Działając na podstawie art. 14a § 1 i § 4 ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60), art. 12 ust. 1 pkt 1 i ust. 3, art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), Naczelnik Podkarpackiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie, po rozpatrzeniu wniosku D. sp. z o. o. z siedzibą w S. z dnia 10.03.2005 r. (znak: FE2/1004/05, data wpływu do tut. Urzędu 15.04.2005 r.) w sprawie udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych postanawia uznać, że w przedstawionym stanie faktycznym stanowisko zawarte we wniosku jest nieprawidłowe.

Z przedstawionego przez podatnika stanu faktycznego opisanego we wniosku wynika, że D. sp. z o. o. dokonuje wzajemnych potrąceń należności i zobowiązań w rozliczeniach z kontrahentami zagranicznymi prowadzonymi w walutach obcych przeliczonych w księgach na złote. Z uwagi na istniejącą interpretację Ministerstwa Finansów (pismo PB 4/KGK-8214-2292-335/02 z dnia 19.12.2002 r.), interpretacje urzędów skarbowych zamieszczane na internetowych stronach Izb Skarbowych i szereg artykułów prasowych D. sp. z o. o. traktuje różnice kursowe powstające w efekcie wzajemnego potrącenia wierzytelności jako zdarzenie niemające wpływu na podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych. W trakcie kontroli ksiąg za 2004 r. przedstawiciele podatkowi firmy audytującej sprawozdanie finansowe poinformowali nas o odmiennym zdaniu w kwestii traktowania pod względem podatkowym ewentualnych różnic kursowych powstałych w związku z kompensatą. Według audytorów zarówno językowa, jak i celowościowa interpretacja art. 15 ust. 1 zd. 3 i art. 12 ust. 3 zd. 2 ustawy nakazuje traktować potrącenie wierzytelności jako zdarzenie prowadzące do realizacji różnic kursowych dla celów podatkowych. Stanowisko takie zdaje się mieć również swoje potwierdzenie we wcześniejszych interpretacjach Ministerstwa Finansów (m.in. pismo PO 4/BA-722-341/95, w którym potrącenie uznano za jeden z przykładów wystąpienia zapłaty)."

Zapytanie podatnika odnosi się do kwestii uznawania różnic kursowych z kompensat za skuteczne podatkowo.

Zdaniem spółki sugestia audytorów proponująca rozważenie traktowania różnic kursowych powstających w związku z kompensatami jako skutecznych podatkowo jest prawidłowa i powinna być zastosowana w 2005 r. jako reguła.

Naczelnik Podkarpackiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie, udzielając interpretacji przepisów prawa podatkowego w sprawie przedstawionej we wniosku przez D. sp. z o.o., stwierdza, co następuje:

Stosownie do treści art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), przychodami są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. Ponadto przepis art. 12 ust. 3 ustawy stanowi, że jeżeli przychody wyrażone są w walutach obcych, a między dniem ich uzyskania i dniem faktycznego otrzymania występują różne kursy walut, przychody te odpowiednio podwyższa się lub obniża o różnice wynikające z zastosowania kursu kupna walut z dnia faktycznego otrzymania przychodów, ustalonego przez bank, z którego usług korzystał uzyskujący przychód, oraz z zastosowania kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia uzyskania przychodu. Jednocześnie zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy. o podatku dochodowym od osób prawnych cyt. "Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursów średnich ogłaszanych przez Narodowy Bank Polski z dnia poniesienia kosztu. Jeżeli koszty wyrażone są w walutach obcych, a między dniem ich zarachowania i dniem zapłaty występują różne kursy walut, koszty te odpowiednio podwyższa się lub obniża o różnice wynikające z zastosowania kursu sprzedaży walut z dnia zapłaty, ustalonego przez bank, z którego usług korzystał ponoszący koszt, oraz z zastosowania kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia zarachowania kosztów".

Wzajemna kompensata wierzytelności polegająca na zaliczeniu jednej wierzytelności na poczet drugiej zwana również potrąceniem jednej z drugiej, występuje w obrocie prawnym w postaci kompensaty, u której podstaw leży umowa zainteresowanych stron (tzw. kompensaty, potrącenia umowne) oraz kompensaty opierającej się na przepisach art. 498 - art. 505 ustawy z dnia 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), dokonywanej w drodze jednostronnej czynności prawnej przez jednego z wierzycieli i skutecznej o tyle tylko, o ile są zachowane przesłanki określone przez jednego z wierzycieli i o tyle tylko, o ile są zachowane przesłanki określone w tych przepisach. Kompensat (potrąceń) umownych kodeks cywilny nie reguluje, choć są one powszechnie uważane za dopuszczalne w ramach swobody umów. Można wśród nich wyróżnić kompensaty jednorazowe i kompensaty stałe. W wyniku potrącenia nie dochodzi do efektywnej zapłaty dokonanej w pieniądzu. Potrącenie, pomimo iż dotyczy zobowiązań do świadczeń tego samego rodzaju (z reguły pieniężnych) nie prowadzi bowiem do ich realizacji, a jedynie do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej. Dochodzi w ten sposób do zaspokojenia wierzyciela i osiągnięcia tym samym celu zobowiązania. Przyjęta przy kompensacie forma wykonania świadczenia jest więc czym innym niż spełnienie świadczenia poprzez zapłatę. Różnice kursowe powstają jedynie w przypadku płatności dokonywanych drogą faktycznych transferów pieniężnych za pośrednictwem banku i nie powstają przy umownych kompensatach o charakterze stałym.

Analiza przytoczonych przepisów dotyczących różnic kursowych wskazuje, iż rozliczenie podatkowe obejmuje jedynie różnice kursowe zrealizowane. Powyższe oznacza, iż różnice kursowe z tytułu różnych kursów walut mogą być uwzględnione w przychodach (w kosztach uzyskania przychodów) dopiero wówczas, gdy nastąpi faktyczna zapłata za sprzedany (nabyty) towar lub usługę. Mimo, iż kompensata jest niewątpliwie formą regulowania wzajemnych zobowiązań i należności, to nie jest ona związana z finansowymi operacjami, skutkującymi - w kasowym ujęciu - utratą lub wzrostem wartości waluty. Dlatego w sytuacji gdy rozliczenia z kontrahentami zagranicznymi są dokonywane w formie kompensaty (potrącenia) wzajemnych, wymagalnych i bezspornych wierzytelności, nie powstaną różnice kursowe mające wpływ na podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych. Należy zatem uznać, że różnice kursowe powstałe pomiędzy dniem powstania przychodu (kosztu) a dniem kompensaty należności (zobowiązań), jako niezrealizowane mogą zostać uwzględnione jedynie w bilansowym rachunku podatnika. Zatem dokonując potrącenia (kompensaty) wzajemnych wierzytelności wyrażonych w walucie obcej nie dochodzi do osiągnięcia przychodu (poniesienia kosztu), który mógłby być korygowany (podwyższony lub obniżony) o różnice kursowe. Następuje tu bowiem potrącenie wzajemnych wierzytelności, a nie ich zapłata, co powoduje, iż nie dochodzi do realizacji różnic kursowych dla celów podatkowych.

Niniejsza interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i udzielona została w oparciu o przepisy prawne obowiązujące na dzień złożenia wniosku i obowiązuje do czasu zmiany stanu prawnego. Zgodnie z przepisami art. 14b § 1 i § 2 ustawy - Ordynacja podatkowa interpretacja nie jest wiążąca dla podatnika, wiąże natomiast właściwe organy podatkowe i organy kontroli skarbowej - do czasu jej zmiany lub uchylenia.