P O S T A N O W I E N I E

Na podstawie art.14a §1 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r - Ordynacja podatkowa(jedn.tekst z dnia 4 stycznia 2005 roku Dz.U.nr 8 poz.60) po rozpatrzeniu wniosku P.............. o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w sprawie opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn zwrotu wcześniej wywłaszczonej nieruchomości Naczelnik Trzeciego Urzędu Skarbowego w Gdańsku

stwierdza, że:

stanowisko przedstawione w nadesłanym wniosku jest prawidłowe w odniesieniu do opisanego stanu faktycznego.

U Z A S A D N I E N I E

Stan faktyczny:

W roku 1966 właściciele niezabudowanego gospodarstwa rolnego (małżonkowie) dobrowolnie sprzedali je Skarbowi Państwa aktem notarialnym sporządzonym w trybie art.6 ustawy z dnia 12 marca 1958r o zasadach i trybie wywłaszczenia nieruchomości.

W 1994r nieruchomość, z mocy prawa, zostaje skomunalizowana i staje się własnością Gminy Miasta Gdańsk.

W dniu 7 sierpnia 1990r umiera małżonek nie pozostawiając po śmierci żadnego majątku.

W roku 2003 sąd stwierdza nabycie spadku po zmarłym na rzecz następców prawnych (żony i dzieci). Spadkobiercy zmarłego nie byli zobowiązani do uiszczenia podatku od spadków i darowizn, gdyż zmarły nie pozostawił żadnej masy spadkowej.

W roku bieżącym osoby te uzyskują zwrot w/w nieruchomości, stanowiącej obecnie działkę budowlaną, mieszkaniową i jednocześnie zwracają na rzecz gminy zrewaloryzowaną na dzień dzisiejszy kwotę, jaką otrzymali wcześniej ze sprzedaży tej nieruchomości. W ten sposób nieruchomość staje się współwłasnością trzech osób.

Pytanie:

Czy w związku ze zwrotem nieruchomości wcześniej wywłaszczonej, ww. spadkobiercy po tym zmarłym winni uiścić podatek od spadku... Jeżeli tak, to co jest przedmiotem opodatkowania: nieruchomość rolna, nieruchomość budowlana czy roszczenie o zwrot którejś z tych nieruchomości...

Jeżeli przedmiotem opodatkowania jest roszczenie o zwrot nieruchomości, to jak powinna być określona wartość tego prawa skoro jest ono niezbywalne (art.136 ust.3 ustawy o gospodarce nieruchomościami)...

Stanowisko podatnika:

Zgodnie z art.7 ustawy z dnia 28 lipca 1983r o podatku od spadków i darowizn (Dz.U 45 poz.207) podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych ....ustalona wg stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia( 7 sierpnia 1990r.) i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. W przytoczonej sytuacji, w chwili nabycia spadku przez spadkobierców, spadkodawca nie był właścicielem sprzedanej wcześniej nieruchomości. Roszczenie o zwrot nieruchomości powstało w dniu 1 stycznia 1998r, kiedy zaczęła obowiązywać ustawa z dnia 21 sierpnia 1997r o gospodarce nieruchomościami, która to do katalogu nieruchomości wywłaszczonych zaliczyła też nieruchomości sprzedane aktem notarialnym zawartym w trybie art.6 ustawy z dnia 12 marca 1958r o zasadach i trybie wywłaszczenia nieruchomości. Źródło roszczenia o zwrot nieruchomości nie wynika zatem z masy spadkowej, a bezpośrednio z ustawy o gospodarce nieruchomościami, zatem powstało na rzecz spadkobierców na mocy przepisów tej ustawy, a nie w wyniku dziedziczenia tego roszczenia.

Mając powyższe na uwadze, w związku ze zwrotem nieruchomości nie powstaje dodatkowy obowiązek naliczenia podatku od spadku.

Ocena prawna:

Z przepisu art.922 §1 Kodeksu Cywilnego wynika, że spadek stanowi ogół majątkowych praw i obowiązków zmarłego, które przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Istotne jest zatem wykazanie, iż spadkodawcy w dacie zgonu przysługiwały wymagalne prawa o charakterze majątkowym, które w ramach sukcesji uniwersalnej nabyli następcy prawni (spadkobiercy).Odnosząc wskazane założenie do treści art.136 powołanej ustawy zauważyć należy, iż zasadą jest używanie wywłaszczonej nieruchomości zgodnie z celem określonym w decyzji o wywłaszczeniu.

Natomiast w razie powzięcia zamiaru użycia nieruchomości na inny cel, właściwy organ zawiadamia poprzedniego właściciela lub jego spadkobiercę o tym zamiarze, informując równocześnie o możliwości zwrotu wywłaszczonej nieruchomości. Niezbędne jest wówczas złożenie stosownego wniosku, a warunkiem zwrotu nieruchomości jest zwrot przez poprzedniego właściciela lub jego spadkobiercę odszkodowania lub nieruchomości zamiennej.

Nabycie wywłaszczonej nieruchomości uzależnione jest więc od okoliczności przyszłej i niepewnej – od powzięcia zamiaru przez aktualnego użytkownika użycia nieruchomości na cel inny niż wskazany w decyzji wywłaszczeniowej. Jeżeli okoliczność ta zostanie zrealizowana za życia poprzedniego właściciela to będzie on adresatem zawiadomienia o możliwości zwrotu nieruchomości i uprawnionym do zrealizowania prawa ponownego nabycia.

Z przytoczonych zapisów wynika, że prawo do zwrotu nieruchomości następuje nie na drodze spadkobrania, lecz z mocy prawa, to jest na zasadach przewidzianych w akcie administracyjnym.

Powołana ustawa wprowadza przy tym ograniczenia proceduralne w zbywaniu tego prawa przez spadkobierców jak i okres jego przedawnienia .Przywołane regulacje wskazują więc, że do nabycia nieruchomości nie wystarczy przymiot spadkobiercy, winny być spełnione dodatkowe warunki, które w przypadku dziedziczenia – zgodnie z zapisami księgi IV Kodeksu cywilnego – nie są wymagane.

Podsumowując stwierdza się, iż nabycie przez spadkobierców nieruchomości, należącej uprzednio do zmarłego, w trybie przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.