Opodatkowanie podatkiem od towarów i usług umów zleceń i o dzieło uzależnione jest od faktu, czy czynności wykonywane w ramach umów wykonywane są przez podatnika podatku od towarów i usług określonego w art. 15 ust. Ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług /Dz. U. Nr 54, poz. 535/

Zgodnie z art. 15 w/w ustawy podatnikami są osoby prawny, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z ust. 2 przedstawionego art. działalność gospodarcze obejmuje również działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności podlegające na wykorzystaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Wyjątek od przedstawionej definicji działalności gospodarczej stanowi ust. 3 powołanego art., w którym za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą nie uznaje się czynności:
1) z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1-6 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm./
2) wykonywanych przez osobę fizyczną na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenie lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące umowy zlecenia albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy;
3) z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-8 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (a więc m. in. umów zlecenia i o dzieło), jeżeli „ z tytułu wykonywania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecone czynności co do warunków wykonania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności”.

W związku z tym osoba fizyczna wykonująca czynności w ramach umowy zlecenia lub umowy o dzieło w wyżej wymienionych okolicznościach nie jest uznawana, zgodnie z art. 15 w/w ustawy z dnia 11 marca 2004r. za podatnika podatku od towarów i usług.
Natomiast w pozostałych przypadkach osoba fizyczna jest podatnikiem podatku od towarów i usług zobowiązanym do rozliczenia zobowiązania podatkowego, w tym podatku z tytułu wykonania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych określonych w ustawie o VAT.

Przepisy dotyczące podatku od towarów i usług przewidują możliwość korzystania ze zwolnień podmiotowych od podatku od towarów i usług. Zgodnie z art. 113 ust. 1 powołanej ustawy o VAT zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej kwocie 10.000 euro (na 2004r. kwota ta wynosi 45.700zł.)

Podatnik rozpoczynający wykonywania czynności określonych w art. 5 w trakcie roku podatkowego jest zwolniony od podatku – na podstawie art. 113 ust. 9 w/w ustawy z dnia 11 marca 2004r. – jeżeli przewidywana przez podatnika wartość sprzedaży towarów nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej sprzedaży, kwoty odpowiadającej kwocie 10.000 euro (tj. na 2004r. 45.700 zł.) , określonej w złotych przez Ministra Finansów na kolejny następny rok podatkowy.

Reasumując, umowy zlecenia i umowy o dzieło, o ile nie spełniają warunków o których mowa w art. 15 ust. 3 pkt ustawy z dnia 11 marca 2004r., będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, z chwilą przekroczenia kwoty 10.000 euro lub jej proporcji, w przypadku tych osób rozpoczynających w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wobec powyższego, jeżeli umowa zawarta pomiędzy Panią, wykonującą czynności, a Zlecającym wykonanie czynności zawiera stosunek prawny, określający: warunki wykonania czynności, wynagrodzenie oraz odpowiedzialność zlecającego wykonanie czynności, wówczas umowa taka zostanie poza zakresem podatku VAT.