykazania go w zeznaniu podatkowym.

Wnioskodawca na interpretację przepisów prawa podatkowego z dnia 20 kwietnia 2015 r. znak ITPB1/4511-63/15/AK wniósł pismem z dnia 7 maja 2016 r. (data wpływu 11 maja 2015 r.) wezwanie do usunięcia naruszenia prawa.

W odpowiedzi na powyższe wezwanie do usunięcia naruszenia prawa Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działający w imieniu Ministra Finansów, pismem z dnia 9 czerwca 2015 r. znak: ITPB1/4511-1-27/15/DP stwierdził brak podstaw do zmiany ww. indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Wnioskodawca na interpretację przepisów prawa podatkowego z dnia 20 kwietnia 2015 r. znak: ITPB1/415-63/15/AK złożył skargę z dnia 9 lipca 2015 r. (data wpływu 9 lipca 2015 r.).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie wyrokiem z dnia 20 października 2015 r. sygn. akt I SA/Ol 492/15 uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną z dnia 20 kwietnia 2015 r. znak: ITPB1/4511-63/15/AK.

Od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 20 października 2015 r. sygn. akt I SA/Ol 492/15, Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działający w imieniu Ministra Finansów, złożył skargę kasacyjną z dnia 21 grudnia 2015 r., znak ITPB1/4511-3-35/15/AK/127/15 do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

Szef Krajowej Administracji Skarbowej wycofał skargę kasacyjną pismem z dnia 24 maja 2017 r. znak 0110-KWR4.4021.31.2017.1.MK wniesionym do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

Postanowieniem z dnia 5 czerwca 2017 r. sygn. akt II FSK 326/16 Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie umorzył postępowanie kasacyjne.

W myśl art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.) ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Wskutek powyższego, wniosek Strony w zakresie opodatkowania świadczeń otrzymanych z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości oraz z tytułu planowanej budowy sieci energetycznej wymaga ponownego rozpatrzenia przez tut. organ.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest rolnikiem. Na jednej z działek rolnych o powierzchni 2,84 ha, której jest właścicielem są posadowione słupy i linie energetyczne. Wyrokiem sądu z dnia 12 grudnia 2013 r. zasądzono wynagrodzenie za bezumowne korzystanie przez Spółkę z nieruchomości rolnej o powierzchni 9,675 m² za okres od 26 marca 2002 r. do 26 maja 2003 r. w kwocie brutto z odsetkami ustawowymi 15 830 zł. Wnioskodawca nadmienia, że pieniądze zostały przekazane dnia 7 stycznia 2014 r. Ponadto, w związku z planowaną budową sieci energetycznej dwustronnej 400 kV, na drugiej działce rolnej (o powierzchni 2,10 ha), której Wnioskodawca jest właścicielem, mocą aktu notarialnego z dnia 16 września 2014 r. zostało Wnioskodawcy przyznane wynagrodzenie i odszkodowanie – w łącznej wysokości 40 000 zł – z tytułu ustanowienia służebności przesyłu na powierzchni około 70 arów oraz obniżenia wartości nieruchomości tą służebnością obciążonych. Wnioskodawca wskazuje, że kwota 12 000 zł została przekazana 2 tygodnie później, zaś resztę kwoty otrzyma za rok bądź dwa.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

W zakresie pierwszej nieruchomości:

1. Czy od sumy wynagrodzenia należy się podatek dochodowy?
2. Czy jeżeli nie należy się podatek Wnioskodawca powinien zgłosić to do Urzędu Skarbowego i na jakim druku PIT?
3. Czy jeśli należy się podatek dochodowy Wnioskodawca powinien zgłosić do Urzędu Skarbowego, na jakim druku i jakiej wysokości należy się podatek?
4. Czy jeżeli należy się podatek dochodowy, to od zasądzonej sumy brutto Wnioskodawca może odliczyć koszty powstałe w czasie procesu (np.: koszty sądowe odwoławcze, koszty biegłych, koszty adwokackie, zaliczki na poczet sprawy, itp.)?
5. Czy w przyszłości Wnioskodawca (ponieważ dalej toczy się w tej sprawie proces) powinien zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych?

W zakresie drugiej nieruchomości:

1. Czy od sumy wynagrodzenia 12 000 zł Wnioskodawca winien zapłacić podatek dochodowy oraz czy od przyszłego wynagrodzenia należny będzie podatek?
2. Czy jeżeli nie należy się podatek Wnioskodawca powinien to zgłosić do Urzędu Skarbowego i na jakim druku PIT?
3. Czy jeżeli należy się podatek Wnioskodawca powinien to zgłosić do Urzędu Skarbowego, na jakim druku i jakiej wysokości należy się podatek?

Zdaniem Wnioskodawcy wynagrodzenie niewaloryzowane za linie wybudowane nielegalnie, bez pozwolenia „ingerujące we własność prywatną”, którego suma jest zbyt niska w stosunku do wartości w przyszłym planie zagospodarowania i rosnącej ceny ziemi nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Zdaniem Wnioskodawcy nie jest to dochód, tylko częściowe wyrównanie krzywdy, która musi być dochodzona sądownie, a poniesione kwoty kosztów sądowych swoją wartością są porównywalne do wartości wynagrodzenia.

Podobnie w odniesieniu do linii, które mają być budowane, wynagrodzenie jednorazowe, wypłacone jednorazowo (pomimo rosnących cen ziemi i wartości pieniądza) nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie zawarte w wydanym w niniejszej sprawie orzeczeniu, tutejszy organ dokonując merytorycznej oceny złożonego wniosku – uwzględniając stan prawny obowiązujący na dzień jego złożenia – uznaje stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie:

• wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z działki za nieprawidłowe,
• wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności przesyłu oraz odszkodowania za obniżenie wartości nieruchomości, które Wnioskodawca otrzymał a także otrzyma w przyszłości za prawidłowe.

Na wstępie należy zaznaczyć, że niniejszą interpretację oparto na przepisach prawa podatkowego obowiązujących w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym, bowiem niniejsza interpretacja stanowi ponowne rozstrzygnięcie tej samej sprawy w wyniku orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie i orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2014 r., przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Natomiast stosownie art. 11 ust. 1 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r., przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 20 ust.1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użyty we wskazanym przepisie zwrot „w szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym do dnia 3 października 2014 r. wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Natomiast stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od dnia 4 października 2014 r., wolne od podatku są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

W myśl natomiast art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że Wnioskodawca jest rolnikiem. Na jednej z Jego działek rolnych o powierzchni 2,84 ha, której jest właścicielem są posadowione słupy i linie energetyczne. Wyrokiem sądu z dnia 12 grudnia 2013 r. zasądzono wynagrodzenie za bezumowne korzystanie przez Spółkę z nieruchomości rolnej o powierzchni 9,675 m² za okres od 26 marca 2002 r. do 26 maja 2003 r. w kwocie brutto z odsetkami ustawowymi 15 830 zł. Wnioskodawca nadmienia, że pieniądze zostały przekazane dnia 7 stycznia 2014 r.

Mając na uwadze stan faktyczny przedstawiony we wniosku wskazać należy, że kwestie dotyczące bezumownego korzystania z nieruchomości zostały uregulowane w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121 z późn. zm.).

W myśl art. 224 § 1 Kodeksu cywilnego samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jej posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne.

Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył (art. 224 § 2 ww. ustawy).

Na podstawie art. 225 Kodeksu cywilnego obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.

W orzecznictwie przyjmuje się, że wynagrodzenie o jakim mowa w przywoływanych normach nie jest odszkodowaniem. Stanowi natomiast sposób regulowania stosunków między właścicielem a nieuprawnionym posiadaczem, ochronę interesów właściciela i przywracania zakłóconej równowagi między tymi podmiotami. W tej sytuacji bez znaczenia pozostaje fakt, że świadczenie z tytułu bezumownego korzystania z rzeczy zostało wypłacone Wnioskodawcy w wyniku zawartej ugody.

Należy przy tym zaznaczyć, że przepisy art. 224 § 2 i art. 225 Kodeksu cywilnego w zakresie wymienionych w nich roszczeń wyłączają inne podstawy odpowiedzialności posiadacza wobec właściciela. Zarówno powstanie roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, jak i wysokość wynagrodzenia nie zależy od tego, czy właściciel w rzeczywistości poniósł jakiś uszczerbek, a posiadacz uzyskał jakąś korzyść. O wysokości należnego właścicielowi wynagrodzenia decydują stawki rynkowe za korzystanie z danego rodzaju rzeczy i czas posiadania rzeczy przez adresata roszczenia. Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie nie jest i nie może być odszkodowaniem z tytułu pozbawienia posiadania rzeczy, wiąże się bowiem z faktem wykonywania posiadania samoistnego (art. 225 K.c.), a nie wyrządzeniem szkody w jakiejkolwiek postaci.

Tym samym świadczenie przysługujące z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości – wbrew twierdzeniu Wnioskodawcy – nie jest naprawieniem szkody wyrządzonej właścicielowi lecz zapłatą za korzystanie z jego rzeczy, którą korzystający z rzeczy musiałby jemu uiścić, gdyby to korzystanie oparte było na istniejącej podstawie prawnej; a więc tym co uzyskałby właściciel, gdyby rzecz oddał w odpłatne korzystanie na podstawie ważnego stosunku prawnego. W związku z powyższym, tak wypłacone świadczenie nie jest odszkodowaniem, do którego miałyby zastosowanie przepisy prawa cywilnego regulujące wysokość lub zasady ustalania roszczeń odszkodowawczych.

Skoro zatem świadczenie z tytułu bezumownego korzystania z rzeczy nie ma charakteru odszkodowawczego, to nie może ono korzystać ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie żadnego z wyżej wskazanych przepisów. Co prawda ustawa podatkowa nie zawiera definicji szkody czy odszkodowania, jednakże dokonując jego wykładni nie należy odbiegać od jego rozumienia jakie temu pojęciu zostało nadane w systemie prawa cywilnego. O tym co stanowi szkodę oraz jakie są zasady i sposoby jej naprawienia decydują co do zasady przepisy art. 361 i art. 363 Kodeksu cywilnego. Natomiast przedmiotowe świadczenie jako nie służące naprawieniu szkody, nie ma charakteru odszkodowawczego, podobnie jak korzystanie z nieruchomości przez posiadacza nie oznacza wyrządzenia jej właścicielowi szkody tylko dlatego, że nie łączy ich ważny stosunek prawny, a właściciel nie mógł z nieruchomości tej korzystać. Wynagrodzenie, o którym mowa w art. 224 § 2 i art. 225 jest należne bez względu na uszczerbek majątkowy jaki poniósł lub mógłby ponieść właściciel rzeczy.

Zatem otrzymana przez Wnioskodawcę kwota za bezumowne korzystanie z nieruchomości stanowi przysporzenie w Jego majątku, mające konkretny wymiar finansowy, a więc jest to przychód w rozumieniu podatkowym. Przychód ten należy zakwalifikować jako przychód z innych źródeł. Mając na uwadze powołane wyżej przepisy prawa należy przy tym stwierdzić, że przychód ten nie korzysta ze zwolnienia od podatku.

Do przychodów z innych źródeł mają zastosowanie ogólne zasady dotyczące kosztów. Zgodnie z art. 22 ust. 1 ww. ustawy kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Kosztami uzyskania przychodów są zatem wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z uzyskanymi przychodami. Z oceny związku z uzyskanym przychodem winno wynikać, iż poniesiony wydatek obiektywnie mógł się przyczynić do osiągnięcia przychodów z danego źródła.

Koszty uzyskania przychodów nie są kosztami uzyskania jakichkolwiek przychodów, lecz zawsze związane są z uzyskaniem przychodu z konkretnego źródła. Koszty uzyskania przychodu z danego źródła pomniejszają przychody z tego właśnie źródła, a nie jakiekolwiek przychody. Koszty uzyskania przychodu są zatem ściśle i funkcjonalnie przyporządkowanie do danego źródła przychodów.

Zgodnie z art. 98 § 1 powołanego powyżej Kodeksu postępowania cywilnego strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Z § 2 art. 98 ww. ustawy wynika, iż do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego.

Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony (art. 98 § 3 ww. ustawy).

Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy (art. 98 § 4 ww. ustawy).

Należy zauważyć, iż z wniosku wynika, że Wnioskodawca poniósł następujące koszty związane z sądowym dochodzeniem roszczeń z tytułu korzystania przez spółkę z gruntów, koszty sądowe, koszty biegłych, koszty adwokackie, zaliczki na poczet sprawy itp. Na podstawie cyt. art. 22 ust. 1 ww. ustawy należy stwierdzić, że jako wydatki związane z uzyskanym przychodem, kwoty te mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Dochód z tego tytułu wyliczony jako różnica między przychodem a kosztami uzyskania przychodów podlega opodatkowaniu wg skali podatkowej.

W myśl art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 29-30f, pobiera się od podstawy jego obliczenia według następującej skali:

W odniesieniu natomiast do wynagrodzenia i odszkodowania otrzymanego z tytułu ustanowienia służebności przesyłu i obniżenia wartości nieruchomości obciążonych z tytułu lokalizacji urządzeń elektroenergetycznych na przedmiotowych działkach gruntu tut. organ wskazuje co następuje.

Art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

1. ustanowienia służebności gruntowej,
2. rekultywacji gruntów,
3. szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie

• w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2015 r. poz. 1774 i 1777 oraz z 2016 r. poz. 65, 1250, 1271 i 1579).

Jak wynika z art. 2 pkt 8 lit. i) ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r., poz. 1328, ze zm.), w art. 21 w ust. 1 po pkt 120 dodano pkt 120a w brzmieniu: ,,120a) wynagrodzenie otrzymane za ustanowienie służebności przesyłu w rozumieniu przepisów prawa cywilnego”.

W myśl art. 14 ww. ustawy zmieniającej przepisy art. 21 ust. l pkt 3, 3e i 49 oraz pkt 120a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, mają zastosowanie do dochodów uzyskanych od dnia 1 stycznia 2014 r.

Stosownie do art. 17 pkt 4 ustawy zmieniającej, przepis ustanawiający zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 120a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wszedł w życie 4 października 2014 r.

W tym stanie prawnym, uznać należy, że zwolnienie określone w art. 21 ust. 1 pkt 120a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obejmuje wynagrodzenia otrzymywane z tytułu ustanowienia służebności przesyłu i ma zastosowanie do dochodów osoby fizycznej otrzymanych z tego tytułu po 1 stycznia 2014 r.

W myśl art. 305¹ Kodeksu cywilnego, nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

Stosownie do art. 305⁴ Kodeksu cywilnego, do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych.

W myśl art. 305² § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem.

Jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu (art. 305² § 2 Kodeksu cywilnego).

W świetle powyższego, służebność przesyłu jest ustanawiana na rzecz przedsiębiorcy za odpowiednim wynagrodzeniem należnym od przedsiębiorcy na rzecz właściciela nieruchomości obciążonej. Wymaga to zawarcia stosownej umowy przez zainteresowane strony albo wydania konstytutywnego orzeczenia sądu (postanowienia), zapadającego na wniosek strony występującej z roszczeniem o ustanowienie służebności przesyłu.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w związku z planowaną budową sieci energetycznej na działce rolnej o powierzchni 2,10 ha, której Wnioskodawca jest właścicielem, mocą aktu notarialnego z dnia 16 września 2014 r. zostało Wnioskodawcy przyznane wynagrodzenie z tytułu ustanowienia służebności przesyłu oraz odszkodowanie z tytułu obniżenia wartości nieruchomości obciążonych w łącznej kwocie 40 000 zł.

Jak wynika z powyższego przyznane odszkodowanie z tytułu obniżenia wartości nieruchomości w związku z zamierzoną lokalizacją linii energetycznych bezpośrednio związane jest z ustanowieniem służebności przesyłu.

Zatem podkreślić należy, że obniżenie wartości działki rolnej w związku z ustanowieniem służebności przesyłu wynika z faktu, że inwestor zamierza dokonać wycinki drzewostanu, a rolnik nie będzie mógł w całości wykorzystywać działki pod uprawy rolne. Ustanowienie służebności przesyłu powoduje więc trwałą szkodę, powodującą obniżenie wartości gruntu rolnego. Zatem kwota odszkodowania z tego tytułu jest nierozerwalnie związana z ustanowieniem służebności przesyłu i podlega zwolnieniu od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w związku z art. 21 ust.1 pkt 120a ww. ustawy.

Reasumując, mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz uwzględniając stanowisko wyrażone w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, z dnia 20 października 2015 r., sygn. I SA/Ol 492/15 dotyczące wykładni ww. przepisów, uznać należy, że uzyskane przez Wnioskodawcę w 2014 r. wynagrodzenie z tytułu bezumownego korzystania z działki zaliczane jest do przychodów z innych źródeł. Koszty uzyskania tego przychodu oraz dochód należy wykazać w zeznaniu podatkowym (PIT-36), składanym za ten rok podatkowy – tj. do dnia 30 kwietnia 2015 r. Dochód ten należy opodatkować wg skali podatkowej wynikającej z cyt. art. 27 ust. 1 ww. ustawy. W przypadku otrzymania z tego tytułu kolejnych wypłat w następnych latach podatkowych należy je również opodatkować wg ww. zasad.

Natomiast, wynagrodzenie, które Wnioskodawca otrzymał a także otrzyma w przyszłości z tytułu ustanowienia służebności przesyłu jest wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych w myśl art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Również kwota odszkodowania za obniżenie wartości nieruchomości jako nierozerwalnie związana ze służebnością przesyłu podlega zwolnieniu od podatku.

Na Wnioskodawcy nie ciąży zatem obowiązek odprowadzenia podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu. W związku z powyższym Wnioskodawca nie jest również obowiązany do wykazania otrzymanego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu oraz odszkodowania w rocznym zeznaniu podatkowym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. ul. Emilii Plater 1, 10-563 Olsztyn, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.