Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB2-2.4014.105.2018.5.MZ
z 21 września 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 800 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 9 marca 2018 r. (data wpływu 3 lipca 2018 r.), uzupełnionym 4 i 10 września 2018 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego zniesienia współwłasności lokalu mieszkalnego – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 3 lipca 2018 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego zniesienia współwłasności lokalu mieszkalnego.

W związku z brakami formalnymi stwierdzonymi we wniosku, pismem z 22 sierpnia 2018 r. Znak: 0113-KDIPT2-2.4011.352.2018.1.AKR, 0111-KDIB2-2.4014.105.2018.4.MZ, 0111-KDIB2-2.4015.59.2018.4.MZ wezwano Wnioskodawczynię do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono 4 i 10 września 2018 r.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni nabyła w 2004 r., wraz ze swoim ówczesnym partnerem, lokal mieszkalny – na współwłasność w częściach po ½ (czyli w częściach równych). Wnioskodawczyni nie pozostawała wówczas ani później w związku małżeńskim ze współnabywcą mieszkania.

Nabycie mieszkania finansowane zostało w części (20%) z wkładu własnego Wnioskodawczyni, a w części (80%) z kredytu hipotecznego zaciągniętego solidarnie przez obydwoje nabywców na okres 25 lat. Bank ustanowił hipotekę umowną zwykłą na kwotę 94.000 PLN (kredyt), oraz hipotekę umowną kaucyjną na kwotę 24.440 PLN (odsetki); razem ciężar w kwocie: 118.440 PLN. Odpowiednie wpisy znajdują się w prowadzonej dla tej nieruchomości Księdze Wieczystej.

Współnabywca pismem z 17 marca 2005 r. kierowanym do banku kredytującego wyraził wolę zniesienia współwłasności na rzecz Wnioskodawczyni. Wierzyciel hipoteczny – bank wyraził wstępną pisemną zgodę na zniesienie współwłasności kredytowanego mieszkania i przejęcie ciężaru spłaty kredytu przez Wnioskodawczynię wraz z hipoteką (warunek: akt notarialny).

Obecnie współnabywca mieszkania został sądownie uznany za zmarłego, oznaczono datę jego śmierci na dzień 3 lipca 2005 r. Zatem począwszy od lipca 2005 r. cały ciężar spłaty rat kredytu ponosi Wnioskodawczyni. W dniu 10 stycznia 2017 r. Sąd Rejonowy w drodze postanowienia stwierdził, że spadek po ww. zmarłym ustawowo nabyli jego rodzice oraz dwaj bracia, razem 4 osoby pełnoletnie (każdy po równej 1/4 części), zatem każdy z nich stał się współwłaścicielem mieszkania w 1/8 części, połowa lokalu pozostaje cały czas własnością Wnioskodawczyni.

W tym stanie faktycznym wszyscy spadkobiercy postanowili, że nieodpłatnie zniosą współwłasność przedmiotowego mieszkania na rzecz Wnioskodawczyni (III grupa podatkowa) bez jakichkolwiek spłat i dopłat (w drodze jednej umowy). Zakłada się, iż bank w dalszym ciągu nie wyraża sprzeciwu co do zniesienia współwłasności. Wnioskodawczyni postanowiła natomiast zwolnić z długu drugą stronę (spadkobierców) oraz przejąć na siebie spłatę pozostałego do spłaty kredytu wraz z całą hipoteką – 118.440 PLN. Między stronami nie nastąpi więc żaden przepływ środków pieniężnych.

W dziale II – „Własność” prowadzonej dla tej nieruchomości KW widnieją jako uprawnieni w częściach równych Wnioskodawczyni i uznany za zmarłego spadkodawca. W wyniku powyższych działań mieszkanie wraz z jego obciążeniami stanie się wyłączną własnością Wnioskodawczyni. Obecnie wartość rynkowa przedmiotowego lokalu mieszkalnego wynosi

– szacunkowo – 200.000 PLN. Wartość udziału we współwłasności Wnioskodawczyni wynosi zatem 100.000 PLN, natomiast każdego ze spadkobierców po 25.000 PLN (razem wartość udziałów 4 spadkobierców: 100.000 PLN).

W okresie poprzedzających 5 lat i więcej strony nie dokonywały żadnych wzajemnych przysporzeń majątkowych tytułem darowizny i innych na swoją rzecz (zachowana zasada kumulacji).

W związku z powyższym opisem zadano (po przeformułowaniu) m.in. następujące pytanie:

Czy po zwolnieniu z długu spadkobierców i przejęciu na siebie spłaty pozostałego kredytu i całej hipoteki Wnioskodawczyni zobowiązana będzie uiścić podatek od czynności cywilnoprawnych?

Zdaniem Wnioskodawczyni, dokonanie zniesienia współwłasności nieruchomości w konkretnym przypadku Wnioskodawczyni, tj. bez obowiązku spłat i dopłat, oznacza, że bez znaczenia będzie przejęcie spłaty kredytu wyłącznie przez Wnioskodawczynię, tak należałoby wywnioskować z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zdaniem Wnioskodawczyni, przejęcie na siebie obowiązku spłaty kredytu jest czymś innym i nie mieści się w zakresie pojęcia spłaty lub dopłaty, gdyż strony transakcji nie otrzymają w tym konkretnym przypadku żadnej spłaty ani dopłaty, a tylko w takim zakresie umowy cywilnoprawne o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat, podlegają podatkowi (art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) w zw. z art. 4 pkt 5 oraz art. 6 i 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych). Zatem należy jednoznacznie stwierdzić, iż nie wystąpi zobowiązanie w podatku od czynności cywilnoprawnych po stronie Wnioskodawczyni w opisywanym stanie sprawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawczyni tylko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku od spadków i darowizn oraz podatku dochodowego od osób fizycznych, zostały wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1150) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy – podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.
  
  

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – przepisy ustawy o:

1. umowie spółki i jej zmianie – stosuje się odpowiednio do aktów założycielskich spółek, statutów spółek i ich zmiany;
   
2. czynnościach cywilnoprawnych – stosuje się odpowiednio do przedmiotów opodatkowania określonych w ust. 1 pkt 2 i 3;
   
3. umowie o dziale spadku oraz umowie o zniesieniu współwłasności – stosuje się odpowiednio do:
   
   1. nabycia własności rzeczy wspólnej lub wspólnego prawa majątkowego albo ich części przez niektórych dotychczasowych współwłaścicieli na dalszą współwłasność – w części spłat lub dopłat,
   2. odpłatnego wyodrębnienia własności lokali na rzecz niektórych lub wszystkich współwłaścicieli.
   
   
   

Należy wskazać, że art. 1 ust. 1 i 2, określający zakres przedmiotowy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, zawiera enumeratywny katalog czynności, których dokonanie powodować będzie powstanie obowiązku podatkowego. Tym samym, jeżeli dana czynność nie została wymieniona w ustawowym katalogu nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem nawet, jeżeli wywołuje skutki gospodarcze takie same lub podobne do tych, które zostały w katalogu wymienione.

Zatem czynności cywilnoprawne podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, obejmują również zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat. Tym samym, powołane powyżej przepisy regulują opodatkowanie podatkiem od czynności cywilnoprawnych wyłącznie takich umów o zniesienie współwłasności, z którymi związane są spłaty lub dopłaty.

Współwłasność jest instytucją prawa cywilnego uregulowaną w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1025 ze zm.). Zgodnie z art. 195 Kodeksu cywilnego – własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność). W myśl art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego – współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. Na podstawie art. 196 § 2 Kodeksu cywilnego – współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu. Zgodnie z art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego – każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.

Sposoby wyjścia ze stanu współwłasności regulują postanowienia art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego.

W świetle wyżej powołanych przepisów zniesienie współwłasności może nastąpić w drodze umowy między współwłaścicielami albo, w braku zgody między współwłaścicielami, na podstawie orzeczenia sądu.

W ramach wymienionych trybów ustawodawca przewiduje trzy sposoby zniesienia współwłasności:

1. podział rzeczy wspólnej, czyli np. podzielenie jednej nieruchomości na kilka mniejszych (tzw. podział fizyczny),
2. przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli,
3. sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).
   
   

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, że Wnioskodawczyni wraz ze swoim ówczesnym partnerem nabyła w 2004 r. lokal mieszkalny – na współwłasność w częściach po 1/2. Wnioskodawczyni nie pozostawała wówczas ani później w związku małżeńskim ze współnabywcą lokalu mieszkalnego. Nabycie tego lokalu zostało sfinansowane w części (20%) z wkładu własnego Wnioskodawczyni, a w części (80%) z kredytu hipotecznego zaciągniętego solidarnie przez obydwoje nabywców na okres 25 lat. Bank ustanowił hipotekę umowną zwykłą na kwotę 94.000 PLN (kredyt), oraz hipotekę umowną kaucyjną na kwotę 24.440 PLN (odsetki); razem ciężar w kwocie: 118.440 PLN. Współnabywca pismem z 17 marca 2005 r. kierowanym do banku udzielającego kredytu wyraził wolę zniesienia współwłasności na rzecz Wnioskodawczyni. Wierzyciel hipoteczny – bank wyraził wstępną pisemną zgodę na zniesienie współwłasności kredytowanego lokalu mieszkalnego i przejęcie ciężaru spłaty kredytu przez Wnioskodawczynię wraz z hipoteką (warunek: zawarcie aktu notarialnego). Obecnie współnabywca mieszkania został sądownie uznany za zmarłego, oznaczono datę jego śmierci na dzień 3 lipca 2005 r. Od lipca 2005 r. obowiązek spłaty rat kredytu ponosi tylko Wnioskodawczyni. W dniu 10 stycznia 2017 r. Sąd w drodze postanowienia stwierdził, że spadek po ww. zmarłym ustawowo nabyli jego rodzice oraz dwaj bracia, razem 4 osoby pełnoletnie (każda po 1/4 części), każda z nich stała się współwłaścicielem lokalu mieszkalnego w 1/8 części, połowa lokalu pozostaje cały czas własnością Wnioskodawczyni. Wszyscy ww. spadkobiercy postanowili, że nieodpłatnie zniosą współwłasność przedmiotowego lokalu mieszkalnego na rzecz Wnioskodawczyni (zaliczonej względem nich do III grupy podatkowej) bez jakichkolwiek spłat i dopłat (w drodze jednej umowy). Zakłada się, iż bank w dalszym ciągu nie wyraża sprzeciwu co do zniesienia współwłasności. Wnioskodawczyni postanowiła zwolnić z długu drugą stronę (spadkobierców) oraz przejąć na siebie spłatę pozostałego do spłaty kredytu wraz z całą hipoteką – łącznie 118.440 PLN. W wyniku powyższych działań lokal mieszkalny wraz z jego obciążeniami stanie się wyłączną własnością Wnioskodawczyni. Obecnie wartość rynkowa przedmiotowego lokalu mieszkalnego wynosi – szacunkowo – 200.000 PLN. Wartość udziału Wnioskodawczyni we współwłasności lokalu mieszkalnego to 100.000 PLN, natomiast wartość udziału każdego ze spadkobierców po 25.000 PLN (łączna wartość udziałów 4 spadkobierców to 100.000 PLN). W okresie poprzedzających 5 lat i więcej strony nie dokonywały żadnych wzajemnych przysporzeń majątkowych tytułem darowizny i innych na swoją rzecz (zachowana została zasada kumulacji).

Biorąc pod uwagę powyżej przywołane przepisy i przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe należy stwierdzić, że skoro w przedmiotowej sprawie będzie miała miejsce czynność zniesienia współwłasności lokalu mieszkalnego pomiędzy dotychczasowymi współwłaścicielami (w tym Wnioskodawczynią), bez obowiązku spłat i dopłat na rzecz stron umowy, to czynność ta jako niewymieniona w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

Stanowisko Wnioskodawczyni należało zatem uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu ul. Św. Mikołaja 78-79, 50-126 Wrocław, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.