Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPP2/443-1076/13/IK
z 20 lutego 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 15 listopada 2013 r. (data wpływu 20 listopada 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT opłat za zbyt późne anulowanie rezerwacji hotelowej i nieskorzystanie z usług zakwaterowania świadczonych przez Wnioskodawcę - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20 listopada 2013 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT opłat za zbyt późne anulowanie rezerwacji hotelowej i nieskorzystanie z usług zakwaterowania świadczonych przez Wnioskodawcę.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny:

Przedmiotem działalności Wnioskodawcy (dalej „Spółka”) jest prowadzenie hotelu, centrum konferencyjno-bankietowego oraz punktów gastronomicznych (restauracji i baru). W ramach prowadzonej działalności Spółka świadczy dla swoich gości usługi zakwaterowania oraz związane z nimi (np. czyszczenia odzieży), usługi wynajmu sal konferencyjnych i sprzętu konferencyjnego, usługi gastronomiczne oraz usługi konferencyjne.

Spółka świadczy swoje usługi zarówno dla klientów indywidualnych (osób fizycznych) jak i firm (osób prawnych), krajowych i zagranicznych (dalej „Klient”). Sprzedaż poszczególnych usług ewidencjonowana jest w dwóch systemach sprzedażowych:

1. M. F. — służący do ewidencji sprzedaży punktów gastronomicznych (bar, restauracja i punkt bankietowy),
2. S. — służący do ewidencji sprzedaży recepcji i bankietów.
   
   

Cała sprzedaż Spółki dokonana przez powyższe systemy ewidencjonowana jest na urządzeniach fiskalnych, niezależnie od tego czy jest to sprzedaż na rzecz osób fizycznych czy prawnych, dlatego każda wykonana usługa czy sprzedany towar potwierdzona jest paragonem fiskalnym. Dodatkowo każda sprzedaż dokonana przez system S. potwierdzona jest wystawieniem faktury, niezależnie czy dokonana jest na rzecz osoby fizycznej czy prawnej.

Spółka jest zarządzana przez austriacką firmę V., która w ramach umowy o zarządzanie m.in. kontroluje osiągane przez Spółkę przychody. W tym celu głównym systemem służącym do ewidencji sprzedaży jest system S., w którym odnotowywana jest cała operacyjna sprzedaż Spółki, zarówno dotycząca usług hotelowych jak i konferencyjno-bankietowych ewidencjonowanych bezpośrednio w tym systemie, jak i usług gastronomicznych ewidencjonowanych w systemie M. F. i następnie przenoszonych na koniec każdego dnia za pomocą sieci informatycznej do systemu S.. System S. połączony jest z drukarkami fiskalnymi i każdej dokonanej sprzedaży towarzyszy wystawienie faktury oraz wydruk paragonu fiskalnego. System S. nie ma możliwości generowania innych dokumentów poza fakturami, np. not obciążeniowych dokumentujących sprzedaż nie podlegającą opodatkowaniu VAT.

Goście planując skorzystanie z usług zakwaterowania oferowanych przez hotel dokonują wyboru konkretnego standardu pokoju i terminu swojego pobytu, po ustalonej z góry cenie. Spółka chcąc zapewnić sobie maksymalizację obłożenia pokoi hotelowych stosuje politykę bezkosztowej anulacji rezerwacji w określonym terminie. Oznacza to, że klient rezerwując pokój na podstawie faktury pro-forma musi dokonać wpłaty zaliczki lub podać dane karty kredytowej lub płatniczej niezbędne do ewentualnego jej obciążenia stosowną kwotą. W przypadku wpłaty zaliczki w dniu jej otrzymania wystawiona jest faktura zaliczkowa, która następnie pomniejsza finalną fakturę dokumentującą wykonaną usługę zakwaterowania. Klient do z góry określonego terminu ma możliwość anulowania rezerwacji bez ponoszenia jakichkolwiek kosztów — w takim wypadku zaliczka jest zwracana i wystawiana jest faktura korygująca do faktury zaliczkowej (w przypadku jej otrzymania) lub karta kredytowa/płatnicza nie jest obciążana żadną opłatą. W przypadku przekroczenia umówionego terminu bezkosztowej anulacji klient nadal może zrezygnować z zamówionego pokoju, ale w takim wypadku hotel nie zwraca wpłaconej zaliczki lub obciąża kartę kredytową kwotą zamówionego wcześniej pokoju i wystawia fakturę za opłatę za niedojazd (tzw. „no-show charge”) opodatkowaną na równi z usługą zakwaterowania (PKWiU 55.1) wg 8% stawki VAT, na której także rozlicza ew. zaliczkę.

Opłata za nieodwołanie w umówionym terminie rezerwacji nie stanowi dla Spółki wynagrodzenia za utrzymanie rezerwacji, ponieważ nie jest ona pobierana w sytuacji pojawienia się Klienta i skorzystania z usługi zakwaterowania w hotelu. W takiej sytuacji Klient obciążany jest tylko kwotą usługi zakwaterowania.

Spółka dysponując takim wolnym pokojem udostępnia go w miarę zapotrzebowania innym Klientom, dlatego zdarzają się sytuacje, że za jeden pokój, w tym samym okresie wystawiane są dwie faktury za:

1. opłatę za niedojazd — dla Klienta, który nie dokonał w umówionym czasie anulacji swojej rezerwacji,
2. usługę zakwaterowania — dla Klienta, któremu został sprzedany wolny pokój udostępniony do sprzedaży w związku z anulacją Klienta z pkt 1.
   
   

Podobnie ma miejsce sytuacja w przypadku usług wynajmu sal konferencyjnych i gastronomicznych. W tej sytuacji w umowach z Klientami zawarty jest harmonogram bezkosztowych anulacji zamówionych usług, według którego Klient może do ustalonej daty zrezygnować z zamówionej sali i usług gastronomicznych bez ponoszenia jakichkolwiek opłat. W przypadku anulowania takiej rezerwacji po tym terminie gość jest obciążany opłatą za niedojazd (tzw. „no-show charge”) opodatkowaną na równi z zamówionymi usługami, tj. 23% VAT w przypadku wynajmu sal konferencyjnych i 8% lub 23% VAT w przypadku usług gastronomicznych (PKWiU 56) w zależności od ich rodzaju, zgodnie z poz. 7 zał. 1 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Polityka fakturowania ew. zaliczek lub obciążania kart kredytowych/płatniczych przebiega analogicznie jak w przypadku usług zakwaterowania opisanych powyżej.

W związku z powyższym m.in. zadano następujące pytanie oznaczone we wniosku nr 1:

W świetle powyższego stanu faktycznego Spółka ma wątpliwość, czy opłaty pobierane za zbyt późne anulowanie rezerwacji powyższych usług powinny być opodatkowane podatkiem VAT i wnosi o udzielenie odpowiedzi na następujące pytanie:

1. Czy w przypadku zatrzymania przez Spółkę zaliczki na poczet opłaty za rezygnację Klienta z nabycia usług Spółka ma prawo potraktować taką opłatę za anulację rezerwacji jako odszkodowanie, które nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT i w konsekwencji do wystawienia faktury korygującej zmniejszającej wartości podatku wykazane na fakturze zaliczkowej mimo nie zwracania Klientowi zaliczki?
   
   

Stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1:

Opłata ma charakter odszkodowania dla Spółki za anulację rezerwacji i nieskorzystanie z usług czy to zakwaterowania czy wynajmu sali lub usługi gastronomicznej, dlatego nie jest wynagrodzeniem za usługę wyświadczoną przez Spółkę, bo Spółka nie świadczy w takim przypadku Klientowi żadnej usługi. W związku z tym Spółka w momencie powzięcia informacji od Klienta o jego rezygnacji ze skorzystania z usług Spółki ma prawo wystawić fakturę korygującą fakturę zaliczkową i skorygować podatek VAT, a także wystawić nową fakturę na kwotę opłaty za anulację rezerwacji, która to opłata nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zdaniem Spółki, zgodnie ustawą z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 z późniejszymi zmianami; tekst jednolity z dnia 29.07.2011 r. Dz.U. Nr 177, poz. 1054) (dalej„ustawa VAT”):

1. opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (art. 5, ust. 1, pkt 1),
2. przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów (art. 8 ust. 1),
3. podstawą opodatkowania jest obrót, czyli kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczonych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku (art. 29, ust. 1)
4. obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi (art. 19 ust. 1), ale jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części (art. 19 ust. 11).
   
   

Analizując na podstawie pkt a) i b) definicję usługi należy uznać, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi usługę w rozumieniu ustawy o VAT. Uznanie danej czynności za usługę w świetle ustawy o VA T musi być jednak uzupełnione o łączne spełnienie dwóch warunków:

• uznanie, że w konsekwencji zobowiązania, w wyniku którego usługa zostaje świadczona, usługobiorca odnosi korzyści z danego zdarzenia,
• uznanie, że świadczącemu usługę z tytułu jej wykonania przysługuje świadczenie wzajemne ze strony świadczeniobiorcy w postaci wynagrodzenia.
  
  

Zdaniem Spółki w omawianym przypadku nie anulowaniu rezerwacji Spółka nie świadczy Klientowi żadnej usługi, w wyniku których odnosiliby oni jakiekolwiek korzyści. Zarezerwowany pokój lub sala konferencyjna bądź usługa gastronomiczna nie zostają Klientowi udostępnione, bo Klient ten ostatecznie najczęściej nie pojawia się nawet w miejscu świadczenia usługi. W związku z nie świadczeniem przez Spółkę żadnej usługi dla Klienta, zaliczenie otrzymanej zaliczki na poczet opłaty za anulowanie rezerwacji nie może mieć znamion wynagrodzenia za zamówioną usługę. Powyższe stanowisko znajduje swoje poparcie w wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 18.07.2007 r., sygn. C-277/05, który to orzekł, że kwoty zapłacone tytułem zadatku w ramach umów dotyczących świadczenia usług hotelarskich podlegających podatkowi VAT, w przypadku, gdy klient skorzysta z uprawnienia do odwołania rezerwacji, a kwoty te są zatrzymywane przez przedsiębiorstwo hotelarskie, należy uznać za odszkodowanie ryczałtowe płacone w celu naprawienia szkody poniesionej w następstwie niewykonania umowy przez klienta, bez bezpośredniego związku z jakąkolwiek odpłatnie świadczoną usługą, które jako takie nie podlegają opodatkowaniu.

Artykuł 483, § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. 1964, Nr 16, poz. 93) (dalej: „Kodeks cywilny”) umożliwia zawarcie w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kary umownej). Spółka uważa, że przyjąć można, iż jasne określenie w warunkach rezerwacji terminów bezkosztowych anulacji i ich zaakceptowanie przez Klienta poprzez dokonanie takiej rezerwacji oznacza zawarcie między stronami umowy o usługi zakwaterowania na konkretnych warunkach, a rezygnacja przez Klienta z oferowanej usługi upoważnia Spółkę do nałożenia kary w postaci opłaty za anulację rezerwacji.

Zgodnie z § 13 ust. 5 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług z dnia 28 marca 2011 r. (Dz.U. Nr 68, poz. 360 z późniejszymi zmianami) (dalej: „rozporządzenie o VAT”) fakturę korygującą do faktury zaliczkowej wystawia się w przypadku zwrotu części lub całości zaliczki. W opisywanym przypadku nie dochodzi co prawda do fizycznego zwrotu pieniędzy Klientowi, ale ma miejsce potrącenie wierzytelności z fakturą dokumentującą opłatę za anulację rezerwacji. Potrącenie wierzytelności zgodnie z art. 498 Kodeksu cywilnego wywiera taki sam skutek co zapłata, dlatego zdaniem Spółki zachodzi przesłanka do wystawienia faktury korygującej do faktury zaliczkowej i pomniejszenia podatku VAT zgodnie z art. 29 ust. 4a ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego, w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z dyspozycją art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r., Nr 177 poz. 1054 ze zm.), opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, stosownie do art. 7 ust. 1 powołanej ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast przez świadczenie usług – w świetle art. 8 ust. 1 ww. ustawy – rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Co do zasady każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Przy czym muszą być spełnione następujące warunki:

• w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
• świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).
  
  

Należy przy tym podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało – jako usługa – opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Dana usługa podlega więc opodatkowaniu podatkiem VAT wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych.

Warto w tym miejscu wskazać, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. I tak, przykładowo w wyroku z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise, TSUE uznał, że określoną czynność można uznać za wykonaną odpłatnie, jeśli istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto gdy odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miała być opodatkowana VAT.

Na uwagę zasługuje także orzeczenie z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R. J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, gdzie podkreślono, że usługi świadczone są za wynagrodzeniem, wyłącznie jeżeli istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, na mocy którego występuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez świadczącego usługę stanowi wartość przekazywaną w istocie w zamian za usługę wyświadczoną jej odbiorcy.

W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, że aby uznać dane świadczenie za świadczenie odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a beneficjentem, i w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Zatem pod pojęciem odpłatności dostawy towarów lub odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego). Tym samym, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Analizując powyżej przedstawione okoliczności wskazać należy, iż opłata pobierana od klienta, który nie odwoła w ustalonym terminie rezerwacji i nie skorzysta z usług zakwaterowania, usługi wynajmu sal konferencyjnych i gastronomicznych nie jest ekwiwalentem za świadczoną przez Wnioskodawcę usługę. W przedmiotowym przypadku opłata ta nie stanowi wynagrodzenia za świadczoną usługę zakwaterowania, usługę wynajmu sali konferencyjnej, usługę gastronomiczną, lecz pełni funkcję odszkodowawczą. Podkreślenia wymaga fakt, iż należność inkasowana od gościa, który w zbyt późnym terminie odwołał rezerwację - nie ma związku ze świadczonymi przez Wnioskodawcę usługami zakwaterowania, wynajmu sali konferencyjnej, usługami gastronomicznymi, bowiem opłata ta pobierana jest wyłącznie w przypadku, gdy do wyświadczenia usługi hotelowej nie dochodzi. W przypadku gdy klient anuluje rezerwację w czasie, gdy anulowanie nie podlega opłacie, opłata nie jest pobierana, klient otrzymuje zwrot zaliczki.

Zatem pobierana przez Wnioskodawcę opłata z tytułu zbyt późnego odwołania rezerwacji jako pełniąca funkcję odszkodowawczą, nie stanowi wynagrodzenia za świadczoną usługę zakwaterowania czy wynajmu, lecz stanowi rekompensatę za poniesione przez Wnioskodawcę koszty, bądź też utracone korzyści spowodowane późniejszym niż wynikającym z zawartej umowy anulowaniem rezerwacji. Tym samym uznać należy, że opłata pobierana od klienta, który nie odwoła w ustalonym terminie rezerwacji nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o podatkiem od towarów i usług.

Zaznaczyć należy, że opłata pobierana przez Wnioskodawcę pełni funkcję odszkodowawczą po przekroczeniu ustalonego terminu bezkosztowej rezygnacji ze świadczenia.

Podstawowy obowiązek dokumentowania sprzedaży dla potrzeb podatku od towarów i usług fakturami VAT przez podatników tego podatku został określony w art. 106 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. W myśl ww. przepisu podatnicy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Zgodnie z art. 106 ust. 3 ww. ustawy, przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do części należności otrzymywanych przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi.

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

W myśl art. 19 ust. 4 ww. ustawy, jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Jak stanowi art. 19 ust. 11 ww. ustawy, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.

Jak wynika z treści przytoczonych przepisów, podatnik wystawia fakturę w przypadku sprzedaży towaru lub wykonania usługi oraz w przypadku otrzymania zaliczki przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi. Faktura VAT jest dokumentem potwierdzającym zaistnienie zdarzenia gospodarczego (potwierdzeniem nabycia określonych towarów lub usług lub też otrzymania zaliczki). Wystawienie faktury należy rozumieć jako sporządzenie ww. dokumentu oraz jego przekazanie innemu podmiotowi, a przez to wprowadzenie faktury do obrotu prawnego.

Szczegółowe zasady regulujące kwestię wystawiania faktur, danych, które powinny zawierać, oraz sposobu i okresu przechowywania faktur VAT dokumentujących otrzymywanie zaliczek regulują przepisy Rozdziału 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. (obowiązującego od dnia 1 kwietnia 2011r.) w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360 ze zm.).

Zgodnie z § 13 ust. 1 ww. rozporządzenia, w przypadku gdy po wystawieniu faktury udzielono rabatów określonych w art. 29 ust. 4 ustawy, podatnik udzielający rabatu wystawia fakturę korygującą. Jak stanowi ust. 2 ww. przepisu, faktura korygująca powinna zawierać co najmniej:

1.numer kolejny oraz datę jej wystawienia;

2.dane zawarte w fakturze, której dotyczy faktura korygująca:

1. określone w § 5 ust. 1 pkt 1-4,
2. nazwę (rodzaj) towaru lub usługi objętych rabatem;

3.kwotę i rodzaj udzielonego rabatu;

4.kwotę zmniejszenia podatku należnego.

Stosownie do § 13 ust. 5 ww. rozporządzenia, przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio w przypadku:

1. zwrotu sprzedawcy towarów oraz zwrotu nabywcy kwot nienależnych, o których mowa w art. 29 ust. 4 ustawy;
2. zwrotu nabywcy całości lub części należności, o której mowa w § 10 ust. 1.
   
   

Natomiast w myśl § 14 ust. 1 ww. rozporządzenia, fakturę korygującą wystawia się również, gdy po wystawieniu faktury podwyższono cenę lub stwierdzono pomyłkę w cenie, stawce, kwocie podatku lub w jakiejkolwiek innej pozycji faktury.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca pobiera zaliczki na poczet wyświadczenia usługi zakwaterowania czy wynajmu, w przypadku zbyt późnej rezygnacji z tej usługi opłata ta przepada i jak wskazano wyżej pełni rolę odszkodowawczą.

Zatem otrzymanie zaliczek winno być udokumentowane poprzez wystawienie faktury VAT.

Natomiast odszkodowanie nie odpowiada wykonaniu świadczenia (dostawa towaru lub świadczenie usług), co w konsekwencji powoduje, że na gruncie ww. ustawy nie wystąpiła żadna czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT.

Stosownie do art. 29 ust. 4 ww. ustawy podstawę opodatkowania zmniejsza się o kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów (bonifikat, opustów, uznanych reklamacji i skont) i o wartość zwróconych towarów, zwróconych kwot nienależnych w rozumieniu przepisów o cenach oraz zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4b.

Zgodnie z ust. 4a cyt. wyżej artykułu, w przypadku gdy podstawa opodatkowania ulega zmniejszeniu w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze, obniżenia podstawy opodatkowania podatnik dokonuje pod warunkiem posiadania, przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, w którym nabywca towaru lub usługi otrzymał korektę faktury, potwierdzenia otrzymania korekty faktury przez nabywcę towaru lub usługi, dla którego wystawiono fakturę. Uzyskanie potwierdzenia otrzymania przez nabywcę towaru lub usługi korekty faktury po terminie złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy uprawnia podatnika do uwzględnienia korekty faktury za okres rozliczeniowy, w którym potwierdzenie to uzyskano.

Przepis ust. 4a stosuje się odpowiednio w przypadku stwierdzenia pomyłki w kwocie podatku na fakturze i wystawienia korekty faktury do faktury, w której wykazano kwotę podatku wyższą niż należna (art. 29 ust. 4c ustawy).

Jeżeli po wystawieniu faktury zaliczkowej otrzymana część należności zostanie zwrócona niedoszłemu nabywcy wystawiana jest faktura korygująca fakturę zaliczkową. Fakturę korygującą fakturę zaliczkową należy wystawić również w przypadku niewywiązania się z warunków umowy, gdy zaliczka przestaje pełnić funkcję wynagrodzenia na poczet przyszłego świadczenia.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy prawa podatkowego oraz przedstawione okoliczności sprawy podkreślić należy, iż celem faktury VAT jest przede wszystkim udokumentowanie rzeczywistego przebiegu zdarzeń gospodarczych, pełni ona bowiem szczególną rolę dowodową w prawidłowym wymiarze podatku VAT. Prawidłowość materialnoprawna faktury zachodzi, jeżeli odzwierciedla ona prawdziwe zdarzenie gospodarcze, co oznacza, iż nie można uznać za prawidłową fakturę, gdy nie wskazuje ona zaistniałego zdarzenia gospodarczego.

Jeżeli po wystawieniu faktury VAT wystąpią zdarzenia mające wpływ na treść wystawionej faktury lub okaże się, że wystawiona faktura zawiera błędy, podatnik wystawia w takim przypadku fakturę korygującą. Zatem faktura korygująca wystawiana jest w celu podania właściwych, prawidłowych i zgodnych z rzeczywistością kwot i innych danych, decydujących o rzetelności wystawionego dokumentu.

W przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której z dniem otrzymania od nabywającego usługę zakwaterowania, najmu zaliczki na poczet usługi, u Wnioskodawcy powstał obowiązek podatkowy z tego tytułu. Wnioskodawca winien wystawić fakturę VAT na rzecz nabywającego - dokumentującą zapłatę ww. zaliczki. W związku ze zbyt późną rezygnacją z usługi pobrana zaliczka przepada i pełni funkcję odszkodowawczą. Kwota zaliczki nie podlega zwrotowi i zostaje zaliczona jako rekompensata za utracone korzyści.

W niniejszej sprawie bezsporne jest, że w dniu otrzymania przez Wnioskodawcę zaliczek, istniał związek pomiędzy ich otrzymaniem, a czynnością opodatkowaną, która miała zostać dokonana w przyszłości. Otrzymanie zaliczki związane było z przyszłym świadczeniem usług, zatem brak jest podstaw do stwierdzenia, że faktura dokumentująca zaliczkę została wystawiona w wyniku błędu lub pomyłki. Zbyt późne anulowanie rezerwacji należy traktować jako zdarzenie, które wywołuje określone skutki podatkowe. Otrzymana zaliczka stała się z tym dniem kwotą nienależną, która co do zasady powinna być zwrócona nabywcy.

Z powołanego wyżej § 13 ust. 5 pkt 2 rozporządzenia wynika, iż fakturę korygującą wystawia się również w przypadku zwrotu nabywcy zaliczek, przedpłat, zadatków lub rat, podlegających opodatkowaniu. Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie regulują kwestii formy, w jakiej ma się odbyć zwrot zaliczki.

Należy stwierdzić, iż jeżeli po wystawieniu faktury zaliczkowej otrzymana część należności zostaje zwrócona niedoszłemu nabywcy wystawiana jest faktura korygująca fakturę zaliczkową. Fakturę korygującą fakturę zaliczkową należy wystawić również w przypadku niewywiązania się z warunków umowy, gdy zaliczka przestaje pełnić funkcję wynagrodzenia na poczet przyszłego świadczenia, a zostaje zaliczona na poczet przyszłych zobowiązań (w tym odszkodowania).

Należy więc przyjąć, iż dopuszczalna jest taka sytuacja, że zwrot zaliczki następuje poprzez jej „przeksięgowanie” zgodnie z dyspozycją podmiotu, który ją wpłacił. Dokonując zakupu usługi nabywający akceptuje fakt, że w przypadku zbyt późnego anulowania rezerwacji wpłacona przez niego kwota zostaje zaliczona jako rekompensata za utracone korzyści, ponieważ między Wnioskodawcą a Kupującym nie doszło ostatecznie do żadnej transakcji podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT, Wnioskodawca zobowiązany jest do wystawienia faktury korygującej do wcześniej wystawionej faktury na otrzymaną od nabywającego zaliczkę – korygując ją do zera.

Reasumując, wskazać należy, że opłata z tytułu zbyt późnego odwołania rezerwacji jako pełniąca funkcję odszkodowawczą, nie stanowi wynagrodzenia za świadczoną usługę zakwaterowania czy wynajmu, lecz stanowi rekompensatę za poniesione przez Wnioskodawcę koszty, bądź też utracone korzyści spowodowane późniejszym niż wynikającym z zawartej umowy anulowaniem rezerwacji. Tym samym czynność pobrania przedmiotowej opłaty nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. A w konsekwencji Wnioskodawca jest zobowiązany do wystawienia faktury korygującej zmniejszającej wartość podatku wykazanego na fakturze zaliczkowej mimo nie zwracania klientowi zaliczki.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowo wskazać należy, że orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 18 lipca 2007 r. sygn. akt C-277/05 dotyczy uznania kwot zapłaconych tytułem zadatku w ramach umów dotyczących świadczenia usług hotelarskich podlegających podatkowi VAT, w przypadku gdy klient skorzysta z uprawnienia do odwołania rezerwacji, a kwoty te są zatrzymywane przez przedsiębiorstwo hotelarskie, za odszkodowanie ryczałtowe płacone w celu naprawienia szkody poniesionej w następstwie niewykonania umowy przez klienta, bez bezpośredniego związku z jakąkolwiek odpłatnie świadczoną usługą, które jako takie nie podlega opodatkowaniu. Zaznaczyć należy, iż przedmiotowy wniosek nie dotyczy opodatkowania podatkiem VAT kwot zatrzymanych z wpłaconego przez gościa hotelu zadatku czy też zaliczki, a opłat uiszczanych tytułem zbyt późnego odwołania rezerwacji hotelowej. Tut. Organ w pełni aprobuje płynące ze wskazanego orzeczenia wnioski w wyżej wskazanym zakresie, jednak ze względu, iż stan faktyczny przedstawiony w złożonym wniosku w sposób istotny odbiega od okoliczności, na tle jakich zapadło przedmiotowe orzeczenie, może ono stanowić element argumentacji Wnioskodawcy, nie wpływający jednak na rozstrzygnięcie niniejszej sprawy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Ocena stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 2 została zawarta w odrębnym rozstrzygnięciu.

Zmiana któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiana stanu prawnego powoduje, że niniejsza interpretacja traci swoją ważność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz.U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.