Stan faktyczny:

Podatnik prowadzi działalność gospodarczą (działy specjalne produkcji rolnej) opodatkowaną na zasadach ogólnych. W 2004r. Sąd powierzył zarządcy sądowemu zarządzanie nieruchomościami należącymi do podatnika. Zarządca osiągane przychody z najmu/dzierżawy tych nieruchomości przekazuje na konto depozytowe sądu, zaś faktury VAT zawierające dane podatnika (jako sprzedającego usługi) przesyła do podatnika wraz z pouczeniem odnośnie obowiązku terminowego rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych. W składanych deklaracjach miesięcznych podatnik wykazuje jedynie dochody osiągnięte z działów specjalnych produkcji rolnej (PIT-6).

Ocena prawna stanu faktycznego:

Instytucja zarządcy nieruchomości wyznaczonego przez sąd uregulowana jest w art. 931 do art. 941 ustawy z dnia 17 listopada 1964r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 931 § 2 K.p.c. jeżeli prawidłowe sprawowanie zarządu tego wymaga, sąd odejmie dłużnikowi zarząd i ustanowi innego zarządcę; to samo dotyczy ustanowionego zarządcy.

Zgodnie z art. 934 K.p.c. po ustanowieniu zarządcy komornik wzywa wskazane przez wierzyciela osoby, aby przypadające od nich tak zaległe, jak i przyszłe świadczenia, które stanowią dochód z nieruchomości, uiszczały do rąk zarządcy. W wezwaniu należy uprzedzić, że uiszczenie do rąk dłużnika będzie bezskuteczne w stosunku do wierzyciela.

Jak wynika z art. 935 § 1 K.p.c. zadaniem zarządcy nieruchomości jest wykonywanie czynności potrzebnych do prowadzenia prawidłowej gospodarki nieruchomości w ramach zwykłego zarządu. Zarządca ma również prawo pobierać wszelkie pożytki z nieruchomości i spieniężać je.

Na podstawie zaś art. 940 K.p.c. z dochodów z nieruchomości zarządca pokrywa m.in. koszty egzekucji wraz ze swoim wynagrodzeniem oraz zwrot własnych wydatków, bieżące należności pracowników zatrudnionych w nieruchomości należących do dłużnika, bieżące należności podatkowe z nieruchomości, zobowiązania związane z wykonywaniem zarządu i inne.

Nadwyżkę dochodów po pokryciu wydatków wymienionych w art. 940 K.p.c. za czas od dnia przejścia nieruchomości na nabywcę zarządca składa do depozytu sądowego – co z kolei wynika z art. 941 K.p.c.

Zgodnie z art. 7 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. nr 137, poz. 926 z późn. zm.) podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r. nr 137, poz. 926 z późn. zm.) osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Jak wynika z art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. źródłem przychodów są najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze.

Z powyższego zatem wynika, iż zarządca sądowy działa w imieniu i na rzecz właściciela nieruchomości z polecenia sądu. Nie oznacza to jednak, że przejmuje on funkcje podatnika w zakresie czynności wykonywanych na rzecz właściciela. Podatnikiem podatku powstałego wskutek przeprowadzonych przez zarządcę sądowego, w imieniu i na rzecz właściciela transakcji, w dalszym ciągu jest właściciel nieruchomości.

Reasumując, zarządca sądowy nie jest podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu najmu/dzierżawy nieruchomości w powołanym zakresie. Zatem obowiązek podatkowy z tytułu usług najmu/dzierżawy spoczywa na właścicielu nieruchomości i to właściciel powinien przychody uzyskiwane z tego źródła wykazać w deklaracjach i wpłacić zaliczkę na podatek dochodowy (PIT-5), a następnie doliczyć w zeznaniu rocznym do dochodów osiągniętych z działów specjalnych produkcji rolnej.