Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB2/436-174/13-2/LS
z 24 czerwca 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 27.03.2013 r. (data wpływu 29.03.2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia akcji własnych spółki – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29.03.2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia akcji własnych spółki.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Spółka S.A. (dalej „Wnioskodawca” lub „Spółka”) nabyła w roku 2011 oraz 2012 akcje własne w celu umorzenia (dwie umowy zawarte z tym samym Akcjonariuszem). Zgodnie z art. 359 ksh Statut Wnioskodawcy przewiduje możliwość umorzenia akcji (umorzenie dobrowolne). Nabycie akcji własnych w celu umorzenia poprzedzone zostało każdorazowo podjęciem przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Spółki uchwał wyrażających zgodę na nabycie przez Spółkę akcji własnych w celu ich umorzenia (w roku 2011 dotyczyło to 2% kapitału zakładowego, zaś w roku 2012 - 2,999% kapitału zakładowego). Wynagrodzenie Akcjonariusza za nabycie akcji własnych w celu umorzenia, w drodze ww. dwóch umów, określała umowa o inwestowanie zawarta przez Spółkę i wszystkich Akcjonariuszy. Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Spółki wyraziło zgodę na nabycie akcji własnych w celu umorzenia na warunkach określonych w umowie o inwestowanie a więc za wynagrodzeniem w niej określonym. Wnioskodawca posiada obecnie 4,999% akcji własnych. Nie doszło jednak do podjęcia uchwały Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy o umorzeniu tych akcji i obniżeniu kapitału zakładowego.

Akcje te Zarząd Wnioskodawcy planuje zbyć.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Czy zawarcie przez Wnioskodawcę umów nabycia własnych udziałów w celu ich umorzenia w roku 2011 a następnie w roku 2012, pomimo nie podjęcia przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy uchwały o umorzeniu tych akcji i obniżeniu kapitału zakładowego podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy,

Zdaniem Spółki nabycie akcji własnych w celu umorzenia w roku 2011 a następnie w roku 2012 pomimo nie podjęcia przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy uchwały o umorzeniu akcji i obniżeniu kapitału zakładowego nie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) (dalej „Ustawa”) zawiera w art. 1 ust. 1 Ustawy zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają:

1. następujące czynności cywilnoprawne:
   1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
   2. umowy pożyczki pieniędzy łub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
   3. skreślony,
   4. umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
   5. umowy dożywocia,
   6. umowy odział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat łub dopłat,
   7. skreślony
   8. ustanowienie hipoteki,
      
   9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
      
   10. umowy depozytu nieprawidłowego,
   11. umowy spółki;
2. zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;
   
3. orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.
   
   

Nabycie (zbycie) akcji własnych w celu umorzenia nie zostało wymienione w tym przepisie jako czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Nie można również utożsamiać tej czynności z umową sprzedaży. Zgodnie z art. 535 kodeksu cywilnego przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Jak wynika z art. 555 kodeksu cywilnego przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio do sprzedaży praw majątkowych.

Do istotnych elementów umowy sprzedaży należy w zapłata przez kupującego ceny.

Zgodnie z art. 359 § 2 ksh w wyniku nabycia akcji w celu umorzenia akcjonariusz może otrzymać wynagrodzenie. Wynagrodzenie za nabycie akcji własnych w celu umorzenia określała umowa o inwestowanie zawarta między akcjonariuszami i Spółkę. Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy wyrażając zgodę na nabycie akcji własnych w celu umorzenia w roku 2011 a następnie w roku 2012, wyraziło zgodę na nabycie tych akcji na warunkach wynikających z umowy o inwestowanie tj. za wynagrodzeniem wynikającym z tej umowy.

Pojęcie wynagrodzenia nie należy utożsamiać z pojęciem ceny. Czynność zbycia udziałów w celu umorzenia, nie stanowi sprzedaży w rozumieniu art. 535 i nast. kc. W związku z tym sprzedaż udziałów w celu umorzenia jako szczególny rodzaj umowy nienazwanej nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, jako czynność niewymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o PCC.

Charakteru tej czynności nie zmienia fakt, iż Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy nie podjęło uchwały o umorzeniu akcji i obniżeniu kapitału zakładowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (j.t. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności objętych opodatkowaniem. Oznacza to, że opodatkowaniu podlegają wyłącznie czynności enumeratywnie wskazane w art. 1 ust. 1, w tym wymienione w pkt 1 lit. a) umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych, jak również – stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 2 – zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4, i orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2 (art. 1 ust. 1 pkt 3).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

1. opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
2. zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:
   1. umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
   2. (uchylone),
   3. umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.
   
   
   

Przepis ten ustanawia zasadę, że podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają wyłącznie czynności cywilnoprawne podejmowane w ramach obrotu nieprofesjonalnego, natomiast obrót zawodowy (profesjonalny) objęty został podatkiem od towarów i usług. Z jego treści wynika zasada rozgraniczenia obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych od obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług, jak również zasada wzajemnego wykluczenia tych obowiązków. Powyższe oznacza, że nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych te czynności cywilnoprawne, których dokonanie rodzi obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług.

Zaznaczyć jednakże należy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają status podatnika podatku od towarów i usług lecz wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

Wskazać również należy, że w przypadku umowy sprzedaży i zamiany, której przedmiotem są udziały lub akcje w spółkach handlowych, o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych decyduje okoliczność, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług. Powyższe oznacza, że zwolnienie ww. umowy sprzedaży lub zamiany z opodatkowania podatkiem od towarów i usług spowoduje, że czynność taka podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca nabył w roku 2011 oraz 2012 akcje własne w celu umorzenia. Nie doszło jednak do podjęcia uchwały Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy o umorzeniu tych akcji i obniżeniu kapitału zakładowego. Akcje te Zarząd Wnioskodawcy planuje zbyć.

W myśl art. 359 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Dz. o z 2000 r., Nr 94 poz.1037 ze zm.) Kodeksu spółek handlowych akcje mogą być umorzone w przypadku, gdy statut spółki tak stanowi. Akcja może być umorzona albo za zgodą akcjonariusza w drodze jej nabycia przez spółkę (umorzenie dobrowolne), albo bez zgody akcjonariusza (umorzenie przymusowe). Umorzenie dobrowolne nie może być dokonane częściej, niż raz w roku obrotowym. Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa statut.

Ponadto - w myśl art. 359 § 2 Kodeksu spółek handlowych umorzenie akcji wymaga uchwały walnego zgromadzenia, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia, wysokość wynagrodzenia przysługującego akcjonariuszowi akcji umorzonych, bądź uzasadnienie umorzenia akcji bez wynagrodzenia oraz sposób obniżenia kapitału zakładowego. Umorzenie przymusowe następuje za wynagrodzeniem, które nie może być niższe od wartości przypadających na akcję aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę do podziału między akcjonariuszy.

Natomiast jak stanowi art. 360 § 1 Kodeksu spółek handlowych, umorzenie akcji wymaga obniżenia kapitału zakładowego. Uchwała o obniżeniu kapitału zakładowego powinna być powzięta na walnym zgromadzeniu, na którym powzięto uchwałę o umorzeniu akcji.

Instytucja umorzenia akcji w spółce w drodze nabycia akcji jest ściśle związana ze stosunkiem uczestnictwa w spółce i musi wynikać z umowy spółki. Jest to norma o charakterze lex specialis w stosunku do przepisów Kodeksu cywilnego.

Jednakże w sytuacji, w której nie dochodzi do podjęcia uchwały Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy o umorzeniu akcji i obniżeniu kapitału zakładowego zmienia się definitywnie charakter nabycia akcji własnych przez Spółkę. Czynność nabycia akcji własnych należy wówczas zakwalifikować jako umowę sprzedaży.

W związku z powyższym wyjaśnić należy, że zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych powstanie z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej. W myśl art. 4 pkt 1 ustawy przy umowie sprzedaży ciążył on będzie na kupującym.

Podstawą opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, będzie w omawianym przypadku wartość rynkowa akcji, a stawka podatku wyniesie 1% (art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b).

Reasumując stwierdzić należy, że planowana przez Wnioskodawcę sprzedaż akcji stanowić będzie czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.