Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
IPTPB2/4511-549/15-2/Aku
z 3 grudnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 31 sierpnia 2015 r. (data wpływu 8 września 2015 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie otrzymania spłaty w związku z działem spadku i zniesieniem współwłasności – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 8 września 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku i zniesieniem współwłasności.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Zmarli M. i W. K. posiadali na prawach majątkowej wspólności ustawowej spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (…) o powierzchni użytkowej 45 m², mieszczącego się w budynku położonym w G. przy ulicy J., wchodzącym do zasobu mieszkaniowego Spółdzielni Mieszkaniowej w G..

W dniu (…) 2014 r. w kancelarii notarialnej w G. sporządzono umowę o dział spadku po zmarłej 23 kwietnia 1999 r. M. K. i po zmarłym 1 maja 2010 r. W. K.

W treści aktu przytoczono również podstawę prawną do jego sporządzenia, tj. prawomocne postanowienie Sądu Rejonowego z dnia (…) 2013 r., na mocy którego spadek po M. K., zmarłej 23 kwietnia 1999 r. na podstawie ustawy nabyli mąż W. K., córka D. oraz Wnioskodawca – każde po ⅓ udziału. Na mocy tego samego postanowienia sądu orzeczono, że spadek po zmarłym dnia 1 maja 2010 r. W. K. na podstawie ustawy nabyli po ½ części Wnioskodawca i jego siostra.

Zatem Wnioskodawca i Jego siostra stali się współwłaścicielami po ½ części opisanego wyżej prawa do lokalu mieszkalnego i udziały te stanowiły ich majątki osobiste jako nabyte w drodze dziedziczenia.

Na mocy ww. umowy o dział spadku, sporządzonej w dniu (…) 2014 r., prawo do nieruchomości o wartości łącznej 70 000 zł wchodzące w skład spadku w całości nabyła siostra Wnioskodawcy, jednocześnie dokonując spłaty na Jego rzecz w kwocie 25 000 zł.

W 2015 r. Wnioskodawca złożył zeznanie roczne PlT-39 za 2014 r. wykazując otrzymaną kwotę 25 000 zł jako przychód z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z zamiarem wykorzystania otrzymanych środków na cele mieszkaniowe Wnioskodawca w zeznaniu tym nie dokonał naliczenia podatku.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy kwota 25 000 zł otrzymana tytułem spłaty podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych? Jeżeli tak, to na jakiej podstawie prawnej? Czy słuszne było złożenie zeznania rocznego PIT-39 i wykazanie kwoty 25 000 zł jako przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ww. ustawy?

Czy, jeżeli stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego jest prawidłowe, a więc nie powinien On składać zeznania PIT-39 z tytułu otrzymania spłaty od swojej części spadku, powinien złożyć korektę PIT-39 i wykazać w niej kwotę przychodu 0 zł?

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) – źródłem przychodu jest, z zastrzeżeniem ust. 2, odpłatne zbycie:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Otrzymana spłata spadkowa tylko wówczas nie jest przychodem spadkobiercy do opodatkowania, kiedy jej kwota nie przekracza wartości przysługującego udziału w spadku, a czynność prawna zostaje dokonana wyłącznie między spadkobiercami.

Wnioskodawca uważa, że należy obliczyć wartość udziału jaki przysługiwał Jemu w wyniku nabycia spadku, czyli wartość masy spadkowej po zmarłych rodzicach (spadkodawcach) należy podzielić na dwa, stosownie do udziału każdego z dwóch spadkobierców (Wnioskodawcy i siostry). Otrzymana kwota odpowiadać będzie wartości udziału jaki przysługiwał Wnioskodawcy w wyniku nabycia spadku po rodzicach.

Kolejnym krokiem jest porównanie wartości otrzymanej przez Wnioskodawcę spłaty z wartością udziału jaki przysługiwał w drodze spadku po rodzicach. Innymi słowy, skoro Wnioskodawca otrzymał w spadku po rodzicach prawo do połowy całego majątku, którego wartość zgodnie z aktem notarialnym określono na kwotę 70 000 zł, to z racji istnienia dwóch spadkobierców wartość tą należy podzielić na połowę. W ten sposób otrzymamy wartość udziału w spadku po rodzicach nabytego w wysokości 35 000 zł.

W związku z tym, że otrzymana przez Wnioskodawcę spłata była niższa niż posiadany udział w spadku, to nie uzyskał on żadnego przysporzenia majątkowego w związku z czynnością działu spadku względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej. Zdaniem Wnioskodawcy, w takim przypadku brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Dla Wnioskodawcy istotne znaczenie ma fakt, że wysokość spłaty nie przekroczyła wartości przysługującego Jemu udziału spadkowego, a czynność prawna została zawarta wyłącznie pomiędzy spadkobiercami. Zgodnie z aktem notarialnym, łączną wartość rynkową nieruchomości wchodzących w skład spadku określono na kwotę 70 000 zł. W związku z tym otrzymana kwota 25 000 zł nie przekroczyła wartości rynkowej części przypadającej Wnioskodawcy, tj. połowy spadku.

W konsekwencji Wnioskodawca uważa, że nie ciąży na Nim obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu otrzymania spłaty w zamian za udział nabyty w spadku po zmarłych rodzicach. Tym samym nie miał obowiązku wykazania kwoty otrzymanej spłaty 25 000 zł w zeznaniu rocznym PIT-39 jako przychodu z tyt. odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca jest zatem zdania, że powinien złożyć korektę złożonego uprzednio zeznania PIT-39 i nie wykazać w niej kwoty przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, jednym ze źródeł przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych

w lit. a)-c) przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie lub wybudowanie – nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a przychód uzyskany z odpłatnego zbycia w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Przy czym pod pojęciem odpłatnego zbycia należy rozumieć nie tylko sprzedaż, czy zamianę, ale każdą czynność prawną, w wyniku której dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości, jej części lub udziału w niej oraz własności praw majątkowych za odpłatnością, a więc co do zasady również dział spadku i odpłatne zniesienie współwłasności.

W przypadku nabycia w drodze spadku pięcioletni termin, o którym mowa powyżej powinien być liczony od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie spadku.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121), spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedna lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy.

Stosownie do art. 924 i 925 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Zgodnie z art. 1035 ustawy Kodeks cywilny, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

Stosownie do art. 1037 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa o dział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Celem postępowania o zniesienie współwłasności w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności.

Zgodnie z art. 195 ustawy Kodeks cywilny, współwłasność polega na tym, że własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom.

Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy Działu IV Księgi drugiej (art. 196 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego). Natomiast w myśl art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Przez zniesienie współwłasności rozumie się likwidację łączącego współwłaścicieli stosunku prawnego, która następuje w drodze umowy lub orzeczenia Sądu.

W myśl art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu (…) 2014 r. sporządzono, w formie aktu notarialnego, umowę o dział spadku po zmarłej w dniu 23 kwietnia 1999 r. M. K. i po zmarłym w dniu 1 maja 2010 r. W. K.. W skład spadku wchodziło spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego mieszczącego się w budynku wchodzącym do zasobu mieszkaniowego Spółdzielni Mieszkaniowej.

W treści ww. aktu przytoczono prawomocne postanowienie Sądu Rejonowego z dnia (..) 2013 r., na mocy którego spadek po M. K., zmarłej 23 kwietnia 1999 r. na podstawie ustawy nabyli mąż W. K., córka D. oraz Wnioskodawca – każde po ⅓ udziału. Na mocy tego samego postanowienia Sądu orzeczono, że spadek po zmarłym dnia 1 maja 2010 r. W. K. na podstawie ustawy nabyli po ½ części Wnioskodawca i jego siostra.

Zgodnie z ww. dokumentami Wnioskodawca i Jego siostra stali się współwłaścicielami po ½ części opisanego wyżej prawa do lokalu mieszkalnego i udziały te stanowiły ich majątki osobiste jako nabyte w drodze dziedziczenia.

Na mocy ww. umowy o dział spadku, sporządzonej w dniu (…) 2014 r., prawo do nieruchomości o wartości łącznej 70 000 zł wchodzące w skład spadku w całości nabyła siostra Wnioskodawcy, jednocześnie dokonując spłaty na Jego rzecz w kwocie 25 000 zł.

Mając powyższe na względzie wyjaśnić należy, że dział spadku, którego przedmiotem jest spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, następujący ze spłatą na rzecz Wnioskodawcy, powoduje, że umowa ta ma charakter odpłatny. Nie jest to jednak równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego z tytułu takiego zbycia ww. prawa. Jeżeli suma spłaty nie przekracza wartości przysługującego spadkobiercy udziału spadkowego, to nie powstaje przychód z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym w sytuacji, w której spłata jest ekwiwalentna do posiadanego przez podatnika udziału w spadku, podatnik nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej. W takim przypadku brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

W konsekwencji, należy stwierdzić, że skoro otrzymana przez Wnioskodawcę w związku z dokonanym działem spadku spłata, nie przekroczyła Jego udziału w spadku – co wynika z treści wniosku – to w opisanej sytuacji nie powstał przychód, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek zapłaty podatku od otrzymanej kwoty.

Odnosząc się do możliwości złożenia przez Wnioskodawcę korekty zeznania PIT-39 i wykazania w nim przychodu z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości w kwocie 0,00 zł należy nadmienić, że zgodnie z art. 81 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy, płatnicy i inkasenci mogą skorygować uprzednio złożoną deklarację.

Przepis art. 81 § 2 ww. ustawy stanowi, że skorygowanie deklaracji następuje przez złożenie korygującej deklaracji wraz z dołączonym pisemnym uzasadnieniem przyczyn korekty.

Natomiast w myśl art. 81b § 1 uprawnienie do skorygowania deklaracji:

1. ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej – w zakresie objętym tym postępowaniem lub kontrolą;
2. przysługuje nadal po zakończeniu:
   1. kontroli podatkowej,
   2. postępowania podatkowego – w zakresie nie objętym decyzją określającą wysokość zobowiązania podatkowego.
   
   
   

Korekta złożona w przypadku, o którym mowa w § 1 pkt 1, nie wywołuje skutków prawnych (art. 81b § 2 ww. ustawy).

Wobec powyższego, ponieważ otrzymana przez Wnioskodawcę w związku z działem spadku spłata nie spowodowała powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jest on uprawniony do złożenia korekty deklaracji PIT-39, w której uzyskana spłata z tytułu działu spadku nie zostanie wykazana jako przychód z odpłatnego zbycia udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego, podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie Organ zauważa, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy Ordynacja jest sam przepis prawa. Jeżeli zatem przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Ponadto wskazać należy, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, w związku z czym niniejsza interpretacja jest wiążąca dla Wnioskodawcy jako osoby występującej z wnioskiem, nie wywiera natomiast skutku prawnego dla pozostałych spadkobierców.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.