Stan faktyczny w sprawie:

Podatnik świadczy usługi leasingu. Zawarta umowa leasingu zawiera m.in. warunki przedterminowego zakończenia, jak również wygaśnięcia umowy. W takiej sytuacji, zgodnie z warunkami umowy leasingu, leasingobiorca jest zobowiązany zwrócić przedmiot w terminie i miejscu określonym przez leasingodawcę. W razie opóźnienia zwrotu leasingodawca występuje o zapłatę odszkodowania za bezumowne korzystanie z przedmiotu, będącego w posiadaniu leasingobiorcy, w wysokości czynszów leasingowych.

Ocena prawna stanu faktycznego:

Stosownie do treści art. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel (art. 7 ust. 1 w/w ustawy), natomiast przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, (art. 8 ust. 1 w/w ustawy).

Zatem, każde świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu, które nie może być zakwalifikowane jako dostawa towarów jest usługą. Jest to definicja znacznie szersza od potocznego pojęcia słowa „usługa”. Opodatkowaniu będą zatem podlegały takie czynności, w których występuje możliwy do zidentyfikowania konsumenta usługi, co oznacza, iż zaniechanie lub tolerowanie czynności lub stanów podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy w ramach odpłatnej umowy zobowiązaniowej jedna ze stron jest bezpośrednim beneficjentem zobowiązania.

Z zapytania wynika, że Podatnik otrzymuje odszkodowanie z tytułu bezumownego korzystania z przedmiotu leasingu. Zatem należy przyjąć, iż pomiędzy korzystającym i finansującym powstaje zobowiązanie wzajemne polegające na tym, że finansujący toleruje fakt nienależytego wywiązywania się z umowy leasingu mimo, iż umowa zobowiązywała korzystającego do określonych czynności. Korzystający dokonuje w zamian wypłaty odszkodowania za czas przedłużonego pozostawania w jego posiadaniu przedmiotu leasingu.

Z takiej sytuacji odszkodowanie należy traktować jako opłatę (wynagrodzenie) za powstrzymanie się od dokonania czynności lub tolerowanie czynności lub sytuacji niewywiązania się przez stronę umowy z warunków wynikających z umowy. Opłata ta będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług stawką 22% (zgodnie z art. 41 ust. 1 w/w ustawy). Wobec powyższego podatnik będzie zobowiązany do wystawienia faktury VAT dokumentującej świadczenie usług na rzecz korzystającego z przedmiotu leasingu.

Ponieważ świadczona usługa nie jest usługą leasingu (stanowi zobowiązanie do tolerowania sytuacji bezumownego korzystania z rzeczy) wobec tego należy przyjąć, iż obowiązek podatkowy powstanie na zasadach ogólnych, zgodnie z art. 19 ust. 1 w/w ustawy, tj. z chwilą wykonania usługi, przy czym, w przypadku gdy wykonanie usługi powinno być potwierdzone fakturą obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7 dniu od dnia wykonania usługi.