Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB2/436-428/13-4/AF
z 25 października 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 07.08.2013 r. (data wpływu 14.08.2013 r.) uzupełnionym pismem z dnia 15.10.2013 r. (data nadania 15.10.2013 r., data wpływu 16.10.2013 r. na wezwanie z dnia 03.10.2013 r. Nr IPPB2/436-428/13-2/AF o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zniesienia współwłasności nieruchomości obciążonej hipoteką - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14.08.2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zniesienia współwłasności nieruchomości obciążonej hipoteką.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest współwłaścicielem lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość. Przysługujący mu udział we współwłasności wynosi 1/2 części. Wraz z drugim współwłaścicielem lokalu Wnioskodawca zamierza zawrzeć umowę nieodpłatnego zniesienia współwłasności, mocą której jeden ze współwłaścicieli nabędzie lokal wraz ze związanymi z jego własnością prawami i obciążeniami, bez obowiązku spłat i dopłat.

Na nieruchomości lokalowej ustanowiona jest hipoteka umowna łączna kaucyjna na zabezpieczenie wierzytelności banku z tytułu udzielonego kredytu. Wysokość zabezpieczenia hipotecznego przewyższa wartość lokalu określoną w operacie szacunkowym sporządzonym przez rzeczoznawcę majątkowego.

Pismem z dnia 03.10.2013 r. Nr IPPB2/436-428/13-2/AF wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania poprzez wskazanie, czy Wnioskodawca wystąpił z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w imieniu własnym, jako nabywca lokalu mieszkalnego wraz ze związanymi z jego własnością prawami i obciążeniami, bez obowiązku spłat i dopłat, czy też w imieniu osób trzecich. Wnioskodawca uzupełnił wniosek w termie, wskazując, iż wystąpił z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w imieniu własnym, jako nabywca lokalu mieszkalnego wraz ze związanymi z jego własnością prawami i obciążeniami, bez obowiązku spłat i dopłat.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Czy nieodpłatne zniesienie współwłasności nieruchomości obciążonej hipoteką, która przewyższa jej wartość powoduje obowiązek zapłaty podatku od spadków darowizn?

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku, gdy suma hipoteki obciążającej nieruchomość przewyższa wartość nieruchomości, nieodpłatne zniesienie współwłasności przedmiotu obciążenia nie powoduje obowiązku zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 5 oraz art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.; dalej jako „u.p.s.d.”), w przypadku nieodpłatnego umownego zniesienia współwłasności, obowiązek podatkowy ciążący na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych powstaje z chwilą zawarcia umowy. Podstawę opodatkowania stanowi wówczas wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy (art. 7 ust. 6 u.p.s.d.).

Przy obliczaniu podstawy opodatkowania należy uwzględnić art. 7 ust. 1 u.p.s.d., zgodnie z którym podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego (w przypadku przedstawionym w niniejszym wniosku będzie to ten sam dzień). W art. 7 ust. 2 i 3 wskazano długi i ciężary, które podlegają odliczeniu od wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych w przypadku, gdy tytułem nabycia jest dziedziczenie, zapis zwykły, dalszy zapis, polecenie testamentowe, darowizna lub polecenie darowizny. Art. 7 ust. 6 odnoszący się do nieodpłatnego zniesienia współwłasności analogicznego wyliczenia nie zawiera. Jak trafnie wskazał Naczelny Sąd Administracyjny, art. 7 ust. 1 u.p.s.d. statuuje jednak ogólną zasadę dotyczącą obliczania tzw. wartości czystej, mającą zastosowanie do nabycia własności rzeczy i praw majątkowych z tytułu nieodpłatnego zniesienia współwłasności (wyrok NSA z dnia 18 maja 2012 r., sygn. akt II FSK 2158/10, LEX nr 1219386).

W przekonaniu NSA oznacza to, iż „jeżeli dany przepis prawa sytuuje dane prawo jako ciężar, to stanowić ono będzie podstawę do potrącenia jego wartości od wartości nabytej rzeczy i prawa majątkowego”. Za przepis należący do powyższej kategorii NSA wyraźnie uznał art. 65 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2013 r. poz. 707, dalej jako „u.k.w.h.”), który stanowi, iż w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka). Zdaniem NSA, „skoro art. 65 u.k.w.h. określa hipotekę jako ciężar nieruchomości, to o wartość tego ciężaru należy zgodnie z art. 7 ust. 1 u.p.s.d. potrącić wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych tak by ustalić podstawę opodatkowania jako wartość czystą”. NSA podzielił przy tym pogląd, iż dla potrzeb ustalenia podstawy opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, od wartości nabytej rzeczy lub prawa majątkowego należy odliczyć całkowitą wartość hipoteki, bez względu na kwotę kredytu hipotecznego pozostającą do spłacenia.

Jak wynika z powyższego, w przypadku, gdy nieruchomość jest obciążona hipoteką przewyższającą jej wartość, a współwłasność tej nieruchomości zostanie zniesiona nieodpłatnie, podstawa opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn będzie mniejsza od zera, zatem obowiązek zapłaty tego podatku nie powstanie. Pogląd ten jest konsekwentnie przyjmowany przez organy podatkowe. W interpretacji indywidualnej z dnia 14 czerwca 2013 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie stwierdził, iż „jeżeli hipoteka przewyższa wartość nieruchomości, obowiązek podatkowy z tytułu nieodpłatnego zniesienia współwłasności w powyższej sprawie nie wystąpi” (sygn. IPPB2/436-230/13-2/MZ). Analogiczne stanowisko zajęto w następujących indywidualnych interpretacjach przepisów podatkowych;

• Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 12 marca 2013 r., sygn. ITPB2/436- 172/09/12-S/DSZ,
  

• Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 5 marca 2013 r., sygn. IPPB2/436-649/ 12-4/MZ,
  

• Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 29 października 2012 r., sygn. IPPB2/436-385/12-4/MZ,
  

• Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 6 września 2011 r., sygn. IPPB2/436-280/ 11-2/AF,
  

• Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 1 grudnia 2010 r., sygn. IPPB2/436-348/ 10-2/MZ
  

• Ministra Finansów (zmieniającej wcześniej wydaną interpretację indywidualną) z dnia 23 kwietnia 2010, sygn. PL/LM/834/2/BNJ/10/09/PK-1746.
  
  
  

W świetle orzecznictwa oraz praktyki organów podatkowych nie budzi wątpliwości, że nieodpłatne zniesienie współwłasności nieruchomości obciążonej hipoteką przewyższającą jej wartość nie rodzi konsekwencji podatkowych na gruncie u.p.s.d. Stanowisko Wnioskodawcy jest zatem prawidłowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

Zniesienie współwłasności polega na dokonaniu podziału rzeczy wspólnej. Nowe rzeczy powstałe w wyniku podziału fizycznego stanowią wyłączną własność poszczególnych współwłaścicieli. W świetle przepisów art. 211 i 212 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) zniesienie współwłasności może nastąpić przez:

• podział fizyczny rzeczy wspólnej (podział polegający na przyznaniu każdemu ze współwłaścicieli wyodrębnionej części rzeczy, np. działek, w przypadku gdy przedmiotem tej czynności cywilnoprawnej jest nieruchomość),
  

• przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli,
  

• sprzedaż rzeczy wspólnej zwana podziałem cywilnym (nie mamy do czynienia z odpłatnym zniesieniem współwłasności, gdyż uzyskana wówczas cena dzielona jest odpowiednio w stosunku do udziałów we współwłasności).
  
  
  

Na podstawie art. 211 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) każdy ze współwłaścicieli może żądać, aby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że występuje sytuacja, w której podział byłby sprzeczny z przepisami społeczno – gospodarczymi, przeznaczeniem rzeczy lub skutkowałby istotną zmianą tej rzeczy, zmniejszeniem jej wartości, albo zniszczeniem.

Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy przy nieodpłatnym zniesieniu współwłasności ciąży na nabywcy rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn w przypadku nieodpłatnego zniesienia współwłasności obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zawarcia umowy albo ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jeżeli ich skutkiem jest nieodpłatne zniesienie współwłasności.

Zgodnie z art. 7 ust. 6 powyższej ustawy przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności podstawę opodatkowania stanowi wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy. Przy obliczaniu podstawy opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn należy mieć na względzie przepis art. 7 ust. 1 ustawy, w myśl którego podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Oznacza to, że z punktu widzenia ustalania podstawy opodatkowania długi i ciężary pomniejszają wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych. Pojęcie długów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy obejmuje wszelkie pieniężne roszczenia cywilnoprawne związane z przedmiotem nabycia. Ciężarem w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy jest inne niż dług obciążenie nabytej rzeczy lub prawa, które w chwili nabycia zmniejsza wartość rynkową tej rzeczy lub prawa.

W myśl art. 9 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 4.902 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca jest współwłaścicielem lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość. Przysługujący mu udział we współwłasności wynosi 1/2 części. Wraz z drugim współwłaścicielem lokalu Wnioskodawca zamierza zawrzeć umowę nieodpłatnego zniesienia współwłasności, mocą której jeden ze współwłaścicieli nabędzie lokal wraz ze związanymi z jego własnością prawami i obciążeniami, bez obowiązku spłat i dopłat. Na nieruchomości lokalowej ustanowiona jest hipoteka umowna łączna kaucyjna na zabezpieczenie wierzytelności banku z tytułu udzielonego kredytu. Wysokość zabezpieczenia hipotecznego przewyższa wartość lokalu określoną w operacie szacunkowym sporządzonym przez rzeczoznawcę majątkowego.

Zgodnie z art. 65 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361, z późn. zm.) w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka).

W świetle powołanych przepisów, w przypadku nabycia nieruchomości obciążonej hipoteką, jak w niniejszej sprawie, obciążenie to stanowi ciężar w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. W konsekwencji, wartość nieruchomości powinna być pomniejszona o kwotę wierzytelności zabezpieczonej hipoteką. A zatem, jeżeli hipoteka przewyższa wartość nieruchomości, obowiązek podatkowy z tytułu nieodpłatnego zniesienia współwłasności w powyższej sprawie nie wystąpi.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na treści wskazanych interpretacji w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, iż interpretacje te co do zasady wiążą w sprawach, w których zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowią podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.