Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/1/415-1029/12/BD
z 28 lutego 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 15 listopada 2012 r. (data wpływu do tut. Biura – 20 listopada 2012 r.), uzupełnionym w dniu 20 lutego 2013 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych:

• w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania, skapitalizowanej renty wyrównawczej, renty dożywotniej oraz zwrotu kosztów leczenia i dojazdów do placówek medycznych - jest prawidłowe,
• w zakresie zwolnienia z opodatkowania odsetek - jest nieprawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 20 listopada 2012 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania, skapitalizowanej renty wyrównawczej, renty dożywotniej oraz zwrotu kosztów leczenia i dojazdów do placówek medycznych jak i odsetek.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego pismem z dnia 11 lutego 2013 r. znak: IBPB II/1/415-1029/12/BD wezwano o jego uzupełnienie. W dniu 20 lutego 2013 r. wpłynęło uzupełnienie wniosku.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca w dniu 29 stycznia 2010 r. uległ nieszczęśliwemu wypadkowi, w wyniku którego doznał złamania kręgosłupa szyjnego i czterokończynowego porażenia. Jest całkowicie sparaliżowany. W 2010 r. Wnioskodawca złożył wniosek do Sądu Okręgowego o odszkodowanie. W 2012 r. wyrokiem sądu zostało przyznane Wnioskodawcy jednorazowe odszkodowanie wraz z odsetkami oraz dożywotnia renta wypłacana co miesiąc.

Wszystko zostało wypłacone przez Towarzystwo Ubezpieczeń X. Wypłacono również zrekompensowaną rentę wraz z odsetkami.

Z uzupełnienia wniosku wynika, iż kwoty, tj. odszkodowanie, odsetki od tego odszkodowania, skapitalizowana renta wyrównawcza, renta dożywotnia wypłacana co miesiąc oraz kwoty zwróconych kosztów leczenia i dojazdów do placówek medycznych zostały wypłacone z polisy odpowiedzialności cywilnej firmy, która została pozwana przez Wnioskodawcę do sądu, gdyż w wyniku zaniedbań firmy Wnioskodawca uległ wypadkowi, w wyniku którego doznał czterokończynowego porażenia. Wypłaty ww. kwot dokonało Towarzystwo Ubezpieczeń X na podstawie wyroku Sądu Okręgowego z dnia 09 lutego 2012 r.

Odsetki zostały naliczone od dnia wypadku, tj. od dnia 29 stycznia 2010 r. do dnia wyroku sądowego i naliczone zostały od kwoty odszkodowania.

Zwrot kosztów leczenia oraz dojazdów do placówek medycznych obejmuje okres kiedy Wnioskodawca przebywał w szpitalach, tj. od dnia 20 stycznia 2010 r. do dnia 30 czerwca 2010 r.

Renta dożywotnia wypłacana jest regularnie co miesiąc przez Towarzystwo Ubezpieczeń X od października 2012 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy podatek dochodowy od osób fizycznych należy zapłacić od odszkodowania, odsetek od odszkodowania, skapitalizowanej renty wyrównawczej, renty dożywotniej wypłacanej co miesiąc oraz od zwróconych kosztów leczenia i dojazdów do placówek medycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, nie należy płacić podatku dochodowego od osób fizycznych od otrzymanego odszkodowania, odsetek od tego odszkodowania, skapitalizowanej renty wyrównawczej, renty dożywotniej oraz od zwróconych kosztów leczenia i dojazdów do placówek medycznych, ponieważ poszkodowany otrzymuje (otrzymał) te pieniądze na pokrycie kosztów związanych z dalszą egzystencją po wypadku i nie powinien od tego płacić podatku.

Wnioskodawca wskazał, iż zapoznał się z interpretacjami indywidualnymi w podobnych zakresach jak również informował się we właściwym Urzędzie Skarbowym.

Na tle przedstawionego stanu faktzcynego stwierdzam co następuje:

Na podstawie przepisu art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów zwolnionych na podstawie art. 21, 52, 52a i 52c wymienionej ustawy oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Wyrazem jej praktycznej realizacji jest art. 11 ust. 1 ww. ustawy, z którego treści wynika, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 21 ust. 3b ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Zakres ww. zwolnienia został ograniczony do odszkodowań (zadośćuczynień):

1. których wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw;
2. otrzymanych na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie;
3. otrzymanych bez związku z prowadzoną działalnością gospodarczą;
4. niedotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

W myśl art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego szkoda może występować w dwojakiej postaci, tj. może obejmować straty, które poszkodowany poniósł (damnum emergens), lub też utratę korzyści, które mógłby poszkodowany osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (lucrum cessans). Należy zatem podkreślić, że zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy obejmuje tylko odszkodowania za poniesioną stratę, czyli tzw. szkodę rzeczywistą, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

Strata wyraża się w rzeczywistej zmianie stanu majątkowego poszkodowanego i polega albo na zmniejszeniu się jego aktywów (utrata, ubytek lub zniszczenie poszczególnych elementów majątkowych), albo na zwiększeniu się pasywów (zobowiązań poszkodowanego).

Z kolei szkoda w postaci utraconych korzyści nie powstaje równocześnie ze zdarzeniem wyrządzającym szkodę, lecz jest jego późniejszym następstwem. Utrata korzyści polega na niepowiększaniu się w przyszłości czynnych pozycji majątku poszkodowanego, które pojawiłyby się w tym majątku, gdyby nie zdarzenie wyrządzające szkodę.

W myśl przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3c powołanej ustawy wolne od podatku dochodowego są odszkodowania w postaci renty otrzymanej na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

1. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c,
2. dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15.
   
   

W myśl art. 805 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie:

1. przy ubezpieczeniu majątkowym - określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku;
2. przy ubezpieczeniu osobowym - umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej.
   
   

Zgodnie z art. 822 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej jest rodzajem ubezpieczenia majątkowego, o którym mowa w art. 822 ustawy Kodeks Cywilny. Świadczenie należne od ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia OC ma wyrównywać uszczerbek majątkowy powstały już w wyniku wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę osobie trzeciej.

Na podstawie art. 15 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 2010 r. Nr 11, poz. 66 ze zm.) zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie lub świadczenie na podstawie uznania roszczenia uprawnionego z umowy ubezpieczenia w wyniku ustaleń dokonanych w postępowaniu, o którym mowa w art. 16, zawartej z nim ugody lub prawomocnego orzeczenia sądu.

Jak już powyżej wskazano odszkodowanie ma służyć naprawieniu powstałej szkody i naprawieniu uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych (zarówno materialnych jak i niematerialnych).

Z wniosku wynika, iż Wnioskodawca w dniu 29 stycznia 2010 r. uległ nieszczęśliwemu wypadkowi, w wyniku którego doznał złamania kręgosłupa szyjnego i czterokończynowego porażenia. Jest całkowicie sparaliżowany. W 2010 r. Wnioskodawca złożył wniosek do Sądu Okręgowego o odszkodowanie. W 2012 r. wyrokiem sądu zostało przyznane Wnioskodawcy jednorazowe odszkodowanie wraz z odsetkami oraz dożywotnia renta wypłacana co miesiąc. Wypłacono również zrekompensowaną rentę wraz z odsetkami. Odszkodowanie, odsetki od tego odszkodowania, skapitalizowana renta wyrównawcza, renta dożywotnia wypłacana co miesiąc oraz kwoty zwróconych kosztów leczenia i dojazdów do placówek medycznych zostały wypłacone z polisy odpowiedzialności cywilnej firmy, która została pozwana przez Wnioskodawcę do sądu, gdyż w wyniku zaniedbań firmy Wnioskodawca uległ ww. wypadkowi. Wypłaty ww. kwot dokonało Towarzystwo Ubezpieczeń X na podstawie wyroku Sądu Okręgowego z dnia 09 lutego 2012 r. Odsetki zostały naliczone od dnia wypadku, tj. od dnia 29 stycznia 2010 r. do dnia wyroku sądowego i naliczone zostały od kwoty odszkodowania. Zwrot kosztów leczenia oraz dojazdów do placówek medycznych obejmuje okres kiedy Wnioskodawca przebywał w szpitalach, tj. od dnia 20 stycznia 2010 r. do dnia 30 czerwca 2010 r. Renta dożywotnia wypłacana jest regularnie co miesiąc przez Towarzystwo Ubezpieczeń X od października 2012 r.

Zgodnie z treścią art. 444 § 1 Kodeksu cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

W myśl art. 444 § 2 Kodeksu cywilnego, jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

Stosownie do art. 445 § 1 Kodeksu cywilnego w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym, sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, iż wypłacone z polisy odpowiedzialności cywilnej firmy pozwanej przez Wnioskodawcę do sądu kwoty odszkodowania renty dożywotniej oraz kwoty zwróconych kosztów leczenia i dojazdów do placówek medycznych korzystają ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast kwota skapitalizowanej renty wyrównawczej zwolniona jest na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3c ww. ustawy. Zatem Wnioskodawca nie musi wykazywać tychże kwot w zeznaniu podatkowym składanym za dany rok podatkowy, w którym otrzymał ww. kwoty.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy w tym zakresie należało uznać za prawidłowe.

Z kolei instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Odsetki wypłacone za okres pomiędzy datą zasądzenia i datą wypłaty odszkodowania nie są wliczane do wartości odszkodowania.

Zgodnie bowiem z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego. Przepis ten ma zastosowanie do odsetek ustawowych, z którymi zasądzono świadczenia główne.

Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, iż nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem czy też innym świadczeniem (naprawieniem szkody). Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego – są skutkiem nie wykonania zobowiązań.

Z tych względów wyłączenie z opodatkowania należności głównej nie oznacza, iż wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje zwolnienia od podatku odsetek od ww. świadczeń – zwalnia od opodatkowania jedynie odszkodowania (zadośćuczynienia) i renty, tj. świadczenia polegające na naprawieniu szkody na rzecz poszkodowanego.

Na zasadzie wyjątku w art. 21 ust. 1 pkt 95 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zostały zwolnione z podatku jedynie odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, tj. stosunku służbowego, stosunku pracy, w tym spółdzielczego stosunku pracy, członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, pracy nakładczej, emerytury lub renty.

W świetle powyższego nie można przyjąć, iż odsetki są odszkodowaniem sensu stricte i jako takie objęte są zwolnieniem od podatku dochodowego od osób fizycznych przewidzianym dla odszkodowań. Odsetki przyznane za okres od dnia wystąpienia z roszczeniem do ich zapłaty zgodnie z wyrokiem, nie spełniają warunku określonego w art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten ma bowiem wyłącznie zastosowanie w sytuacji gdy - od momentu ogłoszenia wyroku sądu przyznającego odszkodowanie (rentę) - zobowiązany spóźni się z wypłatą świadczenia na rzecz poszkodowanego. Nie ma natomiast zastosowania do odsetek naliczonych za okres poprzedzający datę uprawomocnienia się orzeczenia w tej sprawie. Tego rodzaju odsetki stanowią przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy i podlegają opodatkowaniu na ogólnych zasadach według skali podatkowej.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Mając na uwadze powyższe należy zatem stwierdzić, iż kwota odsetek zasądzonych od odszkodowania (renty) stanowi przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, który Wnioskodawca - zgodnie z art. 45 ust. 1 cytowanej ustawy - winien wykazać w zeznaniu składanym za rok podatkowy, w którym nastąpiła wypłata tychże odsetek.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy w tej kwestii należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.