W rozpatrywanym wniosku zapytujący - Gminna Biblioteka Publiczna przedstawił następujący stan faktyczny:Wnioskodawca od 01 stycznia 2005r. jest jednostką organizacyjną powołaną uchwałą Rady Gminy. Statutową działalnością biblioteki jest bezpłatne wypożyczanie książek z czego nie osiąga przychodów.Biblioteka w całości jest finansowana z budżetu gminy w formie dotacji podmiotowej.Biblioteka nie będzie uzyskiwać żadnych dochodów z własnej działalności, nie dokonuje usług odpłatnie.Zdaniem zapytującego biblioteka nie powinna być zarejestrowana jako podatnik VAT, jak również nie powinna prowadzić rejestru zakupu i sprzedaży.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Naczelnik Urzędu Skarbowego stwierdza, co następuje :Aktem prawnym regulującym zasady funkcjonowania podmiotów prowadzących działalność kulturalną polegającą na tworzeniu, upowszechnianiu i ochronie kultury jest ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (tekst jednolity: Dz. U. z 2001 r. Nr 13, poz. 123 z późn. zm.).Analiza treści tego aktu prawnego wskazuje, że ustawodawca zawarł w nim regulacje organizacyjno-prawne dotyczące jednostek prowadzących działalność kulturalną, które mają charakter przepisów szczególnych w stosunku do innych ustaw. Regulacje prawne zawarte w ustawie o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej nie zawierają odesłania do innych ustaw, a zatem unormowania w niej zawarte mają charakter kompletny i wyczerpujący. Instytucje kultury powołane do życia na podstawie art. 9-11 i 13-14 wymienionej ustawy uzyskują osobowość prawną i rozpoczynają działalność z chwilą wpisania do rejestru prowadzonego przez organizatora, gospodarują samodzielnie przydzieloną i nabytą częścią mienia oraz prowadzą samodzielną gospodarkę w ramach posiadanych środków. Instytucja kultury, zgodnie z treścią art. 27 ust. 1 i 2 ustawy, może zbywać środki trwałe i pokrywać koszty bieżącej działalności oraz zobowiązania z uzyskiwanych przychodów. Przychodami są m.in. wpływy z prowadzonej działalności, środki otrzymane od osób trzecich oraz dotacje z budżetu (art. 28 ust. 1-3 cyt. ustawy).

Powyższa regulacja prawna, kształtująca powołanie do życia jednostek kultury, ich status, zasady funkcjonowania oraz finansowania na podstawie art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 25 października 1991 r. odnosi się wprost do bibliotek prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego. Do ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej odsyła również art. 2 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach ( Dz. U. Nr 85, poz. 539 z późn. zm.), która to ustawa nie zawiera przepisów określających zasady finansowania bibliotek.Z powyższych ustaleń dotyczących obowiązujących regulacji prawnych wynika jednoznacznie, że gminna biblioteka publiczna winna działać jako samorządowa jednostka organizacyjna, posiadająca osobowość prawną i rozpoczynająca działalność z chwilą wpisania do rejestru prowadzonego przez organizatora, funkcjonująca w formie instytucji kultury, finansowana z budżetu gminy jedynie za pomocą dotacji W zakresie prowadzonej działalności biblioteka może uzyskiwać przychody z tytułu świadczonych usług informacyjnych, bibliograficznych, reprograficznych oraz wypożyczeń międzybibliotecznych, wypożyczenia materiałów audiowizualnych, w formie kaucji za wypożyczone materiały biblioteczne, za niezwrócenie w terminie wypożyczonych materiałów bibliotecznych, za uszkodzenie, zniszczenie lub niezwrócenie materiałów bibliotecznych, przy czym zasady i warunki korzystania z biblioteki określa regulamin nadany przez jej dyrektora (kierownika) - art.14 ust.2 i 4 ustawy o bibliotekach.

Zgodnie z art.15 ust.1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) podatnikami tego podatku są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza natomiast obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art.15 ust.2 ww. ustawy ).W myśl art.113 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości 10.000 euro. Do wartości sprzedaży nie wlicza się: kwoty podatku, odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku, a także towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.Dodać w tym miejscu należy, iż stosownie do art.113 ust. 9 ustawy o VAT, podatnik rozpoczynający wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu w trakcie roku podatkowego jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez podatnika wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej sprzedaży ww. kwoty.Przy czym należy zwrócić uwagę na fakt, iż podatnik zwolniony podmiotowo z VAT nadal pozostaje podatnikiem w rozumieniu niniejszej ustawy. Zgodnie z art.109 ust.1 ww. ustawy podatnicy zwolnieni od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży za dany dzień, nie później jednak niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym.Ewidencjonowanie w ten sposób (narastająco od początku roku) ma na celu określenie momentu przekroczenia przez podatnika kwoty 10.000 euro (lub w proporcji do okresu prowadzenia działalności). Przekroczenie wspomnianej kwoty spowoduje bowiem utratę prawa do zwolnienia podmiotowego i w efekcie m.in. obowiązek prowadzenia pełnej ewidencji podatkowej. Ponadto opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegać będzie nadwyżka ponad tę kwotę.

W świetle art.96 ust.1 ustawy o VAT "podmioty, o których mowa w art. 15, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3."; powołany w cytowanym przepisie ust.3 stwierdza, że "podmioty wymienione w art. 15, zwolnione od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 lub wykonujące wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 i art. 82 ust. 3, mogą złożyć zgłoszenie rejestracyjne." Jak wynika z cytowanych przepisów w odniesieniu do podatników korzystających w danym roku podatkowym ze zwolnienia podmiotowego (w części określonej w art. 113 ust. 1 i 9), a także zwolnienia o charakterze przedmiotowym (art. 43 ust. 1 i art. 82) ustawodawca wprowadził regulacje, zgodnie z którymi ich rejestracja ma charakter fakultatywny.W myśl art.14 ust.1 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz. U. Nr 85, poz. 539 z późn. zm.) usługi bibliotek, których organizatorami są ministrowie i kierownicy urzędów centralnych oraz jednostki samorządu terytorialnego, są ogólnie dostępne i bezpłatne.Zasadą ustawy o VAT jest, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają jedynie odpłatne czynności dostawy towarów i świadczenia usług (wyjątki w zakresie opodatkowania czynności nieodpłatnych określono jedynie w art.7 ust.2 i 3 oraz art.8 ust.2).Tym samym nieodpłatne usługi świadczone przez biblioteki publiczne nie podlegają w ogóle opodatkowaniu VAT.

Reasumując: Gminna biblioteka publiczna jest jednostką organizacyjną gminy, posiadającą osobowość prawną i rozpoczynającą działalność z chwilą wpisania do rejestru prowadzonego przez organizatora (gminę), funkcjonującą w formie instytucji kultury, finansowanej z budżetu gminy jedynie za pomocą dotacji i gospodarującą samodzielnie przydzieloną i nabytą częścią mienia w ramach posiadanych środków. Instytucja kultury, może zbywać środki trwałe i pokrywać koszty bieżącej działalności oraz zobowiązania z uzyskiwanych przychodów, przy czym przychodami są m.in. wpływy z prowadzonej działalności, środki otrzymane od osób trzecich, a w tym przychody z tytułu świadczonych usług informacyjnych, bibliograficznych, reprograficznych oraz wypożyczeń międzybibliotecznych, wypożyczenia materiałów audiowizualnych, w formie kaucji za wypożyczone materiały biblioteczne, za niezwrócenie w terminie wypożyczonych materiałów bibliotecznych, za uszkodzenie, zniszczenie lub niezwrócenie materiałów bibliotecznych oraz dotacje z budżetu (art. 28 ust. 1-3 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej oraz art.14 ust.2 ustawy o bibliotekach).

W świetle art.15 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług biblioteka jest podatnikiem tego podatku; może korzystać ze zwolnienia podmiotowego określonego w art.113 ust.1 i 9 ustawy i wówczas zobowiązana jest do prowadzenia rejestru sprzedaży zgodnie z art. 109 ust.1 ustawy. Jako podatnik korzystający ze zwolnienia podmiotowego, stosownie do art. 96 ust.3 ustawy, nie ma obowiązku rejestracji. Bezpłatne usługi biblioteki gminnej, w tym przede wszystkim prawo korzystania z jej zasobów przez ich użytkowników, nie podlegają w ogóle opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.