W odpowiedzi na pismo otrzymane dnia 29.10.2004 r. dotyczące interpretacji przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, na podstawie art. 14a ustawy z dnia 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zmianami), Naczelnik Świętokrzyskiego Urzędu Skarbowego informuje.
W w/w piśmie podatnik prosi o interpretacje przepisów prawa podatkowego dotyczących:
1. Zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu tej części wierzytelności, wobec której Spółka nie posiada postanowienia o nieściągalności.
2. Zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu wierzytelności zarachowanej jako przychód należny - na podstawie postanowienia o nieściągalności wydanego dla innego wierzyciela.

Ad. 1.) Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a) ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r., Nr 54, poz.654 ze zmianami) nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 12.

Natomiast art. 16 ust. 2 pkt 1 w/w ustawy stwierdza, iż za wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 25, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadający stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego.

Ze stanu faktycznego przedstawionego przez Spółkę wynika, że Spółka posiada postanowienie o nieściągalności wydane przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego (komornika) obejmujący jedynie część wierzytelności, którą Spółka posiada u dłużnika.

Spółka podaje, iż podstawą do wydania przez komornika postanowienia o nieściągalności jest brak możliwości znalezienia dłużnika lub brak majątku dłużnika, z którego istniałaby możliwość zaspokojenia wierzyciela.

Jeśli z uzasadnienia postępowania komorniczego wynika, że niemożliwe będzie skuteczne dochodzenie należności od dłużnika, gdyż znany jest już wynik prowadzonego postępowania egzekucyjnego, to słuszny wydaje się pogląd przedstawiony przez podatnika, że może on zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów całą kwotę wierzytelności należną od tego wierzyciela.

Podobne stanowisko możemy również znaleźć w interpretacji udzielonej przez Naczelnika Lubuskiego Urzędu Skarbowego w odpowiedzi I-3/423/45/JW/04 z dnia 21.06.2004 r., w którym czytamy, że: „Wielkość wierzytelności wynika z prawomocnego orzeczenia sądu i ksiąg podatnika. W przypadku, gdy podatnik wystąpił do organu postępowania egzekucyjnego o egzekucję jedynie części ustalonej wierzytelności, postanowienie o nieściągalności tej części powoduje, że całą wierzytelność należy uznać za nieściągalną.

Zatem dowodem do uznania całej wierzytelności za koszty uzyskania przychodów będzie postanowienie o nieściągalności części tej wierzytelności wydane przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego.

Reasumując należy podkreślić, iż aby wierzytelność mogła być uznana za koszt uzyskania przychodu, z treści wydawanych w ramach postępowania egzekucyjnego postanowień organów egzekucyjnych powinien wynikać fakt braku majątku dłużnika na zaspokojenie choćby części określonej wierzytelności i uznanie jej za nieściągalną, a w konsekwencji zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów”.

Ad. 2.) Według przedstawionego w piśmie stanu faktycznego Spółka jest w posiadaniu postanowienia o nieściągalności wierzytelności wydanego przez komornika dla innego podmiotu gospodarczego wobec wierzyciela, który jest również wierzycielem Spółki.

Spółka pyta, czy na tej podstawie może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu w/w wierzytelności.

Aby wierzytelność mogła być uznana za nieściągalną i mogła być zaliczona do kosztów uzyskania przychodu musi zostać udokumentowana w sposób określony w cytowanym art. 16 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tj. m.in. postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego.

Postanowienie o nieściągalności wierzytelności stanowiące podstawę do zaliczenia jej do kosztów uzyskania przychodu stanowi akt administracyjny. Opierając się na definicji aktu administracyjnego zawartej w Z. Cieślak, J. Jagielski, J. Lang, J. Służewski, M. Wierzbowski, A. Wiktorowska, Prawo administracyjne, Warszawa 1996 r., str. 181 - akt administracyjny to „oparte na przepisach prawa administracyjnego władcze jednostronne oświadczenie woli organu administracji publicznej, określające sytuację prawną konkretnie wskazanego adresata w indywidualnie oznaczonej sprawie.”

Z definicji tej wynika, iż akt ten jest skierowany do konkretnego adresata, a więc podmiot niebędący adresatem nie może wywodzić dla siebie z aktu skierowanego do innego podmiotu określonych skutków prawnych.

Wobec powyższego nie jest możliwe zaliczenie do kosztów uzyskania przychodu spółki wierzytelności odpisanej jako nieściągalna, udokumentowanej jedynie postanowieniem o nieściągalności wydanym na rzecz innego wierzyciela.