Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0112-KDIL2-1.4012.129.2019.1.MK
z 7 czerwca 2019 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 8 kwietnia 2019 r. (data wpływu 9 kwietnia 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

• opodatkowania podatkiem VAT usług sekuratyzacji (pytanie oznaczone we wniosku nr 1);
• zwolnienia od podatku usługi obsługi wierzytelności (pytanie oznaczone we wniosku nr 2);
• uznania zwrotnego przeniesienia Wierzytelności do Banku za usługę będącą elementem kompleksowej usługi sekurytyzacji (pytanie oznaczone we wniosku nr 3),

– jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 9 kwietnia 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w ww. zakresach.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenia przyszłe.

W celu pozyskania środków finansowych Bank (dalej: „Bank”, albo „Wnioskodawca”) zawarł w roku 2016 umowę przelewu swoich wierzytelności ze spółką celową – spółką kapitałową, powołaną w celu realizacji programu sekurytyzacji z siedzibą w Polsce (dalej: „SPV”).

Bank jest instytucją finansową prowadzącą działalność bankową. W szczególności, Bank świadczy usługi finansowe obejmujące między innymi: udzielanie kredytów i pożyczek, zakładanie lokat itp.

Działalność polegająca na udzielaniu kredytów i pożyczek wymaga posiadania zaplecza finansowego. Bank zapewnia sobie środki finansowe poprzez zaciąganie kredytów w innych instytucjach finansowych lub poprzez przyjmowanie lokat. Bank korzysta również z dodatkowego źródła środków finansowych, jakim jest sekurytyzacja (dalej: „Sekurytyzacja”).

Zagadnienie Sekurytyzacji zostało opisane w art. 92a ustawy Prawo Bankowe. Zgodnie z ustępem 3 tegoż artykułu, Bank może przenieść wierzytelności w drodze umowy na niebędącą towarzystwem funduszy inwestycyjnych tworzącym fundusz sekurytyzacyjny albo funduszem sekurytyzacyjnym, spółkę kapitałową (podmiot emisyjny) w celu emisji przez ten podmiot papierów wartościowych, których zabezpieczenie stanowią sekurytyzowane wierzytelności.

Zgodnie z ust. 4 art. 92a ustawy Prawo Bankowe, podmiot emisyjny, na rzecz którego nastąpiło przeniesienie wierzytelności, nie może być powiązany kapitałowo lub organizacyjnie z bankiem przenoszącym wierzytelności, a przedmiotem jego działalności może być wyłącznie nabywanie wierzytelności i emisja papierów wartościowych, o której mowa w art. 92a ust. 3 ustawy Prawo Bankowe, a także wykonywanie czynności z tym związanych.

Spółki celowe (SPV) to podmioty powołane do przeprowadzenia transakcji Sekurytyzacji, przy czym do każdej transakcji Sekurytyzacji będzie powołana odrębna spółka celowa. SPV i Bank spełniają warunki określone w art. 92a ust. 4 ustawy Prawo bankowe.

Transakcja sekurytyzacji jest procesem składającym się z wielu czynności oraz wymagającym współpracy przynajmniej trzech podmiotów (banku, podmiotu emisyjnego oraz inwestorów lub inwestora). Efektem i ekonomicznym celem Sekurytyzacji jest pozyskanie środków pieniężnych przez Bank poprzez wykorzystanie aktywów w postaci udzielonych przez Bank pożyczek lub kredytów (dalej: „Wierzytelności”). Sekurytyzacja wpływa na poprawę płynności finansowej Banku.

Wierzytelności, które biorą udział w procesie Sekurytyzacji, to wierzytelności Banku należne od pożyczkobiorców/kredytobiorców z tytułu udzielonych pożyczek lub kredytów, wymagalne w terminach określonych w umowach pożyczek lub kredytów (dalej: „umowy kredytu”, „kredyty”). Zasadą jest, że umowy kredytu ustanawiają harmonogram spłat przewidujący spłaty w cyklach miesięcznych, choć możliwe są również inne zasady spłat. Wierzytelności nie obejmują odsetek ani opłat naliczonych przed datą ich zbycia („Data Zbycia”) (tj. należnych za okres przed Datą Zbycia). Prawo do odsetek naliczanych (należnych) od Daty Zbycia oraz wszelkich innych opłat naliczonych (należnych) od Daty Zbycia Wierzytelności (wszelkie opłaty wynikające z umów kredytów) przysługuje SPV, która nabędzie wierzytelności.

Wierzytelności są przelewane na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności na rzecz SPV jeszcze przed terminem wymagalności tych wierzytelności oraz wynikających z nich odsetek. Wierzytelności objęte procesem Sekurytyzacji nie noszą znamion zagrożenia nieściągalnością, są to wierzytelności obsługiwane terminowo. Po nabyciu Wierzytelności, SPV otrzymuje od Banku kwoty wynikające ze spłaty kwot kapitału Wierzytelności objętych Sekurytyzacją. SPV również otrzymuje kwoty odsetek oraz wszelkich opłat i prowizji wynikających z umów kredytu, naliczonych od Daty Zbycia.

Należy podkreślić, że w drodze sprzedaży (przelewu) Wierzytelności Bank przenosi na SPV prawo do jedynie przyszłych odsetek, prowizji i opłat, tzn. nie są objęte sprzedażą (przelewem) odsetki, prowizje i opłaty naliczone przed Datą Zbycia (tj. należne za okres przed dniem sprzedaży).

Zgodnie z umową sprzedaży Wierzytelności między Bankiem i SPV, na mocy której dochodzi do przelewów wierzytelności, Bank przelewa na rzecz SPV poszczególne transze Wierzytelności z kredytów udzielanych przez Bank klientom, które spełnią określone warunki. Pierwsza transza Wierzytelności została przelana w dniu zawarcia umowy sprzedaży Wierzytelności między Bankiem i SPV, a kolejne transze są przelewane później.

Przelewy poszczególnych transz są dokonywane na zasadach i warunkach opisanych powyżej, czyli, w szczególności:

• przelew każdej kolejnej transzy następuje w drodze sprzedaży Wierzytelności;
• cena każdej kolejnej transzy jest równa niespłaconej do dnia przelewu kwocie kapitału Wierzytelności według stanu na tzw. datę graniczną (cut-off date), czyli na określoną przez strony datę przed dokonaniem przelewu, na którą określana jest wartość nominalna Wierzytelności, (tj. pozostająca do spłaty na datę graniczną wartość kapitału kredytów składających się na Wierzytelności, nie obejmująca naliczonych odsetek i opłat);
• nie występuje dyskonto;
• ustalona cena sprzedaży każdej z transz zostaje zapłacona przez SPV do Banku;
• przedmiotem poszczególnych transz przelewu (sprzedaży) mogą być jedynie Wierzytelności obsługiwane terminowo na moment daty granicznej (cut-off date);
• sprzedane Wierzytelności nie obejmują opłat i odsetek naliczonych do dnia sprzedaży; jednak prawo do odsetek i opłat naliczanych po dacie sprzedaży będzie przysługiwało SPV.
  
  

Najważniejsze elementy Sekurytyzacji to:

• SPV wyemitowała obligacje, które sfinansowały jej działalność i które zostały objęte przez inwestorów. Środki zgromadzone z emisji obligacji przekazała Bankowi tytułem zapłaty ceny za Wierzytelności, a tym samym zapewniła Bankowi środki finansowe;
• oprócz emisji obligacji, o której mowa powyżej, SPV uzyskała pożyczkę z Banku. Kwota tej pożyczki była znacznie niższa od wartości Wierzytelności przelanych przez Bank do SPV. Zgodnie z umową pożyczki, SPV wypłaca do Banku odsetki obliczone według formuły ustalonej w umowie pożyczki;
• wierzytelności są nadal wykazywane w bilansie Banku jako jego aktywa – wynika to z faktu, że w sensie ekonomicznym, Bank ponosi ryzyko związane z Wierzytelnościami, a także korzyści ekonomiczne, tj. w postaci kwot dystrybuowanych do Banku przez SPV po spłacie zobowiązań z tytułu wyemitowanych obligacji – w świetle zapisów Międzynarodowego Standardu Sprawozdawczości Finansowej nr 9 nie są spełnione przesłanki do usunięcia sekurytyzowanych aktywów ze sprawozdania finansowego Banku, tj. ryzyko i korzyści związane z portfelem wierzytelności pozostają w Banku. Oznacza to w szczególności, że przelew Wierzytelności w ramach opisanej transakcji nie powoduje zmniejszenia stanu aktywów Banku i nie prowadzi do ograniczenia kwoty należnego od Banku podatku od niektórych instytucji finansowych (tzw. podatku bankowego);
• w ramach umowy regulującej proces sekurytyzacji zawartej pomiędzy Bankiem a SPV, Bank dokonuje odpłatnego przelewu każdej z transz Wierzytelności na SPV, zgodnie z art. 509 Kodeksu Cywilnego oraz art. 92a ust. 3 Prawa Bankowego. SPV płaci za każdą z Wierzytelności cenę równą niespłaconej do dnia przelewu kwocie kapitału Wierzytelności według stanu na tzw. datę graniczną (tzw. cut-off date), tj. pozostająca do spłaty na datę graniczną wartość kapitału kredytów składających się na Wierzytelności, która nie obejmuje naliczonych odsetek i opłat). Z tego względu, środki uzyskane ze spłaty kapitału Wierzytelności, otrzymane przez Bank w okresie od daty granicznej do dnia przelewu zostają przekazane do SPV;
• przelew jest dokonywany bez dyskonta;
• w zamian za pozyskanie środków finansowych wskutek dokonania Sekurytyzacji, Bank zapłacił SPV prowizję. Prowizja stanowiła wynagrodzenie za przeprowadzenie kompleksowej transakcji obejmującej zarówno przelew pierwszej transzy Wierzytelności, który miał miejsce na początku transakcji oraz przelewy kolejnych transz Wierzytelności;
• SPV zawarła z Bankiem umowę o odpłatną obsługę Wierzytelności nabytych przez SPV;
• Kwoty wpłacane przez kredytobiorców do Banku z tytułu spłaty zobowiązań nabytych przez SPV Wierzytelności są przekazywane przez Bank do SPV na zasadach i w terminach wskazanych w umowie o obsługę Wierzytelności.
  
  

Strony określiły, że usługi obsługi Wierzytelności są świadczone odpłatnie, a odpłatność jest dokonywana miesięcznie. Zakres tej obsługi określono natomiast w taki sposób, że usługi te polegają na obsłudze portfela kredytów, a w ich zakres wchodzi:

• prowadzenie rachunków i dokumentacji dotyczącej wierzytelności wraz z ewidencją analityczną kredytów;
• odbieranie wpłat od kredytobiorców;
• przekazywanie wpłat z tytułu spłaty kredytów oraz odsetek i opłat na rachunek SPV;
• wydawanie klientom zaświadczeń i udzielanie im wyjaśnień co do wierzytelności;
• prowadzenie korespondencji z kredytobiorcami;
• wysyłanie monitów.
  
  

Dzięki zawartej umowie o powyższe usługi, klienci dokonują spłat swoich zobowiązań z tytułu Wierzytelności do Banku, a Bank przekazuje je do SPV (na rachunek bankowy należący do SPV). Zawarcie umowy o obsługę z Bankiem podyktowane było posiadaniem przez Bank wiedzy o udzielonych kredytach oraz o kredytobiorcach. SPV jest więc zmuszona do zapewnienia obsługi nabytych Wierzytelności przez Bank.

Cel usługi obsługi wierzytelności może być osiągnięty jedynie, jeśli wszystkie elementy tej obsługi współistnieją i są wykonywane przez jeden podmiot. Należy podkreślić, że czynności w zakresie monitów dotyczą jedynie dłużników, których kredyty nie zostały postawione w stan wymagalności ani przekazane do działań windykacyjnych. Poza zakresem usługi obsługi Wierzytelności znajdują się natomiast czynności o charakterze windykacyjnym lub egzekucyjnym, w szczególności kierowanie spraw dłużników pozostających w zwłoce do sądów oraz obsługa egzekucji komorniczych z majątku dłużników. Te ostatnie czynności są bowiem wykonywane przez wyspecjalizowane podmioty trzecie (np. kancelarie prawne, czy też firmy windykacyjne), a SPV udziela tym podmiotom lub osobom ich reprezentującym odpowiednich pełnomocnictw do działania w imieniu i na rzecz SPV.

Takie wyspecjalizowane podmioty trzecie są angażowane bezpośrednio przez SPV (wówczas podmiot trzeci świadczy usługę bezpośrednio na rzecz SPV) lub są angażowane przez Bank, w sytuacji, gdy odrębną usługę w tym zakresie SPV zleca Bankowi. Świadczenie takiej odrębnej usługi może być uregulowane w tej samej umowie, która opisuje usługę obsługi Wierzytelności.

Jak wspomniano, SPV otrzymuje od Banku środki ze spłat Wierzytelności. Bank przekazuje te kwoty do SPV w terminach wynikających z umowy zawartej między Bankiem i SPV. Dodatkowo, do SPV wpłynął jednorazowo, w związku z zawarciem umowy pożyczki, kapitał pożyczki udzielonej przez Bank oraz, również jednorazowo, kapitał z tytułu obligacji wyemitowanych przez SPV. SPV otrzymała również kwotę jednorazowej prowizji z tytułu przeprowadzenia transakcji (obejmującej przelewy Wierzytelności) ustalonej między Bankiem i SPV.

SPV dokonuje zapłaty za poszczególne transze nabywanych Wierzytelności. Oprócz tego, opłaca wydatki z tytułu odsetek na rzecz Inwestora (Inwestorów), z tytułu spłaty obligacji, z tytułu odsetek, prowizji od pożyczki i kapitału pożyczki do Banku oraz z tytułu wynagrodzenia za usługi obsługi Wierzytelności do Banku, jak również swoje ogólne koszty funkcjonowania. Zasadą jest, że kwota kapitału pożyczki udzielonej przez Bank tworzy tzw. rezerwę, czyli kwotę, która pozostaje w SPV i zabezpiecza realizację zobowiązań SPV, głównie zobowiązań wobec Inwestora.

Mechanizm płatności przez SPV jest tak ustrukturyzowany, aby SPV wypłacała całość uzyskanych środków pieniężnych ponad założoną rezerwę. W konsekwencji, środki uzyskane z wpływów ze spłat Wierzytelności:

• są wydatkowane na nabycie kolejnych Wierzytelności,
• w części niewydatkowanej na nabycie kolejnych Wierzytelności, są wydawane w całości przez SPV, przy czym wydatki na rzecz podmiotów innych niż Bank nie są zależne od kwoty, którą dysponuje faktycznie SPV, a wydatki na rzecz Banku mogą mieć charakter zmienny, gdyż są ustalane według formuł uzależniających kwotę wypłacaną do Banku od kwoty pieniężnej dostępnej w SPV ponad rezerwę.
  
  

Aby zrównoważyć kwoty wydatków z nieznanymi z góry kwotami spłat Wierzytelności, został wprowadzony mechanizm ograniczenia odsetek od pożyczki udzielonej przez Bank na wypadek, gdyby kwoty środków pieniężnych, którymi dysponuje SPV ponad zakładaną rezerwę nie pozwalały na uregulowanie odsetek naliczonych według stopy procentowej wskazanej w umowie. Ponadto, umowy zawarte między SPV i Bankiem przewidują mechanizm ustalania wartości wynagrodzenia za usługi Banku obsługi Wierzytelności lub kwoty prowizji od pożyczki, w wysokości całości ewentualnych nadwyżek środków pieniężnych posiadanych przez SPV ponad rezerwę.

Należy podkreślić, że wszystkie opisane powyżej elementy zdarzenia przyszłego są ze sobą ściśle powiązane i kluczowe dla przeprowadzenia sekurytyzacji. W szczególności, SPV jest podmiotem, o szczególnym statusie uregulowanym w wyżej wspomnianym art. 92a Prawa bankowego, którego działalność skupiona jest wyłącznie na udziale w opisanej transakcji Sekurytyzacji.

Bank i SPV są oraz będą podatnikami VAT w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT i są oraz będą zarejestrowane dla potrzeb VAT zgodnie z odpowiednimi przepisami.

Transakcja na powyższych warunkach została zawarta w roku 2016 i funkcjonuje do dnia dzisiejszego w opisanym powyżej kształcie. Strony transakcji planują zmodyfikowanie transakcji polegające na:

• wyemitowaniu nowych obligacji, w związku z czym do SPV zostaną wpłacone nowe środki pieniężne z tytułu emisji;
• wydłużeniu okresu zapadalności istniejących obligacji (tzn. okresu, w którym SPV nie spłaca kapitału obligacji);
• powiększeniu kwoty istniejącej pożyczki udzielonej przez Bank do SPV lub udzieleniu przez Bank do SPV nowej pożyczki;
• wskutek powyższego, łączna kwota pozyskana z obligacji przez SPV zostanie powiększona w stosunku do stanu pierwotnego;
• zwiększeniu kwoty z obligacji oraz z pożyczki, o których mowa powyżej, będzie towarzyszyła sprzedaż nowych Wierzytelności; sprzedaż ta odbędzie się na tych samych zasadach, co opisane powyżej; w szczególności, przedmiotem sprzedaży będą „zdrowe” (tzn. terminowo regulowane należności z pożyczek/kredytów udzielonych przez Bank spełniające określone parametry) i niewymagalne Wierzytelności, nie wystąpi dyskonto, gdyż cena wierzytelności będzie równa ich wartości nominalnej, Wierzytelności nie będą zawierały naliczonych (według stanu na moment sprzedaży) odsetek, opłat i prowizji;
• SPV uzyska od Banku dodatkową prowizję (odrębną od prowizji uzyskanej przez SPV w roku 2016);
• wprowadzeniu do dokumentacji transakcji Sekurytyzacji zapisów regulujących zasady zwrotnego przeniesienia Wierzytelności przez SPV na Bank. Zasadniczo, takie zwrotne przeniesienie Wierzytelności będzie dotyczyło Wierzytelności, które wykazują opóźnienie w spłacie, przeniesienie nastąpi w drodze sprzedaży za cenę równą kwocie nominału pozostającego do spłaty (zapadłego oraz niezapadłego), mechanizm zwrotnego przeniesienia Wierzytelności ma na celu uwolnienie SPV od Wierzytelności, które nie są regulowane terminowo - na jego mocy, takie Wierzytelności zostaną przeniesione do Banku;
• celem opisanych zmian jest zapewnienie Bankowi dodatkowego finansowania.
  
  

Poza wyszczególnionymi powyżej zmianami, rozliczenia oraz przepływy finansowe między Bankiem, SPV i innymi zaangażowanymi stronami będą przebiegały według dotychczasowych zasad, które nie ulegną zmianie. W szczególności, Bank będzie nadal świadczył usługę obsługi Wierzytelności (na zasadach opisanych powyżej) i będzie uzyskiwał z tego tytułu miesięczne wynagrodzenie, które będzie ustalane według tych samych zasad co przed wprowadzeniem opisanych zmian. Kwoty uzyskiwane ze spłat Wierzytelności nadal mogą być wykorzystywane do zakupów przez SPV od Banku kolejnych Wierzytelności.

Należy podkreślić, że ani transakcja dokonana w roku 2016, ani planowane wprowadzenie do niej zmian nie mają na celu osiągnięcia korzyści podatkowych. W szczególności, Bank zarówno po dokonaniu transakcji, jak i po przeprowadzeniu w niej zmian, będzie rozpoznawał aktywa z tytułu Wierzytelności objętych przelewem na rzecz SPV na potrzeby podatku od niektórych instytucji finansowych (tzw. podatku bankowego). Jednocześnie Bank będzie wykazywał jako przychody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym wartość wynagrodzenia za czynności obsługi wierzytelności oraz otrzymane odsetki z pożyczki udzielonej do SPV. Oznacza to, że Bank wykaże dochody, które zostałyby wykazane, gdyby Bank zaciągnął finansowanie na warunkach zbieżnych z warunkami obligacji i bezpośrednio ponosił koszty tego finansowania równe kosztom związanym z transakcją sekurytyzacji (odsetki płatne przez SPV oraz inne koszty ponoszone przez SPV, np. funkcjonowania i obsługi SPV).

W roku 2016 Bank uzyskał interpretacje indywidualne (znak: ILPP1/4512-1-196/16-2/JKu, ILPP1/4512-1-195/16-2/AWa oraz IBPB-2-1/4514-193/16/PM), które potwierdzają, że:

1. w opisanej sytuacji SPV świadczy na rzecz Banku usługę w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług (VAT);
2. świadczona przez Bank usługa obsługi Wierzytelności jest zwolniona od podatku od towarów i usług;
3. zwrotne przeniesienie wierzytelności poprzez ich odkup można uznać za element kompleksowej usługi w rozumieniu przepisów o VAT oraz
4. zwrotne przeniesienie wierzytelności w ramach kompleksowej usługi sekurytyzacji w opisanej sytuacji nie powoduje obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy w opisanej sytuacji SPV będzie świadczyć na rzecz Banku usługę w rozumieniu ustawy VAT, o kompleksowym charakterze, w ramach której, w szczególności, następuje nabycie przez SPV Wierzytelności Banku?
2. Czy, po opisanej zmianie, czynności obsługi wierzytelności wykonywane przez Bank na rzecz SPV będą zwolnione z VAT?
3. Czy zwrotne przeniesienie Wierzytelności do Banku w opisanym zdarzeniu przyszłym jest objęte zakresem art. 8 ustawy o VAT i stanowi jeden z elementów tej kompleksowej usługi Sekurytyzacji?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1.

SPV będzie świadczył na rzecz Banku usługi w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r., poz. 2174, z późn. zm.), w ramach których, w szczególności, następować będzie nabycie przez SPV Wierzytelności Banku. Tym samym, w ramach transakcji obejmującej nabywanie przez SPV transz Wierzytelności Banku, Bank nie będzie wykonywał czynności opodatkowanych VAT.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zwanej dalej „ustawą o VAT”, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT.

W orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (np. C-16/93 R.J. Tolsma, C-89/81 Hong Kong Trade Development Council), a także polskich sądów administracyjnych przyjmuje się, że dla możliwości opodatkowania usługi podatkiem VAT niezbędne jest istnienie dwóch podmiotów – usługodawcy i usługobiorcy, istnienie stosunku prawnego pomiędzy usługodawcą i usługobiorcą, z których jeden świadczy usługę a drugi płaci za nią wynagrodzenie, przy czym pomiędzy czynnością podlegającą opodatkowaniu (usługa), a wynagrodzeniem otrzymanym z tytułu jej wyświadczenia musi istnieć bezpośredni, czytelny i dostrzegalny związek.

Również powołując się na poglądy doktryny prawa podatkowego (m.in. A. Bartosiewicz „VAT. Komentarz”, wyd. Wolter Kluwer Polska, rok wydania 2013) w zakresie rozumienia zwrotu „świadczenie usług”, zdaniem Wnioskodawcy, dla określenia danej sytuacji faktycznej jako świadczenia usług muszą zostać spełnione łącznie trzy warunki:

1. muszą występować dwie strony: usługodawca oraz beneficjent usługi;
2. usługodawca musi podjąć aktywność przynoszącą korzyść usługobiorcy, która jest przez niego pożądana i określona;
3. usługodawcy za dokonanie czynności przysługuje wynagrodzenie.
   
   

W opisanym zdarzeniu przyszłym wszystkie wymienione przesłanki zostaną spełnione.

SPV podejmuje aktywność polegającą na zaaranżowaniu zmian do transakcji oraz pozyskaniu środków poprzez emisję obligacji w celu zapłaty ceny za Wierzytelności, a tym samym, w celu zapewnienia Bankowi dodatkowych środków finansowych. Czynności te przynoszą korzyść Bankowi, ponieważ dzięki dokonaniu Sekurytyzacji Bank uzyskuje środki finansowe przed terminem wymagalności sekurytyzowanych Wierzytelności, poprawiając tym samym swoją płynność finansową. Trzeba podkreślić, że czynności podejmowane przez SPV w ramach Sekurytyzacji nie sprowadzają się do samego nabycia Wierzytelności w ramach przelewu, lecz przelew stanowi jedynie niezbędny element – świadczonej przez SPV – szerszej (kompleksowej) usługi o charakterze finansowym, której celem jest zapewnienie Bankowi środków finansowych.

Jednocześnie, nie ulega wątpliwości, że SPV jako podmiot biorący udział w sekurytyzacji, który zapewnia uzyskanie przez Bank środków finansowych, dokonuje na jego rzecz świadczenia o charakterze odpłatnym, ponieważ Bank wypłaci SPV, z tytułu wprowadzenia do transakcji zmian skutkujących pozyskaniem przez Bank dodatkowego finansowania, wynagrodzenie w postaci ustalonej przez strony prowizji.

Wszystkie przesłanki do uznania aktywności SPV za świadczenie usług w rozumieniu ustawy o VAT zostaną więc spełnione, tj. pomiędzy stronami istnieje stosunek zobowiązaniowy, w ramach którego SPV zobowiązuje się do pozyskania środków finansowych poprzez emisję obligacji i zaciągnięcie pożyczki celem zapewnienia Bankowi środków finansowych przy wykorzystaniu Wierzytelności Banku, za co Bank wypłaci SPV określoną prowizję.

Należy podkreślić, że to SPV, jako nabywca Wierzytelności, dokonuje na rzecz Banku kompleksowego świadczenia o charakterze odpłatnym. Biorąc pod uwagę sytuację stron przed przystąpieniem do omawianej transakcji, dla Banku istotne jest, że wskutek świadczenia SPV Bank zapewni sobie otrzymanie środków pieniężnych wcześniej niż Wierzytelności staną się wymagalne zgodnie z postanowieniami odpowiednich umów kredytu (pożyczki), poprawiając swoją płynność finansową. Tym samym, Bank korzystając z oferty SPV zapewni sobie pozyskanie środków finansowych na potrzeby działalności, co z perspektywy jego potrzeb jest kluczowym aspektem warunkującym przystąpienie do współpracy z SPV.

W przedstawionym zdarzeniu przyszłym to Bank jest podmiotem, który zabiega o odpowiednie świadczenie, tj. pozyskanie środków finansowych. Usługodawcą zaś jest SPV, który za swoją usługę (realizowane na rzecz Banku świadczenie polegające na zapewnieniu środków finansowych na potrzeby działalności Banku) otrzymuje ustalone wynagrodzenie w formie prowizji.

Ponadto Wnioskodawca wskazuje, że aktywność podejmowana przez SPV w ramach sekurytyzacji wierzytelności jest traktowana jako „świadczenie usług” w rozumieniu ustawy o VAT, w orzecznictwie sądów administracyjnych, tak m.in. w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 29 sierpnia 2012 r., sygn. akt III SA/Wa 3030/11 oraz wydanej po tym wyroku interpretacji o sygnaturze IPPP2/443-441/11/12-9/S/MM.

Cytując fragment interpretacji IPPP2/443-441/11/12-9/S/MM:

„SPV w celu realizacji zawartej z Wnioskodawcą umowy będzie zobowiązana do wykonania szeregu ściśle ze sobą powiązanych czynności, które złożą się na jedną kompleksową usługę świadczoną przez SPV mającą za cel zapewnienie Zainteresowanemu środków finansowych - usługę sekurytyzacji. Biorąc pod uwagę przepisy ustawy o podatku od towarów i usług w okolicznościach niniejszej sprawy uznać należy zatem, iż Kontrahent wyświadczy na rzecz Wnioskodawcy usługę polegającą na zapewnieniu mu środków finansowych jeszcze przed terminem wymagalności Wierzytelności własnych Banku z tytułu umów pożyczki. Za powyższą usługę SPV uzyska wynagrodzenie w postaci prowizji, dla wyliczenia której podstawą będą koszty organizacji oraz funkcjonowania ponoszone przez Kontrahenta. Zatem SPV wykona czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 w zw. z art. 5 ustawy o podatku od towarów i usług”.

Z kolei, zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 2 lutego 2007 r., sygn. akt III Sa/Wa 3887/06:

„Sąd administracyjny, badając niniejszą sprawę, ma zatem obowiązek zwrócić uwagę, że istota sekurytyzacji polega na pozyskiwaniu środków finansowych przez emisję wierzycielskich papierów wartościowych zabezpieczonych aktywami, które są przedmiotem sekurytyzacji, np. wierzytelnościami. Oznacza to, że jeżeli wierzytelności Spółki były nabywane w celu sekurytyzacji, tj. w celu ich wykorzystania do wykonania określonych operacji gospodarczych, to w badanej sprawie nie miała miejsca – jak chcą tego organy podatkowe – wyłącznie cesja wierzytelności, lecz cesja, która była elementem świadczonej usługi finansowej. Oznaczałoby to, że skarżąca Spółka była nabywcą takiej usługi, a jej sytuacja prawnopodatkowa winna być przedmiotem oceny organu podatkowego w wydanej pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w tym właśnie kontekście”.

Analogiczne wnioski można znaleźć w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 25 listopada 2009 r., sygn. akt I SA/Wr 1564/09, cytując:

„(...) czynności podejmowane przez spółkę celową w ramach sekurytyzacji nie sprowadzają się do samego nabycia wierzytelności w ramach cesji, lecz cesja stanowi jedynie element – świadczonej przez spółkę celową – szerszej (kompleksowej) usługi pośrednictwa finansowego, związanego z nabywaniem wierzytelności oraz redystrybucją środków finansowych i ograniczeniem ryzyka niewypłacalności dłużników. W związku z tym, czynności dokonywane przez irlandzkiego kontrahenta skarżącej Spółki, mieszczą się w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Jednakże, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT w związku z treścią załącznika nr 4 do tej ustawy, usługi te są zwolnione z tego podatku”.

Stanowisko analogiczne do powyższego wskazujące, że w procesie sekurytyzacji usługę w rozumieniu przepisów o VAT świadczy podmiot nabywający wierzytelności zostało również wyrażone w wielu interpretacjach wydanych przez organy podatkowe w odniesieniu do planowanych procesów sekurytyzacji, np. w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 18 lipca 2013 r. (ILPP4/443-185/13-2/EWW), interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 28 stycznia 2015 r. (IPPP3/443-1099/14-2/JF), interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 30 maja 2017 r. (0114-KDIP4.4012.63.2017.2.MPE), a także w interpretacjach wydanych w zakresie transakcji sekurytyzacji przeprowadzonych przez Bank w roku 2015 oraz w roku 2016 przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 23 lipca 2015 r. oraz z dnia 11 maja 2016 r.

Ad. 2.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że obsługa Wierzytelności stanowi usługę w rozumieniu przepisów o VAT. Jednocześnie, usługa ta jest zwolniona z VAT, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, jako usługa w zakresie przekazów i transferów oraz w zakresie długów.

Jak stanowi art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Przepis art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. d) dyrektywy Rady 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej dalej: „dyrektywa 2006/112/WE”), zgodnie z którym zwolnieniu od podatku podlegają transakcje dotyczące m.in. płatności, przelewów i długów.

Zgodnie z art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy o VAT, zwolnienie na podstawie m.in. art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, nie ma zastosowania do usługi ściągania długów, w tym faktoringu.

W opisanym zdarzeniu przyszłym obsługa Wierzytelności ma charakter kompleksowego zarządzania portfelem Wierzytelności, a jej celem jest przekazywanie środków pieniężnych ze spłat Wierzytelności przez Bank do SPV, jako właściciela Wierzytelności. Usługę obsługi Wierzytelności można więc rozpatrywać na dwóch płaszczyznach: i) jako usługę w zakresie długów (tu: „Wierzytelności”) oraz ii) usługę w zakresie przekazów i transferów pieniężnych. Na pierwszej płaszczyżnie należy uznać, że zasadniczą jej częścią jest prowadzenie ewidencji dotyczącej Wierzytelności (tj. ujmowanie w ewidencji kwot spłacanych, kwot pozostających do spłaty oraz naliczanych odsetek i opłat) oraz dokonywanie innych czynności związanych z tymi wierzytelnościami. Nie są to jednak czynności ściągania długów.

Na drugiej płaszczyźnie należy zauważyć, że jednocześnie, Bank będzie przekazywał spłaty Wierzytelności dłużników do ich właściciela czyli SPV, które są najważniejszym celem obsługi Wierzytelności.

Co do zasady spłaty kredytobiorców nie będą pochodną prowadzonych działań o charakterze windykacyjnym (ściągania długów), gdyż, jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, przedmiotem przelewu mogą być jedynie Wierzytelności obsługiwane terminowo. Tym samym, strony zakładają, że potrzeba działań windykacyjnych (upominawczych) będzie dotyczyła niewielkiej części Wierzytelności nabytych przez SPV, a spłaty Wierzytelności do Banku będą odbywały się w ogromnej większości przez kredytobiorców zgodnie z harmonogramem spłat (tzn. bez wykonania przez Bank czynności prowadzących do tych spłat). Aktywność Banku na tej płaszczyźnie dotyczy określenia kwot zaewidencjonowanych spłat kredytów i pożyczek na rachunkach kredytobiorców oraz do określenia kwoty należnej SPV z tytułu przyjętych spłat i do przekazania tej kwoty.

Czynności o charakterze windykacyjnym lub egzekucyjnym, w szczególności kierowanie spraw dłużników pozostających w zwłoce do sądów oraz obsługa egzekucji komorniczych z majątku dłużników będą poza zakresem usługi obsługi Wierzytelności. Oznacza to, że SPV odrębnie nabędzie usługi, które można określić jako usługi ściągania długów – od podmiotu trzeciego lub od Banku (w tej sytuacji Bank podzleci te usługi wyspecjalizowanemu podmiotowi trzeciemu). Niniejsze zapytanie nie dotyczy tych usług ściągania długów. Tym samym, obsługa Wierzytelności, której dotyczy niniejsze zapytanie nie może być uznana za usługę ściągania długów, tym bardziej, że elementy ściągania długów są z jej zakresu wyłączone.

Zakres czynności wchodzących w skład obsługi wierzytelności, które zostały opisane przez Wnioskodawcę w sekcji „zdarzenie przyszłe” są ze sobą ściśle powiązane i niemożliwe do niezależnego wyodrębnienia. Dlatego też cel usługi obsługi wierzytelności jest spełniony jedynie wówczas, gdy wszystkie elementy tej usługi współistnieją. Celem usługi, którą Bank świadczy na rzecz SPV, jest bowiem zapewnienie kompleksowej obsługi Wierzytelności przez Bank w sytuacji, w której SPV nie ma zasobów, przy użyciu których mogłaby taką obsługę zapewnić we własnym zakresie oraz spowodowanie by kwoty spłat Wierzytelności zostały przekazane do SPV. Umawiając się na zakres tej usługi strony przyjmują, że znakomita większość Wierzytelności będzie spłacana przez dłużników terminowo, a monitowanie dłużników będzie służyło jedynie zapobieganiu i unikaniu powstawania zaległości w spłatach kredytobiorców.

Podsumowując powyższą argumentację, należy stwierdzić, że do usług obsługi Wierzytelności nie znajdzie zastosowania art. 43 ust. 15 ustawy o VAT.

Natomiast wobec opisanych usług będzie miał zastosowanie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT.

Niewątpliwie, usługa obsługi Wierzytelności dotyczy długów (tu: „Wierzytelności”). Stąd uprawnione jest przyjęcie, że stanowi ona usługę, w zakresie długów, o której mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT. Podobnie należy uznać, że skoro celem tej usługi jest przelanie do SPV kwot pieniężnych ze spłat Wierzytelności, to obsługa Wierzytelności stanowi również usługę w zakresie przekazów i transferów pieniężnych, o której mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT.

Wskazówek co do wykładni wspomnianego przepisu dostarcza interpretacja ogólna Ministra Finansów z dnia 30 czerwca 2017 r. (PT6.8101.5.2017), która odnosi się do obsługi realizacji transakcji płatniczych dokonywanych przy pomocy kart płatniczych. W interpretacji tej Minister Finansów podkreślił, że omawiany przepis należy interpretować w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Minister Finansów przywołał też tezę TSUE w wyroku C-02/95 SDC, że „przelew jest transakcją polegającą na realizacji dyspozycji przekazania określonej sumy pieniędzy z jednego rachunku na drugi. Transakcja ta cechuje się w szczególności tym, że powoduje zmianę sytuacji prawnej i finansowej istniejącej z jednej strony między udzielającym dyspozycji a beneficjentem, a z drugiej strony między nimi a ich bankiem, jak również, w odpowiednim przypadku, między bankami”.

W analizowanym zdarzeniu przyszłym, niewątpliwie celem obsługi Wierzytelności jest przekazanie określonej kwoty pieniężnej z jednego rachunku (Banku) na drugi (SPV). Przekazanie to powoduje zmianę sytuacji prawnej między udzielającym dyspozycji (Bank) a beneficjentem (SPV), oraz między ich bankami - powoduje zaspokojenie roszczenia SPV wobec Banku o przekazanie danej kwoty.

Minister Finansów stwierdza również, że „Wykładnia przepisu art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT uwzględniająca orzecznictwo TSUE nakazuje zatem przyjąć, że pojęcie usług w zakresie wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych obejmuje również transakcje tworzące odrębną całość, których skutkiem jest pełnienie szczególnych i istotnych funkcji przelewu lub płatności, i które w konsekwencji skutkują przeniesieniem środków pieniężnych i powodują zmiany prawne i finansowe. Pojęcie usług w zakresie wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych nie obejmuje natomiast usług o charakterze technicznym, w których odpowiedzialność usługodawcy ograniczona jest do kwestii technicznych i nie obejmuje istotnych elementów transakcji płatniczej.” Jako przykład takich czynności technicznych, Minister Finansów podał:

• usługi sporządzania wszelkiego rodzaju raportów niezwiązanych ściśle i niewarunkujących realizacji transferów środków pieniężnych (np. przygotowanie informacji w celach marketingowych, czy też informacji na potrzeby analizy i opracowania nowych strategii biznesowych),
• usługi szkoleniowe udostępniane przez organizacje płatnicze, niezwiązane ściśle z realizowanymi transferami środków pieniężnych (np. w zakresie promowania marki, oferowania i sprzedaży produktów bankowych w zakresie kart płatniczych, itp.).
  
  

Odnosząc powyższe do niniejszej sprawy należy zauważyć, że celem oraz istotą obsługi Wierzytelności jest: i) przekazywanie środków pieniężnych do SPV oraz ii) prowadzenie ewidencji dla portfela Wierzytelności SPV. Nawet jeżeli w ramach obsługi Wierzytelności niezbędne jest wykonanie pewnych czynności technicznych (np. prowadzenie dokumentacji, przygotowywanie zestawień, czy wysyłka monitów), czynności te są ściśle związane z całokształtem obsługi Wierzytelności i warunkujące osiąganie podstawowych celów obsługi Wierzytelności. Tym samym, takich czynności technicznych nie należy traktować jako odrębnych usług.

Potwierdzają to tezy zawarte w orzeczeniach Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości odnoszące się do świadczeń złożonych. Przykładowo, w orzeczeniu C-41/04 w sprawie Levob Verzekeringen BV oraz OV Bank NV, ETS stwierdził, że: „jeżeli dwa lub więcej świadczenia (lub czynności) dokonane przez podatnika na rzecz konsumenta, rozumianego jako konsumenta przeciętnego, są tak ściśle związane, że obiektywnie tworzą one w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jedno świadczenie do celów stosowania podatku od wartości dodanej”. W wyroku C-497/09 znalazło się natomiast stwierdzenie, że oświadczenie należy uznać za dodatkowe w stosunku do świadczenia głównego (co oznacza, że takie dodatkowe świadczenie nie jest wyróżniane ze świadczenia głównego), jeżeli nie stanowi ono dla klienta celu samo w sobie, lecz służy skorzystaniu w jak najlepszy sposób ze świadczenia głównego”.

W analizowanej sprawie, bez wątpienia, wszelkie czynności poboczne w stosunku do czynności głównych (przekazywanie spłat oraz zarządzanie Wierzytelnościami), są nierozerwalnie związane z czynnościami głównymi. Takie czynności poboczne nie mogą też być uznane za cel sam w sobie, a służą jedynie realizacji głównego celu. Wyróżnienie tych czynności jako odrębnych usług i np. zamówienie ich u innego usługodawcy niż Bank nie miałoby ekonomicznego sensu i nie byłoby możliwe. Oznacza to, że obsługę Wierzytelności należy traktować jako usługę kompleksową (jednorodną). Tym samym, skoro usługę tę można uznać za usługę w zakresie długów oraz w zakresie przekazów i transferów pieniężnych, to usługa ta korzysta ze zwolnienia od podatku VAT, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT.

Zwolnienie dla opisanej usługi obsługi wierzytelności potwierdza m.in. interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Podatkowej z dnia 14 lutego 2019 r. (1462-IPPP1.4512.1080.2016.8.S.19.BS.1.BS), a także interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Podatkowej z dnia 30 maja 2017 r. (0114-KDIP4.4012.63.2017.2.MPE). Interpretacje te zostały wydane w odniesieniu do bardzo zbliżonego stanu faktycznego oraz w identycznym stanie prawnym.

Druga z przywołanych interpretacji potwierdza zwolnienie obsługi Wierzytelności zarówno na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, jak też wywodzi to zwolnienie z faktu, że transakcja sekurytyzacji, wraz z obsługą wierzytelności tworzą spójną i kompleksową transakcję. Innymi słowy, Dyrektor Krajowej Informacji Podatkowej zaakceptował, że obsługa wierzytelności jest częścią kompleksowej usługi sekurytyzacji, która korzysta ze zwolnienia jako usługa w zakresie finansowania. Również taki tok rozumowania prowadzi więc do zwolnienia obsługi Wierzytelności z VAT.

Ad. 3.

Zdaniem Wnioskodawcy, SPV będzie świadczył na rzecz Banku w ramach Sekurytyzacji usługi w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, w zakresie których, w szczególności, następować będzie nabycie przez SPV Wierzytelności Banku, a także, w odniesieniu do niektórych Wierzytelności, zwrotne przeniesienie tych Wierzytelności przez SPV na Bank w drodze sprzedaży (odkup). Tym samym, zwrotne przeniesienie Wierzytelności poprzez ich odkup, jako że stanowi jeden z elementów kompleksowej usługi Sekurytyzacji jest objęte zakresem opodatkowania ustawy o VAT.

Biorąc pod uwagę kompleksowy charakter usługi Sekurytyzacji, składającej się w szczególności z transakcji sprzedaży Wierzytelności, w ramach transakcji Sekurytyzacji, Strony zdecydowały o wprowadzeniu do umowy sprzedaży Wierzytelności zapisu o możliwości zwrotnego przeniesienia tych Wierzytelności do Banku na mocy określonego w umowie prawa odkupu w stosunku do Wierzytelności spełniających określone kryteria.

Zwrotne przeniesienie Wierzytelności należy rozpatrywać w świetle powyższego oraz w kontekście złożoności transakcji Sekurytyzacji. Odkup ten, po wprowadzeniu do transakcji Sekurytyzacji opisanych zmian, będzie jedną z kwestii uregulowanych w umowie sprzedaży Wierzytelności i będzie stanowił integralną część transakcji. Strony ustalając warunki transakcji i mając na uwadze jej charakter i cel (finansowanie Banku w oparciu o „zdrowe aktywa”, które Bank przenosi na SPV), wprowadzają mechanizm przeniesienia na Bank aktywów (tu: Wierzytelności), których jakość uległa pogorszeniu (tu: klienci przestali terminowo regulować spłaty).

Odkup Wierzytelności w tym zakresie należy więc rozpatrywać na gruncie ustawy o VAT nie jako odrębną transakcję, lecz jedynie wycofanie się stron, w pewnym zakresie, z wcześniej dokonanej transakcji, wskutek ziszczenia się warunków, których strony na moment zawierania umowy sprzedaży Wierzytelności nie mogły przewidzieć. Do odkupu nie doszłoby, gdyby strony nie zawarły transakcji w zakresie Sekurytyzacji. Ze względu na fakt, że jednym z najistotniejszych elementów usługi świadczonej przez SPV na rzecz Banku jest przelew Wierzytelności spełniających określone przez strony kryteria, w przypadku, gdy część Wierzytelności przestanie spełniać powyższe wymogi, w tym zakresie (zgodnie z ustaleniami stron) może dojść do zwrotnego przeniesienia tych Wierzytelności, w drodze ich odkupu, przez Bank. Zdobyte w ten sposób środki mogą zostać przeznaczone przez SPV na nabycie kolejnej transzy Wierzytelności od Banku w celu niejako „uzupełnienia” aktywów będących przedmiotem Sekurytyzacji.

Zwrotne przeniesienie Wierzytelności w ramach realizacji prawa odkupu nie może być rozpatrywane odrębnie, gdyż jest ono nierozerwalnie związane z kompleksową usługą Sekurytyzacji, w konsekwencji, nie stanowi ono również samodzielnego świadczenia usług. W szczególności, Bank nie występuje w tym zakresie w roli ani usługodawcy, ani usługobiorcy, Bank bowiem jest usługobiorcą transakcji finansowania świadczonej przez SPV. Nieuprawnione byłoby twierdzenie, że Bank w zakresie zwrotnego przeniesienia Wierzytelności poprzez odkup świadczy usługę na rzecz SPV, gdyż element ten nie przynosi SPV dodatkowych korzyści, a jedynie częściowo niweluje skutki pierwotnej sprzedaży Wierzytelności. Jak zostało bowiem wskazane, założeniem transakcji Sekurytyzacji jest przeniesienie wyłącznie spłacanych terminowo wierzytelności, dlatego w sytuacji, gdy niektóre Wierzytelności przestają być terminowo spłacane, co do zasady, będą podlegały one zwrotnemu przeniesieniu poprzez ich odkup. Dodatkowo Bank nie przewiduje, że zwrotne przeniesienie Wierzytelności poprzez odkup będzie wiązało się z jakimkolwiek dodatkowym wynagrodzeniem, dojdzie wyłącznie do odwrotnego, aniżeli przy sprzedaży Wierzytelności, przepływu środków finansowych (Bank „zwróci” SPV wartość niespłaconego zapadłego i niezapadłego kapitału) i zgodnie z założeniami transakcji środki te będą wydatkowane na nabycie kolejnych Wierzytelności od Banku.

Dodatkowo, Bank podkreśla, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniach, w których odnosił się do opodatkowania VAT świadczeń kompleksowych, wielokrotnie zaznaczał, że jeżeli dwa lub więcej niż dwa świadczenia (czynności) dokonane przez podatnika na rzecz usługobiorcy są tak ściśle powiązane, że obiektywnie tworzą w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jednolite świadczenie dla celów podatku od wartości dodanej. Pogląd taki został wyrażony, m.in. w orzeczeniu w sprawie C-349/96, w którym Trybunał stwierdził, że „pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas, gdy inny lub inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania, co do usługi zasadniczej”. Pogląd ten znajduje również potwierdzenie w wyroku Trybunału w sprawie C-2/95, jak również w wyroku C-41/04. Również w wyroku z dnia 15 maja 2001 r. w sprawie C-34/99, skład orzekający stwierdził: ,,(...) z orzecznictwa Trybunału wynika, że w przypadku, gdy transakcja składa się z kilku elementów, stanowią one jedną dostawę, w szczególności w przypadku, gdy jeden element należy postrzegać jako stanowiący usługę podstawową, podczas gdy pozostałe należy traktować jako usługi pomocnicze, traktowane pod względem podatkowym tak jak usługa podstawowa (...). Konkluzje przedstawione przez Trybunał w tym wyroku mogą znaleźć bezpośrednie przełożenie na opisane przez Wnioskodawcę zdarzenie przyszłe. Zasadniczym elementem usług świadczonych przez SPV jest finansowanie Banku, podczas gdy pozostałe elementy mają w stosunku do nich jedynie charakter pomocniczy. Mając na uwadze wykładnię Trybunału „uznać należy, że w takim przypadku ma miejsce jedna usługa kompleksowa”. Kwestię rozróżnienia zasadniczego i pomocniczego charakteru poszczególnych czynności podniósł Trybunał w uzasadnieniu wyroku w sprawie C-572/07. Skład orzekający w tej sprawie stwierdził: „(...) w pewnych okolicznościach formalnie odrębne świadczenia, które mogą być wykonywane oddzielnie, a zatem które mogą oddzielnie prowadzić do opodatkowania lub zwolnienia, należy uważać za jednolitą czynność, jeżeli nie są od siebie niezależne. W opinii Trybunału, powyższe znajduje zastosowanie np. w sytuacji, gdy można stwierdzić, że jedno lub więcej świadczeń stanowi świadczenie główne, a inne świadczenie lub świadczenia stanowią jedno lub więcej świadczeń pomocniczych dzielących los podatkowy świadczenia głównego. W szczególności dane świadczenie należy uważać za świadczenie pomocnicze w stosunku do świadczenia głównego, gdy dla klientów nie stanowi ono celu samego w sobie, lecz środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z głównej usługi usługodawcy”.

W świetle powyższego nie można zwrotnego przeniesienia Wierzytelności do Banku na mocy określonego w umowie prawa odkupu, traktować jako odrębnego świadczenia usług zarówno na gruncie ustawy o VAT (przesłanki wynikające z ustawy o VAT potwierdzone ugruntowanym orzecznictwem nie zostały spełnione w przedmiotowej sytuacji), jak i z ekonomicznej istoty transakcji Sekurytyzacji oraz jej elementów – najpierw sprzedaży Wierzytelności, jak i zwrotnego przeniesienia Wierzytelności na mocy określonego w umowie prawa odkupu. Świadczy o tym również fakt, że cena odprzedaży jest równa cenie zakupu danej Wierzytelności.

W konsekwencji, zwrotne przeniesienie Wierzytelności do Banku na mocy określonego w umowie prawa odkupu podlega opodatkowaniu VAT w ramach kompleksowej usługi Sekurytyzacji.

Wyżej przedstawione stanowisko Spółki znajduje pełne potwierdzenie w wielu interpretacjach podatkowych. Tytułem przykładu wskazać można następujące interpretacje dotyczące analogicznych transakcji sekurytyzacyjnych:

1. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 4 maja 2016 r., nr ILPP1/4512-1-195/16-2/AWa,
2. interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 24 marca 2017 r., nr 3063- ILPP1-3.4512.53.2017.1.JN,
3. interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 14 listopada 2017 r., nr 0111-KDIB3-1.4012.567.2017.1.WN,
4. interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 8 listopada 2018 r., nr 0112-KDIL1-3.4012.584.2018.2.JN,
5. interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 9 października 2018 r., nr 0114-KDIP4.4012.495.2018.2.IT,
6. interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 26 września 2018 r., nr 0112-KDIL1-3.4012.505.2018.2.KM.
   
   

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

W tym miejscu wskazuje się, że niniejszą interpretacją załatwiono wniosek w części dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT usług sekuratyzacji (pytanie oznaczone we wniosku nr 1); zwolnienia od podatku usługi obsługi wierzytelności (pytanie oznaczone we wniosku nr 2) oraz uznania zwrotnego przeniesienia Wierzytelności do Banku za usługę będącą elementem kompleksowej usługi sekurytyzacji (pytanie oznaczone we wniosku nr 3). Z kolei wniosek w części dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych zostanie załatwiony odrębnym pismem.

Jednocześnie, tut. Organ informuje, że zgodnie z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).

Mając na uwadze, że wniosek o udzielenie interpretacji przepisów prawa podatkowego został złożony przez jedną ze stron zawartej umowy, tj. (…) Bank, zaznacza się, iż interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla drugiej strony, tj. (SPV).

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź straci swą aktualność.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U., poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.