W odpowiedzi na pismo AKF-296/08/2004 otrzymane dnia 16.08.2004 r., dotyczące interpretacji przepisów z zakresu podatku dochodowego od osób fizycznych, na podstawie art. 14a ustawy z dnia 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zmianami), Naczelnik Świętokrzyskiego Urzędu Skarbowego informuje.

W wymienionym piśmie Politechnika Świętokrzyska w Kielcach zwraca się z prośbą o odpowiedź na pytanie: Czy ubezpieczenie pracownika na okres oddelegowania go na służbowy wyjazd zagraniczny jest w myśl art. 21 ust. 1 pkt 16 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zmianami) jest „inną należnością” i czy jest ono wolne od podatku dochodowego.

Wysokość oraz warunki ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju są określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (Dz. U. Nr 236, poz. 1990) oraz w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz. U. Nr 236, poz. 1991).

W myśl § 2 wymienionego wyżej rozporządzenia dotyczącego wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, z tytułu podróży odbywanej w terminie i w państwie określonym przez pracodawcę, pracownikowi przysługują:
1) diety,
2) zwrot kosztów:
a) przejazdów i dojazdów,
b) noclegów,
c) innych wydatków, określonych przez pracodawcę odpowiednio do uzasadnionych potrzeb.

Z w/w przepisów nie wynika, aby pracodawca miał obowiązek ubezpieczenia pracowników wyjeżdżających w delegację od następstw nieszczęśliwych wypadków.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, oraz świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Z tej definicji przychodów wynika, że opłacanie przez pracodawcę składek ubezpieczenia pracownika od następstw nieszczęśliwych wypadków jest świadczeniem pieniężnym ponoszonym za pracownika i tym samym stanowi przychód pracownika.

W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ma przepisów pozwalających wyłączyć zapłacone za pracownika składki na ubezpieczenie od nieszczęśliwych wypadków z przychodów podlegających opodatkowaniu. Wyłączenia takie są enumeratywnie wymienione w art. 21. ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wątpliwość podatnika dotycząca zaliczenia do przychodów pracownika wartości zapłaconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenie podyktowana jest brzmieniem art. 16 ust. 1 pkt 59 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r., Nr 54, poz. 654 ze zmianami) mówiącym, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów składek opłaconych przez pracodawcę z tytułu zawartych lub odnowionych umów ubezpieczenia na rzecz pracowników, z wyjątkiem umów dotyczących ryzyka grup 1, 3 i 5 działu I oraz grup 1 i 2 działu II wymienionych w załączniku do ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 124, poz. 1151), jeżeli uprawnionym do otrzymania świadczenia nie jest pracodawca i umowa ubezpieczenia w okresie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym ją zawarto lub odnowiono, wyklucza:
a) wypłatę kwoty stanowiącej wartość odstąpienia od umowy,
b) możliwość zaciągania zobowiązań pod zastaw praw wynikających z umowy,
c) wypłatę z tytułu dożycia wieku oznaczonego w umowie.

Z przepisu tego wynika, że składki opłacane przez pracodawcę z tytułu zawartych lub odnowionych umów ubezpieczenia na rzecz pracowników, co do zasady wyłączone są z kosztów uzyskania przychodów. Ustawodawca wskazał jednak tytuły ubezpieczeń, w których składki (przy zachowaniu wymienionych uwarunkowań) opłacone przez pracodawcę mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Reasumując, w przedstawionym stanie faktycznym pracodawca nie ma obowiązku opłacania składek z tytułu ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków pracowników wyjeżdżających w delegację. Jeżeli pracodawca podejmie decyzję o ubezpieczeniu od następstw nieszczęśliwych wypadków pracowników wyjeżdżających w delegację to równowartość zapłaconych składek na to ubezpieczenie będzie przychodem pracownika podlegającym opodatkowaniu, a pracodawca nie będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów opłaconej składki, chyba, że ubezpieczenie to będzie spełniało kryteria określone w art. 16 ust. 1 pkt 59 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.