Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB2/436-190/11-5/MZ
z 14 lipca 2011 r.
Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Rodzaj dokumentu
interpretacja indywidualna
Sygnatura
IPPB2/436-190/11-5/MZ
Data
2011.07.14
Autor
Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie
Temat
Podatek od czynności cywilnoprawnych --> Przedmiot opodatkowania --> Czynności podlegające opodatkowaniu
Słowa kluczowe
banki
cash-pooling
kredyt
Niemcy
transfery
wierzytelność
Istota interpretacji
Należy stwierdzić, iż transfery środków pieniężnych dokonywane w ramach systemu zarządzania płynnością finansową nie zostały wymienione w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W związku z powyższym wszystkie czynności, w tym także subrogacja dokonywane w ramach tej umowie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym bezprzedmiotowe jest rozpatrywanie powyższej czynności pod kątem art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.
Wniosek ORD-IN 674 kB
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 25.05.2011 r. (data wpływu 30.05.2011 r.) uzupełnionym pismem z dnia 28.06.2011 r. (data nadania 28.06.2011 r., data wpływu 01.07.2011 r.) na wezwanie z dnia 20.06.2011 r. Nr IPPB2/436-190/11-2/MZ, Nr IPPB5/423-505/11-2/JC i Nr IPPP3/443-769/11-2/KB (data nadania 21.06.2011 r., data doręczenia 27.06.2011 r.) oraz pismem z dnia 28.06.2011 r. (data nadania 07.07.2011 r., data wpływu 11.07.2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie zarządzania środkami pieniężnymi (Cash Pool) - jest prawidłowe. UZASADNIENIE W dniu 30.05.2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie zarządzania środkami pieniężnymi (Cash Pool). W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe. Sp. z o.o. (dalej: „Wnioskodawca” lub „Spółka”) z siedzibą w W. jest częścią grupy kapitałowej I. (dalej: „I.”) z siedzibą w Niemczech, działającej w ramach koncernu B. Grupa I., do której należy kilkadziesiąt spółek zlokalizowanych na całym świecie, w tym 4 spółki z siedzibą w Polsce, prowadzi działalność w zakresie różnego rodzaju usług budownictwa i inżynierii przemysłowej. Wnioskodawca jest Spółką oferującą komercyjne, techniczne oraz zintegrowane usługi w zakresie zarządzania nieruchomościami, jak i usługi optymalizujące funkcjonowanie nieruchomości. W związku z prowadzeniem operacji gospodarczych, które wiążą się zarówno z uzyskiwaniem przychodów (w tym przede wszystkim wynagrodzenia z tytułu realizacji kontraktów), jak i kosztów (w tym głównie wynagrodzenia pracownicze) w wielu krajach i w wielu walutach konieczne jest zapewnienie Spółce efektywnych instrumentów zarządzania zasobami gotówkowymi. Instrumenty takie powinny zabezpieczać w sposób maksymalnie elastyczny dostąp do środków gotówkowych, przy jednoczesnym zabezpieczeniu efektywności ekonomicznej (ceny pozyskania pieniądza) danego instrumentu. Innymi słowy korzystanie z rozważanego zaawansowanego instrumentu zarządzania środkami pieniężnymi typu cash pool (dalej: „Cash Pool”) będzie umożliwiało Wnioskodawcy oraz pozostałym stronom zwiększenie efektywności zarządzania środkami pieniężnymi i dostępnymi kredytami poprzez optymalizację zarządzania posiadanymi środkami pieniężnymi, maksymalizację przychodów i minimalizację kosztów odsetkowych. Cash Pool będzie również wspomagał strony w zakresie finansowania bieżących wydatków oraz zapewni poprawę płynności finansowej poszczególnych spółek. W związku z powyższym Spółka rozważa obecnie zawarcie Umowy o Zarządzanie Środkami Pieniężnymi z Bankiem, która pozwoli na realizację przedstawionych wyżej celów. Umowa określa następujące warunki przedmiotowej transakcji:
Pismem z dnia 20.06.2011 r. Nr IPPB2/436-190/11-2/MZ, Nr IPPB5/423-505/11-2/JC oraz Nr IPPP3/443-769/11-2/KB wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku poprzez:
Wnioskodawca uzupełnił wniosek w terminie. Ponadto Wnioskodawca pismem z dnia 28.06.2011 r. (data wpływu 11.07.2011 r.) wskazał właściwy urząd skarbowy oraz określił, iż wniosek dotyczy zdarzenia przyszłego. W związku z powyższym zadano następujące pytania:
Niniejsza interpretacja dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od towarów i usług zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia. Zdaniem Wnioskodawcy Zarówno zawarcie Umowy, jak i transakcje dokonywane w jej wykonaniu nie powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (dalej: PCC), ze względu na fakt, iż nie występują one w zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Funkcjonowanie Cash Poola jest od strony prawnej oparte na instytucji wstąpienia w prawa zaspokojonego wierzyciela (subrogacja ustawowa), uregulowanej w art. 518 kodeksu cywilnego. W ramach subrogacji ustawowej, przy spełnieniu wymogów określonych w powołanym wyżej przepisie kodeksu cywilnego, wstąpienie przez Posiadacza Rachunku spłacającego zadłużenie w innym rachunku rozliczeniowym w miejsce Banku następuje z mocy samego prawa i nie wymaga dokonywania jakichkolwiek dodatkowych czynności prawnych. Posiadacz Rachunku dokonujący spłaty zadłużenia innego posiadacza wobec Banku wstępuje w prawa wierzyciela – Banku – do wysokości rzeczywiście dokonanej spłaty. Tak więc, przewidziany przez Umowę mechanizm rozliczeń będzie powodował skuteczne nabycie, przez Posiadacza Rachunku dokonującego spłaty cudzego długu, wierzytelności Banku wobec innego Posiadacza Rachunku, którego Kredyt jest spłacany. Wierzytelność ta, na zasadach subrogacji ustawowej, będzie nabywana do wysokości dokonanej spłaty na warunkach takich, jakie służyły Bankowi, w tym również z prawem do odsetek według stopy ustalonej pomiędzy Bankiem a Posiadaczem Rachunku, który zaciągnął Kredyt w rachunku rozliczeniowym. Należy jednocześnie podkreślić, że wskutek subrogacji ustawowej nie dochodzi do sprzedaży wierzytelności ani do przelewu wierzytelności pod innym tytułem, w związku z czym funkcjonowanie Cash Poola nie wiąże się i nie jest sprzedażą wierzytelności. W konsekwencji należy stwierdzić, że transferów dokonywanych pomiędzy Posiadaczami Rachunków a Bankiem, oraz pomiędzy poszczególnymi Posiadaczami Rachunków nie można uznać za pożyczki. W ocenie Spółki, transfery dokonywane w ramach Systemu nie są płatnościami dokonywanymi w wykonaniu umowy pożyczki, ze względów przedstawionych poniżej. Środki, jakie Bank udostępni Posiadaczom Rachunków na ich Rachunkach, zostaną udostępnione jako standardowe finansowanie kapitałem Banku, w formie Kredytu - kredytów w rachunkach bieżących. Spłaty kredytów zaciągniętych przez jednych Uczestników, dokonywane przez innych zgodnie z opisem stanu faktycznego, również nie mogą być, z prawnego punktu widzenia, uznane za pożyczki. Wynika to z faktu, iż zgodnie z kodeksem cywilnym (art. 720 Kodeksu cywilnego), istotą umowy pożyczki jest zobowiązanie pożyczkodawcy do przeniesienia na pożyczkobiorcę własności określonej ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych, co do gatunku oraz zobowiązanie pożyczkobiorcy do zwrotu tej samej ilości pieniędzy. Natomiast w przyjętej w zastosowanym rozwiązaniu konstrukcji do opisanej czynności prawnej – umowy zobowiązującej do przeniesienia na drugiego Posiadacza Rachunku własności określonej ilości pieniędzy – pomiędzy zaangażowanymi Posiadaczami Rachunków nie dochodzi. Posiadacz Rachunku spłacający kredyt innego Posiadacza nie zobowiązuje się, bowiem do przeniesienia własności pieniędzy ani też jej nie przenosi. Przeciwnie, spłata kredytu następuje w wykonaniu udzielonego poręczenia, a spłacający wstępuje w miejsce Banku z mocy prawa, na podstawie przepisów o wstąpieniu w prawa zaspokojonego wierzyciela (subrogacja ustawowa). Ponadto, Umowa zawierana jest pomiędzy więcej niż dwiema stronami: Posiadaczami Rachunków, w tym Posiadaczem Głównym oraz Bankiem. W momencie podpisywania Umowy nie jest wiadome, czy i którzy z Posiadaczy Rachunków wykażą saldo ujemne, a którzy saldo dodatnie. Co więcej – ze względu na płynnościową funkcję Cash Poola - zarówno kwoty jak i znaki sald (dodatnie/ujemne) będą się zmieniały w okresie obowiązywania Umowy. W konsekwencji nie są skonkretyzowane strony umowy pożyczki: który Posiadacz Rachunku jest pożyczkodawcą, który – pożyczkobiorcą. Należy podkreślić, że konkluzje powyższe pozostają w mocy niezależnie od okresów (dziennych, miesięcznych, rocznych), w których dokonywane są operacje odwrotne w stosunku do transferów polegających na przekazaniu na Rachunek Główny lub z Rachunku Głównego zsumowanych sald dziennych (pkt 10-11 dział: Stan faktyczny). Posiadacz Rachunku posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną użyte (i który Uczestnik efektywnie z nich skorzysta). Zdaniem Spółki przedmiotowej Umowy nie można także uznać za jakakolwiek inną umowę nazwaną w tym w szczególności umowę depozytu nieprawidłowego (która łączy w sobie elementy umowy pożyczki i umowy przechowania). Na podstawie umowy depozytu nieprawidłowego przechowawca jest uprawniony do rozporządzania oddanymi na przechowanie pieniędzmi i rzeczami oznaczonymi, co do gatunku. Podstawowym obowiązkiem przechowawcy jest zwrot takiej samej ilości pieniędzy lub rzeczy oznaczonych, co do gatunku. Umowę depozytu nieprawidłowego od umowy pożyczki różni przede wszystkim jej realny charakter (do zawarcia umowy konieczne jest wydanie pieniędzy lub rzeczy oznaczonych, co do gatunku), oraz zasady dotyczące czasu i miejsca zwrotu przedmiotu depozytu nieprawidłowego, identyczne jak w przypadku umowy przechowania. Argumentacja dotycząca niemożności uznania umowy o zarządzanie środkami pieniężnymi (Cash Poola) za umowę nazwaną, powołana w odniesieniu do umowy pożyczki, znajduje odpowiednie zastosowanie do depozytu nieprawidłowego, w związku z czym zdaniem Spółki nie można potraktować transferów dokonywanych w ramach Umowy jako transferów dokonywanych na podstawie umowy depozytu nieprawidłowego. W konsekwencji powyższej konkluzji, Umowy oraz transakcje dokonywane w jej wykonaniu (w szczególności udzielanie poręczeń czy nabywanie wierzytelności w drodze subrogacji) nie powinny podlegać opodatkowaniu PCC z uwagi na fakt, że ustawa o PCC w art. 1 ust. 1 zawiera zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych podlegających temu podatkowi. W katalogu tym nie wymienia się ani umowy typu „cash pool”, (a więc zarządzania środkami pieniężnymi dla grupy rachunków), ani poręczeń, ani też nabycia wierzytelności w drodze subrogacji. Zdaniem Wnioskodawcy, brak jest podstaw prawnych do uznania, że przedmiotowe transakcje stanowią którakolwiek z umów objętych katalogiem wymienionym w ustawie o PCC. W konsekwencji, nie powinny one podlegać opodatkowaniu PCC. Stanowisko takie zostało potwierdzone w licznych interpretacjach wydanych przez organy administracji podatkowej, m.in. w interpretacji indywidualnej z dnia 3 grudnia 2007 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (sygn. IPPB2/436-66/07-5/MZ), interpretacji indywidualnej z dnia 26 października 2007 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu (sygn. ILPB2/415-71/07-4/AM), interpretacji indywidualnej z dnia 16 października 2007 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy (sygn. ITPB1/436-9/07/IB). Dodatkowo, jeżeli czynności świadczone w ramach Umowy zostaną zakwalifikowane wyłącznie jako usługa Banku świadczona na rzecz Uczestników (por. argumentacja dotycząca kwalifikacji usługi nas gruncie ustawy o VAT), wówczas zarówno sama Umowa, jak też przepływy mające miejsce w jej wykonaniu, nie powinny podlegać opodatkowaniu PCC na mocy art. 2 ust. 1 pkt 4a). W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 09 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:
Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne ( art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy). Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym. Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) i lit. j) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki i umowy depozytu nieprawidłowego. W myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Depozyt nieprawidłowy został natomiast uregulowany w art. 845 Kodeksu cywilnego. Uznaje się również, że depozyt nieprawidłowy (przechowanie nieprawidłowe) jest umową szczególnego rodzaju, zawierającą elementy przechowania i pożyczki. Przedmiotem depozytu nieprawidłowego mogą być wyłącznie pieniądze lub rzeczy oznaczone tylko co do gatunku. Osoba biorąca pieniądze (rzecz) do depozytu nieprawidłowego, analogicznie do umowy pożyczki, ma obowiązek zwrócić tę sama ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Należy podkreślić, iż umowa cash pooling pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy. Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash pooling, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. „Cash pooling” polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto. W przypadku „cash poolingu” mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu. Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik „cash poolingu” posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników „cash poolingu”. Należy stwierdzić, iż zawarcie umowy dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową „cash pooling” nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można również zakwalifikować jako umowy sprzedaży lub depozytu nieprawidłowego. Tym samym wszelkie czynności dokonywane w ramach umowy nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Reasumując należy stwierdzić, iż transfery środków pieniężnych dokonywane w ramach systemu zarządzania płynnością finansową nie zostały wymienione w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W związku z powyższym wszystkie czynności, w tym także subrogacja dokonywane w ramach tej umowie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym bezprzedmiotowe jest rozpatrywanie powyższej czynności pod kątem art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Końcowo należy nadmienić, iż Wnioskodawca we własnym stanowisku powołał przepis art. 2 ust. 1 pkt 4a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Należy wskazać, iż powyższy przepis nie zawiera w swej treści ust. 1 pkt 4a. Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na treści wskazanej interpretacji w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, iż interpretacja ta co do zasady wiąże w sprawie, w której została wydana i nie jest źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowi podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji. Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji. Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock. |
doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.