Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11 poz. 50 ze zm.) opodatkowaniu podlega sprzedaż towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Podstawą opodatkowania, w myśl art. 15 ust. 1 ustawy, jest obrót. Obrotem, z zastrzeżeniem art. 16 i 17, jest kwota należna z tytułu sprzedaży towarów, pomniejszona o kwotę należnego podatku. W przypadku gdy pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty, o których mowa w art. 6 ust. 8, obrotem jest również kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatku. Jeżeli należność określona jest w naturze, podstawą opodatkowania jest wartość świadczenia obliczona na podstawie przeciętnych cen stosowanych w danej miejscowości lub na danym rynku w dniu wykonania świadczenia, zmniejszonych o podatek. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy.
W myśl art. 90 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. Prawo upadłościowe (Dz. U. z 1934 r. Nr 93 poz. 834 ze zm.) Syndyk obejmuje z samego prawa majątek upadłego, zarządza tym majątkiem i przeprowadza jego likwidację.Likwidacja następuje, zgodnie z art. 112 wyżej wymienionego rozporządzenia, przez sprzedaż ruchomości i nieruchomości, przez ściągnięcie wierzytelności od dłużników upadłego i zrealizowanie innych jego praw majątkowych, wchodzących w skład masy upadłości.
Nieruchomości Syndyk sprzedaje (art. 118 § 1 rozporządzenia) przez licytację publiczną według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Jednak za zezwoleniem rady wierzycieli udzielonym na podstawie art. 131 § 1 pkt 4 rozporządzenia, syndyk może sprzedać nieruchomość z wolnej ręki.
Umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta (zgodnie z art. 158 Kodeksu cywilnego) w formie aktu notarialnego. Nie zachowanie tej szczególnej formy powoduje nieważność umowy z mocy prawa.
W związku z powyższym warunek dokonania wpłaty określonej kwoty, której wysokość uzależniona jest od powierzchni lokalu mieszkalnego, stanowiący przesłankę do sporządzenia aktu notarialnego jest, zdaniem organu podatkowego, faktycznie częścią kwoty należnej z tytułu sprzedaży tegoż towaru. Kwota należna jak wynika z wcześniej cytowanego art. 15 ust. 1 ustawy, obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Pojęcie „kwoty należnej” z tytułu sprzedaży łączy się ściśle z pojęciem „wynagrodzenia”, o którym można mówić w momencie, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towaru (która w przypadku sprzedaży nieruchomości nabiera mocy prawnej z chwilą sporządzenia aktu notarialnego) a otrzymanym wynagrodzeniem będącym świadczeniem wzajemnym, najczęściej wyrażonym w formie ceny.
W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 5 lipca 2001 r. o cenach (Dz. U. Nr 97 poz. 1050 ze zm.) cenę stanowi wartość wyrażona w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę. W cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług oraz podatkiem akcyzowym.
Wobec powyższego nie ulega wątpliwości, że kwota tzw. „dobrowolnego świadczenia” stanowi część świadczenia należnego od nabywcy z tytułu sprzedaży nieruchomości dokonywanej przez Syndyka w imieniu upadłego będącego podatnikiem od towarów i usług i winna wejść w podstawę opodatkowania jako element kalkulacyjny ceny.Zatem Syndyk dokonujący sprzedaży nieruchomości upadłego (posiadającego status podatnika od towarów i usług) wykonuje czynności określone w art. 2 ustawy o PTU, które winny być opodatkowane podatkiem od towarów i usług według właściwej dla danego towaru stawki podatku.Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o PTU podatnicy, z zastrzeżeniem ust. 2, obowiązani są wystawiać fakturę stwierdzającą w szczególności sprzedaż towarów, jej datę, cenę jednostkową bez podatku, wartość sprzedaży, kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy.
Podatnicy świadczący usługi, w tym również w zakresie handlu i gastronomii, nie mają obowiązku (w myśl art. 32 ust. 2 ustawy) wystawiania faktur, o których mowa w ust. 1, osobom fizycznym, nieprowadzącym działalności gospodarczej. Jednakże na żądanie tych osób podatnicy są obowiązani do wystawiania faktury.
Zatem organ podatkowy podziela opinię zawartą w przedmiotowym piśmie, iż tzw. „dobrowolne świadczenie” w wysokości od 13 000 zł do 18 000 zł na rzecz masy upadłości ma charakter dopłaty do lokali mieszkalnych (stanowiącej część należności z tytułu umowy sprzedaży), która winna być opodatkowana podatkiem od towarów i usług i na wyraźne żądanie nabywcy będącego osobą fizyczną nie prowadzącą działalności gospodarczej, udokumentowana fakturą VAT.