2019.03.01 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0112-KDIL3-2.4011.55.2019.1.DJ
z 1 marca 2019 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 22 stycznia 2019 r. (data wpływu 29 stycznia 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w związku z wypłatą odszkodowania byłemu pracownikowi w wyniku zawartej ugody sądowej – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 stycznia 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w związku z wypłatą odszkodowania byłemu pracownikowi w wyniku zawartej ugody sądowej.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca („Spółka”) prowadzi w Polsce działalność gospodarczą i zatrudnia pracowników.

W 2017 roku jeden z pracowników Spółki („Pracownik”) złożył wobec Spółki oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia ze względu na rzekomy mobbing. Następnie Spółka złożyła wobec Pracownika oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia, gdyż pomimo wezwania Spółki – która odrzuciła zarzuty Pracownika w całości – Pracownik nie stawił się do pracy. Następnie, w roku 2017 Pracownik wytoczył Spółce powództwo o: sprostowanie świadectwa pracy, odszkodowanie i zadośćuczynienie.

W grudniu 2018 r., Spółka i Pracownik zawarli przed sądem powszechnym ugodę („Ugoda”), na podstawie której m.in.:

Pracownik cofnął złożone Spółce oświadczenie woli o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia, na co Spółka wyraziła zgodę,
Spółka cofnęła złożone wobec Pracownika oświadczenie woli o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia, na co Pracownik wyraził zgodę,
Spółka i Pracownik zgodnie ustalili, że do rozwiązania łączącego ich stosunku pracy doszło w określonym dniu na mocy porozumienia stron,
Spółka zobowiązała się do zapłaty na rzecz Pracownika kwoty „28.000 zł brutto” tytułem odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę,
Pracownik zobowiązał się pokryć wszelkie ewentualne zobowiązania podatkowe jakie mogą wynikać z płatności otrzymanej kwoty (tj. wskazanych 28.000 zł) we własnym zakresie i na własny koszt.

W związku z zawartą Ugodą, sąd umorzył postępowanie wywołane powództwem wniesionym przez Pracownika przeciwko Spółce.

W 2019 r. Spółka wypłaciła Pracownikowi odszkodowanie przewidziane w Ugodzie. Przy wypłacie odszkodowania, Spółka pobrała zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. W efekcie, na rachunek bankowy Pracownika przelana została kwota niższa, aniżeli 28.000 zł (kwota ta została pomniejszona o kwotę zaliczki na podatek dochodowy).

Spółka wskazuje, że odszkodowanie przewidziane w Ugodzie z Pracownikiem nie jest odszkodowaniem, którego wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost:

z przepisów ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw,
z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy prawidłowe jest stanowisko Spółki, zgodnie z którym przy wypłacie odszkodowania na rzecz Pracownika Spółka była zobowiązana do pobrania kwoty zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, prawidłowe jest jej stanowisko, zgodnie z którym przy wypłacie odszkodowania na rzecz Pracownika, Spółka była zobowiązana do pobrania kwoty zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 31 Ustawy o PIT, osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej „zakładami pracy”, są obowiązane jako płatnicy obliczać pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

Na podstawie art. 32 ust. 1 pkt 1 Ustawy o PIT zaliczki, o których mowa w art. 31, za miesiące od stycznia do grudnia, z zastrzeżeniem ust. la, wynoszą za miesiące od początku roku do miesiąca włącznie, w którym dochód podatnika uzyskany od początku roku w tym zakładzie pracy przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali – 18% dochodu uzyskanego w danym miesiącu.

Zdaniem Spółki, odszkodowanie przewidziane Ugodą jest ściśle związane ze stosunkiem pracy łączącym Spółkę z Pracownikiem. Jakkolwiek stosunek pracy uległ już rozwiązaniu, to wskazany związek jest niezaprzeczalny, co wprost wynika z treści Ugody. Tym samym, odszkodowanie wypłacone na podstawie Ugody stanowi w świetle przepisów podatkowych przychód Pracownika ze stosunku pracy.

Co do zasady, przychody ze stosunku pracy podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a płatnik (pracodawca) jest obowiązany do pobrania i odprowadzenia na rachunek organu podatkowego zaliczki na podatek.

W niektórych sytuacjach, kwoty wypłacane pracownikom (w tym byłym pracownikom) są jednak zwolnione z opodatkowania. Należy rozważyć, czy w omawianym przypadku zastosowanie znajdzie jedno z takich zwolnień. Jako, że kwota wpłacona Pracownikowi miała charakter odszkodowania (co wynika wprost z treści Ugody) konieczne jest przeanalizowanie przepisów dotyczących zwolnienia z podatku dochodowego odszkodowań otrzymywanych przez pracowników.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 Ustawy o PIT wolne od podatku są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 917, 1000 i 1076), z wyjątkiem:

określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Z powyższego przepisu wynika m.in., że odszkodowanie może być zwolnione z opodatkowania, jeżeli jego wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z odrębnych przepisów. Odszkodowanie przewidziane w Ugodzie nie spełnia tego warunku. W konsekwencji, zwolnienie z art. 21 ust. 1 pkt 3 Ustawy o PIT nie znajduje zastosowania do odszkodowania wypłaconego Pracownikowi.

Drugim przepisem, do którego należy się odnieść jest art. 21 ust. 1 pkt 3b Ustawy o PIT, zgodnie z którym wolne od podatku są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W ocenie Spółki, powyższe zwolnienie również nie znajduje zastosowania do odszkodowania wypłaconego Pracownikowi przez Spółkę. Ugoda zawarta między Spółką a Pracownikiem jest ugodą sądową. Należy jednak zauważyć, że odszkodowanie przewidziane w Ugodzie ma charakter odszkodowania dotyczącego korzyści, które Pracownik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b Ustawy o PIT nie pozwala na zastosowane zwolnienia do tej kategorii odszkodowań.

Trzeba zauważyć, że odszkodowanie może dotyczyć szkody rzeczywistej (damnum emergens) lub utraconych korzyści (lucrum cessans). Szkoda rzeczywista obejmuje stratę majątkową na skutek działania, które wywołało szkodę, np. utrata wartości samochodu na skutek jego zniszczenia. Utracone korzyści obejmują natomiast potencjalne korzyści, które poszkodowany mógłby uzyskać, gdyby szkody mu nie wyrządzono, np. zarobek utracony z powodu zniszczenia samochodu wykorzystywanego do zarobkowania.

Przechodząc do analizowanego w niniejszej sprawie przypadku, odszkodowanie, które zostało wypłacone Pracownikowi dotyczy utraconej korzyści, tj. potencjalnego zarobku, który Pracownik mógłby otrzymać, gdyby nadal łączył go stosunek pracy ze Spółką. Z tego powodu, przedmiotowe odszkodowanie – jako, że dotyczy utraconych korzyści – nie jest zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym.

Powyższe stanowisko, zgodnie z którym odszkodowania otrzymywane przez pracowników, m.in. w związku z rozwiązaniem stosunku pracy, nie są zwolnione z opodatkowania znajduje potwierdzenie w licznych wyrokach sądów administracyjnych. Sądy wskazują, że kwoty otrzymywane w podobnych przypadkach przez pracowników dotyczą utraconych korzyści, a więc nie mogą korzystać ze zwolnienia podatkowego przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 3b Ustawy o PIT. Taki pogląd wyraził na przykład Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 21 stycznia 2015 r. sygn. II FSK 2918/12 oraz w wyroku z dnia 6 lutego 2013 r. sygn. II FSK 1278/11.

Podsumowując, zdaniem Spółki odszkodowanie wypłacone Pracownikowi na podstawie Ugody stanowi przychód Pracownika ze stosunku pracy, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i nie mają do niego zastosowania zwolnienia z podatku dochodowego. Wypłacając odszkodowanie przewidziane w Ugodzie, Spółka była zobowiązana pobrać zaliczkę na podatek dochodowy.

Należy dodać, że powyższych wniosków nie zmienia okoliczność, że Pracownik w Ugodzie zobowiązał się pokryć wszelkie ewentualne zobowiązania podatkowe, jakie mogą wynikać z płatności otrzymanego odszkodowania „we własnym zakresie i na własny koszt”. Wskazany zapis Ugody nie modyfikuje bowiem obowiązków Spółki jako płatnika podatku wynikających z Ustawy o PIT.

Konkludując, zdaniem Spółki prawidłowe jest jej stanowisko, zgodnie z którym przy wypłacie odszkodowania na rzecz Pracownika Spółka była zobowiązana do pobrania kwoty zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1509, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Na podstawie art. 11 ust. 1 cyt. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 12 ust. 1 powyższej ustawy, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Analiza powyższego przepisu prowadzi do wniosku, że podstawą nabycia prawa do m.in. odszkodowań wypłaconych pracownikowi lub byłemu pracownikowi jest łączący lub uprzednio łączący tę osobę z pracodawcą stosunek pracy, a zatem odszkodowania takie stanowią przychód ze stosunku pracy, opodatkowany lub zwolniony od podatku.

Za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy (art. 12 ust. 4 ww. ustawy).

W myśl art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej "zakładami pracy", są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy – wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

Stosownie do art. 38 ust. 1 ww. ustawy, płatnicy, o których mowa w art. 31 i art. 33-35, przekazują, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a, kwoty pobranych zaliczek na podatek w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki, na rachunek urzędu skarbowego, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika wykonuje swoje zadania, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby. Jeżeli między kwotą potrąconego podatku a kwotą wpłaconego podatku występuje różnica, należy ją wyjaśnić w deklaracji, o której mowa w ust. 1a.

Zgodnie z art. 39 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, płatnicy, o których mowa w art. 31, art. 33 i art. 35, są obowiązani przesłać podatnikowi i urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatnika, o którym mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania, imienne informacje sporządzone według ustalonego wzoru. Informację, o której mowa w zdaniu pierwszym, sporządza się również w przypadku dokonywania wypłaty świadczeń określonych w art. 21 ust. 1 pkt 46 i 74. W informacji tej wykazuje się również dochody zwolnione od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych umów międzynarodowych.

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że w 2017 roku jeden z pracowników Spółki złożył wobec Spółki oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia ze względu na rzekomy mobbing. Następnie Spółka złożyła wobec tego pracownika oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia, gdyż pomimo wezwania Spółki – która odrzuciła zarzuty pracownika w całości – pracownik nie stawił się do pracy. Pracownik wytoczył Spółce powództwo o: sprostowanie świadectwa pracy, odszkodowanie i zadośćuczynienie. W grudniu 2018 r., Spółka i pracownik zawarli przed sądem powszechnym ugodę, na podstawie której m.in.:

pracownik cofnął złożone Spółce oświadczenie woli o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia, na co Spółka wyraziła zgodę,
Spółka cofnęła złożone wobec pracownika oświadczenie woli o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia, na co pracownik wyraził zgodę,
Spółka i pracownik zgodnie ustalili, że do rozwiązania łączącego ich stosunku pracy doszło w określonym dniu na mocy porozumienia stron,
Spółka zobowiązała się do zapłaty na rzecz pracownika kwoty 28.000 zł brutto tytułem odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę,
pracownik zobowiązał się pokryć wszelkie ewentualne zobowiązania podatkowe jakie mogą wynikać z płatności otrzymanej kwoty (tj. wskazanych 28.000 zł) we własnym zakresie i na własny koszt.

W związku z zawartą ugodą, sąd umorzył postępowanie wywołane powództwem wniesionym przez pracownika przeciwko Spółce, a w 2019 r. Spółka wypłaciła pracownikowi odszkodowanie przewidziane w ugodzie. Przy wypłacie odszkodowania, Spółka pobrała zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Odszkodowanie stanowi, co do zasady, przychód w rozumieniu cytowanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, określonym w art. 21 ust. 1 cyt. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są: otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 917, 1000 i 1076), z wyjątkiem:

określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Zwolnieniem określonym w przytoczonym powyżej przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, objęte są tylko odszkodowania i zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a)-g) tego artykułu. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań a tylko te, których wysokość lub zasady ustalone zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.

Kwestie zasad i podstawy do wypłaty odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę reguluje ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r., poz. 917, z późn. zm.).

W myśl art. 45 § 1 ww. ustawy, w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

Na podstawie art. 45 § 2 cyt. ustawy, sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu.

Odszkodowanie, o którym mowa w art. 45 powyższej ustawy, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia (art. 47¹ Kodeksu pracy).

Przepis art. 52 § 1 ustawy Kodeks pracy stanowi, że pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie:

ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych;
popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem;
zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

Zgodnie z art. 56 § 1 ww. ustawy, pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie. O przywróceniu do pracy lub odszkodowaniu orzeka sąd pracy.

Stosownie do treści art. 30 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy, umowę o pracę rozwiązuje się na mocy porozumienia stron. Jednakże należy zauważyć, że przepisy Kodeksu pracy nie przewidują wypłaty odszkodowania w sytuacji rozwiązania umowy za porozumieniem stron. Konsekwencją tego jest brak możliwości sprecyzowania na gruncie powołanych wyżej przepisów Kodeksu pracy ustalenia wysokości odszkodowania.

Wobec tego, zawarta między byłym pracownikiem, a Wnioskodawcą (Spółką) ugoda sądowa stanowi ugodę w rozumieniu art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2018 r., poz. 1025, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 917 powołanej powyżej ustawy, przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

W związku z tym należy uznać, że określone w ugodzie świadczenie przyznane przez Spółkę byłemu pracownikowi nie jest odszkodowaniem wynikającym z przepisów odrębnych ustaw, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem, przedmiotowe świadczenie nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie ww. artykułu.

Natomiast w przypadku, gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a) i b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych na zasadach przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie więc niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych wyżej przesłanek.

Podstawową przesłanką zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie przytoczonego przepisu jest jego odszkodowawczy charakter. Wyżej wymieniony przepis zwalnia od podatku jedynie takie odszkodowania, które nie stanowią ekonomicznego przysporzenia ponad stan majątkowy będący w posiadaniu podatnika przed ich wypłatą. Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegającą na ubytku w majątku – wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas, lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono – wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.

Na podstawie ww. przepisu (art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) opodatkowaniu podatkiem dochodowym – jako wyłączone ze zwolnienia – podlega odszkodowanie otrzymane (na podstawie wyroku lub ugody sądowej) z tytułu utraconych korzyści, które podatnik mógł otrzymać gdyby mu szkody nie wyrządzono. Opodatkowanie to wynika stąd, że gdyby podatnik osiągnął spodziewane korzyści, to korzyści te podlegałyby opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Kwota odszkodowania wynikająca z ustaleń zawartych między stronami ugody (ugody w rozumieniu art. 917 Kodeksu cywilnego), której wysokość uwzględnia interesy obu stron wynikające z łączącego strony stosunku pracy, ma rekompensować pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę.

Zatem, wypłacone przez Wnioskodawcę byłemu pracownikowi odszkodowanie nie jest rekompensatą za szkodę z tytułu bezpodstawnego (krzywdzącego) sposobu rozwiązania umowy o pracę, jeśli rozwiązanie umowy nastąpiło w efekcie za porozumieniem stron (czyli za zgodą byłego pracownika). Odszkodowanie to ma więc tak naprawdę zrekompensować zarobek, jaki były pracownik mógłby otrzymać, gdyby nadal łączył go stosunek pracy ze Spółką, a więc gdyby do rozwiązania umowy o pracę nie doszło.

W związku z tym, wypłacona przez Wnioskodawcę kwota odszkodowania na rzecz byłego pracownika nie będzie korzystała ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, że wypłacone przez Wnioskodawcę byłemu pracownikowi odszkodowanie stanowi dla tego pracownika przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegający opodatkowaniu tym podatkiem, ponieważ wypłata tegoż świadczenia miała swe źródło w uprzednio łączącym pracownika ze Spółką stosunku pracy. Wskazać należy, że gdyby tego stosunku nie było – pracownik nie miałby podstaw występować z roszczeniem przeciwko Wnioskodawcy o zasądzenie odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę.

W świetle powyższego, stwierdzić należy, że kwota odszkodowania wypłaconego przez Wnioskodawcę (Spółkę) na rzecz byłego pracownika, na mocy zawartej ugody – na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – stanowi przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem Spółka jako płatnik, prawidłowo postąpiła pobierając od wypłaconego odszkodowania kwotę zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Odnosząc się przywołanych przez Wnioskodawcę wyroków sądów administracyjnych tut. organ informuje, że w myśl zasady wyrażonej w art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zostały one wydane w indywidualnych sprawach i dotyczą wyłącznie tych spraw, w których zapadły.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin