Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB1-3.4010.168.2019.2.APO
z 21 czerwca 2019 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a i art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 900), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 15 kwietnia 2019 r. (data wpływu 18 kwietnia 2019 r.), uzupełnionym 3 czerwca 2019 r., o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie ustalenia, w jakim okresie Wnioskodawca jest zobowiązany do rozpoznania przychodu lub kosztu uzyskania przychodu z tytułu opisanych w niniejszym wniosku Innych Transakcji na instrumentach pochodnych wchodzących w skład tzw. strategii zerokosztowej – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 kwietnia 2019 r. wpłynął do tut. Organu wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie ustalenia, w jakim okresie Wnioskodawca jest zobowiązany do rozpoznania przychodu lub kosztu uzyskania przychodu z tytułu opisanych w niniejszym wniosku Innych Transakcji na instrumentach pochodnych wchodzących w skład tzw. strategii zerokosztowej. Wniosek powyższy nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z 30 maja 2019 r., Znak: 0111-KDIB1-3.4010.168.2019.1.APO wezwano do jego uzupełnienia. Uzupełnienia wniosku dokonano 3 czerwca 2019 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe:

S.A. (dalej: „S.A.”) oraz określone spółki od niej zależne zawarły i zarejestrowały umowę o utworzeniu podatkowej grupy kapitałowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 lutego 1992 r., o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j Dz.U. z 2019 r., poz. 865, dalej: „ustawa o CIT”). Zgodnie z tą umową S.A. (jako podmiot dominujący) jest spółką reprezentującą PGK II w zakresie obowiązków wynikających z ustawy o CIT oraz Ordynacji Podatkowej.

Spółki tworzące PGK II prowadzą działalność podstawową w zakresie produkcji wyrobów, handlu towarami oraz świadczenia usług. Sprzedaż tych produktów generuje przychody spółek PGK II podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych. Podstawa opodatkowania PGK II jest obliczana zgodnie z art. 7a ustawy o CIT, w związku z art. 7 ust. 1-3 ustawy o CIT.

Spółka wchodząca w skład PGK II (dalej: „Spółka”) dokonuje sprzedaży produktów, które notowane są na giełdach. Bazy cenowe wyrobów sprzedawanych przez Spółkę ustalane są z nabywcami w umowach (wieloletnich, rocznych i natychmiastowych), w znacznej ilości przypadków w walutach obcych – innych niż PLN. W związku z prowadzoną działalnością, Spółka stale narażona jest na wahania rynkowych cen sprzedawanych towarów (których cena uzależniona jest od notowań na giełdach), wahania kursu waluty w ramach prowadzenia podstawowej działalności gospodarczej czy ryzyko zmienności stóp procentowych.

W celu zabezpieczenia przed ryzykiem niekorzystnych zmian w poziomach cen sprzedaży na rynku walutowym i towarowym, które wpływają ostatecznie na wysokość osiąganych przez Spółkę przychodów, Spółka zawiera z wyspecjalizowanymi podmiotami (banki, brokerzy - dalej: „Broker”) transakcje na instrumentach pochodnych.

W uzupełnieniu wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej ujętym w piśmie z 3 czerwca 2019 r. (data wpływu tego samego dnia) Spółka wyjaśniła, że instrumenty, będące przedmiotem pytania przedstawionego we wniosku, wyczerpują definicję instrumentów finansowych, o których mowa w art. 4a pkt 22 ustawy o CIT, zgodnie z którym ilekroć w ustawie jest mowa o pochodnych instrumentach finansowych oznacza to instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c-i ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi. Spółka nie dokonuje sprzedaży posiadanych kontraktów na instrumentach pochodnych rozumianej jako przeniesienie praw i obowiązków z kontraktów na osobę trzecią, inną niż druga strona kontraktu, oraz nie dokonuje przedterminowego zamknięcia/umorzenia transakcji poprzez zawarcie ugody z Brokerem. Ewentualne wcześniejsze „domknięcie” pozycji może nastąpić poprzez zawarcie transakcji odwrotnej, jednakże takie rozwiązanie z technicznego punktu widzenia nie ingeruje w zawartą uprzednio transakcję pierwotną (tj. transakcja pierwotna zostaje rozliczona).

Spółka nie prowadzi działalności w zakresie obrotu instrumentami pochodnymi, a transakcje zawierane z wyspecjalizowanymi w tym zakresie podmiotami umożliwiają Spółce ukształtowanie oczekiwanego profilu ekspozycji na ww. ryzyka. Ponadto, zawierane przez Spółkę transakcje na instrumentach pochodnych mają charakter nierzeczywisty, tj. bez faktycznej dostawy instrumentu bazowego (płatny jest wynik na transakcji, który ustalany jest jako różnica pomiędzy ceną wykonania a ceną referencyjną instrumentu bazowego na dzień wykonania).

Wśród transakcji na instrumentach pochodnych zawieranych przez Spółkę występują instrumenty zerokosztowe typu put producencki, collar (korytarz) lub seagull (mewa). W celu zabezpieczenia ryzyka cen sprzedaży, Spółka zawiera transakcje składające się na zerokosztową strategię (strukturę) zabezpieczającą. Istota instrumentu pochodnego zerokosztowego polega na tym, że w skład instrumentu wchodzą opcje zarówno nabywane przez Spółkę, jak i wystawiane przez Spółkę, dla których premie opcyjnie ustalane są na takim poziomie, że dochodzi do ich wzajemnego nettowania w ramach danego instrumentu zerokosztowego.

Z uwagi na istotę instrumentu zerokosztowego, ani Broker ani Spółka nie są zobowiązani do zapłaty premii. W efekcie, przy zawarciu transakcji ani Spółka, ani Broker nie ponoszą efektywnych kosztów zawarcia transakcji. Ewentualny koszt lub przychód po stronie Spółki powstaje dopiero przy rozliczeniu transakcji (a nie w momencie zawarcia transakcji). Dokumentacja powyższych transakcji zabezpieczających następuje poprzez dokumenty bankowe, jak również mailowe potwierdzenie (od brokera), że dane opcje stanowią elementy struktury zerokosztowej (w tym przypadku struktury typu put producencki).

Wśród transakcji na instrumentach pochodnych zawieranych przez Spółkę występują przede wszystkim instrumenty pochodne (struktury) zerokosztowe typu put producencki, collar (korytarz) oraz seagull (mewa):

  1. put producencki, który skonstruowany jest z dwóch opcji:
    • zakupionej od Brokera opcji sprzedaży (put) z określonym w kontrakcie poziomem wykonania, premią jednostkową i tonażem (lub nominałem) oraz
    • wystawionej przez Spółkę opcji kupna (call) z określonym w kontrakcie poziomem wykonania (głęboko in the money, np. 1 USD/t dla rynku miedzi, 1 USC/troz dla rynku srebra, 1 grosz dla rynku walutowego), z określoną premią jednostkową i tonażem (lub nominałem), który jest uzależniony od ceny (premii) opcji put, wchodzącej w skład ww. instrumentu zerokosztowego (tonaż/nominał wystawionych opcji kupna stanowi określony procent tonażu/nominału zakupionych opcji sprzedaży, dając całkowitą premię netto na instrumencie równą zero);
  2. collar (korytarz), który skonstruowany jest z połączenia dwóch opcji:
    • zakupionej od Brokera opcji sprzedaży put z określonym w kontrakcie poziomem wykonania, premią jednostkową i tonażem (lub nominałem) oraz
    • wystawionej przez Spółkę opcji kupna call z określonym w kontrakcie poziomem wykonania, premią jednostkową i tonażem (lub nominałem) równym tonażowi (lub nominałowi) zakupionych opcji sprzedaży;
  3. seagull (mewa), który skonstruowany jest z połączenia trzech opcji:
    • zakupionej od Brokera opcji sprzedaży put z określonym w kontrakcie poziomem wykonania, premią jednostkową i tonażem (lub nominałem) oraz
    • wystawionej przez Spółkę opcji sprzedaży put z określonym w kontrakcie poziomem wykonania (niższym niż poziom wykonania zakupionej opcji sprzedaży), premią jednostkową i tonażem (lub nominałem) równym tonażowi (lub nominałowi) zakupionych opcji sprzedaży oraz
    • wystawionej przez Spółkę opcji kupna call z określonym w kontrakcie poziomem wykonania, premią jednostkową i tonażem (lub nominałem) równym tonażowi (lub nominałowi) zakupionych opcji sprzedaży.

Instrument zerokosztowy typu put producencki charakteryzuje się tym, że w strukturze put producencki dochodzi zawsze do rozliczenia co najmniej jednej z opcji wchodzących w jej skład - wystawionej (sprzedanej) opcji przez Spółkę (druga opcja wchodząca w skład struktury put producencki podlega wówczas wygaśnięciu bez realizacji). W przypadku tej struktury możliwa jest również równoczesna realizacji obu opcji i ich rozliczenie w tym samym terminie.

W strukturze collar dochodzi do rozliczenia maksymalnie jednej z opcji wchodzących w jej skład; w przypadku tej struktury może również dojść do sytuacji, że żadna z opcji wchodzących w skład struktury nie będzie rozliczana.

Zaś w strukturze seagull może zaistnieć sytuacja, że jedna opcja nie zostanie zrealizowana lub też dwie opcje wchodzące w strukturę nie będą zrealizowane lub też żadna z opcji nie będzie zrealizowana.

Powyższe transakcje opcyjne są obustronnym zobowiązaniem (pomiędzy Spółką i Brokerem) do sprzedaży/kupna określonego instrumentu bazowego w określonym momencie w przyszłości, ustalonym w dacie wykonania (tj. w dacie, na którą ustalany jest wynik na instrumencie), wymagalnym w dacie rozliczenia, którą jest data realizacji instrumentu (w której dochodzi do płatności wyniku na instrumencie zerokosztowym).

Wobec faktu, że elementami składowymi instrumentów pochodnych zerokosztowych są opcje, w dacie zawarcia transakcji z Brokerem, której przedmiotem jest instrument pochodny zerokosztowy, określana jest wysokość premii za zakup opcji oraz za wystawienie opcji - parametry opcji są ustalane w taki sposób aby doprowadzić do wzajemnego nettowania tych premii.

Wynik uzyskany z tytułu realizacji w przyszłości ww. instrumentów zerokosztowych, jest rozliczany poprzez zapłatę różnicy z realizacji poszczególnych opcji wchodzących w skład struktury przez jedną ze stron transakcji (tzn. przez Spółkę lub Brokera). Rozliczenie w przyszłości będzie jedynym momentem, w którym płatności z wykonania instrumentu będą wymagalne i w którym nastąpi faktyczny przepływ pieniężny z tego instrumentu.

Poza ww. transakcjami na instrumentach pochodnych, Spółka zawiera również Inne Transakcje składające się z opcji sprzedaży (put) i opcji kupna (call). Są to instrumenty zerokosztowe co oznacza, że w związku z zawarciem tych transakcji żadna ze stron nie dokonuje płatności premii.

Analogicznie, jak w przypadku wcześniejszych wskazanych instrumentów pochodnych, zawarcie Innych Transakcji dokonane jest po podjęciu uprzedniej decyzji Zarządu Spółki (w formie Uchwały), akceptującej realizację (wdrożenie) określonej struktury/strategii zerokosztowej.

W celu precyzyjnego określenia momentu rozpoznania przychodów/kosztów podatkowych Spółka definiuje poniżej poszczególne definicje/terminy związane z nabyciem instrumentów pochodnych, tj. opcji tworzących struktury/strategie zerokosztowe, a mianowicie:

  • data zawarcia transakcji - dzień, w którym zawarto transakcję,
  • data wykonania - dzień, w którym następuje określenie kwoty rozliczenia i ustalany jest wynik na transakcji (we wcześniejszych terminach wynik ten nie jest znany),
  • data rozliczenia, która jest datą realizacji instrumentu - dzień zgodny z zapisami umowy przepływu środków pieniężnych (bez względu na to czy przepływ tych środków został faktycznie zrealizowany),
  • premia opcyjna - kwota należna wystawcy opcji za zawarcie instrumentu pochodnego (opcji),
  • data płatności premii - dzień (zgodny z zapisami umowy), przepływu środków pieniężnych z tytułu premii (z reguły dwa dni po dacie zawarcia transakcji).

Konsekwentnie, pojęcie realizacji praw z instrumentu rozumiane jest przez Spółkę, jako data wymagalności płatności (data rozliczenia) lub wręcz faktycznie otrzymanie zapłaty. Data faktycznego przepływu pieniężnego, czyli data rozliczenia z danego instrumentu pochodnego to zazwyczaj dwa dni robocze po dacie wykonania. Data fizycznego wpływu środków pieniężnych na konto Spółki (z rozliczenia wyniku na instrumencie pochodnym) winna odpowiadać dacie rozliczenia.

W przypadku Innych Transakcji - stanowiących strategie zerokosztowe na dany określony okres (np. kwartał, półrocze, rok) - w tym samym dniu (dacie zawarcia transakcji) Spółka zawiera z tym samym Brokerem transakcję, których przedmiotem jest szereg opcji put/call - zarówno sprzedanych przez Brokera, jak i wystawionych przez Spółkę. Opcje te są odpowiednio sobie przyporządkowane (co do określonych parametrów), tworząc szereg instrumentów złożonych typu np. collar, seagull czy też put producencki (scharakteryzowanych powyżej) - z określonymi w przyszłości datami wykonania i rozliczenia. Istotne jest, że pomimo, że to Broker świadczy usługi dla Spółki, wystawienie przez Spółkę opcji jest warunkiem koniecznym dla konstrukcji przez Brokera instrumentów pochodnych złożonych oferowanych Spółce.

W efekcie, pod pojęciem faktycznego przepływu pieniędzy należy rozumieć przepływ pieniężny wyniku powstałego z realizacji danego instrumentu pochodnego złożonego (typu collar, seagull czy też put producencki). W sytuacji, gdy wynik na danym instrumencie złożonym jest dodatni dla Spółki, następuje przepływ środków pieniężnych od Brokera do Spółki. W sytuacji wyniku ujemnego, przepływ następuje w przeciwnym kierunku.

Różne wartości premii

Inne Transakcje będące przedmiotem niniejszego wniosku składają się z większej ilości opcji niż z tylko dwóch/trzech przeciwstawnych opcji (tworzących 1 instrument złożony). W konsekwencji, premie dotyczące poszczególnych opcji - wchodzących w skład instrumentu złożonego (typu: collar, seagull czy też put producencki) mogą nie być ustalone w takich wartościach przeciwstawnych, które prowadzą do ich wzajemnego wyzerowania w ramach danego instrumentu złożonego (lecz nie jest to zasadą).

Niemniej premie opcyjne zerują się zawsze poprzez zestawienie wszystkich premii od opcji w ramach danej Innej Transakcji, składającej się z wielu instrumentów złożonych (tj.: suma wszystkich premii jest równa zeru), co powoduje, że ani w dacie zawarcia transakcji, ani również w jakimkolwiek momencie w przyszłości, nie następują jakiekolwiek płatności premii. Jedyny przepływ pieniężny między stronami (Broker - Spółka) może wystąpić w dacie rozliczenia instrumentów złożonych - poprzez płatność wyniku na danym instrumencie.

Brak dokonywania płatności premii w ww. przypadkach wynika z ogólnych warunków zawierania transakcji na instrumentach pochodnych, zgodnie z którymi w przypadku występowania wzajemnych płatności (pomiędzy stronami transakcji) na dany dzień, dokonuje się netowania płatności, a więc nie dochodzi do przepływu środków pieniężnych.

Inne Transakcje - przykłady nabytych przez Spółkę instrumentów zerokosztowych

W celu lepszego zobrazowania innych transakcji, poniżej Spółka prezentuje wybrane transakcje nabycia instrumentów zerokosztowych, wraz z opisem ich elementów konstrukcyjnych:

  1. Typ I
    • 9 lutego 200X Spółka zawarła z Brokerem transakcję, obejmującą 3 kolejne miesiące, składającą się z: 3 zakupionych opcji put, 3 sprzedanych opcji call oraz 3 sprzedanych opcji put,
    • data płatności premii dla wszystkich ww. opcji została określona na ten sam dzień (tj. na dwa dni po dacie zawarcia transakcji),
    • ww. opcje są elementami trzech instrumentów złożonych - seagull, dla których odrębnie określone są 3 różne daty rozliczenia (odpowiednio 29 kwietnia 200X, 31 maja 200X oraz 30 czerwca 200X),
    • suma netto premii od opcji tworzących każdy instrument złożony jest różna od zera, jednakże suma netto premii tych trzech instrumentów złożonych zeruje się,
    • pomiędzy Spółką i Brokerem nie nastąpiły przepływy finansowe związane z płatnościami premii; przepływy pieniężne nastąpiły jedynie w dacie rozliczenia - w związku z płatnością wyniku, który powstał na danym instrumencie złożonym (odpowiednio 29.04.200X, 31.05.200X oraz 30.06.200X)
    • zakładana strategia została wykonana.
  2. Typ II
    • 9 lutego 200X Spółka zawarła z Brokerem transakcję, obejmującą 3 kolejne miesiące, składającą się z: 3 zakupionych opcji put, 3 sprzedanych opcji call oraz 3 sprzedanych opcji put,
    • data płatności premii dla wszystkich ww. opcji została określona na ten sam dzień (tj. na dwa dni po dacie zawarcia transakcji),
    • ww. opcje są elementami trzech instrumentów złożonych - seagull, dla których odrębnie określone są 3 różne daty rozliczenia (odpowiednio 29 kwietnia 200X, 31 maja 200X oraz 30 czerwca 200X),
    • suma netto premii od opcji tworzących każdy instrument złożony jest równa zeru,
    • pomiędzy Spółką i Brokerem nie nastąpiły przepływy finansowe związane z płatnościami premii; przepływy pieniężne nastąpiły jedynie w dacie rozliczenia - w związku z płatnością wyniku, który powstał na danym instrumencie złożonym (odpowiednio 29 kwietnia 200X, 31 maja 200X oraz 30 czerwca 200X),
    • zakładana strategia została wykonana,
  3. Typ III
    • 1 czerwca 200X Spółka zawarła z Brokerem transakcję, obejmującą 12 kolejnych miesięcy, składającą się z: 12 sprzedanych opcji call oraz 12 zakupionych opcji put,
    • data płatności premii dla wszystkich ww. opcji została określona na ten sam dzień (tj. na dwa dni po dacie zawarcia transakcji),
    • ww. opcje są elementami dwunastu instrumentów złożonych - collar, dla których odrębnie określono 12 różnych dat rozliczenia (odpowiednio na koniec poszczególnych kolejnych 12-tu miesięcy),
    • suma netto premii od opcji tworzących każdy instrument złożony (collar) jest różna od zera, jednakże suma netto premii od ww. 12-tu instrumentów złożonych zeruje się,
    • pomiędzy Spółką i Brokerem nie nastąpiły przepływy finansowe związane z płatnościami premii; przepływy pieniężne nastąpiły jedynie w dacie rozliczenia - w związku z płatnością wyniku, który powstał na danym instrumencie złożonym (odpowiednio na koniec poszczególnych kolejnych 12-tu miesięcy),
    • zakładana strategia została wykonana.
  4. Typ IV
    • 1 czerwca 200X Spółka zawarła z Brokerem transakcję, obejmującą 12 kolejnych miesięcy, składającą się z: 12 sprzedanych opcji call oraz 12 zakupionych opcji put,
    • data płatności premii dla wszystkich ww. opcji została określona na ten sam dzień (tj. na dwa dni po dacie zawarcia transakcji),
    • ww. opcje są elementami dwunastu instrumentów złożonych - collar, dla których odrębnie określono 12 różnych dat rozliczenia (odpowiednio na koniec poszczególnych kolejnych 12-tu miesięcy),
    • suma netto premii od opcji tworzących każdy instrument złożony (collar) z datą rozliczenia w danym miesiącu jest równa zero,
    • pomiędzy Spółą i Brokerem nie nastąpiły przepływy finansowe związane z płatnościami premii; przepływy pieniężne nastąpiły jedynie w dacie rozliczenia - w związku z płatnością wyniku, który powstał na danym instrumencie złożonym (odpowiednio na koniec poszczególnych kolejnych 12-tu miesięcy),
    • zakładana strategia została wykonana.
  5. Typ V
    • 1 czerwca Spółka 200X zawarła z Brokerem transakcję, której przedmiotem jest struktura zawierająca 6 instrumentów złożonych - put producencki, które będą rozliczane w 6 kolejnych miesiącach. Każdy put producencki składa się z jednej zakupionej przez Spółkę opcji put; do każdej opcji put przyporządkowana jest wystawiona przez Spółkę opcja call w proporcji ilościowej niezbędnej dla zrównoważenia do wartości „0” premii opcji put. W efekcie w miesięcznym okresie rozliczeniowym na premię z jednej opcji put może przypadać ułamkowa część premii opcji call,
    • data płatności premii dla wszystkich opcji wchodzących w skład poszczególnych instrumentów pochodnych typu put producencki została określona na ten sam dzień,
    • dla ww. instrumentów put producencki, odrębnie określono 6 różnych dat rozliczenia (odpowiednio w poszczególnych kolejnych 6-ciu miesiącach),
    • ilości zakupionych opcji put i wystawionych opcji call nie są równe i dobór premii jednostkowych przez Brokera sprawia, że dla całości tonażu/nominału, który obejmuje strategia dotycząca kolejnych sześciu miesięcy, występuje drobna różnica przy nettowaniu premii,
    • suma netto premii od opcji tworzących każdy instrument złożony (put producencki) jest różna od zera (+/(-) kilka centów) z uwagi na fakt, że Broker dobierając parametry opcji przeciwstawnych ustala premie dla danego jednostkowego tonażu. Przy przemnożeniu tych jednostkowych premii przez cały tonaż, którego dotyczy transakcja, w zakresie danego miesiąca występuje drobna róźnica wynikająca z zaokrąglenia premii jednostkowych; jednakże suma netto premii od ww. 6-ciu instrumentów złożonych zeruje się,
    • pomiędzy Spółką i Brokerem nie nastąpiły przepływy finansowe związane z płatnościami premii; przepływy pieniężne nastąpiły jedynie w dacie rozliczenia - w związku z płatnością wyniku, który powstał na danym instrumencie put producencki (odpowiednio w poszczególnych kolejnych 6-ciu miesiącach),
    • zakładana strategia została wykonana.

Cechą wspólną dla wszystkich zawieranych przez Wnioskodawcę instrumentów zerokosztowych (w tym wyżej wskazanych), jest fakt, że premie ustalane są na takim poziomie, że dochodzi do ich wzajemnego wyzerowania (nettowania). Żadna ze stron transakcji nie dokonuje zapłaty premii oraz nie otrzymuje premii, nie dochodzi więc do ich płatności ani przez Brokera ani przez Spółkę.

Dokumentowanie nabywanych instrumentów zerokosztowych

Przedmiotowe transakcje dotyczące nabycia ww. Innych Instrumentów są dokumentowane przez Brokerów różnymi dokumentami, w zależności od praktyki danego Brokera, przy czym występują sytuacje, że:

  • Broker sporządza jeden dokument, wskazujący na zawarcie transakcji, której przedmiotem jest instrument zerokosztowy/wiele instrumentów zerokosztowych (rozliczanych w określonym okresie czasu), nie we wszystkich przypadkach jednak nazywając ten instrument wprost np. collar, seagull, itd.
  • Broker sporządza odrębny dokument, dla każdej opcji wchodzącej w skład danego instrumentu zerokosztowego (zarówno opcji sprzedanych przez Brokera, jak również wystawionych przez Spółkę - w ramach danego instrumentu zerokosztowego); na dokumentach tych Broker wskazuje m.in. wielkość premii oraz datę płatności premii. W niektórych przypadkach Broker ponadto potwierdza drogą mailową, że opcje które były przedmiotem zawartych transakcji wchodzą w skład instrumentu pochodnego zerokosztowego.

Ze względu na regulacje prawne kraju działalności Brokera, jak również wewnętrznie stosowane rozwiązania systemowo - informatyczne poszczególnych banków - Brokerów, Spółka nie ma wpływu na sposób dokumentowania powyższych transakcji przez Brokerów. Niemniej jednak fakt, że Inne Transakcje są to instrumenty pochodne zerokosztowe dodatkowo potwierdza dokumentacja wewnętrzna Spółki, a mianowicie, Spółka posiada wewnętrzne procedury, zgodnie z którymi:

  • funkcjonujący w Spółce Komitet Ryzyka Rynkowego, m.in. rekomenduje Zarządowi Spółki wdrożenie określonych strategii zabezpieczających przed ryzykiem zmian cen metali, kursów walut i stóp procentowych; w rekomendacji wskazywany jest każdorazowo rodzaj instrumentu (w tym: zerokosztowy), który ma zabezpieczać w określonym/przyszłym okresie, wskazane ceny sprzedaży lub kursy walutowe dla określonego tonażu/nominału;
  • w momencie, kiedy rekomendacja jest akceptowana przez Zarząd Spółki, w formie stosownej Uchwały stanowi ona podstawę dla odpowiedniego wydziału Spółki do zawarcia transakcji na instrumentach pochodnych, zgodnie z wytycznymi wskazanymi w Uchwale Zarządu;
  • po zawarciu transakcji na rynku instrumentów pochodnych, wydział zawierający daną transakcję przedstawia Komitetowi Ryzyka Rynkowego sprawozdanie z realizacji Uchwały Zarządu Spółki, w sprawie wdrożenia danej strategii zabezpieczającej, tj. zawarcia transakcji na określonych Uchwałą instrumentach pochodnych, np. zerokosztowych.

W księgach rachunkowych, prowadzonych przez Spółkę na podstawie regulacji Międzynarodowych Standardów Rachunkowości/Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej, respektując wymogi rachunkowości zabezpieczeń (MSR 39), Spółka ujmuje nabyte pochodne instrumenty złożone, w tym opisane jako Inne Transakcje, jako odrębne transakcje (opcje), wchodzące w jego skład. Zawierane transakcje na instrumentach pochodnych, w tym będące przedmiotem niniejszego wniosku, dotyczą zabezpieczenia przepływów pieniężnych. Transakcje te nie są związane z nabyciem środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.

Wnioskodawca informuje, że w latach ubiegłych, tj. 2016 – 2018, S.A. wraz z określonymi spółkami zależnymi, tworzyła podatkową grupę kapitałową PGK. Podatnik ten utracił byt w wyniku upływu terminu na jaki została utworzona ówczesna PGK. W okresie Jej funkcjonowania PGK, jako odrębny podatnik podatku CIT, otrzymał interpretacje z 26 sierpnia 2016 r. o sygn. IBPB-1-3/4510-578/16-1/WLK oraz IBPB-1-3/4510-724/16-1/WLK, w których Organ w sprawie identycznej jak będąca przedmiotem niniejszego Wniosku, uznał stanowisko podatnika za prawidłowe. Z uwagi na fakt, że od 1 stycznia 2019 r. podatnikiem podatku CIT jest nowa PGK II, ponowne wystąpienie z niniejszym wnioskiem jest uzasadnione.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

W jakim okresie Wnioskodawca jest zobowiązany do rozpoznania przychodu lub kosztu uzyskania przychodu z tytułu opisanych w niniejszym wniosku Innych Transakcji na instrumentach pochodnych wchodzących w skład tzw. strategii zerokosztowej?

Zdaniem Wnioskodawcy, w dacie zawarcia kontraktu podatnik nie będzie zobowiązany do rozpoznania przychodów z premii z tytułu wystawionej opcji wchodzącej w skład instrumentów zerokosztowych; przychody/koszty (rozumiane jako wynik na instrumencie) wynikające z przedmiotowej transakcji będą rozpoznawane dopiero w przyszłości w dacie realizacji ww. instrumentu jako całości, tj. w dacie rozliczenia określonej umową z Brokerem.

Uzasadnienie

Przychody

Stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. Natomiast, na podstawie art. 12 ust. 3 tej ustawy, za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Objęte powyższym przepisem przychody muszą być następstwem prowadzonej działalności gospodarczej. W związku z tym, między przychodem, a działalnością gospodarczą musi istnieć związek skutkujący powstaniem przychodu. Określenie „związane z działalnością gospodarczą” pojmuje się dość szeroko, tym samym uznając, że przychodami z tego źródła są nie tylko przychody będące bezpośrednim wynikiem tej działalności, ale także przychody z każdej innej działalności z nią związanej, w tym w szczególności z tytułu niektórych operacji finansowych. Przychodami należnymi, które to określenie nie zostało zdefiniowane w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, są przychody, które w następstwie działalności gospodarczej stały się należnością (wierzytelnością), chociaż faktycznie jeszcze ich nie uzyskano. Oznacza to, że opodatkowanie rozszerzone zostało także na przychody, które zgodnie z ich zaksięgowaniem, powinny wpłynąć do podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, lecz jeszcze to nie nastąpiło, co jest konsekwencją oparcia opodatkowania przychodów z działalności gospodarczej na tzw. zasadzie memoriałowej.

Zasady rozpoznawania momentu uzyskania przychodów określonych w ww. art. 12 ust. 3 uregulowane są w art. 12 ust. 3a - 3f tej ustawy.

Zgodnie z art. 12 ust. 3a ustawy o CIT, za datę powstania przychodu uważa się, z zastrzeżeniem ust. 3c - 3g oraz 3j-3m, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień: wystawienia faktury, albo uregulowania należności. Z kolei, zgodnie z art. 12 ust. 3c, jeżeli strony ustalają, że usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku. W przypadku zaś otrzymania przychodów z tytułu realizacji instrumentów pochodnych, zgodnie z art. 12 ust. 3f, uważa się moment realizacji tych praw, przez który należy rozumieć dzień rozliczenia, tj. datę na którą zgodnie z umową ma nastąpić przepływ wyniku na instrumencie (wskazane rozumienie art. 12 ust. 3f ustawy o CIT, zostało potwierdzone w interpretacji indywidualnej znak: ILPB4/423-540/14-2/ŁM z 6 lutego 2015 r. wydanej dla S.A.).

Koszty uzyskania przychodów

Zgodnie z art. 15 ust. 4d i 4e ustawy o CIT, koszty pośrednio związane z uzyskiwanymi przychodami są potrącane w dacie ich poniesienia, tj. w dacie zarachowania w księgach rachunkowych. Jednocześnie, art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy o CIT stanowi, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych - do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo odpłatnego ich zbycia.

Traktowanie strategii zerokosztowych rozliczanych w czasie

Z uwagi na fakt, że realizacja praw z instrumentów pochodnych nie ma charakteru wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, za datę podatkowego rozpoznania przychodów należy uznać datę otrzymania przez Spółkę płatności dodatniego wyniku na rozliczeniu instrumentu zerokosztowego jako całości, tj. zgodny z zapisami umowy dzień przepływu środków pieniężnych, stanowiących dodatni wynik na transakcji.

Jednocześnie, momentem rozpoznania kosztu z tych transakcji - tj. ujemnego wyniku na rozliczeniu instrumentu zerokosztowego jako całości - jest data rozliczenia instrumentu, pod którą wynik z transakcji będzie ujęty w księgach rachunkowych Spółki (i pod którą ma nastąpić płatność na rzecz Brokera). W ocenie Spółki, przepis art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy o CIT, dla stanu wskazanego we wniosku nie będzie miał jednak zastosowania, gdyż nabycie instrumentu zerokosztowego nie wiąże się dla stron tej transakcji (Spółki i Brokera) z ponoszeniem jakichkolwiek wydatków przed datą realizacji praw wynikających z instrumentu.

Biorąc pod uwagę rzeczywistą treść zawieranych transakcji, a w szczególności charakter prawny oraz ekonomiczny ww. transakcji, należy stwierdzić, że przedmiotem transakcji zawieranych przez Spółkę jest jeden instrument pochodny o charakterze złożonym - instrument zerokosztowy, który dla celów podatkowych należy rozpatrywać jako całość, a nie jako poszczególne elementy składające się na ten instrument. Warunkiem koniecznym dla konstrukcji złożonego instrumentu pochodnego zerokosztowego jest bowiem zestawienie dwóch lub więcej instrumentów prostych (opcji) o przeciwnym kierunku płatności premii opcyjnej w wysokościach, które się znoszą (w ramach instrumentu złożonego), co w konsekwencji ma doprowadzić do braku płatności premii między stronami. Ten warunek jest spełniony w odniesieniu do transakcji objętych wnioskiem, gdyż na dzień płatności premii dochodzi do ich netowania (wzajemne należności stron transakcji Broker - Spółka z tytułu premii zerują się) - u żadnej ze stron transakcji nie dochodzi więc do przysporzenia.

Tym samym, poszczególne opcje wchodzące w skład instrumentu zerokosztowego, w dacie zawarcia transakcji na instrumencie nie generują dla celów podatkowych przychodów (w szczególności po stronie Spółki nie powstaje jakakolwiek należność, co jest warunkiem koniecznym dla rozpoznania przychodu) ani też kosztów, a jedynym momentem rozpoznania przychodów lub kosztów podatkowych jest data rozliczenia instrumentu zerokosztowego, związana z przepływem środków pieniężnych.

Spółka podkreśla, że dla powyższych konkluzji nie ma znaczenia, czy strategia składa się z dwóch opcji o przeciwnych kierunkach płatności premii, które się wzajemnie znoszą, czy z większej ilości opcji o różnych wartościach premii, które łącznie się znoszą w przyjętym okresie rozliczeniowym.

Wnioskodawca podkreśla bowiem, że we wszystkich powyższych sytuacjach spełniony jest kluczowy warunek, że obowiązek płatności premii przez żadną ze stron nie powstaje. Tym samym, wystawiana przez Spółkę opcja w ramach instrumentu zerokosztowego nie generuje przychodu należnego z tytułu premii. Premia z tytułu opcji wystawionej przez Spółkę nigdy bowiem nie będzie należna Spółce, analogicznie Spółka nigdy nie będzie zobowiązana do zapłaty premii na rzecz brokera wystawiającego opcję i rozpoznania z tego tytułu kosztu podatkowego.

Spółka wskazuje, że fakt ewentualnego dokumentowania opcji wchodzących w skład strategii zerokosztowych odrębnymi dokumentami bankowymi ma jedynie charakter techniczny. Dokumenty bankowe same w sobie nie ustanawiają odrębnych zobowiązań/należności z tytułu opcji wchodzących w skład poszczególnych instrumentów zerokosztowych, zatem nie mogą stanowić podstawy rozpoznania przychodu należnego.

Spółka podnosi ponadto, że instrumentu zerokosztowego nie można utożsamiać z wzajemną kompensatą należności i zobowiązań z tytułu premii opcyjnej. W omawianym przypadku, założeniem instrumentu zerokosztowego jest bowiem takie dobranie jego parametrów, aby premie opcyjne się zniosły i nie powstał obowiązek ponoszenia kosztu przez żadną ze stron w momencie zawarcia kontraktu (stąd nazwa - instrument zerokosztowy). Wszystkie opcje wchodzące w skład struktury/strategii zerokosztowej są zatem ściśle powiązane i nie stanowią samodzielnych instrumentów prostych generujących zobowiązanie/należność z tytułu premii opcyjnej.

Powyższe stanowisko, co do braku obowiązku rozpoznania w dacie zawarcia kontraktu przychodu z tytułu premii od wystawionej opcji wchodzącej w skład nabywanego instrumentu zerokosztowego, potwierdzają również otrzymane przez funkcjonującą do końca 2018 r. PGK interpretacje indywidualne z 8 kwietnia 2016 r. (znak: IBPB-1-3/4510-243/16/MO oraz znak: IBPB-1-3/4510-284/16/MO), które wskazują, że przychody i koszty podatkowe w odniesieniu do wskazanych we wniosku nierzeczywistych instrumentów pochodnych zerokosztowych, powstają w dacie realizacji praw z powyższych instrumentów pochodnych.

W związku z powyższym uznać należy, że premia od opcji wystawianej przez Spółkę w ramach nabywanego instrumentu zerokosztowego, skoro nie jest należna to nie stanowi przychodu, który winien być rozpoznawany w rachunku podatkowym jako przychód należny, gdyż treść zawieranej transakcji jednoznacznie wskazuje, że Spółka nie jest uprawniona do otrzymania płatności, ani żądania płatności z tytułu wystawionych opcji wchodzących w skład nabywanego instrumentu zerokosztowego.

Spółka dopiero w przyszłości - w dacie realizacji instrumentu zerokosztowego jako całości (dzień zgodny z zapisami umowy przepływu środków pieniężnych, czyli otrzymania zapłaty zgodnie z art. 12 ust. 3f ustawy o CIT) - będzie zobowiązana do rozpoznania w rachunku podatkowym faktycznego wyniku realizowanego na tym instrumencie.

W ocenie Wnioskodawcy, premia od wystawianej przez Spółkę opcji w ramach instrumentu zerokosztowego nie stanowi przychodu dla Spółki, niezależnie od tego, czy premie opcyjnie zniosą się wzajemnie w tym samym momencie (jak to miało miejsce w stanie faktycznym opisanym we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej z 2 listopada 2009 r.), czy też zniosą się dopiero wraz z zakończeniem danego okresu rozliczeniowego. Kluczowe jest bowiem, że premie nie staną się należne ani w momencie zawarcia transakcji ani w żadnym innym momencie.

Dodatkowo, Spółka w tym miejscu zauważa, że na podstawie znanych jej interpretacji można stwierdzić, że stanowisko Ministra Finansów w przedmiotowej kwestii jest jednolite. Analogiczne, jak przedstawione przez Spółkę stanowisko w ww. sprawie (w zakresie obowiązku rozpoznawania premii opcyjnych, co do których nie istnieje obowiązek płatności, a uregulowania kontraktów przewidują wzajemne premie, które się znoszą) zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 21 października 2008 r. znak: ILPB3/423-461/08-2/ŁM oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 22 grudnia 2008 r. znak: IPPB3/423-1490/08-2/AG.

W konsekwencji, Wnioskodawca uważa, że w dacie zawarcia kontraktu nie będzie zobowiązany do rozpoznania przychodów z premii z tytułu wystawionej opcji wchodzącej w skład instrumentów zerokosztowych (co potwierdza również wskazana przez Spółkę interpretacja znak: ILPB4/423-85/11-2/DS wydana dla Spółki w 2011 r.). Przychody wynikające z przedmiotowej transakcji będą rozpoznawane dopiero w przyszłości w dacie realizacji praw z instrumentu. Natomiast, koszty wynikające z danej transakcji będą ujmowane zgodnie z art. 15 ust. 4d i 4e ustawy o CIT, w dacie ich poniesienia, przy czym data poniesienia to termin ujęcia danego wydatku w księgach.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Wskazać jednakże należy, że z 1 stycznia 2018 r. ustawą z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. z 2017 r., poz. 2175), zmieniono brzmienie art. 12 ust. 3 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 865). I tak, zgodnie z treścią powyższego przepisu, za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, a także za przychody uzyskane z zysków kapitałowych, z wyłączeniem przychodów, o których mowa w art. 7b ust. 1 pkt 1, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Jednakże, zmiana brzmienia ww. przepisu nie ma wpływu na rozstrzygnięcie.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w przypadku interpretacji dotyczącej zdarzenia przyszłego stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

  1. z zastosowaniem art. 119a;
  2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
  3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej). Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U., poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we … za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz.U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § la ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.


doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj