Ze stanu faktycznego przedstawionego w piśmie z dnia 28.10.2004 r. wynika, iż polska spółka będąca podatnikiem podatku od towarów i usług ma zamiar podpisać umowę z podmiotem polskim , również podatnikiem podatku od towarów i usług, na wykonanie usług związanych z demontażem, montażem, remontem i uruchomieniem linii technologicznej na Białorusi. Wnioskujący twierdzi, iż miejscem opodatkowania ww. usług jest miejsce gdzie faktycznie usługi te wykonano, tym samym do zapłaty podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze zobowiązana będzie firma białoruska.Wykonawca usług, o których mowa wyżej udokumentuje wykonane przez siebie usługi fakturą wystawioną zgodnie z § 30 ust. 1-3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27.04.2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług ( Dz. U. z 2004 r. Nr 97, poz. 970 ze zm. ) na bezpośredniego zleceniodawcę.Wnioskodawca twierdzi jednocześnie, iż w związku z wykonanymi przez niego usługami poza terytorium kraju przysługuje mu, na podstawie art. 86 prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupów związanych z tymi usługami.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług ( Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 ) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zatem przy świadczeniu usług decydujące znaczenie dla objęcia ich opodatkowaniem ma miejsce świadczenia tych usług, co związane jest z zasadą terytorialności podatku VAT.Jednakże opodatkowanie usług wykonywanych przez polskich podatników, zarówno w kraju jak i za granicą, nie jest uzależnione wyłącznie od miejsca faktycznego wykonania usługi, bowiem od 01.05.2004 r. do ustalenia miejsca wykonywanej usługi niezbędne jest określenie charakteru tej usługi.

I tak zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 27 ust. 1 ww. ustawy o VAT w przypadku świadczenia usług, miejscem jej świadczenia ( tj. miejscem opodatkowania ) jest miejsce, gdzie świadczący usługę posiada siedzibę, a w przypadku posiadania stałego miejsca prowadzenia działalności, z którego świadczy usługi - miejsce, gdzie świadczący usługę posiada stałe miejsce prowadzenia działalności; w przypadku braku takiej siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności – miejsce stałego zamieszkania, z zastrzeżeniem ust. 2-6 i art. 28.

Jednakże dla usług związanych z demontażem, montażem, remontem i uruchomieniem linii technologicznej, które są usługami na majątku ruchomym rzeczowym, ustawodawca wprowadził odmienną regułę , wiążąc miejsce opodatkowania z miejscem faktycznego świadczenia usługi. Zgodnie bowiem z art. 27 ust. 2 pkt 3 ustawy o VAT w przypadku świadczenia usług na ruchomym majątku ruchomym miejscem świadczenia usług jest miejsce, gdzie usługi są faktycznie świadczone, z zastrzeżeniem art. 28.Oznacza to, że z tytułu wykonania usług, o których mowa wyżej nie powstaje obowiązek podatkowy w podatku VAT na terytorium RP ( nie ma przy tym zastosowania unormowanie przewidziane przez ustawodawcę w odniesieniu do usług na ruchomym majątku rzeczowym w art. 28 ust. 7 ustawy, gdyż Białoruś nie jest państwem członkowskim Unii Europejskiej ). Obowiązek podatkowy nie powstaje również na terytorium Białorusi, gdyż bezpośrednim odbiorcą usług wykonywanych przez polskiego podatnika ( podwykonawcę ) nie jest firma białoruska, ale inny polski podmiot ( zleceniodawca ), dla którego również nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku VAT z tytułu zakupu usługi wykonywanej poza terytorium kraju ( obowiązek podatkowy powstanie u kontrahenta białoruskiego dopiero w chwili wystawienia faktury z tytułu wykonania usług przez głównego wykonawcę ).

W tym przypadku usługodawca powinien udokumentować wykonanie przedmiotowych usług fakturą wystawioną na zleceniodawcę zgodnie z wymogami określonymi przepisami § 12 i § 14-26 oraz § 29 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27.04.2004 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom , zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur , sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług ( Dz. U. z 2004 r. Nr 97, poz. 971 ), ale bez stawki i kwoty podatku oraz kwoty należności wraz z podatkiem.

Zatem w sytuacji, gdy spółka polska będąca podatnikiem podatku VAT wykonuje jako podwykonawca usługi na majątku ruchomym rzeczowym na terytorium Białorusi , to usługi te nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce. Wykonawca tych usług ma jednak prawo, zgodnie z art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT, do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od zakupów towarów i usług jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą świadczenia usług poza terytorium kraju, pod warunkiem, że kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.