2017.09.28 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej - 0112-KIDL2-2.4012.328.2017.2.MŁ

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0112-KIDL2-2.4012.328.2017.2.MŁ
z 28 września 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku sygnowanym datą 11 lipca 2017 r. (data wpływu 7 sierpnia 2017 r.), uzupełnionym pismem z dnia 29 sierpnia 2017 r. (data wpływu 1 września 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania, że dokonane odpłatne, sądowe zniesienie współwłasności nieruchomości stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 7 sierpnia 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania, że dokonane odpłatne, sądowe zniesienie współwłasności nieruchomości stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. Wniosek został uzupełniony 1 września 2017 r. o wskazanie ilości zdarzeń przyszłych oraz elektronicznego adresu do doręczeń ePUAP.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Od dnia 1 lipca 2016 r. Powiat A (dalej: „Powiat” ) jest zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym i począwszy od lipca 2016 r. składa deklaracje VAT we własnym imieniu. Z dniem 1 stycznia 2017 r. zgodnie z wymogiem art. 3 ustawy z dnia 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych (…) (Dz. U. z 2016 r., poz. 1454) Powiat podjął rozliczanie podatku VAT wraz ze wszystkimi swoimi jednostkami organizacyjnymi.

P owiat jest współwłaścicielem w 176/1000 częściach nieruchomości położonej przy ul. B w A objętej księgą wieczystą, stanowiącej działki nr 411/30 o pow. 0,0333 ha i nr 411/40 o powierzchni 0,0417 ha zabudowane budynkiem Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w C i dwoma budynkami gospodarczymi: drugim współwłaścicielem tej nieruchomości jest Województwo w 824/1000 częściach.

Ponieważ przysługująca Powiatowi część nieruchomości stała się zbędna dla realizacji zadań Powiatu, współwłaściciele – Powiat i Województwo złożyli w 2016 r. w Sądzie Rejonowym w A zgodny wniosek o zniesienie współwłasności nieruchomości położonej przy ul. B w A objętej księgą wieczystą, poprzez przyznanie jej na wyłączną własność Województwa z równoczesną spłatą od nabywcy (Województwa) na rzecz Powiatu A kwoty odpowiadającej wartości udziału Powiatu (...). Powiat nie widzi możliwości zagospodarowania przysługującego mu udziału na cele własnej działalności publicznej, natomiast Województwo zagospodaruje wymienioną nieruchomość na realizowane zadania własne. Kwota spłaty przyznana w postanowieniu przez Sąd z tytułu zniesienia współwłasności będzie stanowiła całkowitą zapłatę dla Powiatu z tego tytułu.

Budynek Biblioteki Pedagogicznej i budynki gospodarcze to budynki murowane, trwale z gruntem związane: zostały wybudowane w latach 30-tych XX wieku. Budynek Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w C jest użytkowany od 2006 r. w 824/1000 częściach przez Pedagogiczną Bibliotekę Wojewódzką w C (Oddział w A) będącą trwałym zarządcą do ww. udziału w nieruchomości przysługującego Województwu oraz od 4 stycznia 1999 r. w 176/1000 częściach przez Powiat A który w okresie od dnia 13 maja 2010 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. na podstawie umowy zawartej pomiędzy Powiatem i Związkami Zawodowymi, tj. E – Oddział w A oraz D – stosownie do postanowień art. 33 ustawy o związkach zawodowych – udostępnił nieodpłatnie swoją część nieruchomości ww. związkom zawodowym działającym w Powiecie. Od dnia 1 lutego 2017 r. udział do nieruchomości przypadający Powiatowi jest oddany w nieodpłatne użyczenie Pedagogicznej Bibliotece Wojewódzkiej w C na jej cele statutowe, do czasu zakończenia postępowania sądowego o zniesienie współwłasności przedmiotowej nieruchomości, jednakże nie dłużej jak na okres 3 lat.

Własność udziału w wysokości 176/1000 części do nieruchomości położonej przy ul. B w A objętej księgą wieczystą Powiat A nabył nieodpłatnie z dniem 1 stycznia 1999 r. na podstawie art. 60 ust. 1 i 3 w związku z art. 48 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. – Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz. U. z 1998 r., Nr 133, poz. 872) oraz art. 147 ustawy z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej. (Dz. U. z 1998 r., Nr 106, poz. 668), co potwierdza decyzja Wojewody z dnia 19 października 2009 r.; Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu ww. udziału do nieruchomości. Przysługujący Powiatowi udział do ww. nieruchomości nie był nabyty celem dalszej odsprzedaży i nie służył jakiejkolwiek działalności wytwórczej, handlowej lub usługowej, nie był przedmiotem najmu, dzierżawy ani oddania w użytkowanie wieczyste. Powiat poniósł na zasadzie art. 207 Kodeksu cywilnego nakłady na niezbędne naprawy i roboty budowlane służące zachowaniu w stanie niepogorszonym na budynek Biblioteki (proporcjonalnie do wysokości przysługującego mu udziału) w kwocie 13.967,70 zł ale były one niższe niż 30% wartości początkowej obiektu, przy czym wartość budynku Biblioteki wynosi 542.547,33 zł, wartość całej nieruchomości wynosi 753.110,00 zł a wartość udziału Powiatu 176/1000 części wynosi 132.550 zł wg treści wniosku o zniesienie współwłasności z dnia 8 listopada 2016 r. Wartość całej nieruchomości i odpowiednio wartość udziału Powiatu może być ustalona w wyższej wysokości ponieważ na rozprawie w dniu 2 czerwca 2017 r. Sąd powołał biegłego rzeczoznawcę majątkowego dla ustalenia aktualnej wartości rynkowej tej nieruchomości. Powiat nie ponosił w odniesieniu do ww. nieruchomości wydatków mających na celu dokonanie jej zbycia na korzystnych warunkach.

Powiat działa na podstawie ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2016 r., poz. 814, z póź. zm.), Powiat jest jednostką samorządu terytorialnego powołaną w celu wykonywania określonych ustawami zadań publicznych w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność; Powiat posiada osobowość prawną. Zgodnie z art. 4 ust. 1 oraz ust. 2 pkt 10 ww. ustawy do zadań powiatu należą w szczególności określone ustawami zadania publiczne w zakresie gospodarki nieruchomościami. Stosownie do przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2016 r., poz. 2147, z późn. zm.) powiatowy zasób nieruchomości stanowi zasób publiczny (art. 2 pkt 3 ustawy), przy czym do powiatowego zasobu nieruchomości należą nieruchomości, które stanowią przedmiot własności powiatu i nie zostały oddane w użytkowanie wieczyste, oraz nieruchomości będące przedmiotem użytkowania wieczystego powiatu (art. 25a ustawy), powiatowym zasobem nieruchomości gospodaruje zarząd powiatu (art. 25b ustawy). Odpowiednio do kryteriów wskazanych w ustawie, Powiat zbywa nieruchomości w drodze przetargowej lub bezprzetargowej. W świetle art. 37 ust. 2 pkt 2 oraz 9 ustawy o gospodarce nieruchomościami, nieruchomość jest zbywana w drodze bezprzetargowej, jeżeli zbycie następuje między Skarbem Państwa a jednostką samorządu terytorialnego oraz między tymi jednostkami oraz gdy przedmiotem zbycia jest udział w nieruchomości, a zbycie następuje na rzecz innych współwłaścicieli nieruchomości. Powiat i Województwo nie dokonują zniesienia współwłasności nieruchomości położonej przy ul. B w A objętej księgą wieczystą w drodze umowy cywilnoprawnej ale na drodze sądowej – na mocy orzeczenia sądu, zgodnie z art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego, w myśl którego każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. W świetle art. 212 § 2 Kodeksu cywilnego, rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych. Po myśli art. 622 KPC, w toku postępowania o zniesienie współwłasności sąd powinien nakłaniać współwłaścicieli do zgodnego przeprowadzenia podziału, wskazując im sposoby mogące do tego doprowadzić. Gdy wszyscy współwłaściciele złożą zgodny wniosek co do sposobu zniesienia współwłasności, sąd wyda postanowienie odpowiadające treści wniosku, jeżeli spełnione zostaną wymagania, o których mowa w dwóch artykułach poprzedzających, a projekt podziału nie sprzeciwia się prawu ani zasadom współżycia społecznego, ani też nie narusza w sposób rażący interesu osób uprawnionych. Zgodnie ze zdaniem pierwszym art. 624 KPC, z chwilą uprawomocnienia się postanowienia przyznającego dotychczasowym współwłaścicielom części lub jednemu z nich całość rzeczy własność przechodzi na uczestników wskazanych w postanowieniu.

Reasumując, współwłaściciele Powiat i Województwo którzy złożyli zgodny wniosek o zniesienie współwłasności nieruchomości położonej przy ul. B w A objętej księgą wieczystą, poprzez przyznanie jej na wyłączną własność Województwa z równoczesną spłatą od nabywcy (Województwa) na rzecz Powiatu A kwoty odpowiadającej wartości udziału Powiatu, dokonają zniesienia współwłasności z chwilą uprawomocnienia się postanowienia Sądu Rejonowego w A w sprawie sygn. Akt: (...). Otrzymana przez Powiat spłata zostanie ujęta w dochodach budżetu Powiatu, które stanowią środki publiczne, przeznaczone na wydatki i rozchody publiczne, stosownie do przepisów ustawy o finansach publicznych. Istotne jest, że Województwo jest jednostką samorządu terytorialnego, która działa na zasadach określonych w ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2016 r., poz. 486, ze zm.). W myśl art. 6 ust. 1 i 2 powołanej ustawy, samorząd województwa:

wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność;
dysponuje mieniem wojewódzkim;
prowadzi samodzielnie gospodarkę finansową na podstawie budżetu. Województwo ma osobowość prawną.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy dokonując w opisanym stanie faktycznymi/zdarzeniu przyszłym odpłatnego, sądowego zniesienia współwłasności nieruchomości położonej przy ul. B w A objętej księgą wieczystą, poprzez przyznanie jej na wyłączną własność Województwa z równoczesną spłatą od nabywcy (Województwa) na rzecz Powiatu A kwoty odpowiadającej wartości udziału Powiatu, Powiat działa jako podatnik VAT i tym samym realizuje czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, dokonując w opisanym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym odpłatnego, sądowego zniesienia współwłasności nieruchomości położonej przy ul. B w A objętej księgą wieczystą, poprzez przyznanie jej na wyłączną własność Województwa z równoczesną spłatą od nabywcy (Województwa) na rzecz Powiatu A kwoty odpowiadającej wartości udziału Powiatu, nie działa jako podatnik VAT i tym samym nie realizuje czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT. Powiat działa na podstawie ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2016 r., poz. 814, z późn. zm.). Powiat jest jednostką samorządu terytorialnego powołaną w celu wykonywania określonych ustawami zadań publicznych w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność: Powiat posiada osobowość prawną. Zgodnie z art. 4 ust. 1 oraz ust. 2 pkt 10 ww. ustawy do zadań powiatu należą w szczególności określone ustawami zadania publiczne w zakresie gospodarki nieruchomościami. Stosownie do przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2016 r., poz. 2147, z późn. zm.) powiatowy zasób nieruchomości stanowi zasób publiczny (art. 20 pkt 3 ustawy), przy czym do powiatowego zasobu nieruchomości należą nieruchomości, które stanowią przedmiot własności powiatu i nie zostały oddane w użytkowanie wieczyste, oraz nieruchomości będące przedmiotem użytkowania wieczystego powiatu (art. 25a ustawy); powiatowym zasobem nieruchomości gospodaruje zarząd powiatu (art. 25b ustawy). Odpowiednio do kryteriów wskazanych w ustawie, Powiat zbywa nieruchomości w drodze przetargowej lub bezprztargowej. W świetle art. 37 ust. 2 pkt 2 oraz 9 ustawy o gospodarce nieruchomościami, nieruchomość jest zbywana w drodze bezprzetargowej, jeżeli zbycie następuje między Skarbem Państwa a jednostką samorządu terytorialnego oraz między tymi jednostkami oraz gdy przedmiotem zbycia jest udział w nieruchomości, a zbycie następuje na rzecz innych współwłaścicieli nieruchomości.

Problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459.). Zgodnie z art. 195 ww. ustawy, własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność). W przypadku współwłasności nieruchomości określonej w częściach ułamkowych, każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w nieruchomości. Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności (art. 46 § 1 Kodeksu cywilnego). Współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela. Ze względu na charakter udziału, każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli (art. 198 Kodeksu cywilnego).

Zgodnie z art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. W myśl art. 212 Kodeksu cywilnego, jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Przy podziale gruntu sąd może obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi. Rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego.

Jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia. W razie rozłożenia dopłat i spłat na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać lat dziesięciu. W wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie sąd na wniosek dłużnika może odroczyć termin zapłaty rat już wymagalnych.

Po myśli art. 622 KPC, w toku postępowania o zniesienie współwłasności sąd powinien nakłaniać współwłaścicieli do zgodnego przeprowadzenia podziału, wskazując im sposoby mogące do tego doprowadzić. Gdy wszyscy współwłaściciele złożą zgodny wniosek co do sposobu zniesienia współwłasności, sąd wyda postanowienie odpowiadające treści wniosku, jeżeli spełnione zostaną wymagania, o których mowa w dwóch artykułach poprzedzających, a projekt podziału nie sprzeciwia się prawu ani zasadom współżycia społecznego, ani też nie narusza w sposób rażący interesu osób uprawnionych. Zgodnie ze zdaniem pierwszym art. 624 KPC, z chwilą uprawomocnienia się postanowienia przyznającego dotychczasowym współwłaścicielom części lub jednemu z nich całości rzeczy własność przechodzi na uczestników wskazanych w postanowieniu.

Przenosząc powyższe na grunt ustawy o podatku od towarów i usług należy stwierdzić, że zgodnie z postanowieniem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221), zwanej dalej ustaw o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez towary, stosownie do treści art. 2 pkt 6 ustawy, rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Stosownie zaś do treści art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy o VAT). Analizując przedstawiony stan faktyczny, w pierwszej kolejności wskazać należy postanowienie TSUE z dnia 20 marca 2014 r. C-72/13, w którym Trybunał przypomniał, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności przez uprawnionego nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej, inaczej jest natomiast w wypadku gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy 2006/112 (por. wyrok z dnia 15 września 2011 r. w sprawach połączonych C-180/10 i C-181/10 Słaby i inni Z. Orz. S. I-8461, pkt 36, 39). Istotna jest więc ocena czy w danym przypadku Powiat i Województwo dokonując czynności zniesienia współwłasności zachowały się jak handlowiec. W ocenie Wnioskodawcy w niniejszej sprawie Powiat i Województwo działają jako właściciel realizujący swoje prawo podmiotowe ustanowione w art. 210 Kodeksu cywilnego, a nie jako podmiot gospodarczy. Zbywany przez Powiat udział we współwłasności nieruchomości w żaden sposób nie może być przypisany do działalności gospodarczej Powiatu, albowiem nie działa on w charakterze handlowca profesjonalnie zajmującego się nabywaniem i sprzedażą towarów. Przedmiotowy udział do nieruchomości został przez Powiat nabyty nieodpłatnie z mocy prawa w drodze komunalizacji i nie służył prowadzeniu działalności gospodarczej; z jego nabyciem nie wiązało się prawo do odliczenia podatku VAT. Przedmiotowego mienia Powiat nie nabył w celu jego dalszej odsprzedaży i nie ponosił żadnych nakładów inwestycyjnych, mających na celu dokonanie zbycia na korzystnych warunkach. Odpłatne zniesienie współwłasności jest podyktowane brakiem możliwości efektywnego zagospodarowania przysługującej Powiatowi części nieruchomości w inny sposób, podczas gdy Województwo takie możliwości posiada celem zapewnienia rozwoju działalności prowadzonej przez użytkownika nieruchomości Pedagogiczną Bibliotekę Wojewódzką w C (Oddział w A) będącej jednostką budżetową samorządu województwa.

Wskazać należy, że w zbliżonych stanach faktycznych i prawnych orzekały sądy administracyjne, które zajęły stanowisko zbieżne ze stanowiskiem przedstawionym przez Wnioskodawcę (wyrok WSA w Gliwicach z 12 lipca 2016 r. sygn. akt: III SA/Gl 2483/15, wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 7 sierpnia 2015 r. I SA/Wr 1062/15, wyrok WSA w Opolu z dnia 17 maja 2017 r. sygn. akt: I SA/Op 110/17 – opublikowane w internecie – CBOSA).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art, 5 ust. 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Zatem, co do zasady, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów (przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel), a także przekazanie lub zużycie towarów oraz wszelkie inne darowizny, pod warunkiem, że podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Pojęcie towaru ustawodawca zdefiniował w art. 2 pkt 6 ustawy. Zgodnie z tym przepisem, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Z kolei, według art. 2 pkt 22 ustawy, sprzedaż to odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W świetle ww. przepisów, nieruchomości (grunty, budynki, budowle) spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a ich sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju.

Zaznaczenia wymaga, że na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług również zbycie udziału w towarze (np. współwłasności nieruchomości) stanowi odpłatną dostawę towarów. Powyższe potwierdził NSA w uchwale 7 sędziów z dnia 24 października 2011 r., sygn. akt I FPS 2/11.

W związku z powyższym, sprzedaż udziału w prawie własności gruntu lub budowli należy traktować jako dostawę towarów, zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy, która mieści się w zakresie przedmiotowym opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, należy rozumieć każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o VAT zalicza do katalogu usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 tej ustawy.

Z przytoczonych przepisów nie wynika, że odpłatność za czynności dostawy towarów lub świadczenia usług musi mieć postać pieniężną. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową – zapłata w innym towarze lub usłudze albo mieszaną – zapłata w części pieniężna i w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność.

Treść powołanego art. 7 ust. 1 ustawy, wskazuje, że ustawa o podatku od towarów i usług posługuje się w odniesieniu do dostawy towarów sformułowaniem „przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel”. Takie zdefiniowanie konstytutywnego aspektu dostawy towarów, odwołując się do ekonomicznego władztwa nad rzeczą sprawia, że przedmiotem opodatkowania może być nie tylko sprzedaż, czy zamiana rzeczy, jako fizycznie wyodrębnionych dóbr materialnych, ale również inne transakcje wywierające, z ekonomicznego punktu widzenia, podobne skutki.

Ponadto zauważyć należy, że aby dana czynność była opodatkowana podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Pod pojęciem działalności gospodarczej, na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy rozumie się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Należy zauważyć, że w myśl art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej – (Dz. Urz. UE L z 11.12.2006, Nr 347, str. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady, zgodnie z którym krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.

Jednakże w przypadku, gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań, lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji.

Jednocześnie należy wskazać, że kwestia współwłasności została uregulowana w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459, z późn. zm.).

W myśl art. 195 ustawy Kodeks cywilny, własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność). Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się – jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji – przepisy odnoszące się do własności. Należy zatem uznać, że udział każdego ze współwłaścicieli jest ze swej istoty szczególną postacią prawną własności.

Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną (art. 196 Kodeksu cywilnego). W przypadku współwłasności w częściach ułamkowych, każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w rzeczy. Udział wyraża zakres uprawnień współwłaściciela względem rzeczy wspólnej. Współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela. Każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli (art. 198 Kodeksu cywilnego). Współwłaściciele są zatem odrębnymi podmiotami prawa.

Zgodnie z art. 210 § 1 ustawy Kodeks cywilny, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.

Z powyższej normy wynika więc, że ustawodawca przyznaje każdemu ze współwłaścicieli roszczenie o zniesienie współwłasności. Jego zaspokojenie może nastąpić w trybie umownego zniesienia współwłasności lub na drodze orzeczenia sądowego. Żaden ze współwłaścicieli nie może zaś skutecznie sprzeciwiać się zniesieniu współwłasności.

Ponadto, każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości (art. 211 Kodeksu cywilnego).

Zasadą jest, że zniesienie współwłasności powinno nastąpić przede wszystkim przez podział fizyczny rzeczy wspólnej. Podział rzeczy wspólnej prowadzi do zniesienia współwłasności. Jest bowiem oczywiste, że w wyniku podziału powstają nowe przedmioty własności – samoistne, odrębne rzeczy, wydzielone z większej rzeczy macierzystej (poprzednio wspólnej). Przypadają zaś one na wyłączną własność poszczególnym współwłaścicielom. Tym samym, wygasa współwłasność macierzystej rzeczy wspólnej.

W niniejszej sprawie Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy dokonując odpłatnego, sądowego zniesienia współwłasności nieruchomości położonej przy ul. B w A objętej księgą wieczystą, poprzez przyznanie jej na wyłączną własność Województwa z równoczesną spłatą od nabywcy (Województwa) na rzecz Powiatu A kwoty odpowiadającej wartości udziału Powiatu, Powiat działa jako podatnik VAT i tym samym realizuje czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

Odnosząc przytoczone przepisy prawa na grunt rozpatrywanej sprawy należy zauważyć, że w myśl zasady wyrażonej w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług. Aby mówić zatem o dostawie towarów, musi nastąpić czynność polegająca na przeniesieniu prawa do rozporządzania (dysponowania) towarem jak właściciel.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że Powiat A jest współwłaścicielem w 176/1000 częściach nieruchomości położonej przy ul. B w A, stanowiącej działki nr 411/30 o pow. 0,0333 ha i nr 411/40 o powierzchni 0,0417 ha zabudowane budynkiem Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w C i dwoma budynkami gospodarczymi. Drugim współwłaścicielem tej nieruchomości jest Województwo w 824/1000 częściach.

Ponieważ przysługująca Powiatowi część nieruchomości stała się zbędna dla realizacji zadań Powiatu, współwłaściciele – Powiat i Województwo złożyli w 2016 r. w Sądzie Rejonowym w A zgodny wniosek o zniesienie współwłasności nieruchomości położonej przy ul. B w A objętej księgą wieczystą, poprzez przyznanie jej na wyłączną własność Województwa z równoczesną spłatą od nabywcy (Województwa) na rzecz Powiatu A kwoty odpowiadającej wartości udziału Powiatu. Powiat nie widzi możliwości zagospodarowania przysługującego mu udziału na cele własnej działalności publicznej, natomiast Województwo zagospodaruje wymienioną nieruchomość na realizowane zadania własne. Kwota spłaty przyznana w postanowieniu przez Sąd z tytułu zniesienia współwłasności będzie stanowiła całkowitą zapłatę dla Powiatu z tego tytułu. Budynek Biblioteki Pedagogicznej i budynki gospodarcze to budynki murowane, trwale

z gruntem związane: zostały wybudowane w latach 30-tych XX wieku. Budynek Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w C jest użytkowany od 2006 r. w 824/1000 częściach przez Pedagogiczną Bibliotekę Wojewódzką w C (Oddział w A) będącą trwałym zarządcą do ww. udziału w nieruchomości przysługującego Województwu oraz od 4 stycznia 1999 r. w 176/1000 częściach przez Powiat A który w okresie od dnia 13 maja 2010 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. na podstawie umowy zawartej pomiędzy Powiatem i Związkami Zawodowymi, tj. E – Oddział w A oraz D – stosownie do postanowień art. 33 ustawy o związkach zawodowych – udostępnił nieodpłatnie swoją część nieruchomości ww. związkom zawodowym działającym w Powiecie. Od dnia 1 lutego 2017 r. udział do nieruchomości przypadający Powiatowi jest oddany w nieodpłatne użyczenie Pedagogicznej Bibliotece Wojewódzkiej w C na jej cele statutowe, do czasu zakończenia postępowania sądowego o zniesienie współwłasności przedmiotowej nieruchomości, jednakże nie dłużej jak na okres 3 lat. Przysługujący Powiatowi udział do ww. nieruchomości nie był nabyty celem dalszej odsprzedaży i nie służył jakiejkolwiek działalności wytwórczej, handlowej lub usługowej, nie był przedmiotem najmu, dzierżawy ani oddania w użytkowanie wieczyste.

Mając powyższe na względzie, należy uznać, iż w takim przypadku, w momencie zniesienia współwłasności Wnioskodawca będzie dokonywał odpłatnej dostawy towarów na rzecz drugiego współwłaściciela, w rozumieniu przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 7 ust. 1 ustawy. Stwierdzić bowiem należy, że w powyższej sprawie dojdzie do sytuacji analogicznej jak w przypadku zbycia udziału w nieruchomości, gdy jeden podmiot (tj. współwłaściciel) zbywa na rzecz drugiego określony udział w nieruchomości otrzymując wynagrodzenie w postaci ceny sprzedaży. Zniesienie współwłasności nieruchomości, wywołuje w kontekście ekonomicznym skutki analogiczne, jak sprzedaż udziału w nieruchomości. W związku z czym na gruncie ustawy VAT zniesienie współwłasności – gdy dokonywane są między współwłaścicielami dopłaty – należy traktować jako równoważne sprzedaży udziału. Wskazać należy, iż zbycie udziału w nieruchomości prowadzi do przeniesienia na nabywcę takiego udziału prawa do rozporządzania towarem (nieruchomością) tak jak właściciel, w związku z czym stanowi dostawę towarów.

W świetle powyższego, stwierdzić należy, że w przypadku zniesienia współwłasności nieruchomości w drodze orzeczenia sądowego w zamian za rekompensatę, następuje dostawa towarów (udział w nieruchomości).

Podkreślić jednak należy, iż aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

W dniu 20 marca 2014 r. TSUE wydał postanowienie w sprawie C-72/13, w którym orzekł, że „dyrektywę 2006/112 należy interpretować w ten sposób, że nie sprzeciwia się ona opodatkowaniu podatkiem VAT transakcji takich jak te zamierzone przez gminę Wrocław, o ile sąd odsyłający stwierdzi, że transakcje te stanowią działalność gospodarczą w rozumieniu art. 9 ust. 1 tej dyrektywy oraz że nie są wykonywane przez rzeczoną gminę w charakterze organu władzy publicznej w rozumieniu art. 13 ust. 1 akapit pierwszy owej dyrektywy. Jeśli jednak należałoby uznać te transakcje za wykonywane przez wspomnianą gminę działającą w charakterze organu władzy publicznej, przepisy dyrektywy 2006/112 nie sprzeciwiałyby się ich opodatkowaniu, gdyby sąd odsyłający stwierdził, że ich zwolnienie mogłoby prowadzić do znaczących zakłóceń konkurencji w rozumieniu art. 13 ust. 2 tej dyrektywy”.

Jako, że jednostki samorządu terytorialnego są wyposażone w osobowość prawną oraz w określonym zakresie wykonują samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, należy uznać, że spełniają zawartą w tym przepisie definicję podatnika VAT. Oznacza to, że w zakresie czynności cywilnoprawnych dokonywanych przez jednostki samorządu terytorialnego, nawet, gdy dotyczą one zadań własnych powiatu, podmioty te powinny być uznawane za podatników VAT. Zatem, w przypadku, gdy powiat wykonuje czynności na podstawie umów cywilnoprawnych, tj. na warunkach i w okolicznościach właściwych również dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą – powinien być traktowany jako podatnik VAT, gdyż w przedmiotowym zakresie działa de facto w sposób analogiczny do tych podmiotów.

Aby zatem określić możliwość zastosowania art. 15 ust. 6 ustawy, który wyłącza organy władzy publicznej (oraz urzędy obsługujące te organy) z definicji podatnika VAT, konieczne jest określenie czy zadania realizowane przez Powiat są zadaniami, dla których Powiat został powołany w ramach reżimu publicznoprawnego, czy też są to czynności wykonywane na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Powyższe oznacza, że decydującą przesłanką przesądzającą o uznaniu bądź nieuznaniu organu władzy publicznej za podatnika VAT będzie zachowanie się tego organu jako organu władzy publicznej, bądź jako przedsiębiorcy w stosunku do określonych świadczeń.

Jak wynika z powyższego wyłączenie organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy z kategorii podatników ma charakter wyłączenia podmiotowo-przedmiotowego.

Aby to wyłączenie miało miejsce, muszą zostać spełnione dwa warunki:

dotyczy wyłącznie organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy,
odnosi się tylko do tych czynności, które związane są z realizacją zadań nałożonych na te podmioty przepisami prawa i do realizacji których zostały one powołane.

Wyłączenie z grona podatników VAT organów władzy publicznej jest możliwe tylko wtedy, gdy wykonują one czynności w ramach przypisanych im specyficznych zadań i funkcji państwowych np. w zakresie administracji, sądownictwa, obrony narodowej. Wówczas wyłączenie z opodatkowania nie prowadzi do naruszenia zasad konkurencji. Organy władzy publicznej są podatnikami VAT jedynie w zakresie czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych.

Wymieniona norma nakazuje uznać, że w przypadku czynności wykonywanych na podstawie umów cywilnoprawnych, dany podmiot nie działa w charakterze organu, lecz występuje jako zwykły uczestnik obrotu gospodarczego. Wykonywanie bowiem czynności na podstawie umów cywilnoprawnych mogłoby prowadzić do nierówności konkurencyjnej podmiotów działających na rynku oraz „organu władzy”, który korzystałby z wyłączenia z opodatkowania na podstawie ww. przepisu.

Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2016 r., poz. 814, z późn. zm.), powiat posiada osobowość prawną i wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym, powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym (…).

Zatem Powiat jako jednostka samorządu terytorialnego, posiadająca osobowość prawną jest podatnikiem podatku VAT w zakresie czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Powiat w zakresie czynności wykonywanych na podstawie umów cywilnoprawnych jako osoba prawna podlega obowiązkowi podatkowemu na zasadach ogólnych (zgodnie z dyspozycją art. 15 ust. 2 ustawy). Powiat będąc czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług jest również podatnikiem tegoż podatku w zakresie dostawy nieruchomości i innego mienia. Przedmiot zbycia dotyczy bowiem niewątpliwie składników majątku tegoż podatnika.

Ponadto nieopodatkowanie transakcji zbycia mienia (nieruchomości) przez Powiat pogorszyłoby sytuację podmiotów prywatnych dokonujących podobnych transakcji i prowadziłoby do znaczących zakłóceń konkurencji na rynku obrotu nieruchomościami położonymi na terenie Powiatu.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, Wnioskodawca będąc czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług jest również podatnikiem tegoż podatku w zakresie zbycia udziału w nieruchomości. Przedmiot zbycia dotyczy bowiem niewątpliwie składników majątku tegoż podatnika.

Tym samym w świetle powyższego, stwierdzić należy, że w przypadku zniesienia współwłasności nieruchomości położonej przy ul. B w A objętej księgą wieczystą, poprzez przyznanie jej na wyłączną własność Województwa z równoczesną spłatą od nabywcy (Województwa) na rzecz Wnioskodawcy kwoty odpowiadającej wartości udziału, następuje dostawa towarów, a Wnioskodawca dla ww. czynności jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Oznacza to, że na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy czynność ta podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy w rozpatrywanej sprawie jest nieprawidłowe.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Odnosząc się do powołanych przez Zainteresowanego w przedmiotowym wniosku wyroków sądu tut. organ wyjaśnia, że powołane wyroki są rozstrzygnięciami w indywidualnych sprawach, osadzonych w określonym stanie faktycznym i tylko do nich się zawężają.

Zatem wskazane we wniosku wyroki sądu nie mają wpływu na podjęte w niniejszej interpretacji rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin