Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB4.4015.87.2019.1.BD
z 26 września 2019 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2019 r., poz. 900, ze zm.) – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 01 sierpnia 2019 r. (data wpływu – 01 sierpnia 2019 r.), uzupełnionym 2 sierpnia 2019 r., o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego zniesienia współwłasności lokalu mieszkalnego obciążonego hipoteką – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 01 sierpnia 2019 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego zniesienia współwłasności lokalu mieszkalnego obciążonego hipoteką.

Wniosek został samoistnie uzupełniony 02 sierpnia 2019 r. (dwa odrębne pisma).

We wniosku oraz jego uzupełnieniach przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

W dniu 13 lipca 2018 r. Wnioskodawczyni nabyła wraz z ówczesnym partnerem („Były Partner”), z którym pozostawała w tamtym czasie w związku nieformalnym (konkubinat), na rynku pierwotnym mieszkanie o powierzchni 77 m2 wraz z miejscem postojowym w garażu, komórką lokatorską, udziałem w nieruchomości wspólnej, udziałem w drodze oraz udziałem w prawie własności nieruchomości, na której stoi budynek („Nieruchomość”). Mieszkanie znajduje się w W. Zgodnie z podpisanym aktem notarialnym, Wnioskodawczyni i Były Partner nabyli Nieruchomość za kwotę 710 500 zł brutto. Wnioskodawczyni posiada w Nieruchomości udział w wysokości 55%, a Były Partner 45%. W dniu 28 marca 2017 r. Wnioskodawczyni i Były Partner podpisali z bankiem umowę o kredyt hipoteczny na tę nieruchomość oraz jej wykończenie na 30 lat, jednocześnie wnosząc 10% wkładu własnego (w całości sfinansowanego przez Wnioskodawczynię) i zobowiązując się spłacać kredyt solidarnie. Wartość kredytu wyniosła 789 000 zł. Nieruchomość jest obciążona hipoteką zwykłą umowną w kwocie 1 183 500 zł na rzecz banku jako zabezpieczenie z tytułu udzielonego kredytu na jej zakup. Wartość mieszkania (potwierdzana przez rzeczoznawcę) wykazana w umowie kredytowej wynosi 885 000 zł (wartość uwzględniała wykończenie). Na dziś rynkowa wartość nieruchomości wynosi ok. 900 000 zł, czyli nie zmieniła się istotnie od dnia nabycia (potwierdzone w nowym operacie z końca lipca 2019 r.) i nadal jest poniżej wartości hipoteki. W czerwcu 2019 r. Wnioskodawczyni podjęła z Byłym Partnerem decyzję o rozstaniu. W związku z tym, Wnioskodawczyni i Były Partner planują dokonać nieodpłatnego zniesienia współwłasności Nieruchomości w ten sposób, że nieruchomość stanie się własnością Wnioskodawczyni, bez spłat i dopłat na rzecz na Byłego Partnera. Równocześnie, ze zniesieniem współwłasności, Wnioskodawczyni zobowiąże się do spłaty kredytu (zwolnienia byłego partnera z pozostałej części kredytu i hipoteki (przejęcie długu)). Nabywcą całej nieruchomości zostanie Wnioskodawczyni. Zniesienie współwłasności Nieruchomości będzie nieodpłatne, ponieważ dług (zobowiązanie) przypadające na drugiego współwłaściciela przewyższa wartość jego udziału w nieruchomości. Celem zniesienia współwłasności jest umożliwienie zawarcia z bankiem umowy przez Wnioskodawczynię, która zwolni Byłego Partnera z długu. Współwłasność Nieruchomości zostanie zniesiona przed zawarciem umowy kredytu, nie dojdzie zatem do sytuacji, w której własność nieruchomości przejdzie na Wnioskodawczynię, a aktualny współwłaściciel, tzn. Były Partner (współkredytobiorca), nadal będzie zobowiązany do spłaty długu. W związku z powyższym, zarówno cała kwota hipoteki, jak i jej proporcjonalna wartość przypadająca na Wnioskodawczynię i Byłego Partnera (odpowiednio udział 55% i 45%) przekracza wartość proporcjonalną Nieruchomości przypadającą na Wnioskodawczynię i Byłego Partnera (odpowiednio udział 55% i 45%). Wnioskodawczyni i Były Partner należą do III grupy podatkowej. Wnioskodawczyni z Byłym Partnerem podpiszą umowę notarialną, która ureguluje wyżej opisane zniesienie współwłasności. Były Partner Wnioskodawczyni przenosząc na nią swój udział we współwłasności lokalu nie uzyska od Wnioskodawczyni jakiegokolwiek przychodu bądź spłaty.

W związku z powyższym opisem zadano (po modyfikacji dokonanej w uzupełnieniu wniosku) następujące pytanie:

Czy w związku z nieodpłatnym zniesieniem współwłasności Nieruchomości, bez spłat i dopłat na rzecz Byłego Partnera, w sytuacji, gdy kwota hipoteki przypadająca na nabyty udział Wnioskodawczyni w Nieruchomości będzie wyższa od wartości udziału w Nieruchomości, podstawa opodatkowania wyniesie zero i nie będzie obowiązku zapłaty podatku od spadków i darowizn?

Zdaniem Wnioskodawczyni, w związku z nieodpłatnym zniesieniem współwłasności Nieruchomości, bez spłat i dopłat na rzecz Byłego Partnera, w sytuacji, gdy kwota hipoteki przypadająca na nabyty udział Wnioskodawczyni w Nieruchomości będzie wyższa od wartości udziału w Nieruchomości, podstawa opodatkowania wyniesie zero i nie będzie obowiązku zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2018 r., poz. 644, ze zm.), podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

W związku z tym, że ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji współwłasności, należy w tej kwestii odnieść się do przepisów uregulowanych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2019 r., poz. 1145). Zgodnie z art. 195 Kodeksu cywilnego, własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność). W myśl art. 210 § 1 zdanie pierwsze Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. W świetle przepisów art. 211 i 212 tej ustawy, zniesienie współwłasności może nastąpić przez: podział rzeczy wspólnej, czyli np. podzielenie jednej nieruchomości na kilka mniejszych (tzw. podział fizyczny), przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli, sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).

Zniesienie współwłasności bez spłat i dopłat podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 7 cyt. ustawy, przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zawarcia umowy albo ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jeżeli ich skutkiem jest nieodpłatne zniesienie współwłasności.

Podstawa opodatkowania w przypadku nieodpłatnego zniesienia współwłasności określona została w art. 7 ust. 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z jego treścią przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności podstawę opodatkowania stanowi wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy.

Przy obliczaniu podstawy opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn należy mieć także na względzie przepis art. 7 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy, w myśl którego podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Pojęcie „długów” w rozumieniu tego artykułu obejmuje wszelkie pieniężne roszczenia cywilnoprawne związane z przedmiotem nabycia. Równowartość tych roszczeń podlega potrąceniu od wartości przedmiotu nabycia. „Ciężarem” natomiast jest inne niż dług obciążenie nabytej rzeczy lub prawa, które w chwili nabycia zmniejsza jego wartość rynkową, np. ustanowienie służebności. Odliczenie długów i ciężarów jest wyrazem istoty (elementem konstrukcyjnym) podatku od spadków i darowizn, polegającej na opodatkowaniu przyrostu czystej wartości majątku podatnika. Ustalenie podstawy opodatkowania składa się więc z dwóch etapów. W pierwszym należy określić wartość rzeczy lub praw majątkowych, których dotyczy zniesienie współwłasności, według zasady generalnej wyrażonej w art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn (czysta wartość, ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego).

W drugim etapie ustala się udział, jaki przysługiwał dotychczas współwłaścicielowi i jego wartość. Podatkowi podlega bowiem nadwyżka wartości udziału. Wskazać również należy, że wartość nieruchomości przy zniesieniu współwłasności przyjmuje się z dnia powstania obowiązku podatkowego, tzn. z chwili zawarcia umowy albo ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jeżeli ich skutkiem jest nieodpłatne zniesienie współwłasności.

Jak stanowi art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw (...). Wartość rynkową rzeczy lub praw majątkowych zgodnie z art. 8 ust. 3 wskazanej ustawy, określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego. Przy obliczeniu podatku od nieodpłatnego zniesienia współwłasności ma także zastosowanie zasada kumulacji nabytych od tej samej osoby wartości rzeczy i praw majątkowych w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, oraz odliczenia kwoty wolnej od podatku (art. 9 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Zgodnie z treścią art. 14 ust. 1 ww. ustawy, wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. W myśl art. 14 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Stosownie do art. 14 ust. 3 pkt 3 ww. ustawy, do III grupy podatkowej zalicza się innych nabywców.

W myśl art. 18 ust. 1 pkt 3 (winno być pkt 2) ustawy o podatku od spadków i darowizn, notariusze są płatnikami podatku od dokonanej w formie aktu notarialnego umowy nieodpłatnego zniesienia współwłasności lub ugody w tym przedmiocie.

Zgodnie z treścią art. 65 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. z 2018 r., poz. 1916, ze zm.), w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka).

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni wraz z byłym Partnerem w 2018 r. nabyli Nieruchomość. Wnioskodawczyni i Były Partner są współwłaścicielami Nieruchomości w częściach, odpowiednio, 55% i 45%. Cała kwota hipoteki przekracza wartość Nieruchomości. Również wartość hipoteki przypadająca na Wnioskodawczynię i Byłego Partnera (odpowiednio udział 55% i 45%) przekracza wartość proporcjonalną Nieruchomości przypadającą na Wnioskodawczynię i Byłego Partnera (odpowiednio udział 55% i 45%). Obecnie współwłaściciele zamierzają nieodpłatnie (bez spłat i dopłat) znieść współwłasność opisanej nieruchomości w ten sposób, że Wnioskodawczyni nabędzie całą Nieruchomość wraz z jej obciążeniem w postaci hipoteki oraz przejmie spłatę opisanego kredytu. Biorąc pod uwagę opisane we wniosku zdarzenie przyszłe, w opinii Wnioskodawczyni, z uwagi na to, że dokonana zostanie czynność prawna dotycząca zniesienia współwłasności nieruchomości, bez obowiązku spłat i dopłat na rzecz jednej ze stron umowy, to czynność ta podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Podstawę opodatkowania należy ustalić zgodnie z art. 7 ust. 1 tej ustawy. Ustanowiona na nieruchomości hipoteka stanowić będzie obciążenie, które należy zaliczyć do długów i ciężarów w rozumieniu art. 7 ww. ustawy. Zatem wartość 45% części Nieruchomości, nabytej przez Wnioskodawczynię w drodze zniesienia współwłasności, powinna być pomniejszona o 45% kwoty hipoteki. W świetle powołanych przepisów, w przypadku nabycia Nieruchomości (udziału w Nieruchomości) obciążonej hipoteką, jak w niniejszej sprawie, obciążenie to stanowi ciężar w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. W konsekwencji, ustalając podstawę opodatkowania w podatku od spadków i darowizn, wartość udziału w Nieruchomości powinna być pomniejszona o tę część wartości hipoteki, która odpowiada wielkości udziału przypadającego na Wnioskodawczynię, tj. o 45%. Podstawę opodatkowania w analizowanej sytuacji stanowi zatem czysta wartość udziału w nieruchomości (po odliczeniu wartości 45% hipoteki), ponieważ dla kwestii ustalenia podstawy opodatkowania nie ma znaczenia jaka kwota kredytu pozostała do spłacenia. W rezultacie, jeśli wysokość zadłużenia hipotecznego przekroczy wartość nabytej rzeczy (udziału w rzeczy) wówczas podstawa opodatkowania wyniesie 0.

Reasumując należy stwierdzić, że nieodpłatne zniesienie współwłasności lokalu mieszkalnego podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Podstawę opodatkowania należy ustalić zgodnie z art. 7 tej ustawy. Ustanowiona na nieruchomości hipoteka stanowić będzie obciążenie, które należy zaliczyć do długów i ciężarów w rozumieniu art. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zatem wartość 45% części mieszkania powinna być pomniejszona o kwotę wierzytelności zabezpieczonej hipoteką przypadającą na tę cześć. W związku z powyższym, ponieważ wartość ustanowionej hipoteki przewyższa wartość przedmiotu nabycia (tutaj 45% części udziału nabytego w nieruchomości) obowiązek podatkowy z tytułu dokonanej na rzecz Wnioskodawczyni czynności zniesienia współwłasności nieruchomości w powyższej sprawie nie wystąpi.

Biorąc pod uwagę powyższe, w związku z nieodpłatnym zniesieniem współwłasności Nieruchomości, bez spłat i dopłat na rzecz Byłego Partnera, w sytuacji, gdy kwota hipoteki przypadająca na nabyty udział Wnioskodawczyni w Nieruchomości będzie wyższa od wartości udziału w Nieruchomości, podstawa opodatkowania wyniesie zero i nie będzie obowiązku zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawczyni przywołała szereg interpretacji indywidualnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej – interpretacja indywidualna zawiera wyczerpujący opis przedstawionego we wniosku stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego oraz ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Można odstąpić od uzasadnienia prawnego, jeżeli stanowisko wnioskodawcy jest prawidłowe w pełnym zakresie.

Mając zatem powyższe na względzie, stosownie do powołanego art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawczyni.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe, mimo używania mylnych sformułowań we wniosku.

Końcowo Organ informuje, że aktualny tekst jednolity ustawy o podatku od spadków i darowizn został opublikowany w Dz.U. z 2019 r., poz. 1813.

Do wniosku dołączono dokumenty. Z uwagi na powyższe Organ podkreśla, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego charakteryzuje się tym, że Organ nie czyni żadnych własnych ustaleń stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. W szczególności Organ nie konfrontuje wiarygodności przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia z załączonymi do niego dokumentami; przeciwnie jest tym opisem związany. Nie może zatem rozważać, oceniać ani ustalać żadnych innych okoliczności faktycznych aniżeli te, które zostały podane we wniosku, nawet w przypadku gdy z załączonych dokumentów mogą wynikać okoliczności odmienne niż te przedstawione we wniosku. Zgodnie bowiem z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej to wnioskodawca ma obowiązek wyczerpującego przedstawienia stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze zdarzeniem podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, ze zm.).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.