1. W przedstawionym przez podatnika stanie faktycznym - spółka zawiera umowę przelewu wierzytelności.

Art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności podlegających temu podatkowi. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit.a, podatkowi temu podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych. W teorii prawa cywilnego przyjmuje się, że wierzytelność jest to rodzaj prawa podmiotowego determinowany interesem ekonomicznym podmiotu uprawnionego. Obrót wierzytelnościami dokonuje się w drodze cesji ( przelewu wierzytelności) - art. 509 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 z późn. zm). Na mocy tej umowy wierzyciel (cedent) przenosi na nabywcę (cesjonariusza) wierzytelność przysługującą mu wobec dłużnika. Zgoda dłużnika na jej zawarcie jest potrzebna tylko wtedy, gdy w umowie łączącej wierzyciela z dłużnikiem wyłączono możliwość przeniesienia wierzytelności na osobę trzecią. Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew, a więc ze wszystkimi związanymi z nią prawami. Skutkiem umowy przelewu jest przeniesienie wierzytelności ze zbywcy na nabywcę. Jest to zatem umowa rozporządzająca, zbliżona do umowy przenoszącej własność. Podstawą prawną do przeniesienia wierzytelności na nabywcę jest umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności.Z podobieństwa celu obu tych umów wyłania się problem związków prawnych, jakie mogą zachodzić między przelewem a umowami, których celem jest powstanie zobowiązania do jego dokonania.Sam kodeks cywilny jako regułę przyjmuje dla wszystkich umów zobowiązujących do dokonania przelewu wywołanie przez nie skutków nie tylko zobowiązujących, lecz także rozporządzających oczywiście, jeżeli przelew dotyczy tych samych stron umowy ( art. 510 § 1 k.c.).

Samoistność umowy przelewu występuje wyraźnie w hipotezie i dyspozycji art. 510 § 2 k.c., który reguluje sytuację, gdzie przelew stanowi późniejsze w czasie wykonanie zobowiązania rozporządzenia wierzytelnością przez zbywcę. Sam przelew wierzytelności ma charakter czynności prawnej przyczynowej ( kauzalnej ) - art. 510 § 1 k.c.Zawarcie umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności powoduje z mocy prawa skutek rozporządzający. Przelew wierzytelności dokonany w formie sprzedaży lub zamiany będzie temu podatkowi podlegać, bowiem umowy sprzedaży i zamiany rzeczy i praw majątkowych są wymienione wśród czynności cywilnoprawnych, od których podatek jest pobierany. Wówczas, w tym stanie rzeczy, istniałby obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu zawartej umowy przelewu cesji wierzytelności.

2. W przedstawionym stanie faktycznym - podatnik zawiera porozumienie w sprawie uregulowania zobowiązań.

W tej sytuacji mamy do czynienia ze zwolnieniem z długu i rozwiązaniem stosunku zobowiązaniowego. Wierzytelność jest prawem wierzyciela, nie ma przeszkody by wierzyciel zrzekł się tego prawa, tj. umorzył zobowiązanie bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Samo zrzeczenie się uprawnionego jest aktem jednostronnym i nie wystarcza do umorzenia zobowiązania. Zobowiązanie wygasa dopiero wskutek zawarcia umowy między stronami, w której wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, dłużnik to zwolnienie przyjmuje ( art. 508 k.c.). Zwolnienie z długu może mieć charakter odpłatny i nieodpłatny. W skutek zwolnienia dłużnika z długu zobowiązanie wygasa. Wygaśnięcie zobowiązania następuje z chwilą zawarcia przez strony umowy i to ze skutkiem na przyszłość ( skutek ex nunc).

Zwolnienie z długu obejmuje całe zobowiązanie. Samej umowy zwolnienia nie można utożsamiać z umową, mocą której wierzyciel zobowiązuje się nie dochodzić od dłużnika należnego świadczenia ( pactum de non petendo). Umowa taka nie prowadzi do wygaśnięcia zobowiązania, lecz zakazuje jedynie wierzycielowi dochodzenia roszczenia w określony sposób lub w określonym czasie, lub nawet w ogóle. Dlatego też, gdyby dłużnik mimo takiej umowy pochopnie spełnił świadczenie, to nie będzie ono miało charakteru świadczenie nienależnego, tak jak ma to miejsce w razie zwolnienia z długu. Rozwiązanie stosunku zobowiązaniowego w przedstawionej przez podatnika sytuacji następuje w drodze zawartej pomiędzy stronami umowy (porozumienia). Porozumienie w sprawie uregulowania zobowiązań nie zostało wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit a cyt. ustawy i w związku z tym jego zawarcie nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.