Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT3.4011.237.2018.2.KC
z 26 czerwca 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku złożonym w dniu 26 kwietnia 2018 r., uzupełnionym pismem złożonym w dniu 5 czerwca 2018 r., o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26 kwietnia 2018 r. do tutejszego Organu wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wniosek ten nie spełniał wymogów, o których mowa m.in. w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.), w związku z czym pismem z dnia 29 maja 2018 r., nr 0113-KDIPT3.4011.237.2018.1.KC, na podstawie art. 169 § 1 w zw. z art. 14h wymienionej ustawy, wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie do uzupełnienia ww. wniosku wysłano w dniu 29 maja 2018 r. za pośrednictwem platformy ePUAP (data doręczenia 30 maja 2018 r.). Wnioskodawczyni uzupełniła ww. wniosek pismem złożonym w dniu 5 czerwca 2018 r., nadanym za pośrednictwem platformy ePUAP.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Od dnia 1 kwietnia 2005 r. Wnioskodawczyni była zatrudniona w Banku ... S.A oraz poprzez następcę prawnego podmiotu - ... Bank S.A (dalej również: ,,Pracodawca”, ,,Spółka”). W dniu 31 lipca 2017 r. na podstawie porozumienia została z Wnioskodawczynią rozwiązana umowa o pracę w ramach grupowego zwolnienia, o którym mowa w Porozumieniu dotyczącym grupowego zwolnienia zawartym w dniu 15 grudnia 2016 r. (dalej również „Porozumienie ZZ”) przez ... Bank S.A i działające przy niniejszym banku organizacje związkowe. Proces restrukturyzacji skutkował zwolnieniami grupowymi, objętymi Porozumieniem ze Związkami Zawodowymi, w okresie od dnia 1 stycznia 2017 r. do dnia 31 grudnia 2017 r. Zgodnie z zapisami § 8 niniejszego Porozumienia dotyczącego grupowego zwolnienia i zawartym Porozumieniem o rozwiązanie umowy o pracę Wnioskodawczyni wypłacono świadczenia pieniężne, tj. dodatkowe odszkodowanie w wysokości 104 000 zł 00 gr wynikające z § 8.7 Porozumienia z ZZ oraz odprawę pieniężną, o której mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników i § 8.1 Porozumienia z ZZ. Od wszystkich wypłaconych świadczeń pobrano zaliczkę na podatek dochodowy. Zerwanie stosunku pracy w przypadku Wnioskodawczyni nie było dobrowolne i nie miała Ona żadnego wpływu na decyzję zapadającą w tej sprawie. Na skutek zwolnienia Wnioskodawczyni utraciła źródło utrzymania siebie i niepełnosprawnego małżonka. Otrzymane odszkodowanie miało Jej zrekompensować utratę stałego zatrudnienia.

W piśmie z dnia 5 czerwca 2018 r., stanowiącym uzupełnienie wniosku Wnioskodawczyni podała, że w dniu 15 grudnia 2016 r. Pracodawca zawarł i podpisał ze związkami zawodowymi Porozumienie dotyczące grupowego zwolnienia zbiorowego w sprawie restrukturyzacji Spółki. Proces ten wiązał się ze zwolnieniami grupowymi, które objęły również osobę Wnioskodawczyni. Zgodnie z postanowieniami Porozumienia ZZ, gdzie określono kryteria doboru do zwolnienia grupowego oraz kolejność dokonywania zwolnień we wszystkich grupach zawodowych, Wnioskodawczyni została wytypowana przez Pracodawcę do zwolnienia. W okresie od dnia 1 stycznia 2017 r. do dnia 31 grudnia 2017 r. u Pracodawcy trwało grupowe zwolnienie, o którym mowa w Porozumieniu dotyczącym grupowego zwolnienia zawartego w dniu 15 grudnia 2016 r. Wnioskodawczyni została dobrana do grupowego zwolnienia. Pracodawca, zgodnie z postanowieniami Porozumienia ZZ, przedstawił Wnioskodawczyni porozumienie o rozwiązaniu stosunku pracy z dniem 31 lipca 2017 r. Jak zaznaczono w niniejszym Porozumieniu: „do rozwiązania stosunku pracy pracownika dochodzi w ramach grupowego zwolnienia, o którym mowa w Porozumieniu ZZ.” Przyczyną rozwiązania stosunku pracy jest przyczyna niedotycząca pracownika w rozumieniu ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.

Zgodnie z cytowanym powyżej paragrafem Porozumienia ZZ i Porozumieniem o rozwiązaniu umowy o pracę Wnioskodawczyni wypłacono: odprawę pieniężną, o której mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników oraz jednorazowe dodatkowe odszkodowanie, o którym mowa w art. 8.7 Porozumienia dotyczącego grupowego zwolnienia, o którym mowa w art. 9 § 1 ustawy „Kodeks Pracy” - gdzie w przypadku Wnioskodawczyni mnożnik wynosi 16. Wnioskodawczyni – jako pracownikowi dobranemu do grupowego zwolnienia – Pracodawca wypłacił jednorazowe dodatkowe odszkodowanie na mocy Porozumienia dotyczącego grupowego zwolnienia zawartego pomiędzy Pracodawcą, a Związkami Zawodowymi. Pracodawca, zgodnie z postanowieniami Porozumienia ZZ, przedstawił Wnioskodawczyni porozumienie o rozwiązaniu stosunku pracy z dniem 31 lipca 2017 r. Jednorazowe dodatkowe odszkodowanie zostało wypłacone Wnioskodawczyni na rachunek bankowy w dniu 31 lipca 2017 r. Wysokość jednorazowego dodatkowego odszkodowania została ustalona zgodnie z § 8.7 Porozumienia ZZ, w brzmieniu: „Niezależnie od odprawy, Spółka wypłaci pracownikom, z którymi w ramach grupowego zwolnienia zostanie rozwiązana umowa o pracę na podstawie porozumienia stron, dodatkowe odszkodowanie z tytułu rozwiązania stosunku pracy („Dodatkowe Odszkodowanie I”) w wysokości uzależnionej od okresu zatrudnienia w Spółce ustalonego zgodnie z zasadami, o których mowa w § 8.5 i § 8.6 powyżej, na dzień w którym dojdzie do rozwiązania umowy o pracę wyliczonego jako iloczyn mnożnika podanego w tabeli poniżej (którego wielkość zależy od długości okresu zatrudnienia) i kwoty bazowej 6 500 zł brutto”.

Według rozliczenia jakie Wnioskodawczyni otrzymała od Pracodawcy wypłata, jak i naliczenie kwoty 104 000 zł 00 gr dodatkowego odszkodowania wynika wprost z zapisów Porozumienia ZZ. Wartość dodatkowego odszkodowania została uzależniona od okresu zatrudnienia u Pracodawcy ustalonego zgodnie z zasadami, o których mowa w Porozumieniu dotyczącym grupowego zwolnienia.

Zdaniem Wnioskodawczyni, jednorazowe dodatkowe odszkodowanie, po nowelizacji ustawy PIT jest zwolnione z podatku dochodowego dlatego, że jest odszkodowaniem za utratę pracy, odszkodowaniem rekompensującym utratę stałego wynagrodzenia, które Wnioskodawczyni mogłaby otrzymywać pozostając w stosunku pracy. Porozumienie ZZ, na podstawie którego wypłacono Wnioskodawczyni dodatkowe świadczenie jest Porozumieniem, o którym mowa w art. 9 § 1 ustawy „Kodeks Pracy”. Wysokość i sposób wyliczenia kwoty dodatkowego odszkodowania wynika wprost z postanowień Porozumienia ZZ. Zgodnie z aktualnie obowiązującą treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa we wspomnianym już art. 9 § 1 ustawy „Kodeks Pracy”. Znowelizowane brzmienie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obowiązuje od dnia 4 października 2014 r. i ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od dnia 1 stycznia 2014 r. Wnioskodawczyni zdaje sobie sprawę, że w ustawie PIT nie zdefiniowano pojęcia odszkodowania, jednakże jak wynika z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 kwietnia 2011 r., sygn. akt SK 62/08 „jeśli określony sposób rozumienia przepisu ustawy utrwalił się już w sposób oczywisty, a zwłaszcza jeśli znalazł jednoznaczny i autorytatywny wyraz w orzecznictwie Sądu Najwyższego, bądź Naczelnego Sądu Administracyjnego, to należy uznać, że przepis ten – w praktyce swego stosowania – nabrał takiej właśnie treści, jaką odnalazły w nim najwyższe instancje sądowe naszego kraju”. (wyrok z dnia 28 października 2003 r., sygn. akt P 3/03, OTK ZU nr 8/A/2003, poz. 82, pkt 1 V.2 i cytowane tam orzecznictwo). Stanowisko takie zostało potwierdzone w orzeczeniach TK z dnia: 8 maja 2000 r., sygn. akt SK 22/99 (OTK ZU nr 4/2000, poz. 107), 6 września 2001 r., sygn. akt P 3/01 (OTK ZU nr 6/2001, poz. 163), 28 stycznia 2003 r., sygn. akt SK 37/01 (OTK ZU nr 1/A/2003, poz. 3) i 9 czerwca 2003 r., sygn. akt SK 12/03 (OTK ZU nr 6/A/2003, poz. 51). Przepisy art. 361 i 363 Kodeksu cywilnego wyjaśniają co stanowi szkodę oraz jakie są zasady jej naprawienia – naprawienie szkody obejmuje straty, które poniósł poszkodowany oraz korzyści, które mógłby osiągnąć gdyby tej szkody nie wyrządzono. Skoro zatem ustawodawca – w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy posłużył się pojęciem: ,,odszkodowanie” to oznacza, że takim właśnie świadczeniem ono jest. Rozdzielenie kolejno pojęć ,,odszkodowanie”, „zadośćuczynienie”, „odprawa” wskazuje na to, że pojęcia te oznaczają coś innego i w konsekwencji mogą rodzić odmienne skutki prawno-podatkowe. Jak wynika bowiem z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 kwietnia 2011 r., sygn. akt SK 62/08, jeśli określony sposób rozumienia przepisu ustawy utrwalił się już w sposób oczywisty, a zwłaszcza jeśli znalazł jednoznaczny i autorytatywny wyraz w orzecznictwie Sądu Najwyższego, bądź Naczelnego Sądu Administracyjnego, to należy uznać, że przepis ten w praktyce swego stosowania nabrał takiej właśnie treści. Jednocześnie względy spójności systemu prawa uzasadniają, aby kryteria rozumienia pojęć niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, miały w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych. Konieczne staje się zatem zastosowanie wykładni systemowej zewnętrznej i odwołanie się do przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 459, z późn. zm.) gdzie ,,odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego. Według art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT, odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie porozumienia, o którym mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy, są wolne od podatku. Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666, 2138 i 2255 oraz z 2017 r., poz. 60 i 962), z wyjątkiem: a) określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę, b) odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, c) odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym, d) odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji, e) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, f) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1 lub na zasadach, o których mowa w art. 30c, g) odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe. Zgodnie z art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r., poz. 108, z późn. zm.) ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy. W postanowieniu Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 marca 2013 r., sygn. akt S 2/13 dotyczącego ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) napisano, że: „nieuwzględnienie przez ustawodawcę w art. 21 ust. 1 pkt 3 in principio ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych innych – poza ustawami i wydanymi na ich podstawie przepisami wykonawczymi - normatywnych źródeł prawa pracy powoduje stan luki prawnej, która przekłada się na niewykonanie dyrektywy, wyrażonej – z jednej strony – w art. 59 ust. 2 in fine Konstytucji, z drugiej zaś – w art. 9 i przepisach działu XI ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (...). Zgodnie bowiem ze wskazanymi uregulowaniami układy zbiorowe pracy oraz inne porozumienia pracownicze stanowią normatywne źródła prawa pracy, określające zarówno obowiązki, jak i uprawnienia pracodawców oraz pracobiorców. Podkreślenia wymaga, że postanowienia układów zbiorowych oraz innych aktów prawa pracy obowiązują bezpośrednio w stosunkach pracy, tak jak przepisy aktów rangi ustawowej, rozporządzeń wykonawczych, czy też prawa międzynarodowego (...)”.

Podsumowując, możliwość zastosowania zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT zależy od łącznego spełnienia warunków: 1) wypłata dokonywana jest jako odszkodowanie lub zadośćuczynienie, 2) podstawą do wypłaty jest porozumienie w rozumieniu art. 9 § 1 Kodeksu pracy – z uwzględnieniem powyżej cytowanego postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 marca 2013 r., 3) wysokość, jak i sposób wyliczenia kwoty dodatkowego odszkodowania wynika wprost z postanowień Porozumienia ZZ, 4) nie zachodzą wyłączenia, o których mowa w lit. a)-g) art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem, wypłata jaką Wnioskodawczyni otrzymała w dniu 31 lipca 2017 r. w związku ze świadczeniem jakim jest jednorazowe dodatkowe odszkodowanie jest wolna od podatku.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy przedmiotowe świadczenie, tj. dodatkowe odszkodowanie, które Wnioskodawczyni otrzymała powinno być zwolnione z podatku dochodowego?

Zdaniem Wnioskodawczyni, doprecyzowanym w uzupełnieniu wniosku w związku z otrzymaną informacją z działu kadr obecnego Pracodawcy, że potrącenie zostało dokonane na podstawie interpretacji ogólnej Ministerstwa Finansów nr ITPB2/4511-545/16/MU, jest nieprawidłowe, gdyż dotyczy zwolnień pracowników w 2016 r. na podstawie innego porozumienia Pracodawcy ze Związkami Zawodowymi, gdzie mowa była o tzw. dobrowolnych odejściach. Porozumienie na podstawie, którego została rozwiązana z Wnioskodawczynią umowa o pracę wynika z art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeksu pracy. Tak więc, w opinii Wnioskodawczyni odszkodowanie takie powinno zostać zwolnione z obowiązku podatkowego zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż wynika wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Wysokość i zasady ustalania otrzymanego odszkodowania wynikały wprost z postanowienia zawartego w Porozumieniu dotyczącym grupowego zwolnienia zawartym w dniu 15 grudnia 2016 r. przez ... S.A. i działające przy niniejszym Banku organizacje związkowe, o którym mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666). Według art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie porozumienia, o którym mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy, są wolne od podatku. Natomiast, odprawy wypłacone na podstawie art. 8 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników nie korzystają ze zwolnienia. Tym samym, odprawy stanowią przychód ze stosunku pracy, który podlega opodatkowaniu. Nowe brzmienie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT obowiązuje od dnia 4 października 2014 r. i ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od dnia 1 stycznia 2014 r. Zatem, w ocenie Wnioskodawczyni, w opisanej sytuacji, która Jej dotyczy jest możliwość zastosowania zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż spełnione są łącznie dwa warunków, tj. wypłata dokonywana jest jako odszkodowanie oraz podstawą do wypłaty jest porozumienie w rozumieniu art. 9 § 1 Kodeksu pracy. Takie też przesłanki wskazała interpretacja przedstawiona w stanowisku zajętym przez Izbę Skarbową w Warszawie w interpretacji z dnia 22 kwietnia 2016 r., nr IPPB4/4511-262/16-4/IM. Ponadto, w postanowieniu Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 marca 2013 r. (sygn. akt S 2/13) dotyczącego ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) napisano, że: „nieuwzględnienie przez ustawodawcę w art. 21 ust. 1 pkt 3 in principio ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych innych - poza ustawami i wydanymi na ich podstawie przepisami wykonawczymi – normatywnych źródeł prawa pracy powoduje stan luki prawnej, która przekłada się na niewykonanie dyrektywy, wyrażonej – z jednej strony – w art. 59 ust. 2 in fine Konstytucji, z drugiej zaś – w art. 9 i przepisach działu XI ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (...). Zgodnie bowiem ze wskazanymi uregulowaniami, układy zbiorowe pracy oraz inne porozumienia pracownicze stanowią normatywne źródła prawa pracy, określające zarówno obowiązki, jak i uprawnienia pracodawców oraz pracobiorców. Podkreślenia wymaga, że postanowienia układów zbiorowych oraz innych aktów prawa pracy obowiązują bezpośrednio w stosunkach pracy, tak jak przepisy aktów rangi ustawowej, rozporządzeń wykonawczych, czy też prawa międzynarodowego (...)”.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 200, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Stosownie do art. 11 ust. 1 przywołanej ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, że od dnia 1 kwietnia 2005 r. Wnioskodawczyni była zatrudniona u swojego Pracodawcy (dalej również: ,,Spółka”) i jego poprzedników prawnych. W dniu 31 lipca 2017 r. na podstawie porozumienia została z Wnioskodawczynią rozwiązana umowa o pracę w ramach grupowego zwolnienia, o którym mowa w Porozumieniu dotyczącym grupowego zwolnienia zawartym w dniu 15 grudnia 2016 r. (dalej „Porozumienie ZZ”) przez Pracodawcę i działające przy niniejszym banku organizacje związkowe. Pracodawca zawarł i podpisał ze związkami zawodowymi Porozumienie dotyczące grupowego zwolnienia zbiorowego w sprawie restrukturyzacji Spółki. Proces ten wiązał się ze zwolnieniami grupowymi, które objęły również osobę Wnioskodawczyni. W okresie od dnia 1 stycznia 2017 r. do dnia 31 grudnia 2017 r. u Pracodawcy trwało grupowe zwolnienie, o którym mowa w Porozumieniu dotyczącym grupowego zwolnienia. Pracodawca, zgodnie z postanowieniami Porozumienia ZZ, przedstawił Wnioskodawczyni porozumienie o rozwiązaniu stosunku pracy z dniem 31 lipca 2017 r. Zgodnie z cytowanym powyżej Porozumieniem ZZ i Porozumieniem o rozwiązaniu umowy o pracę Wnioskodawczyni wypłacono m.in. jednorazowe dodatkowe odszkodowanie, o którym mowa w art. 8.7 Porozumienia dotyczącego grupowego zwolnienia, o którym mowa w art. 9 § 1 ustawy „Kodeks Pracy”. Wnioskodawczyni – jako pracownikowi dobranemu do grupowego zwolnienia – Pracodawca wypłacił jednorazowe dodatkowe odszkodowanie na mocy Porozumienia dotyczącego grupowego zwolnienia zawartego pomiędzy Pracodawcą, a Związkami Zawodowymi. Jednorazowe dodatkowe odszkodowanie zostało wypłacone Wnioskodawczyni na rachunek bankowy w dniu 31 lipca 2017 r. Wysokość jednorazowego dodatkowego odszkodowania została ustalona zgodnie z § 8.7 Porozumienia ZZ. Według rozliczenia jakie Wnioskodawczyni otrzymała od Pracodawcy wypłata, jak i naliczenie kwoty dodatkowego odszkodowania wynika wprost z zapisów Porozumienia ZZ. Wartość dodatkowego odszkodowania została uzależniona od okresu zatrudnienia u Pracodawcy ustalonego zgodnie z zasadami, o których mowa w Porozumieniu dotyczącym grupowego zwolnienia.

Stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Należy zaznaczyć, że powyższym zwolnieniem, objęte są tylko odszkodowania i zadośćuczynienia i to tylko te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a)-g) zacytowanego przepisu.

Zgodnie z art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy - ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

Podkreślić należy, że wyżej przytoczone zwolnienie jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, co oznacza, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. W związku z tym, tylko otrzymanie odszkodowania lub zadośćuczynienia opisanego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, pozwala na zastosowanie przedmiotowego zwolnienia.

Zatem, korzystanie ze zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa stwierdzić należy, że zastosowanie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wymaga łącznego spełnienia następujących warunków:

1. otrzymane świadczenie musi być odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem,
   
2. odszkodowanie lub zadośćuczynienie musi być przyznane na podstawie:
   1. ustawy,
      
   2. przepisów wykonawczych do ustawy,
      
   3. układów zbiorowych pracy lub innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy,
3. wysokość bądź zasady ustalania odszkodowania lub zadośćuczynienia muszą wprost wynikać z ww. aktów,
   
4. nie mogą zachodzić wyłączenia, o jakich mowa w lit. a-g art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
   
   

Jednocześnie należy zauważyć, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania, czy zadośćuczynienia. Nie oznacza to jednak dowolności w ich rozumieniu. Jak wynika bowiem z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 12 kwietnia 2011 r., sygn. akt SK 62/08, jeśli określony sposób rozumienia przepisu ustawy utrwalił się już w sposób oczywisty, a zwłaszcza jeśli znalazł jednoznaczny i autorytatywny wyraz w orzecznictwie Sądu Najwyższego, bądź Naczelnego Sądu Administracyjnego, to należy uznać, że przepis ten - w praktyce swego stosowania - nabrał takiej właśnie treści. Jednocześnie, względy spójności systemu prawa uzasadniają, aby kryteria rozumienia pojęć niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, miały w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych. Konieczne staje się zatem zastosowanie wykładni systemowej zewnętrznej i odwołanie się do przepisów ustawy z 24 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny ( Dz. U. z 2017 r. poz. 459).

Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.

W Kodeksie cywilnym, świadczenie odszkodowawcze wynika głównie z tytułu odpowiedzialności deliktowej (art. 415 i następne) lub odpowiedzialności kontraktowej (art. 471 i następne), a co za tym idzie jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania, bądź nienależytego wykonania zobowiązania.

Powyższe regulacje, mają również zastosowanie do przepisów prawa pracy, choć w ograniczonym zakresie. Jak stanowi bowiem art. 300 Kodeksu pracy, w sprawach nieuregulowanych przepisami prawa pracy, stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy. Powyższe oznacza, że przepisy Kodeksu cywilnego wybrane do zastosowania w prawie pracy (stosunku pracy) nie mogą się sprzeciwiać ogólnym normom prawa pracy, mającym podstawowe znaczenie dla regulacji stosunków pracy.

Przepisy Kodeksu pracy posługują się terminami „odszkodowanie” oraz „zadośćuczynienie” w odniesieniu do konkretnych świadczeń pracowniczych, do których uprawniony jest pracownik lub były pracownik (np. w art. 183d, art. 361 § 2, art. 45, art. 56, art. 943 § 3, art. 99, art. 1012 Kodeksu pracy).

W kontekście rozwiązania umowy o pracę, ustawodawca przewiduje odszkodowanie, w sytuacji gdy wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę (art. 45 Kodeksu pracy), przepisy o wypowiadaniu warunków pracy i płacy (art. 45 w zw. z art. 42 § 1 Kodeksu pracy), bądź rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie (art. 56 Kodeksu pracy). Jednocześnie, zgodnie z art. 47¹ Kodeksu pracy, odszkodowanie, o którym mowa w ww. art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, natomiast odszkodowanie, o którym mowa w art. 56 przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia (art. 58 Kodeksu pracy).

Należy zatem uznać, że funkcję odszkodowawczą w Kodeksie pracy oraz Kodeksie cywilnym, pełnią wyłącznie te świadczenia, których celem jest zrekompensowanie pracownikowi skutków zdarzeń, które noszą cechy czynu niedozwolonego lub zawinionego przez pracodawcę. Potwierdza to wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 listopada 2007 r., sygn. akt SK 18/05, w którym Trybunał Konstytucyjny uznał, że odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę nie jest odszkodowaniem sensu stricto, lecz sui generis świadczeniem majątkowym, pełniącym funkcję sankcji (ustawowej kary pieniężnej) wobec pracodawcy za bezprawne działanie. W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się również, że odszkodowanie należne pracownikowi z tytułu bezprawnego rozwiązania stosunku pracy lub bezprawnego wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy i płacy nie pozostaje w żadnej relacji do ewentualnej szkody, co oznacza, że przysługuje za samo bezprawne działanie pracodawcy, niezależnie od tego, czy jakakolwiek szkoda po stronie pracownika powstała. Odszkodowania takie traktowane są bowiem jak szczególny rodzaj odszkodowania ustawowego, należnego bez względu na to, czy pracownik - na skutek niezgodnego z prawem postępowania pracodawcy - poniósł szkodę w ogóle, lub poniósł ją w większym lub mniejszym rozmiarze, niż odszkodowanie przysługujące w kwocie z góry określonej w przepisach Kodeksu pracy. W judykaturze przypisuje się zresztą temu odszkodowaniu charakter kompensacyjno-sankcyjny, wynikający z unormowania zabezpieczającego pracownika przed bezprawnym działaniem pracodawcy.

Przepisy prawa pracy umożliwiają pracodawcom podejmowanie pewnych działań korzystnych dla zwalnianych pracowników (np. w drodze umowy, porozumienia), wykraczających poza unormowania wynikające z przepisów Kodeksu pracy, bądź innych aktów stanowiących źródła prawa pracy. Nie oznacza to jednak, że przyznanie przez pracodawcę różnorodnych dodatkowych świadczeń - nawet jeśli nazywane są przez strony umowy „odszkodowaniem” – ma każdorazowo charakter odszkodowawczy, zmierza do naprawienia szkody. Nie nazwa, lecz rzeczywisty charakter świadczenia decyduje o tym, czy przybiera ono cechy odszkodowania, czy też nie.

W świetle powyższych wyjaśnień, jak również na tle przedstawionego stanu faktycznego sprawy, stwierdzić należy, że w sytuacji gdy wypłata określonego świadczenia następuje zgodnie z obowiązującymi u pracodawcy wewnętrznymi aktami prawa pracy (przewidującymi wypłatę takich świadczeń) w związku z zawartym przez strony porozumieniem rozwiązującym umowę o pracę opartym na Porozumieniu z dnia 15 grudnia 2016 r. zawartym miedzy Pracodawcą, a reprezentatywnymi Związkami Zawodowymi, nie można mówić o bezprawności działania pracodawcy, bez względu na to, czy pracownik poniósł jakąkolwiek szkodę. Takie świadczenie nie jest zatem odszkodowaniem, ani zadośćuczynieniem, czyli naprawieniem szkody lub krzywdy, jaką pracownik poniósł w związku z rozwiązaniem umowy o pracę.

Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, że dodatkowe jednorazowe świadczenie, o którym mowa w § 8.7 Porozumienia ze Związkami Zawodowymi, wypłacone przez Pracodawcę w związku ze skorzystaniem przez Wnioskodawczynię z rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron nie mieści się w pojęciu odszkodowania ani zadośćuczynienia, tym samym nie może korzystać ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem, otrzymane przez Wnioskodawczynię świadczenie stanowi dla Niej przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, który należy wykazać w zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) składanym za rok podatkowy, w którym nastąpiła wypłata ww. świadczenia.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Mając na uwadze treść przepisu art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.), zauważyć należy, że w przedmiotowej sprawie Organ podatkowy wydając interpretację indywidualną przepisów prawa opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię. Do postępowania w sprawie wydania interpretacji co do zakresu i sposobu stosowania prawa podatkowego nie mają bowiem zastosowania przepisy o postępowaniu podatkowym, a postępowanie dowodowe jest częścią postępowania podatkowego.

Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa jest sam przepis prawa. Jeżeli zatem przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Końcowo, odnosząc się do powołanych wyroków Sądów oraz interpretacji indywidualnej wskazać należy, że interpretacje organu podatkowego dotyczą tylko konkretnych, indywidualnych spraw, w określonym stanie faktycznym i tylko w tych sprawach rozstrzygnięcia w nich zawarte są wiążące, zatem nie mogą przesądzać o niniejszym rozstrzygnięciu. Organy podatkowe, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów i innych organów podatkowych, nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, że nie stanowią materialnego prawa podatkowego, nie negując jednak orzeczeń, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego.

Dodatkowo, w odniesieniu do powołanej przez Wnioskodawczynię interpretacji indywidualnej nr IPPB4/4511-262/16-4/IM z dnia 22 kwietnia 2016 r., wskazać należy, że w związku z jej niezgodnością z interpretacją ogólną Ministra Finansów z dnia 23 czerwca 2016 r. nr DD3.8201.1.2016.MCA (Dz. Urz. Min. Fin. z dnia 28 czerwca 2016 r., poz. 50) stwierdzono jej wygaśnięcie na podstawie art. 14e § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej (informacja dostępna na stronie http://sip.mf.gov.pl).

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia.

Zgodnie z art. 14na ustawy Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w … w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.