Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP1/4512-423/15-3/AW
z 13 lipca 2015 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 29 kwietnia 2015 r. (data wpływu 5 maja 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania świadczonych usług w ramach umowy sekrytuzacji oraz zastosowania zwolnienia od podatku dla tych czynności – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 maja 2015 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania świadczonych usług w ramach umowy sekrytuzacji oraz zastosowania zwolnienia od podatku dla tych czynności.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

W celu pozyskania środków finansowych Bank S.A. (dalej: „Bank”) zamierza zawrzeć umowę przelewu swoich wierzytelności ze spółką A. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością - spółką powołaną w celu realizacji programu sekurytyzacji z siedzibą w Polsce (dalej: „SPV” albo „Wnioskodawca”).

Bank jest instytucją finansową prowadzącą działalność bankową. W szczególności, Bank świadczy usługi finansowe obejmujące między innymi: udzielanie kredytów i pożyczek, zakładanie lokat itp.

Działalność polegająca na udzielaniu kredytów i pożyczek wymaga posiadania zaplecza finansowego. Bank zapewnia sobie środki finansowe poprzez zaciąganie kredytów w innych instytucjach finansowych lub poprzez przyjmowanie lokat. Bank zamierza skorzystać z dodatkowego źródła środków finansowych jakim jest sekurytyzacja (dalej: „Sekurytyzacja”).

Zagadnienie Sekurytyzacji zostało opisane w art. 92a ustawy Prawo Bankowe. Zgodnie z ustępem 3 tegoż artykułu, Bank może przenieść wierzytelności w drodze umowy na, niebędącą towarzystwem funduszy inwestycyjnych tworzącym fundusz sekurytyzacyjny albo funduszem sekurytyzacyjnym, spółkę kapitałową (podmiot emisyjny) w celu emisji przez ten podmiot papierów wartościowych, których zabezpieczenie stanowią sekurytyzowane wierzytelności.

Zgodnie z ust. 4 art. 92a ustawy Prawo Bankowe, podmiot emisyjny, na rzecz którego nastąpiło przeniesienie wierzytelności, nie może być powiązany kapitałowo lub organizacyjnie z bankiem przenoszącym wierzytelności, a przedmiotem jego działalności może być wyłącznie nabywanie wierzytelności i emisja papierów wartościowych, o której mowa w art. 92a ust. 3 ustawy Prawo Bankowe, a także wykonywanie czynności z tym związanych.

SPV jest podmiotem powołanym do przeprowadzenia transakcji Sekurytyzacji. SPV i Bank spełniają warunki określone w art. 92a ust. 4 ustawy Prawo bankowe.

Z analizy powyższych przepisów wynika, że transakcja sekurytyzacji jest procesem składającym się z wielu czynności oraz wymagającym współpracy przynajmniej trzech podmiotów (banku, podmiotu emisyjnego oraz inwestorów lub inwestora).

Efektem i ekonomicznym celem Sekurytyzacji ma być pozyskanie środków pieniężnych przez Bank poprzez wykorzystanie aktywów w postaci udzielonych przez Bank kredytów (dalej: „Wierzytelności”). Sekurytyzacja wpłynie na poprawę płynności finansowej Banku.

Wierzytelności biorące udział w procesie Sekurytyzacji to wierzytelności Banku należne od kredytobiorców z tytułu udzielonych kredytów, wymagalne w terminach określonych w umowach kredytu. Zasadą jest, że umowy kredytu ustanawiają harmonogram spłat przewidujący spłaty w cyklach miesięcznych, choć możliwe są również inne zasady spłat kredytów. Wierzytelności nie obejmują odsetek ani opłat naliczonych przed datą ich zbycia („Data Zbycia”) (tj. należnych za okres przed Datą Zbycia). Prawo do odsetek naliczanych (należnych) od Daty Zbycia oraz wszelkich innych opłat naliczonych (należnych) od Daty Zbycia Wierzytelności (wszelkie opłaty wynikające z umów kredytów) przysługiwać będzie SPV.

Wierzytelności będą przelane na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności na rzecz SPV jeszcze przed terminem wymagalności tych wierzytelności oraz wynikających z nich odsetek. Wierzytelności objęte procesem Sekurytyzacji nie będą nosiły znamion zagrożenia nieściągalnością, będą to wierzytelności obsługiwane terminowo. Po nabyciu Wierzytelności, SPV będzie otrzymywała kwoty wynikające ze spłaty kwot kapitału Wierzytelności objętych Sekurytyzacją. SPV będzie również otrzymywała kwoty odsetek oraz wszelkich opłat i prowizji wynikających z umów kredytów, naliczonych od Daty Zbycia.

Należy podkreślić, że w drodze sprzedaży (przelewu) Wierzytelności Bank przeniesie na SPV prawo do jedynie przyszłych odsetek, prowizji i opłat, tzn. nie będą objęte sprzedażą (przelewem) odsetki, prowizje i opłaty naliczone przed Datą Zbycia (tj. należne za okres przed dniem sprzedaży).

Zgodnie z umową sprzedaży Wierzytelności, na mocy której dojdzie do przelewów wierzytelności i która zostanie zawarta między Bankiem i SPV, w początkowym okresie określonym w umowie (dalej „Okres Początkowy”), Bank będzie przelewał na rzecz SPV poszczególne transze Wierzytelności z kredytów udzielanych przez Bank klientom, które spełnią określone warunki. Pierwsza transza Wierzytelności zostanie przelana w dniu zawarcia umowy sprzedaży Wierzytelności między Bankiem i SPV, a kolejne transze będą przelewane później, ale przed końcem Okresu Początkowego. Przelewy poszczególnych transz zostaną dokonane na zasadach i warunkach opisanych powyżej, czyli, w szczególności:

  • przelew każdej kolejnej transzy będzie następował w drodze sprzedaży Wierzytelności,
  • cena każdej kolejnej transzy będzie równa niespłaconej do dnia przelewu kwocie kapitału Wierzytelności według stanu na tzw, datę graniczną (cut-off date), czyli na określoną przez strony datę przed dokonaniem przelewu, na którą określana jest wartość nominalna Wierzytelności, (tj.: pozostająca do spłaty na datę graniczną wartość kapitału kredytów składających się na Wierzytelności, nie obejmująca naliczonych odsetek i opłat),
  • nie wystąpi dyskonto,
  • ustalona cena sprzedaży każdej z transz zostanie zapłacona przez SPV do Banku,
  • przedmiotem poszczególnych transz przelewu (sprzedaży) mogą być jedynie Wierzytelności obsługiwane terminowo na moment daty granicznej (cut-off date),
  • sprzedane Wierzytelności nie będą obejmowały opłat i odsetek naliczonych do dnia sprzedaży; jednak prawo do odsetek i opłat naliczanych po dacie sprzedaży będzie przysługiwało SPV.

Najważniejsze elementy planowanej Sekurytyzacji to:

  • SPV wyemituje obligacje, które sfinansują jej działalność. Środki zgromadzone z emisji obligacji przekaże Bankowi tytułem zapłaty ceny za Wierzytelności, a tym samym zapewni Bankowi środki finansowe,
  • Oprócz emisji obligacji, o której mowa powyżej, SPV uzyska pożyczkę z Banku. Kwota tej pożyczki będzie znacznie niższa od wartości Wierzytelności przelanych przez Bank do SPV. Zgodnie z umową pożyczki, SPV będzie wypłacać do Banku odsetki obliczone według formuły ustalonej w umowie pożyczki. W umowie tej pożyczki może zostać również określona wysokość prowizji za udzielenie pożyczki, którą SPV będzie wpłacać do Banku miesięcznie przez okres trwania umowy pożyczki.
  • Wierzytelności będą nadal wykazywane w bilansie Banku jako jego aktywa - wynika to z faktu, że w sensie ekonomicznym, Bank ponosi ryzyko związane z Wierzytelnościami. Ponadto, w świetle zapisów Międzynarodowego Standardu Rachunkowości nr 39 nie zostaną spełnione przesłanki do usunięcia sekurytyzowanych aktywów ze sprawozdania finansowego Banku, tj. ryzyko i korzyści związane z portfelem wierzytelności pozostaną w Banku.
  • Jak wspomniano, SPV będzie finansowana wyemitowanymi obligacjami. Obligacje obejmie wybrany podmiot (dalej „Inwestor”). Inwestorem będzie jeden lub więcej podmiotów. Oprócz pożyczki (pożyczek) udzielonych przez jednego lub więcej Inwestora, SPV, jak wspomniano, uzyska pożyczkę z Banku.
  • W ramach umowy regulującej proces sekurytyzacji zawartej pomiędzy Bankiem a SPV, Bank dokona odpłatnego przelewu każdej z transz Wierzytelności na SPV zgodnie z art. 509 Kodeksu Cywilnego oraz art. 92a ust. 3 Prawa Bankowego. SPV zapłaci za każdą z Wierzytelności cenę równą niespłaconej do dnia przelewu kwocie kapitału Wierzytelności według stanu na tzw. datę graniczną (tzw. cut-off date), (tj.: pozostająca do spłaty na datę graniczną wartość kapitału kredytów składających się na Wierzytelności, która nie obejmuje naliczonych odsetek i opłat). Z tego względu, środki uzyskane ze spłaty kapitału Wierzytelności, otrzymane przez Bank w okresie od daty granicznej do dnia przelewu zostaną przekazane do SPV.
  • Przelew zostanie dokonany bez dyskonta.
  • W zamian za pozyskanie środków finansowych wskutek dokonania Sekurytyzacji, Bank wypłaci SPV prowizję. Prowizja stanowi wynagrodzenie za przeprowadzenie kompleksowej transakcji obejmującej zarówno przelew pierwszej transzy Wierzytelności, który będzie miał miejsce na początku transakcji oraz przelewy kolejnych transz Wierzytelności, które nastąpią później w Okresie Początkowym.
  • SPV zawrze z Bankiem umowę o odpłatną obsługę nabytych przez SPV Wierzytelności. Usługi te będą obejmowały administrowanie portfelem kredytów (wydawanie klientom zaświadczeń i udzielanie im wyjaśnień co do wierzytelności, prowadzenie dokumentacji dotyczącej wierzytelności, odbieranie wpłat od kredytobiorców, prowadzenie korespondencji z kredytobiorcami (np. wysyłanie monitów), przekazywanie wpłat z tytułu spłaty kredytów oraz odsetek i opłat na rachunek SPV), a także inne działania prowadzące do egzekwowania spłat klientów. Dzięki zawartej umowie o powyższe usługi, klienci będą dokonywać spłat swoich zobowiązań z tytułu Wierzytelności do Banku, a Bank będzie przekazywał je do SPV (na rachunek bankowy należący do SPV). Zawarcie umowy o obsługę z Bankiem podyktowane jest posiadaniem przez Bank wiedzy o udzielonych kredytach oraz o kredytobiorcach. Bankowi będzie więc zdecydowanie łatwiej zapewnić należytą obsługę Wierzytelności.
  • Kwoty wpłacane przez kredytobiorców do Banku z tytułu spłaty zobowiązań nabytych przez SPV Wierzytelności będą przekazywane przez Bank do SPV na zasadach i w terminach wskazanych w umowie o obsługę Wierzytelności.
  • Możliwe, że strony określą, na jakich zasadach Bank może w przyszłości odkupić Wierzytelności od SPV.


Jak wspomniano, SPV będzie otrzymywała od Banku środki ze spłat Wierzytelności. Bank będzie przekazywał te kwoty do SPV w terminach wynikających z umowy zawartej między Bankiem i SPV. Dodatkowo, do SPV wpłynie jednorazowo, w związku z zawarciem umowy przelewu Wierzytelności, kapitał pożyczki udzielonej przez Bank oraz, również jednorazowo, kapitał z tytułu obligacji wyemitowanych przez SPV i objętych przez Inwestora lub kapitał pożyczki udzielonej przez Inwestora. SPV otrzyma również kwotę jednorazowej prowizji z tytułu przeprowadzenia transakcji (obejmującej przelewy Wierzytelności) ustalonej miedzy Bankiem i SPV.

SPV dokona zapłaty kosztów związanych z uruchomieniem opisanej transakcji oraz ceny za pierwszą transzę Wierzytelności przelanych przez Bank na SPV - te wydatki będą miały charakter jednorazowy i nastąpią jedynie na początku transakcji.

SPV będzie w Okresie Początkowym dokonywała okresowo następujących płatności:

  • wydatków odpowiadających kosztom utrzymania SPV (w tym podatki należne od SPV, koszty natury ogólnej, itp.), spłaty odsetek naliczonych od obligacji objętych lub pożyczki udzielonej przez Inwestora - takie wydatki będą dokonywane przez SPV w każdym miesiącu,
  • płatność wynagrodzenia Banku za obsługę Wierzytelności, odsetek i prowizji od pożyczki udzielonej przez Bank - takie wydatki będą z zasady dokonywane przez SPV w każdym miesiącu, choć będą one dokonywane w miarę dostępności wolnych środków w SPV.


W Okresie Początkowym, kwota otrzymanych spłat w części odpowiadającej kapitałowi Wierzytelności będzie przeznaczana i wydatkowana przez SPV na nabycie (tj. na zapłatę ceny) kolejnych transz Wierzytelności od Banku. Natomiast po Okresie Początkowym, SPV nie będzie już nabywać Wierzytelności od Banku.

Po upływie Okresu Początkowego, SPV będzie dokonywała następujących płatności:

  • wydatków odpowiadających kosztom utrzymania SPV (w tym podatki należne od SPV, koszty natury ogólnej, itp.), spłaty odsetek naliczonych od obligacji objętych lub pożyczki udzielonej przez Inwestora oraz kapitału tych obligacji lub pożyczki według harmonogramu spłat - takie wydatki będą dokonywane przez SPV w każdym miesiącu,
  • płatność wynagrodzenia Banku za obsługę Wierzytelności, odsetek i prowizji od pożyczki udzielonej przez Bank - takie wydatki będą z zasady dokonywane przez SPV w każdym miesiącu, choć będą one dokonywane w miarę dostępności wolnych środków w SPV.


Zasadą jest, że kwota kapitału pożyczki udzielonej przez Bank będzie tworzyła tzw. rezerwę, czyli kwotę, która pozostaje w SPV i zabezpiecza realizację zobowiązań SPV, głównie zobowiązań wobec Inwestora. Strony określą w zawartej umowie, sposób kalkulacji kwoty rezerwy (Rezerwa). Kapitał pożyczki udzielonej przez Bank będzie przez SPV spłacany po dokonaniu całkowitej spłaty obligacji objętych lub pożyczki udzielonej przez Inwestora.

Mechanizm płatności przez SPV zostanie tak ustrukturyzowany, aby SPV wypłacała całość uzyskanych środków pieniężnych ponad założoną Rezerwę. W konsekwencji, środki uzyskane z wpływów ze spłat Wierzytelności:

  • w Okresie Początkowym, w części nie obejmującej spłat kapitału Wierzytelności, będą wydawane w całości przez SPV, przy czym wydatki na rzecz podmiotów innych niż Bank nie będą zależały od kwoty uzyskanej faktycznie przez SPV, a wydatki na rzecz Banku mogą mieć charakter zmienny, gdyż będą ustalane według formuł uzależniających kwotę wypłacaną do Banku od kwoty pieniężnej dostępnej w SPV ponad Rezerwę,
  • w Okresie Początkowym, w części obejmującej kapitał ze spłat Wierzytelności, będą wydawane przez SPV na zapłatę ceny za kolejne transze Wierzytelności nabywanych od Banku,
  • po Okresie Początkowym, będą wydawane w całości przez SPV, przy czym wydatki na rzecz podmiotów innych niż Bank nie będą zależały od kwoty, którą faktycznie SPV dysponuje, a wydatki na rzecz Banku mogą mieć charakter zmienny, gdyż będą ustalane według formuł uzależniających kwotę wypłacaną do Banku od kwoty pieniężnej dostępnej w SPV ponad Rezerwę.


Aby zrównoważyć kwoty wydatków z nieznanymi z góry kwotami spłat Wierzytelności, zostanie wprowadzony mechanizm ograniczenia odsetek od pożyczki udzielonej przez Bank na wypadek, gdyby kwoty środków pieniężnych, którymi dysponuje SPV ponad zakładaną Rezerwę nie pozwalały na uregulowanie odsetek naliczonych według stopy procentowej wskazanej w umowie. Ponadto, umowy zawarte między SPV i Bankiem będą przewidywały mechanizm ustalania wartości wynagrodzenia za usługi Banku obsługi Wierzytelności lub kwoty prowizji od pożyczki, w wysokości całości ewentualnych nadwyżek środków pieniężnych posiadanych przez SPV ponad Rezerwę.

Należy podkreślić, że wszystkie opisane powyżej elementy zdarzenia przyszłego są ze sobą ściśle powiązane i kluczowe dla przeprowadzenie sekurytyzacji. W szczególności, SPV jest podmiotem, o szczególnym statusie uregulowanym w wyżej wspomnianym art. 92a Prawa bankowego, którego działalność skupiona jest wyłącznie na udziale w opisanym zdarzeniu przyszłym.

Bank i SPV są podmiotami z siedzibą w Polsce i prowadzą działalność wyłącznie w Polsce. Oba te podmioty są podatnikami VAT w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT i są zarejestrowane dla potrzeb VAT zgodnie z odpowiednimi przepisami.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

  1. Czy w opisanej sytuacji SPV będzie świadczyć na rzecz Banku usługę w rozumieniu ustawy o VAT, o kompleksowym charakterze, w ramach której, w szczególności, następuje nabycie przez SPV Wierzytelności Banku?
  2. Czy podstawą opodatkowania usługi świadczonej przez SPV na rzecz Banku, o której mowa w pytaniu 1, będzie jedynie wysokość prowizji wypłaconej przez Bank na rzecz SPV tytułem wynagrodzenia?
  3. Czy usługa świadczona przez SPV na rzecz Banku, o której mowa w pytaniu 1, będzie zwolniona z VAT?


Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1

SPV będzie świadczył na rzecz Banku usługę w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, w ramach której, w szczególności, następować będzie nabycie przez SPV Wierzytelności Banku.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT.

W orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (np. C-16/93 RJ. ToIsma, C-89/81 Hong Kong Trade Development Council), a także polskich sądów administracyjnych przyjmuje się, że dla możliwości opodatkowania usługi podatkiem VAT niezbędne jest istnienie dwóch podmiotów - usługodawcy i usługobiorcy, istnienie stosunku prawnego pomiędzy usługodawcą i usługobiorcą, z których jeden świadczy usługę a drugi płaci za nią wynagrodzenie, przy czym pomiędzy czynnością podlegającą opodatkowaniu (usługą), a wynagrodzeniem otrzymanym z tytułu jej wyświadczenia musi istnieć bezpośredni, czytelny i dostrzegalny związek.

Również powołując się na poglądy doktryny prawa podatkowego (m. in. A. Bartosiewicz „VAT Komentarz” wyd. Wolter Kluwer Polska, rok wydania 2013) w zakresie rozumienia zwrotu „świadczenie usług”, zdaniem Wnioskodawcy dla określenia danej sytuacji faktycznej jako świadczenia usług muszą zostać spełnione łącznie trzy warunki:

  1. muszą występować dwie strony: usługodawca oraz beneficjent usługi;
  2. usługodawca musi podjąć aktywność przynoszącą korzyść usługobiorcy, która jest przez niego pożądana i określona;
  3. usługodawcy za dokonanie czynności przysługuje wynagrodzenie.

W opisanym stanie faktycznym wszystkie wymienione przesłanki zostały spełnione.

SPV jako spółka powołana w celu realizacji Sekurytyzacji, podejmuje aktywność polegającą na zaaranżowaniu całej transakcji oraz pozyskaniu środków poprzez emisję obligacji w celu zapłaty ceny za Wierzytelności, a tym samym w celu zapewnienia Bankowi środków finansowych. Czynności te przynoszą korzyść Bankowi, ponieważ dzięki dokonaniu Sekurytyzacji Bank uzyskuje środki finansowe przed terminem wymagalności sekurytyzowanych Wierzytelności, poprawiając tym samym swoją płynność finansową. Trzeba podkreślić, że czynności podejmowane przez SPV w ramach Sekurytyzacji nie sprowadzają się do samego nabycia Wierzytelności w ramach przelewu, lecz przelew stanowi jedynie niezbędny element - świadczonej przez SPV - szerszej (kompleksowej) usługi o charakterze finansowym, której celem jest zapewnienie Bankowi środków finansowych.

Jednocześnie, nie ulega wątpliwości, że SPV jako podmiot biorący udział w sekurytyzacji, który zapewnia uzyskanie przez Bank środków finansowych, dokonuje na jego rzecz świadczenia o charakterze odpłatnym, ponieważ Bank wypłaci SPV, z tytułu dokonania transakcji, wynagrodzenie w postaci ustalonej przez strony prowizji.

Wszystkie przesłanki do uznania aktywności SPV za świadczenie usług w rozumieniu ustawy o VAT zostaną więc spełnione, tj. pomiędzy stronami istnieje stosunek zobowiązaniowy, w ramach którego SPV zobowiązuje się do pozyskania środków finansowych poprzez emisję obligacji do jednego lub więcej Inwestora i zaciągnięcia pożyczki z Banku celem zapewnienia Bankowi środków finansowych przy wykorzystaniu Wierzytelności Banku, za co Bank wypłaci SPV określoną prowizję.

Należy podkreślić, że to SPV jako nabywca Wierzytelności dokonuje na rzecz Banku kompleksowego świadczenia o charakterze odpłatnym. Biorąc pod uwagę sytuację stron przed przystąpieniem do omawianej transakcji, dla Banku istotne jest, że wskutek świadczenia SPV Bank zapewni sobie otrzymanie środków wcześniej niż Wierzytelności staną się wymagalne zgodnie z postanowieniami odpowiednich umów kredytów i poprawi swoją płynność finansową. Tym samym, Bank korzystając z oferty SPV zapewni sobie pozyskanie środków finansowych na potrzeby działalności, co z perspektywy jego potrzeb jest kluczowym aspektem warunkującym przystąpienie do współpracy z SPV.

W przedstawionym zdarzeniu przyszłym to Bank jest podmiotem, który zabiega o odpowiednie świadczenie, tj. pozyskanie środków finansowych. Usługodawcą zaś jest SPV, który za swoją usługę (realizowane na rzecz Banku świadczenie polegające na zapewnieniu środków finansowych na potrzeby działalności Banku) otrzymuje ustalone wcześniej wynagrodzenie w formie prowizji.

Ponadto Wnioskodawca wskazuje, że aktywność podejmowana przez niego w ramach sekurytyzacji wierzytelności jest traktowana jako „świadczenie usług” w rozumieniu ustawy o VAT, w orzecznictwie sądów administracyjnych, tak m. in. w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 29 sierpnia 2012 roku sygn. III SA/Wa 3030/11 oraz wydanej po tym wyroku interpretacji o sygnaturze IPPP2/443-441/11/12-9/S/MM.

Cytując fragment interpretacji IPPP2/443-441/11/12-9/S/MM:

„SPV w celu realizacji zawartej z Wnioskodawcą umowy będzie zobowiązana do wykonania szeregu ściśle ze sobą powiązanych czynności, które złożą się na jedną kompleksową usługę świadczoną przez SPV mającą za cel zapewnienie Zainteresowanemu środków finansowych - usługę sekurytyzacji. Biorąc pod uwagę przepisy ustawy o podatku od towarów i usług w okolicznościach niniejszej sprawy uznać należy zatem, iż Kontrahent wyświadczy na rzecz Wnioskodawcy usługę, polegającą na zapewnieniu mu środków finansowych jeszcze przed terminem wymagalności Wierzytelności własnych Banku z tytułu umów pożyczki. Za powyższą usługę SPV uzyska wynagrodzenie w postaci prowizji, dla wyliczenia której podstawą będą koszty organizacji oraz funkcjonowania ponoszone przez Kontrahenta. Zatem SPV wykona czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 w zw. z art. 5 ustawy o podatku od towarów i usług.”

Z kolei, zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 2 lutego 2007 r. sygn. III SA/Wa 3887/06:

„Sąd administracyjny, badając niniejszą sprawę, ma zatem obowiązek zwrócić uwagę, że istota sekurytyzacji polega na pozyskiwaniu środków finansowych przez emisję wierzycielskich papierów wartościowych zabezpieczonych aktywami, które są przedmiotem sekurytyzacji, np. wierzytelnościami. Oznacza to, że jeżeli wierzytelności Spółki były nabywane w celu sekurytyzacji, tj. w celu ich wykorzystania do wykonania określonych operacji gospodarczych, to w badanej sprawie nie miała miejsca - jak chcą tego organy podatkowe - wyłącznie cesja wierzytelności, lecz cesja, która była elementem świadczonej usługi finansowej. Oznaczałoby to, że skarżąca Spółka była nabywcą takiej usługi, a jej sytuacja prawnopodatkowa winna być przedmiotem oceny organu podatkowego w wydanej pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w tym właśnie kontekście.”

Analogiczne wnioski można znaleźć w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 25 listopada 2009 r. sygn. akt I SA/Wr 1564/09, cytując:

„... czynności podejmowane przez spółkę celową w ramach sekurytyzacji nie sprowadzają się do samego nabycia wierzytelności w ramach cesji, lecz cesja stanowi jedynie element - świadczonej przez spółkę celową - szerszej (kompleksowej) usługi pośrednictwa finansowego, związanego z nabywaniem wierzytelności oraz redystrybucją środków finansowych i ograniczeniem ryzyka niewypłacalności dłużników. W związku z tym, czynności dokonywane przez irlandzkiego kontrahenta skarżącej Spółki, mieszczą się w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Jednakże, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT w związku z treścią załącznika nr 4 do tej ustawy, usługi te są zwolnione z tego podatku.”

Stanowisko analogiczne do powyższego i wskazujące, że w procesie sekurytyzacji usługę w rozumieniu przepisów o VAT świadczy podmiot nabywający wierzytelności zostało również wyrażone w interpretacjach wydanych przez organy podatkowe w odniesieniu do planowanych procesów sekurytyzacji, np. w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 19 kwietnia 2014 r. (IPPP3/443-27/14-2/KT) oraz interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 18 lipca 2013 r. (PLPP4/443-185/13-2/EW/W).

Ad. 2

Zdaniem Wnioskodawcy podstawą opodatkowania świadczonej przez niego usługi będzie prowizja, która zostanie mu wypłacona przez Bank tytułem wynagrodzenia.

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem zasad szczegółowych wyrażonych w odrębnych przepisach, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym, SPV z tytułu Sekurytyzacji Wierzytelności otrzyma od Banku wynagrodzenie w formie prowizji. Kwota prowizji będzie stanowić dla SPV kwotę należną stanowiącą zapłatę za wykonaną usługę, a tym samym podstawę opodatkowania świadczonej przez SPV na rzecz Banku usługi.

W przedstawionym stanie faktycznym wskazano, że Wierzytelności Banku zostaną zbyte po wartości odpowiadającej kwocie kapitału Wierzytelności (tj. bez dyskonta). Należy zaznaczyć, że przelew Wierzytelności nie stanowi oderwanego od procesu Sekurytyzacji zdarzenia gospodarczego, a jest niejako narzędziem do uzyskania celu Sekurytyzacji jakim jest uzyskanie przez Bank środków finansowych.

Powyższa argumentacja wskazuje, że podstawę opodatkowania za świadczoną przez SPV usługę będzie stanowiła prowizja należna SPV od Banku natomiast w żadnym wypadku nie będzie to wartość nominalna zbywanych przez Bank Wierzytelności ani cena, za którą są one sprzedawane. Kwota wartości nominalnej Wierzytelności nie będzie stanowiła dla SPV przysporzenia, a stąd nie może być traktowana na gruncie ustawy o VAT jako kwota wynagrodzenia z tytułu wykonanego świadczenia.

W związku z powyższym, w przedstawionej we wniosku sytuacji podstawą opodatkowania podatkiem VAT usługi Sekurytyzacji będzie kwota prowizji wypłacona przez Bank na rzecz SPV.

Należy wskazać, że organy podatkowe w wydawanych interpretacjach powszechnie akceptują powyższe stanowisko. Przykładem może być interpretacja wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 18 lipca 2013 r. (ILPP4/443-185/13-3/EWW).

Ad. 3

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że opisana usługa, w ramach której Bank przeleje na SPV Wierzytelności Banku, podlega zwolnieniu z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, zwolnione z podatku VAT są usługi polegające na udzielaniu kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Jak stanowi art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Z ekonomicznego punktu widzenia, opisaną usługę należy traktować jako instrument finansowy analogiczny do kredytu lub pożyczki pieniężnej, który podlegałby zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT. Mianowicie, SPV w zamian za pozyskanie dla Banku środków finansowych otrzyma w przyszłości zwrot niniejszej kwoty wraz z przysporzeniem w postaci prowizji. Tym samym, sytuacja SPV będzie analogiczna jak kredytodawcy, bądź pożyczkodawcy.

Z drugiej strony, Bank jako zbywający Wierzytelności jest w analogicznej sytuacji jak kredytobiorca, bądź pożyczkobiorca, który uzyskał jednorazowo potrzebne środki finansowe, ale musiał zabezpieczyć SPV spłatę środków finansowych poprzez zbycie Wierzytelności. Wynagrodzeniem za uzyskanie środków finansowych dla kredytodawcy, bądź pożyczkodawcy są odsetki, natomiast w przypadku Banku dokonującego przelewu (w drodze sprzedaży) Wierzytelności w ramach ich Sekurytyzacji, wynagrodzeniem SPV będzie uiszczona przez Bank na rzecz SPV prowizja.

Wnioskodawca podkreśla również, że w świetle przepisów ustawy o VAT nieuzasadnione jest ograniczanie zastosowania zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT tylko do kredytu, bądź pożyczki, ale powinno ono mieć zastosowanie również do każdego innego instrumentu finansowego, którego celem jest pozyskanie środków finansowych, w tym do sekurytyzacji.

Istnieją również argumenty za traktowaniem usługi jaka ma być świadczona przez SPV jako usługi w zakresie długów i podlegającej zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT. Przeniesienie własności Wierzytelności w ramach usługi Sekurytyzacji to fragment kompleksowej usługi SPV, która ma na celu zapewnienie Bankowi środków finansowych i poprawę jego płynności finansowej. Ekonomiczny sens usługi Sekurytyzacji przejawia się w upłynnieniu wierzytelności (długów dłużników - np. kredytobiorców lub pożyczkobiorców), tj. wprowadzeniu ich do obrotu rynkowego w zmienionej formie, w postaci aktywów o wyższym stopniu płynności (np. obligacji), co w rezultacie prowadzi do obniżenia kosztów pozyskania środków finansowych.

Wnioskodawca podkreśla, że usługi sekurytyzacji, nie stanowią czynności ściągania długów, w tym faktoringu, które nie podlegają zwolnieniu z podatku VAT zgodnie z art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy o VAT.

Usługi ściągania długów obejmują wyłącznie świadczenie usług windykacji wierzytelności na podstawie odpowiedniej umowy. Wykonanie usługi ściągania długów zakłada istnienie dwóch podmiotów, które zawarły transakcję, na podstawie której usługodawca zobowiązuje się do ściągnięcia długu (dochodzenia spłaty wierzytelności) w zamian za umówione wynagrodzenie. Konsumentem tej usługi (usługobiorcą) jest ten podmiot, który korzysta z usługi wykonywanej przez kontrahenta, co oznacza, że usługodawca ściąga dług dla usługobiorcy, a nie dla siebie.

Ponadto, Wnioskodawca podkreśla, że przez usługi ściągania długów należy rozumieć takie czynności faktyczne i prawne, których jedynym celem jest wyegzekwowanie należności na rzecz osoby trzeciej - istotą usługi jest więc windykacja należności. Usługi takie wykonywane są na ryzyko i w imieniu wierzyciela pierwotnego (a nie świadczącego usługi podmiotu dokonującego windykacji).

W opisanym stanie faktycznym umowa sprzedaży (przelewu) Wierzytelności nie będzie obejmować postanowień, zgodnie z którymi SPV zostanie zobowiązana do dochodzenia sekurytyzowanych Wierzytelności na rzecz Banku. Transakcja, która zostanie zawarta pomiędzy SPV a Wnioskodawcą to złożona usługa, w skład której wchodzą różne aktywności stanowiące niezbędny element do uzyskania celu Sekurytyzacji, stąd nie ma żadnych podstaw do twierdzenia, że SPV świadczy na rzecz Banku usługę ściągania długów (dochodzenia spłaty wierzytelności).

Działalności SPV w ramach umowy sprzedaży (przelewu) Wierzytelności nie można również określić jako wykonywania faktoringu. Elementem umów faktoringowych jest bowiem świadczenie szerszego wachlarza usług - udzielanie swoistych pożyczek, podejmowanie czynności mających na celu odzyskanie wierzytelności, sporządzanie ogólnych statystyk obrotu, monitorowanie dłużników, tworzenie banku danych dłużników faktoranta, itp. Faktoring jest zatem usługą kompleksową, wieloelementową, której jednym z elementów jest nabywanie wierzytelności. Obowiązki faktora są określone szeroko. Odróżnia to faktoring od prowadzonej przez SPV działalności polegającej jedynie na pozyskaniu dla Banku środków finansowych.

Reasumując, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że opisana w zdarzeniu przyszłym transakcja polega na zapewnieniu przez SPV środków finansowych, w związku z czym SPV nabywa Wierzytelności i otrzymuje wynagrodzenie za zrealizowaną na rzecz Banku usługę. Tym samym, stanowi ona czynność zwolnioną z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 lub 38 ustawy o VAT.

Potwierdza to orzecznictwo sądów administracyjnych dotyczące sekurytyzacji, w tym np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 grudnia 2010 r. (sygn. I FSK 669/10), w którym Sąd uznał, że usługi świadczone przez spółkę celową w ramach procesu sekurytyzacji (dotyczącego wierzytelności leasingowej), jako usługi finansowe podlegają zwolnieniu z podatku VAT.

Zwolnienie dla usługi świadczonej przez SPV potwierdził również wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 29 sierpnia 2012 r. (sygn. III SA/Wa 3030/11) oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów w interpretacji wydanej po tym wyroku (IPPP2/443-441/11/12-9/S/MM, cytując:

„Usługę świadczoną przez SPV polegającą na nabyciu Wierzytelności i zapewnieniu Zainteresowanemu finansowania potraktować należy jako usługę pośrednictwa finansowego, która korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT i do której nie mają zastosowania wyłączenia wskazane w art. 43 ust. 15 ustawy o VAT. Powyższe wynika z faktu, iż jakkolwiek celem planowanego procesu sekurytyzacji jest uzyskanie przez Wnioskodawcę środków finansowych, to z uwagi na związek procesu sekurytyzacji z wierzytelnościami stanowiącymi „długi" oraz obligacjami skutkującymi powstaniem długu emitenta, zasadne jest ocenianie sekurytyzacji jako usługi pośrednictwa finansowego określonej w ww. art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, nie zaś jako swojego rodzaju pożyczki udzielonej Zainteresowanemu.”

Wnioskodawca pragnie wspomnieć, że liczne interpretacje i orzecznictwa potwierdzają, że usługa Sekurytyzacji podlegała zwolnieniu przed wejściem w życie nowych przepisów ustawy VAT tj. przed 1 stycznia 2011 r. Zgodnie z uzasadnieniem do wprowadzenia nowych przepisów VAT, zmienione przepisy nie miały na celu ograniczenia zakresu dotychczasowych usług zwolnionych z opodatkowania VAT. Cytując fragment prawomocnego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 29 sierpnia 2012 r. (sygn. III SA/Wa 3030/11):

„Do końca 2010 r. co nie jest sporne w sprawie usługi sekurytyzacji podlegały zwolnieniu na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 w związku z załącznikiem nr 4 do ustawy o VAT. Przedmiotowy załącznik został usunięty z ustawy, natomiast przewidziane w nim usługi zwolnione z podatku zostały implementowane bezpośrednio do art. 43 ustawy o VAT. Jedną z takich usług zwolnionych z VAT jest finansowanie innych podmiotów przewidziane w przytoczonym art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy. Na podkreślenie zasługuje to, iż zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U z 2010 r., nr 226, poz. 1476) nowelizującej ustawę o VAT w powyższym zakresie, przedmiotowa nowelizacja nie miała na celu ograniczenia zakresu dotychczasowych usług zwolnionych z opodatkowania VAT, a jedynie odejście od klasyfikowania usług na podstawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług. W konsekwencji, wprowadzenie zmian do ustawy o VAT od 1 stycznia 2011 r. nie powinno w ocenie Sądu skutkować zmianą zakresu usług zwolnionych od tego podatku. W ocenie Sądu fiskus, przy okazji dokonanej porządkowej zmiany przepisów ustawy o VAT polegającej na rezygnacji z enumeratywnie wymienionych w załączniku do ustawy zwolnionych usług nie powinien w ten sposób zawężać zakresu stosowania zwolnień podatkowych, w szczególności odnoszących się do „grupy usług finansowych, gdzie indziej niesklasyfikowanych”. Do powyższej kategorii należały usługi finansowe, które wraz z rozwojem rynków kapitałowych, inwestycyjnych zawierały w sobie szereg odrębnych czynności bankowych, cywilnoprawnych, które łącznie tworzyły określone całościowe świadczenia. W ocenie Sądu wyłączanie poszczególnych elementów usług stanowiących obiektywnie jednolite świadczenie gospodarcze i ich opodatkowywanie jest sprzeczne z celem nowelizacji a także zasadami niedyskryminacji, proporcjonalności. W ocenie Sądu zmiana stanowiska dotyczącego zakresu zwolnień usług finansowych narusza także zasadę ochrony interesów w toku. Jak wskazuje się w uzasadnieniu przedmiotowych zmian do ustawy VAT, w odniesieniu do usług, zmiany w klasyfikacji statystycznej nie pozwoliły na takie „przełożenie” przepisów wykorzystujących te klasyfikacje, aby było pewne, że zakres zwolnień, określony w załączniku nr 4 do ustawy, jest zgodny z przepisami dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.). Oparcie zaś przepisów dotyczących zwolnienia usług od podatku na opisach tych usług zawartych w ww. dyrektywie pozwoli na zapewnienie zgodności regulacji krajowych z przepisami dyrektywy.”

Sąd przyznał rację Skarżącej, iż wobec jednoznacznych postulatów uzasadnienia ustawy nowelizującej ustawę o VAT, a także szerokiego zwolnienia usług o charakterze finansowym na podstawie art. 135 Dyrektywy 2006/112/WE należy stwierdzić, iż celem ustawodawcy nie była zmiana zakresu zwolnienia, ale dostosowanie brzmienia polskich przepisów ustawy o VAT do regulacji wspólnotowych. Stąd, w stosunku do usług, które dotychczas podlegały zwolnieniu od VAT, co do zasady nie powinna nastąpić zmiana opodatkowania. W ocenie Sądu ograniczenie zakresu zwolnienia podatkowego nie jest także podyktowane poglądami wynikającymi z orzeczeń TSUE.”

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając na względzie powyższe, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Przedmiotowa interpretacja rozstrzyga jedynie w zakresie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług w części dotyczącej przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.


doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj