INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 14 lipca 2021 r. (data wpływu 14 lipca 2021 r.) uzupełnionym pismem z 11 września 2021 r. (data wpływu 11 września 2021 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług wykonywanych przez Wnioskodawcę usług pośrednictwa na rzecz Sprzedawców – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 lipca 2021 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług wykonywanych przez Wnioskodawcę usług pośrednictwa na rzecz Sprzedawców.

Wniosek został uzupełniony 11 września 2021 r. o doprecyzowanie opisu sprawy, sformułowanie nowych pytań oraz o własne stanowisko do nowo sformułowanych pytań.


We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca zamierza odwiesić działalność gospodarczą i zacząć zajmować się pośrednictwem handlowym na rzecz Sprzedawcy. Wnioskodawca będzie wykorzystywał do tego swoje strony internetowe oferując w imieniu zagranicznych Sprzedawców produkty takie jak bielizna, odzież, akcesoria itp.

Zagraniczni sprzedawcy/dostawcy posiadają siedziby poza Unią Europejską, na terytorium państwa trzeciego – głównie Singapuru i Chin.

Wnioskodawca w żadnym momencie nie będzie znajdować się w posiadaniu zamawianych produktów. Produkty będą wysyłane bezpośrednio na adres klienta dopiero po złożeniu przez niego zamówienia i dokonaniu płatności. Wnioskodawca będzie pośrednikiem w transakcji.

Model ten powszechnie funkcjonuje pod nazwą dropshipping. Transakcje będą przebiegać w następujący sposób:

  1. Wnioskodawca nawiąże kontakt z zagranicznym sprzedawcą towarów i zaoferuje mu usługę pośrednictwa handlowego w zamian za prowizję. Kontakt zostanie nawiązany za pośrednictwem kanałów takich jak czat na „x”, email, komunikatory tekstowe, rozmowy głosowe, yyy itp. Sprzedawca zagraniczny przedstawi na swojej stronie na „x” ofertę produktową wraz z cenami i poleci oferować je klientom w jego imieniu.
  2. Następnie, Wnioskodawca zaprezentuje dany towar na prowadzonej przez Niego stronie internetowej stosownie do informacji otrzymanych od zagranicznego sprzedawcy. Wnioskodawca w ramach dostosowania produktu do lokalnych rynków przetłumaczy nazwę produktu, opis produktu, poprawi grafiki itp. Wnioskodawca na swojej stronie będzie podawał informacje o przybliżonym czasie i warunkach dostawy.
  3. Po złożeniu zamówienia i płatności na rachunek bankowy Wnioskodawcy przez klienta, Wnioskodawca przekaże zamówienie na określony towar do swojego kontrahenta, podając odpowiednie dane nabywcy (w szczególności adres do wysyłki towaru i wybrane produkty). Ponadto, przekazując zamówienie za pośrednictwem „x”, Wnioskodawca przekaże odpowiednią kwotę za towar, wysyłkę i wysokość podatku VAT należnego tytułem importu towaru na rachunek zagranicznego kontrahenta za pośrednictwem płatności kartą lub szybkiego przelewu. To portal „x” będzie zobowiązany jako interfejs elektroniczny do odprowadzenia należnego podatku VAT od importu w ramach zzz.
  4. Po otrzymaniu zapłaty, towar zostanie wysłany przez kontrahenta zagranicznego bezpośrednio do danego klienta, który zamówił towar za pośrednictwem strony internetowej. Dodatkowo to sprzedawca opłaci należny podatek VAT z tytułu importu towaru do odpowiedniego organu w zależności od kraju, do którego zostanie wysłany produkt. Na żadnym etapie Wnioskodawca nie stanie się właścicielem towaru.
  5. Wnioskodawca nie ma/będzie miał fizycznego kontaktu z produktem, który będzie wysłany prosto do klienta, który sam dokona ewentualnych czynności podatkowych i celnych. Wyżej wymienione świadczone usługi pośrednictwa w sprzedaży będą polegać na prezentowaniu za pośrednictwem stron internetowych towarów będących własnością przedsiębiorców zagranicznych posiadających siedziby poza Unią Europejską, na terytorium państwa trzeciego – głównie Singapuru i Chin. Podmioty zagraniczne wystawiają towary do sprzedaży na azjatyckim portalu „x”.

Usługa pośrednictwa będzie polegać na zbieraniu zamówień od klientów poprzez stronę internetową i zawieraniu w ich imieniu umów kupna-sprzedaży z podmiotami zagranicznymi, obsłudze płatności, tj. przyjmowaniu wpłat od zamawiających w postaci przelewów bankowych na rachunek firmowy, za pośrednictwem płatności kartą online oraz za pośrednictwem szybkich płatności internetowych online i przekazywaniu zamówień do podmiotu zagranicznego będącego sprzedawcą danego towaru wraz z całkowitą opłatą za zamówienie po wcześniejszym potrąceniu prowizji za usługę pośrednictwa oraz w razie ewentualnej potrzeby pomoc klientom w postępowaniu reklamacyjnym z zagranicznym sprzedawcą i bieżącą obsługę zapytań od klientów za pośrednictwem maila i innych komunikatorów tekstowych/głosowych.

Po otrzymaniu płatności za towar podmiot zagraniczny zrealizuje jego wysyłkę bezpośrednio do klienta i dopełni wszystkich formalności związanych z przekazaniem podatku VAT od importu towaru do odpowiednich instytucji.

Zakupiony w ten sposób towar nigdy nie trafi do Wnioskodawcy jako pośrednika handlowego, lecz zawsze bezpośrednio do klienta. W żadnym momencie Wnioskodawca nie stanie się właścicielem towaru, nie dokona sprzedaży towarów we własnym imieniu i na własny rachunek, a jedynie będzie pośredniczyć w sprzedaży towarów będących własnością podmiotów zagranicznych, którzy są sprzedawcami.

Klient będzie informowany, że nabywa usługę pośrednictwa handlowego, a informacja ta będzie zawarta na stronie i w regulaminie świadczenia usług pośrednictwa handlowego dostępnego na stronie internetowej. Przed złożeniem zamówienia na stronie Wnioskodawcy, zapoznanie się i akceptacja regulaminu będzie obowiązkowa. Zobowiązanym z tytułu ewentualnych należności celnych z tytułu importu towaru będzie klient.

O wszystkich zobowiązaniach i procedurach klient będzie informowany przed złożeniem zamówienia, w regulaminie świadczenia usług pośrednictwa handlowego. Przychód Wnioskodawcy będzie stanowić prowizja, czyli różnica pomiędzy kwotą przelaną przelewem bankowym, płatnościami kartą online lub szybkimi płatnościami internetowymi online od klienta składającego zamówienie, a kwotą przekazaną do sprzedawcy poprzez złożenie zamówienia na portalu „x”.

W celu ustalenia przysługującego wynagrodzenia z przedmiotowego rodzaju działalności, będzie prowadzone dokładne zestawienie zrealizowanych zamówień. Stosownie do poczynionych ustaleń, w ewidencji będą do siebie dopasowane odpowiednio transakcje uznaniowe (kwoty odpowiadające wpłatom dokonywanym przez klientów) oraz transakcje obciążeniowe (kwoty odpowiadające wartości towaru z wysyłką u jego sprzedawcy), odpowiadające im numery zamówień (numer zamówienia złożonego na stronie) i numer zamówienia złożonego u zagranicznego sprzedawcy poprzez portal „x”, za pomocą którego będzie można zidentyfikować daną transakcję oraz odpowiadające daty powstania przychodu. Zatem, kwotą stanowiącą wynagrodzenie (przychód) będzie prowizja, która stanowi różnicę pomiędzy kwotą przelaną od klienta, a kwotą przekazaną do sprzedawcy (właściciela towaru) tytułem poszczególnych transakcji. Podkreślić należy, że prowizja będzie należna Wnioskodawcy jedynie w przypadku sprzedaży danego produktu.

Wnioskodawca będzie prowadzić na bieżąco ewidencję/zestawienie wszystkich dokonanych transakcji i co miesiąc będzie załączać je do dokumentów księgowych.

Zestawienie/ewidencja transakcji będzie zawierać kwoty wpłat od klientów składających zamówienie oraz kwotę przekazaną sprzedawcy, który dostarczy towar bezpośrednio do klienta. Pozwoli to wyliczyć prowizję, czyli przychód Wnioskodawcy z tytułu pośrednictwa.

Prowizja będzie korygowana o:

  • łączną sumę zwróconych wpłat dla klientów, którzy zrezygnują ze złożenia zamówienia u sprzedawcy lub je zareklamują,
  • łączną sumę zwróconych wpłat na konto Wnioskodawcy za produkty zamówione u zagranicznego sprzedawcy posiadającego siedzibę poza Unią Europejską, na terytorium państwa trzeciego – głównie Chin, za produkty uszkodzone lub reklamowane.

Dodatkowo Wnioskodawca informuje, że warunki na jakich dokonywana będzie transakcja, będą szczegółowo opisane w Regulaminie strony internetowej (portalu pośrednictwa zakupowego), poprzez którą składane będą zamówienia. W ocenie Wnioskodawcy, ich treść będzie zrozumiała i nie może budzić żadnych wątpliwości. Jednakże bazując na poprzednich doświadczeniach Wnioskodawca zauważył, że często nabywcy dokonują akceptacji regulaminu bez zapoznania się z jego zapisami.

W związku z tym mogą wystąpić sytuacje, w których kupujący w wyniku swojego zaniedbania:

  • nie będą mieli świadomości, że zamawiając towar na platformie zakupowej udzielają Wnioskodawcy pełnomocnictwa do zakupu w ich imieniu, towarów od podmiotu trzeciego,
  • nie będą mieli świadomości skąd wysyłany jest towar i kto jest faktycznym jego dostawcą, tzn. z kim zawierają umowę kupna.

Ponadto w piśmie z 11 września 2021 r. – stanowiącym uzupełnienie wniosku – na zadane pytania o treści:

  1. „Czy jest Pan zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług?”
    Wnioskodawca wskazał: Tak.
  2. „Czy obecnie prowadzi Pan działalność gospodarczą? Jeżeli tak, to proszę wskazać w jakim zakresie?”
    Wnioskodawca wskazał: Nie.
  3. „Czy przedmiotem wniosku jest opodatkowanie:
    1. wyłącznie usług pośrednictwa handlowego w oparciu o model dropshippingu, świadczonych przez Pana na rzecz podmiotów zagranicznych (sprzedawców/dostawców)?
      czy też
    2. usług pośrednictwa na rzecz klientów (nabywców towarów)?”
    Wnioskodawca wskazał: Przedmiotem wniosku jest opodatkowanie usług pośrednictwa handlowego na rzecz Sprzedawców. W ramach uzupełnienia Wnioskodawca dołącza świadczenie usług na rzecz klientów.
  4. „Czy podmioty zagraniczne (sprzedawcy/dostawcy) będą podatnikami, o których mowa w art. 28a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.)?”
    Wnioskodawca wskazał: Tak, podmioty zagraniczne będą podatnikami w myśl art. 28a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.).
  5. „W związku z informacją zawartą w opisie sprawy, że podmioty zagraniczne (sprzedawcy/dostawcy) posiadają siedziby poza Unią Europejską, na terytorium państwa trzeciego – głównie Singapuru i Chin, proszę jednoznacznie wskazać:
    1. czy podmioty zagraniczne (sprzedawcy/dostawcy) posiadają stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce lub innym kraju niż kraj, w którym posiadają siedzibę działalności gospodarczej?
    2. jeśli tak, to czy będzie Pan świadczył usługi pośrednictwa dla tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej?”
    Wnioskodawca wskazał: Podmioty zagraniczne posiadają stałe miejsce prowadzenia działalności i siedzibę działalności w kraju trzecim.
  6. „Czy informacje dotyczące towarów oferowanych przez Sprzedawców z krajów trzecich w serwisie aukcyjnym „x” będą przez Pana modyfikowane na prowadzonych przez Pana stronach internetowych?”

    Wnioskodawca wskazał: Tak, informacje będą tłumaczone na język polski/angielski/francuski i dostosowywane do lokalnego odbiorcy.
  7. „Czy będzie Pan tłumaczył opisy towarów na język polski lub inny język, dodawał dodatkowe opisy oraz dokonywał edycji graficznej zdjęć towarów prezentowanych na Pana stronach internetowych – celem dostosowania prezentowanych towarów do potrzeb odbiorcy?”
    Wnioskodawca wskazał: Tak.
  8. „Czy będzie Pan decydował jakie towary oferowane od Sprzedawców z krajów trzecich w serwisie aukcyjnym „x” będą zaoferowane do sprzedaży na Pana stronach internetowych? Jeżeli nie, to proszę wskazać kto będzie decydował jakie towary będą zaoferowane do sprzedaży na Pana stronach internetowych?”
    Wnioskodawca wskazał: Tak, będę decydował.
  9. „Czy będzie Pan decydował za jaką cenę zostaną zaoferowane do sprzedaży towary na Pana stronach internetowych? Jeżeli nie, to proszę wskazać kto będzie decydował za jaką cenę zostaną zaoferowane do sprzedaży towary na Pana stronach internetowych?”
    Wnioskodawca wskazał: Tak, będę decydował o cenie.
  10. „Proszę jednoznacznie wskazać kto będzie właścicielem towarów, o których mowa we wniosku i między kim będzie dochodziło do przeniesienia prawa do dysponowania towarem jak właściciel?”
    Wnioskodawca wskazał: W momencie zamówienia towaru na adres ostatecznego nabywcy właścicielem towaru będzie podmiot z kraju trzeciego.
  11. „Czy jako pośrednik w dokonywaniu transakcji przez Internet będzie Pan dysponował dowodem zakupu?”
    Wnioskodawca wskazał: Nie otrzymam oficjalnej faktury, dowodem zakupu będzie potwierdzenie zamówienia na stronie.
  12. „Proszę wskazać jakim dokumentem za zakupiony towar i przez kogo wystawionym będzie dysponował nabywca towarów (klient)?”
    Wnioskodawca wskazał: Potwierdzeniem zamówienia ze strony Wnioskodawcy.
  13. „Czy będzie Pan podpisywał umowy z nabywcami towarów (klientami) w ramach świadczonych usług?”
    Wnioskodawca wskazał: Tak, poprzez akceptację regulaminu dostępnego na stronie.
  14. „Jeśli będzie Pan podpisywał ww. umowy, to proszę wskazać postanowienia jakie będą wynikały z tych umów, tzn. prawa i obowiązki stron?”
    Wnioskodawca wskazał: Obowiązki Wnioskodawcy „Niniejszym Pośrednik oświadcza, że w związku ze świadczeniem przez niego usługi pośrednictwa w sprzedaży towarów od zagranicznych Sprzedawców, Pośrednik przejmuje na siebie niektóre z obowiązków, wynikających z przepisów prawa polskiego, ciążących na sprzedawcach towarów:
    1. udziela Klientowi niezbędnych informacji w zakresie prawa do odstąpienia od umowy sprzedaży,
    2. przeprowadza i rozpoznaje postępowanie reklamacyjne dotyczące towaru,
    3. ponosi odpowiedzialność tytułem rękojmi za wady towaru,
    4. dostarcza na życzenie klienta instrukcję użytkowania towaru, oraz wszelkie niezbędne dokumenty związane z towarem w języku polskim”.
  15. „Czy będzie Pan wskazywał nabywcy (klientowi) pełne dane Sprzedającego?”
    Wnioskodawca wskazał: Tak, dane będą dostępne w regulaminie.
  16. „Czy klient będzie miał możliwość wyboru Sprzedawcy z kraju trzeciego (producenta towarów), które zamierza kupić?”
    Wnioskodawca wskazał: Nie, klient nie będzie miał do wyboru Sprzedawcy. Wnioskodawca będzie decydował, od którego sprzedawcy towar zostanie zamówiony.
  17. „Kto będzie ponosił wszelkie opłaty związane z wprowadzeniem towaru z rynku zagranicznego do Polski?”
    Wnioskodawca wskazał: Ostateczny odbiorca.
  18. „Czy będzie Pan nadzorował prawidłowość realizacji zamówienia?”
    Wnioskodawca wskazał: Tak.
  19. „Czy będzie Pan udzielał klientowi niezbędnych informacji w zakresie prawa do odstąpienia od umowy sprzedaży? Jeśli nie, to proszę wskazać kto będzie udzielał takich informacji klientowi?”
    Wnioskodawca wskazał: Tak, będę udzielał.
  20. „Czy będzie Pan przeprowadzał procedurę zwrotu towarów, w sytuacji gdy klient chce odstąpić od umowy sprzedaży? Jeśli nie, to proszę wskazać kto będzie przeprowadzał taką procedurę?”
    Wnioskodawca wskazał: Procedurę zwrotu towaru będzie przeprowadzał Sprzedawca za pośrednictwem Wnioskodawcy, który w imieniu klienta przekaże sprzedawcy wszystkie dane.
  21. „Czy ewentualne zwroty towarów będą dokonywane bezpośrednio od klientów do dostawcy (Sprzedawcy) czy do Pana?”
    Wnioskodawca wskazał: Zwroty będą wykonywane bezpośrednio na adres sprzedawcy do kraju trzeciego.
  22. „Kto będzie zobowiązany do pokrycia kosztów zwrócenia ceny nabywcy za oddany (zwrócony) przez niego towar?”
    Wnioskodawca wskazał: Ostateczny odbiorca, czyli klient.
  23. „Czy będzie Pan udzielał klientowi niezbędnych informacji w zakresie prawa do odstąpienia od umowy sprzedaży? Jeśli nie, to proszę wskazać kto będzie udzielał takich informacji klientowi?”
    Wnioskodawca wskazał: Tak, będę informował.
  24. „Czy będzie Pan przeprowadzał procedurę zwrotu towarów, w sytuacji gdy klient chce odstąpić od umowy sprzedaży? Jeśli nie, to proszę wskazać kto będzie przeprowadzał taką procedurę?”
    Wnioskodawca wskazał: Procedurę zwrotu towaru będzie przeprowadzał Sprzedawca za pośrednictwem Wnioskodawcy, który w imieniu klienta przekaże Sprzedawcy wszystkie dane.
  25. „Czy ewentualne zwroty towarów będą dokonywane bezpośrednio od klientów do dostawcy (Sprzedawcy) czy do Pana?”
    Wnioskodawca wskazał: Zwroty będą wykonywane bezpośrednio na adres Sprzedawcy do kraju trzeciego.
  26. „Kto będzie zobowiązany do pokrycia kosztów zwrócenia ceny nabywcy za oddany (zwrócony) przez niego towar?”
    Wnioskodawca wskazał: Ostateczny odbiorca, czyli klient.
  27. „Czy będzie Pan przeprowadzał i rozpoznawał postępowanie reklamacyjne dotyczące towaru prezentowanego na Pana stronach internetowych? Jeżeli nie, to proszę wskazać kto będzie przeprowadzał i rozpatrywał takie postępowanie reklamacyjne i w oparciu o jakie powszechnie obowiązujące przepisy prawne?”
    Wnioskodawca wskazał: Tak, zgodnie z warunkami umowy będę rozpoznawał postępowania reklamacyjne. Dodatkowo reklamacje będą przekazywane do sprzedawcy za pośrednictwem portalu „x”.
  28. „Czy będzie Pan ponosił odpowiedzialność tytułem rękojmi za wady towaru prezentowanego na Pana stronach internetowych? Jeżeli nie, to proszę wskazać kto będzie ponosił odpowiedzialność z tytułu rękojmi za wady towaru i w oparciu o jakie powszechnie obowiązujące przepisy prawne?”
    Wnioskodawca wskazał: Tak, będę ponosił.
  29. „Czy będzie Pan dostarczał klientowi instrukcję użytkowania towaru oraz wszelkie niezbędne dokumenty związane z towarem w języku, którym posługuje się klient?
    Wnioskodawca wskazał: Tak, na życzenie klienta.
  30. „Czy nabywcy towarów (klienci) będą podatnikami, o których mowa w art. 28a ww. ustawy o podatku od towarów i usług?”
    Wnioskodawca wskazał: Nie, klienci będą konsumentami.
  31. „W jakim kraju nabywcy towarów (klienci) posiadają:
    • siedzibę działalności gospodarczej, albo
    • stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej (w przypadku, gdy przedmiotowa usługa jest świadczona przez Pana dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej klienta), albo
    • stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu (w przypadku, gdy klient będący usługobiorcą nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności)?”
    Wnioskodawca wskazał: Nabywcy towarów będą z Polski, Francji, Hiszpanii i Niemiec.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy usługi świadczone przez Wnioskodawcę będą podlegać opodatkowaniu w Polsce podatkiem VAT z uwagi na to, że usługobiorcy (dostawcy zagraniczni) są podatnikami w rozumieniu art. 28a ustawy o VAT, a miejscami świadczenia usług są na podstawie art. 28b ustawy kraje, w których dostawcy mają siedzibę – w tym przypadku Singapur i Chiny?

Zdaniem Wnioskodawcy.

Ad 1.

Opierając się na dotychczas wydanych interpretacjach indywidualnych w tożsamych stanach faktycznych, m.in. Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie sygn. IPPP3/443-202/12-2/KC, Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy sygn. ITPP3/443-83/14/AT, Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 1 czerwca 2016 r. sygn. ILPP4/4512-1-119/16-4/BA, Wnioskodawca uważa, iż nie będzie zobowiązany do rozliczenia w kraju VAT należnego z tytułu świadczonych usług pośrednictwa handlowego z uwagi na to, że miejscem świadczenia tych usług będzie państwo siedziby usługobiorcy – np. Singapur i Chiny.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Z przepisu powyższego wynika zasada, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatne świadczenie usług, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem świadczenia (określonym na podstawie przepisów ustawy) jest terytorium kraju, przez które, w myśl definicji zawartej w art. 2 pkt 1 powołanej ustawy, rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej, zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji, świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa. Wskazać należy, że podatek od towarów i usług jest podatkiem o charakterze terytorialnym. Opodatkowaniu w danym państwie podlegają tylko te czynności, które zostały uznane za wykonane w danym państwie. W tym wypadku określenie miejsca świadczenia determinuje miejsce opodatkowania.

Określenie miejsca świadczenia jest szczególnie istotne w przypadku usług, których świadczenie odbywa się pomiędzy podmiotami z różnych państw. Miejsce świadczenia wskazuje jednocześnie państwo, w którym dana czynność winna zostać opodatkowana.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1, art. 28g ust. 1, art. 28i, 28j i 28n.

W przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba lub stałe miejsce zamieszkania, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności (art. 28b ust. 2 ustawy).

W art. 28a ustawy o VAT wskazano, iż na potrzeby stosowania rozdziału dotyczącego miejsca świadczenia przy świadczeniu usług:

  1. ilekroć jest mowa o podatniku rozumie się przez to:
    1. podmioty które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,
    2. osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;
  2. podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT.

Za podatników będą uznawane również podmioty wykonujące działalność uznawaną za działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich oraz państw trzecich.

Stosownie do art. 28b ust. 1 ustawy o VAT, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1, art. 28g ust. 1, art. 28i, 28j i 28n.

Analizując treść przytoczonych wyżej przepisów Wnioskodawca uważa, że usługa pośrednictwa, która będzie świadczona przez Niego nie będzie opodatkowana w Polsce z uwagi na fakt, że firmy zagraniczne, będące nabywcami usług spełniają definicję podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy, co oznacza, że miejscem świadczenia i opodatkowania tych usług – zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy – są państwa, w których usługobiorcy posiadają siedziby.

Przykładowo, w interpretacji indywidualnej DKIS z 11 lipca 2017 r., sygn. 0114-KDIP1-2.4012.160.2017.2.RD: „Mając na uwadze wyżej cytowane przepisy oraz opis sprawy należy zatem stwierdzić, że dla usługi będącej przedmiotem wniosku na rzecz podatników (kontrahentów zagranicznych z siedzibą w kraju trzecim, spoza Unii Europejskiej) nie przewidziano szczególnego miejsca świadczenia i podlega ona opodatkowaniu zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy w kraju siedziby usługobiorcy. Tym samym świadczona usługa na rzecz podatników spoza UE nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce”.

Analogiczne stanowisko przyjął również Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 19 kwietnia 2016 r., sygn. IBPP1/4512-20/16/LSz: „Odnosząc zatem wyżej cytowane przepisy do przedmiotowych okoliczności sprawy należy stwierdzić, że skoro usługobiorcą świadczonych przez Wnioskodawcę usług pośrednictwa jest kontrahent zagraniczny będący podatnikiem w rozumieniu art. 28a ustawy o VAT, to miejscem świadczenia i opodatkowania usługi pośrednictwa świadczonej przez Wnioskodawcę na rzecz kontrahenta z państwa spoza Unii Europejskiej, który posiada siedzibę działalności gospodarczej w państwie spoza Unii Europejskiej, należy określić zgodnie z ogólną zasadą dotyczącą miejsca świadczenia usług zawartą w art. 28b ust. 1 ustawy, tj. terytorium kraju, w którym usługobiorca posiada siedzibę. W konsekwencji, przedmiotowe usługi nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na terytorium Polski”.

Podobne wnioski płyną również z poniższych interpretacji indywidualnych:

  • Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 7 czerwca 2016 r., sygn. IPPP3/4512307/16-2/WH;
  • Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 11 kwietnia 2016 r., sygn. ITPP2/4512-84/16/AD;
  • Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 6 sierpnia 2015 r., sygn. IPTPP2/4512-287/15-4/JSz;
  • Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 25 czerwca 2015 r., sygn. ILPP1/4512-1-186/15-4/TK;
  • Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 28 maja 2014 r., sygn. ITPP3/443-83 /14/AT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają:

  1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
  2. eksport towarów;
  3. import towarów na terytorium kraju;
  4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
  5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Z powyższego przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatne świadczenie usług, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia (określanym na podstawie przepisów ustawy) jest terytorium kraju, przez które – w myśl definicji zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy – rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast, w myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca zamierza zacząć zajmować się pośrednictwem handlowym na rzecz Sprzedawcy. Wnioskodawca będzie wykorzystywał do tego swoje strony internetowe oferując w imieniu zagranicznych Sprzedawców produkty takie jak bielizna, odzież, akcesoria itp. Zagraniczni sprzedawcy/dostawcy posiadają siedziby poza Unią Europejską, na terytorium państwa trzeciego – głównie Singapuru i Chin. Wnioskodawca w żadnym momencie nie będzie znajdować się w posiadaniu zamawianych produktów. Produkty będą wysyłane bezpośrednio na adres klienta dopiero po złożeniu przez niego zamówienia i dokonaniu płatności. Wnioskodawca będzie pośrednikiem w transakcji. Model ten powszechnie funkcjonuje pod nazwą dropshipping.

Usługa pośrednictwa będzie polegać na zbieraniu zamówień od klientów poprzez stronę internetową i zawieraniu w ich imieniu umów kupna-sprzedaży z podmiotami zagranicznymi, obsłudze płatności, tj. przyjmowaniu wpłat od zamawiających w postaci przelewów bankowych na rachunek firmowy, za pośrednictwem płatności kartą online oraz za pośrednictwem szybkich płatności internetowych online i przekazywaniu zamówień do podmiotu zagranicznego będącego sprzedawcą danego towaru wraz z całkowitą opłatą za zamówienie po wcześniejszym potrąceniu prowizji za usługę pośrednictwa oraz w razie ewentualnej potrzeby pomoc klientom w postępowaniu reklamacyjnym z zagranicznym sprzedawcą i bieżącą obsługę zapytań od klientów za pośrednictwem maila i innych komunikatorów tekstowych/głosowych. Po otrzymaniu płatności za towar podmiot zagraniczny zrealizuje jego wysyłkę bezpośrednio do klienta i dopełni wszystkich formalności związanych z przekazaniem podatku VAT od importu towaru do odpowiednich instytucji. Zakupiony w ten sposób towar nigdy nie trafi do Wnioskodawcy jako pośrednika handlowego, lecz zawsze bezpośrednio do klienta. W żadnym momencie Wnioskodawca nie stanie się właścicielem towaru, nie dokona sprzedaży towarów we własnym imieniu i na własny rachunek, a jedynie będzie pośredniczyć w sprzedaży towarów będących własnością podmiotów zagranicznych, którzy są sprzedawcami.

Klient będzie informowany, że nabywa usługę pośrednictwa handlowego, a informacja ta będzie zawarta na stronie i w regulaminie świadczenia usług pośrednictwa handlowego dostępnego na stronie internetowej. Przed złożeniem zamówienia na stronie Wnioskodawcy, zapoznanie się i akceptacja regulaminu będzie obowiązkowa. Zobowiązanym z tytułu ewentualnych należności celnych z tytułu importu towaru będzie klient.

Przychód Wnioskodawcy będzie stanowić prowizja, czyli różnica pomiędzy kwotą przelaną przelewem bankowym, płatnościami kartą online lub szybkimi płatnościami internetowymi online od klienta składającego zamówienie, a kwotą przekazaną do sprzedawcy poprzez złożenie zamówienia na portalu „x”.

W celu ustalenia przysługującego wynagrodzenia z przedmiotowego rodzaju działalności, będzie prowadzone dokładne zestawienie zrealizowanych zamówień.

Wnioskodawca będzie prowadzić na bieżąco ewidencję/zestawienie wszystkich dokonanych transakcji i co miesiąc będzie załączać je do dokumentów księgowych.

Wnioskodawca jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Sprzedawcy będą podatnikami w myśl art. 28a ustawy, posiadającymi stałe miejsce prowadzenia działalności i siedzibę działalności w kraju trzecim.

Wątpliwości Wnioskodawcy w analizowanej sprawie dotyczą ustalenia, czy świadczone usługi pośrednictwa na rzecz Sprzedawców podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce.

W przypadku świadczenia usług, istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależy, czy dana usługa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.

Odnosząc się do powyższego podkreślić należy, że opodatkowaniu podatkiem VAT w danym państwie podlegają tylko te czynności, które zostaną uznane – na tle przepisów o miejscu świadczenia – za wykonane w tym państwie. Zatem określenie miejsca świadczenia danej transakcji determinuje jej miejsce opodatkowania.

Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług regulują przepisy art. 28a do 28o ustawy.

Stosownie do art. 28a ustawy, na potrzeby stosowania niniejszego rozdziału:

  1. ilekroć jest mowa o podatniku – rozumie się przez to:
    1. podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,
    2. osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;
  2. podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

Wskazany powyżej art. 28a ustawy wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy. Za podatników są uznawane również podmioty wykonujące działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich oraz państw trzecich.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – na mocy ust. 2 powołanego artykułu – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Ogólna zasada dotycząca określania miejsca świadczenia usług na rzecz podatników zawarta została w art. 28b ust. 1 ustawy, zgodnie z którym – miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.

Jak stanowi art. 28b ust. 2 ustawy, w przypadku, gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

Z powyższych przepisów ustawy wynika zatem, że co do zasady, usługa świadczona na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy inna niż wskazana w art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy, podlega opodatkowaniu w miejscu siedziby działalności gospodarczej usługobiorcy, chyba że jest świadczona dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługobiorcy, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, wówczas miejscem świadczenia tej usługi jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego ta usługa jest świadczona.

Przechodząc do kwestii objętych zakresem zadanego pytania dotyczącego świadczonych usług pośrednictwa handlowego na rzecz Sprzedawców zaznaczyć należy, iż usługi pośrednictwa handlowego (w oparciu o model logistyczny w formie dropshippingu) – jak wskazał Wnioskodawca – będą polegać na prezentowaniu za pośrednictwem stron internetowych towarów będących własnością przedsiębiorców zagranicznych posiadających siedziby poza Unią Europejską, na terytorium państwa trzeciego – głównie Singapuru i Chin. Zatem uznać należy, że usługi pośrednictwa handlowego Wnioskodawca będzie świadczył na rzecz Sprzedawców będących podatnikami w rozumieniu art. 28a ustawy. Przy tym z opisu sprawy nie wynika, aby usługi pośrednictwa handlowego na rzecz Sprzedawców były świadczone przez Wnioskodawcę dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej przedsiębiorcy zagranicznego znajdującego się w innym miejscu niż siedziba. Jednocześnie dla świadczonych przez Wnioskodawcę usług pośrednictwa handlowego na rzecz Sprzedawców przepisy nie przewidują szczególnych zasad ustalania miejsca świadczenia.

W związku z powyższym w analizowanej sprawie miejsce świadczenia przedmiotowych usług pośrednictwa handlowego należy ustalić zgodnie z ogólną zasadą dotyczącą ustalania miejsca świadczenia usług, o której mowa w art. 28b ust. 1 ustawy, zatem będzie to miejsce, w którym usługobiorca (przedsiębiorca zagraniczny) posiada siedzibę działalności gospodarczej. Tym samym, przedmiotowe usługi pośrednictwa handlowego na rzecz Sprzedawców nie będą podlegać opodatkowaniu w Polsce lecz w kraju, w którym przedsiębiorca zagraniczny posiada siedzibę działalności gospodarczej, zgodnie z przepisami prawa podatkowego obowiązującymi w danym kraju.

W konsekwencji, przy prowadzeniu działalności pośrednictwa handlowego w sprzedaży prowadzonej w oparciu o model logistyczny w formie dropshippingu za pośrednictwem internetu (na stronach internetowych), świadczenie przez Wnioskodawcę usług pośrednictwa handlowego dla kontrahentów (Sprzedawców) mających siedzibę poza Unią Europejską, na terytorium państwa trzeciego – głównie Singapuru i Chin, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na terytorium Polski.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Ponadto, tutejszy organu informuje, że w niniejszej interpretacji rozpatrzono wniosek w zakresie pytania zadanego we wniosku. Natomiast w części dotyczącej pytań zadanych w uzupełnieniu wniosku, które zostały potraktowane jako nowy wniosek, zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Należy zaznaczyć, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Jednocześnie podkreślić należy, iż tutejszy organ wydając interpretację przepisów prawa podatkowego na podstawie art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej nie prowadzi postępowania podatkowego w rozumieniu tej ustawy. Niniejsza interpretacja indywidualna ogranicza się wyłącznie do udzielenia pisemnej informacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w okolicznościach zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę. Organ informuje, iż nie jest właściwy do przeprowadzenia postępowania dowodowego, które w przedmiotowej sprawie umożliwiłoby weryfikację opisanego zdarzenia przyszłego.

Należy także zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem zdarzenia przyszłego. Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

  1. z zastosowaniem art. 119a;
  2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
  3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193 ze zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Trwają prace modernizacyjne serwisu, w szczególności zmienia się wygląd i układ stron. Linki do stron pozostaną niezmienione.

Dawiejsze