Podatnik prowadzący działalność gospodarczą zamierza zakupić za kwotę 170.000 zł nowy samochód osobowy, który będzie wykorzystywał w prowadzonej działalności gospodarczej.

Stan prawny:

Przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r., nr 14, poz. 176 ze zm.) nie przewidują możliwości odliczania przez podatników od dochodu osiągniętego z tyt. prowadzonej działalności gospodarczej wydatków poniesionych na zakup środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w tej działalności.

Wydatków poniesionych na nabycie tych środków oraz wartości podatnicy nie mogą również – co do zasady - jednorazowo zaliczyć w ciężar kosztów uzyskania przychodów. Trwałe składniki majątku są wykorzystywane przez podatników w dłuższym okresie czasu, służąc do produkcji towarów lub świadczenia usług niekiedy przez wiele lat, a nie tylko w roku ich nabycia. A zatem ustawodawca w treści art. 23 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zastrzegł, iż nie uważa się za koszt uzyskania przychodów wydatków poniesionych m.in. na:

1. nabycie gruntów lub prawa wieczystego użytkowania gruntów, z wyjątkiem opłat za wieczyste użytkowanie gruntów,
2. nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie innych niż wymienione w lit. a) środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w tym również wchodzących w skład nabytego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanych części,
3. ulepszenie środków trwałych, które zgodnie z art. 22g ust. 17 powiększają wartość środków trwałych, stanowiącą podstawę naliczania odpisów amortyzacyjnych.

Wydatki na ww. cele, bez względu na czas ich poniesienia, zaktualizowane zgodnie z odrębnymi przepisami, pomniejszone o sumę odpisów amortyzacyjnych, są kosztem uzyskania przychodów przy ustalaniu dochodu w przypadku odpłatnego zbycia środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.

Jednocześnie jednak ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych przewidział, iż wydatki poniesione na zakup środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności gospodarczej podatnicy mogą zaliczać do kosztów uzyskania przychodów, ale sukcesywnie, w miarę fizycznego lub moralnego zużycia. Jak bowiem wynika z zapisów art. 22 ust. 1 ustawy z 26.07.1991r. kosztami uzyskania przychodów z poszczególnych źródeł są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23, przy czym – jak stanowi to art. 22 ust. 8 tej ustawy - kosztem uzyskania przychodów są również odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z przepisami art.22a-22o, z uwzględnieniem art. 23.

Zgodnie z treścią art. 22a ust. 1 ustawy z 26.07.1991r. amortyzacji podlegają, z pewnymi zastrzeżeniami, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:

1. budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
2. maszyny, urządzenia i środki transportu,
3. inne przedmioty
   • o przewidywanym okresie używania dłuższym n

• o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt 1, zwane środkami trwałymi.

W przypadku samochodów osobowych stanowiących środki trwałe w prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej ustawodawca – w treści art. 22i ustawy z 26.07.1991r. – przewidział, że podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych od tych samochody tylko zgodnie z tzw. metodą liniową.

Polega ona na tym, że odpisów dokonuje się od wartości początkowej samochodu wprowadzonego do ewidencji środków trwałych w równych ratach co miesiąc albo w równych ratach co kwartał, albo jednorazowo na koniec roku podatkowego. Suma odpisów amortyzacyjnych dokonanych w pierwszym roku podatkowym, w którym środek trwały został wprowadzony do ewidencji, nie może przekroczyć wartości tych odpisów przypadających na okres od wprowadzenia go do ewidencji (wykazu) do końca tego roku podatkowego. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek lub wartość wprowadzono do ewidencji (wykazu), do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór, przy czym suma odpisów amortyzacyjnych obejmuje również odpisy, których, zgodnie z art. 23 ust. 1, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Zgodnie z metoda liniową odpisów amortyzacyjnych dokonuje się przy zastosowaniu stawek określonych w Wykazie stawek amortyzacyjnych stanowiących załącznik nr 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jak wynika z tego załącznika samochody osobowe zaliczane są do rodzaju 741 Klasyfikacji Środków Trwałych, a więc podstawowa stawka amortyzacyjna dla tych samochodów wynosi 20%.

Jednocześnie jednak – w myśl postanowień art. 22i ust.2 pkt 2 ustawy z 26.07.1991r. stawka podstawowa może zostać podwyższona o współczynnik podwyższający - nie wyższy jednak niż 1,4 – jeżeli samochód ten – co wynika z objaśnienia nr 3 do załącznika nr 1 - jest używany :

• w pracy na trzy zmiany, mimo że nie działa ze swej istoty w ruchu ciągłym,
• w warunkach terenowych lub leśnych,
• pod ziemią lub
• innych wskazujących na bardziej intensywne zużycie.

Dodatkowo jednak ustawodawca w treści art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych postanowił, że nie stanowią kosztów uzyskania przychodów:

• odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego, dokonywanych według zasad określonych w art. 22a-22o, w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość 20.000 euro przeliczonej na złote według kursu średniego euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia przekazania samochodu do używania (art. 23 ust. 1 pkt 4),
• składek na ubezpieczenie samochodu osobowego, w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w

jnych od samochodu osobowego wykorzystywanego w prowadzonej działalności gospodarczej w ciągu 60 miesięcy (5 lat), chyba że przysługiwać mu będzie prawo do stosowania współczynnika podwyższającego, o którym mowa w art. 22i ust.2 pkt 2 ustawy z 26.07.1991r. W tym ostatnim przypadku Podatnik będzie mógł dokonywać odpisów amortyzacyjnych przez okres 44 miesięcy (3 lata i 8 miesięcy).