Powrót

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 22.11.2012 r. (data wpływu 28.11.2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych ustanowienia na rzecz spółki służebności przesyłu - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27.11.2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych ustanowienia na rzecz spółki służebności przesyłu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka w celu budowy sieci gazowych pozyskuje prawo posadowienia urządzeń gazowniczych na gruntach prywatnych poprzez ustanawianie na rzecz Spółki służebności przesyłu. Służebność przesyłu ustanawiana jest za wynagrodzeniem.

W celu ustanowienia służebności Spółka zawiera z właścicielem gruntu (najczęściej osobą fizyczną) umowę na mocy, której osoba ta zobowiązuje się w określonym terminie złożyć oświadczenie o ustanowieniu tejże służebności w formie aktu notarialnego. Umowa określa wynagrodzenie z tytułu ustanowienia służebności przesyłu, termin zapłaty wynagrodzenia oraz stanowi, że koszty sporządzenia aktu notarialnego pokryje Spółka.

W umowach zawarte są następujące postanowienia:

„Właściciel oświadcza, że udziela Inwestorowi odpłatnie prawa do korzystania z gruntu, o którym mowa w § 1, w formie służebności przesyłu polegającej na prawie umiejscowienia na nieruchomości obciążonej sieci gazowej oraz na prawie wstępu, przechodu, przejazdu, swobodnego, całodobowego dostępu do umieszczonych urządzeń w celu prowadzenia eksploatacji, remontów, modernizacji, konserwacji, przebudowy, rozbudowy wraz z przyłączaniem nowych odbiorców bądź wymiany urządzeń gazowych i elementów sieci gazowej. Jednocześnie Właściciel zobowiązuje się do powstrzymania się od działań, które uniemożliwiłyby dostęp do urządzeń przesyłowych, wybudowanych przez Inwestora, w szczególności powstrzymania się od wybudowania budowli i dokonywania nasadzeń drzew oraz wykonywania jakiejkolwiek działalności mogącej zaszkodzić trwałości posadowionego gazociągu/przyłącza podczas jego eksploatacji w odległości 0,5 m od osi gazociągu. Właściciel oświadcza, że złoży, przed wskazanym przez Inwestora notariuszem, oświadczenie o ustanowieniu służebności przesyłu o treści wskazanej w ust. 1 dodatkowo w formie aktu notarialnego, w terminie 30 dni od dnia zawarcia niniejszej umowy, z wpisem do księgi wieczystej. Koszty związane ze sporządzeniem aktu notarialnego oraz wpisem obciążeń, o których mowa w ust. 1 w dziale III KW nieruchomości obciążają Inwestora (notariusz wystawia fakturę na Inwestora). W przypadku nie wywiązania się przez Właściciela z zobowiązania Inwestor zastrzega sobie prawo wystąpienia do sądu w celu uzyskania oświadczenia zastępczego, o którym mowa w art. 64 kc.”

W większości przypadków ustanawiania od odpłatnej służebności notariusz wystawia Spółce fakturę VAT za świadczone usługi notarialne i jednocześnie pobiera podatek od czynności cywilnoprawnych z tytułu ustanowienia służebności.

Jedna z kancelarii notarialnych współpracujących ze Spółką nie pobiera podatku PCC zapisując w akcie notarialnym, iż notariusz nie jest płatnikiem podatku od czynności cywilnoprawnych dla tej czynności. Zdaniem notariusza podpisanie przez strony umowy, o której mowa wyżej powoduje, że złożenie następnie przez właściciela nieruchomości oświadczenia w formie aktu notarialnego zwalnia notariusza z obowiązku pobrania PCC.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

1. W którym momencie powstaje obowiązek podatkowy w podatku PCC - w momencie zawarcia z właścicielem nieruchomości w formie pisemnej umowy, w której zobowiązuje się złożyć oświadczenie o ustanowieniu służebności w formie aktu notarialnego, czy w momencie złożenia oświadczenia o ustanowieniu służebności w formie aktu notarialnego (data sporządzenia aktu notarialnego)...
2. Czy w przypadku uznania, że służebność powstaje w dacie podpisania aktu notarialnego Spółka ma obowiązek złożyć do Urzędu Skarbowego deklarację na podatek od czynności cywilnoprawnych (w terminie 14 dni od daty podpisania w/w umowy) czy też zawsze w takim wypadku płatnikiem PCC jest notariusz...
   
   

Niniejsza interpretacja indywidualna dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku. W zakresie stanu faktycznego została wydana odrębna interpretacja Nr IPPB2/436-600/12-2/AF.

Zdaniem Wnioskodawcy,

Ad. 1)

Z ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (art. 3 ust. 1 pkt 1) wynika, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej (14 dni). Ponieważ służebność przesyłu - oświadczenie właściciela nieruchomości - musi być złożone w formie aktu notarialnego datą powstania obowiązku podatkowego jest data sporządzenia aktu notarialnego.

Ad. 2)

Z ustawy PCC wynika, że Spółka jest podatnikiem podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu ustanowienia na jej rzecz służebności przesyłu. Służebność przesyłu jest ograniczonym prawem rzeczowym. Zgodnie z art. 245 k.c., w związku z art. 158 k.c., do oświadczenia właściciela nieruchomości o jej ustanowieniu niezbędna jest forma aktu notarialnego.

Z analizy ustawy PCC (art. 10 ust. 2) wynika także, że notariusze są płatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego. Ponadto obowiązani są uzależnić dokonanie czynności cywilnoprawnej od uprzedniego zapłacenia podatku (art. 10 ust. 3 ustawy PCC).

W art. 8 ordynacji podatkowej zdefiniowano płatnika, którym jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. O ustanowieniu płatników przesądzają przepisy ustaw podatkowych. Ustawa o notariacie wskazuje, że notariusze są płatnikami podatków jeśli ustawy tak stanowią. Płatnik przekazuje organowi podatkowemu cudze (podatnika) pieniądze niejako „w imieniu” podatnika.

Płatnicy, jako podmioty zobowiązane w stosunku podatkowo-prawnym ponoszą odpowiedzialność według ogólnych zasad określonych w przepisach ordynacji podatkowej. Zgodnie z art. 30 ordynacji podatkowej płatnik odpowiada całym swoim majątkiem w przypadku, gdy nie wykona obowiązków określonych w w/w art. 8 ordynacji podatkowej. W takiej sytuacji odpowiada za podatek niepobrany lub podatek pobrany, a niewpłacony.

Płatnicy (notariusze) obowiązani są uzależnić dokonanie czynności cywilnoprawnej od uprzedniego zapłacenia podatku. Notariusz, jako płatnik podatku od czynności cywilnoprawnych, jest zobowiązany do jego obliczenia i pobrania, a nawet powinien od tego uzależnić dokonanie czynności. Oznacza to, że sporządzenie i wydanie aktu notarialnego może nastąpić dopiero po uiszczeniu przez podatnika należnego podatku. W zasadzie odwrócenie kolejności działań jest niedopuszczalne, chyba że zostaną zastosowane postanowienia art. 48 ordynacji podatkowej. Zgodnie z tym przepisem organ podatkowy ze względu na ważny interes podatnika lub interes publiczny, na jego wniosek, może: odraczać terminy przewidziane w przepisach prawa podatkowego, z wyjątkiem terminów określonych we wskazanych w ustawie przepisach.

Nie ma zatem, w opinii Spółki, podstaw do nie pobierania tego podatku przez notariusza. Zapis w akcie notarialnym: „Podatku od czynności cywilnoprawnych nie pobrano, gdyż notariusz nie jest płatnikiem tego podatku z tytułu dokonania niniejszej czynności” skutkuje odpowiedzialnością notariusza za nie pobrany i nie odprowadzony podatek. Dodać należy, że służebność przesyłu jest ograniczonym prawem rzeczowym na nieruchomości (art. 244 k.c.), do ustanowienia którego stosuje się przepisy dotyczące przeniesienia własności, z zastrzeżeniem, że forma aktu notarialnego potrzebna jest tylko dla oświadczenia właściciela, który prawo ustanawia (art.245 § 2 k.c. w związku z art. 158 k.c.)

Ratio legis komentowanej regulacji jest uchronienie właściciela nieruchomości przed nieprzemyślanymi decyzjami (zob. J. Szachułowicz (w:) K. Pietrzykowski (red.), Komentarz, t. I, 2008, s. 775). Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 maja 2000 r. (V CKN 30/00, OSNC 2001, nr 9, poz. 125), w formie aktu notarialnego, zastrzeżonej przez art. 245 § 2 zd. 2 k.c., powinno być złożone nie tylko samo oświadczenie o ustanowieniu ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości, ale także oświadczenie o zobowiązaniu się do ustanowienia tego prawa na nieruchomości (por. S. Rudnicki, Komentarz, 2007, s. 432).

Ponieważ niezachowanie formy aktu notarialnego dla oświadczenia właściciela nieruchomości o ustanowieniu służebności powoduje nieważność umowy (art. 73 § 2 k.c.), zdaniem Spółki do ustanowienia służebności dochodzi dopiero w dacie sporządzenia aktu notarialnego. Z tą datą zatem powstaje obowiązek podatkowy w zakresie PCC i to notariusz zobowiązany jest pobrać ten podatek przy sporządzaniu aktu notarialnego, Spółka w takiej sytuacji nie jest zobowiązana do składania deklaracji PCC.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na treści wskazanych orzeczeń w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, iż orzeczenia to co do zasady wiążą w sprawach, w których zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowią podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Powrót