Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/2/415-1015/14/MZM
z 11 lutego 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 10 listopada 2014 r. (data otrzymania 13 listopada 2014 r.), uzupełnionym 19 stycznia 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku i zniesieniem współwłasności – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 listopada 2014 r. otrzymano wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku i zniesieniem współwłasności.

W związku z brakami formalnymi stwierdzonymi we wniosku, pismem z 8 stycznia 2015 r. Znak: IBPBII/2/415-1015/14/MZM wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano 19 stycznia 2015 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Postanowieniem Sądu Rejonowego z 30 października 2014 r. Wnioskodawca nabył wspólnie z bratem po ½ części spadek po zmarłej 13 kwietnia 2014 r. matce. Spadek ten miał postać 5/6 mieszkania, które każdy ze spadkobierców odziedziczył w równej części, tj. po ½.

Z racji tego, że 1/6 cześć mieszkania należała już wcześniej do brata Wnioskodawcy, po zgodnym przyjęciu spadku mieszkanie stanowi obecnie współwłasność Wnioskodawcy i jego brata w częściach:

• 5/12 – Wnioskodawca,
• 7/12 – brat Wnioskodawcy.
  
  

Brat zamierza zgromadzić potrzebne środki finansowe i spłacić Wnioskodawcę w części nabytego spadku, tj. 5/12 wartości mieszkania. Wnioskodawca zaznaczył, że spłata nastąpi w roku kalendarzowym 2014 i nie przekroczy wartości przysługującego mu udziału spadkowego.

W związku z powyższym stanem faktycznym zadano następujące pytania.

1. Czy wartość spłaty jaką w tym roku otrzyma Wnioskodawca od swojego brata za odziedziczoną część mieszkania w wyniku zniesienia współwłasności mieszczącej się w jego udziale 5/12 będzie podlegała podatkowi dochodowemu?
2. Czy po fakcie spłaty przez brata jeszcze w tym roku, tzn. przed upływem 5 lat od nabycia spadku, nie będzie ciążył na Wnioskodawcy obowiązek zapłacenia podatku dochodowego od osób fizycznych od kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, w sytuacji kiedy spłata jest ekwiwalentna do posiadanego przez niego udziału w spadku, to Wnioskodawca nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej. W takim przypadku brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Wnioskodawca zauważył, że istotne znaczenie ma tutaj fakt, że wysokość spłaty nie przekroczy wartości przysługującego mu udziału spadkowego a czynność prawna zostanie zawarta wyłącznie pomiędzy spadkobiercami.

Na poparcie własnego stanowiska Wnioskodawca przywołał szereg interpretacji dokonanych w analogicznych sprawach:

• interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 14 sierpnia 2013 r. Znak: ITPB2/415-498/13/DSZ,
• interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 16 stycznia 2014 r. Znak: IPTB2/415-693/13-2/KKu,
• interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 22 marca 2012 r. Znak: ILPB2/415-243/11/12-S/WS.
  
  

Dodatkowo Wnioskodawca przywołał wyrok WSA w Łodzi z 9 listopada 2011 r. sygn. akt I SA/Łd 1173/11 oraz odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów – z upoważnienia Ministra – na interpelację nr 9106 w sprawie podatku od spadków i darowizn z 12 października 2012 r., która stanowi: „Okoliczność, że dział spadku, którego przedmiotem jest nieruchomość (mieszkanie), następuje ze spłatami na rzecz pozostałych spadkobierców, powoduje, że umowa ta ma charakter odpłatny z konsekwencjami wynikającymi z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie jest to jednak równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego z tytułu takiego zbycia nieruchomości (mieszkania). Jeżeli suma spłaty nie przekracza wartości przysługującego spadkobiercy udziału spadkowego, to nie powstaje przychód z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym w sytuacji, w której spłata jest ekwiwalentna do posiadanego przez podatnika udziału w spadku, to podatnik nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej. W takim przypadku brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku. Nie zachodzi zatem podnoszona w interpelacji obawa: „dwukrotnego opodatkowania tego samego przychodu, raz podatkiem od spadków, drugi raz dochodowym”.

Zatem przyjmując, że wartość otrzymanej przez Wnioskodawcę spłaty za wskazaną nieruchomość w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności będzie się mieściła w udziale jaki przysługiwał mu w spadku należy uznać, że Wnioskodawca nie uzyska w związku z czynnością działu spadku i zniesienia współwłasności żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonego udziału a zatem nie będzie ciążył na nim obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od otrzymanej w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności kwoty spłaty od brata za nieruchomość.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) – podlegającym opodatkowaniu źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,

–jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przepis cytowanego art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych formułuje generalną zasadę, że nie płaci się podatku dochodowego, jeśli od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości lub praw upłynęło 5 lat. W związku z tym, jeśli od końca roku, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości lub praw do dnia sprzedaży upłynęło 5 lat, sprzedaż nie podlega w ogóle opodatkowaniu. Przy czym pod pojęciem „odpłatnego zbycia” należy rozumieć każde zdarzenie i każdą czynność prawną, w wyniku których dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości lub praw (lub udziału) za wynagrodzeniem.

Zgodnie z art. 924 i 925 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.) – spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

W myśl art. 1035 Kodeksu cywilnego – jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

Stosownie do art. 195 ww. Kodeksu – współwłasność jest instytucją prawa cywilnego polegającą na tym, że własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom. Współwłaścicielom przysługują części wspólnego prawa własności (tzw. udziały), którymi mogą swobodnie rozporządzać. Dopóki więc istnieje współwłasność można mówić tylko o istnieniu udziałów w tym prawie, o ich nabywaniu i zbywaniu, nigdy – o prawie do części rzeczy, o jej zbywaniu bądź nabywaniu w częściach. Współwłaściciele mają swoje udziały w prawie, ale nie w rzeczy.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom stosownie do wielkości ich udziałów, przechodzą na nich. Ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Tak więc na skutek działu spadku następuje „konkretyzacja” składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom. Jeżeli zatem wartość nieruchomości nabytych w całości w wyniku działu jest zgodna z udziałem posiadanym przed działem spadku – nie następuje nabycie podlegające opodatkowaniu, ponieważ w ten sposób nie ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad rzeczą (nieruchomością), jak i stan jej majątku osobistego. Dział spadku, w wyniku którego udział w nieruchomości nie zwiększył się, zmienia wyłącznie charakter własności. Jednakże nabycie nieruchomości w drodze działu spadku w części przekraczającej udział spadkowy stanowi nabycie w myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych. Wszelkie przypadki, gdy udział danej osoby ulega powiększeniu, traktowany być musi w kategorii nabycia, gdyż w ten sposób ulega powiększeniu zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad nieruchomością lub prawem.

Zatem nabycie w wyniku działu spadku części majątku spadkowego, który należał do innych spadkobierców, tj. otrzymanie z tego majątku udziałów przekraczających pierwotny udział spadkowy stanowi nabycie w drodze działu spadku.

Natomiast zgodnie z art. 210 i nast. Kodeksu cywilnego – każdy ze współwłaścicieli w każdym czasie może domagać się zniesienia współwłasności. Zniesienie współwłasności to fizyczny podział rzeczy wspólnej, polegający na przyznaniu każdemu ze współwłaścicieli wyodrębnionej rzeczy wspólnej na własność lub współwłasność, a wielkość tej części powinna odpowiadać wielkości udziału we współwłasności. Jeżeli w wyniku zniesienia współwłasności udział danej osoby ulega powiększeniu to traktowany jest w kategorii nabycia, ponieważ w ten sposób ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad rzeczą (nieruchomością), jak i stan jej majątku osobistego. O tym zaś czy udział uległ powiększeniu nie decyduje subiektywne odczucie dotychczasowego współwłaściciela, lecz obiektywne kryteria odwołujące się do cen rynkowych udziałów przed i po zniesieniu współwłasności.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w 2014 r. w spadku po matce Wnioskodawca oraz jego brat nabyli po udziale ½ w nieruchomości (mieszkaniu). W skład spadku wchodził udział 5/6 w mieszkaniu. Brat Wnioskodawcy posiadał już wcześniej udział 1/6 ww. nieruchomości, a po przyjęciu spadku był on właścicielem udziału 7/12 w tym mieszkaniu. Brat Wnioskodawcy zamierzał zgromadzić środki i jeszcze w 2014 r. spłacić Wnioskodawcę z nabytego przez niego w spadku udziału 5/12 w mieszkaniu. Wnioskodawca dodał, że spłata nie przekroczy wartości przysługującego mu udziału spadkowego.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, należy stwierdzić, że jeżeli rzeczywiście otrzymana przez Wnioskodawcę w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności kwota spłaty nie przekroczyła wartości posiadanego udziału w spadku (była ekwiwalentna do posiadanego udziału w spadku), to otrzymanie tej kwoty nie spowodowało powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma okoliczność, że spłata nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego, a czynność prawna (dział spadku i zniesienie współwłasności) została dokonana wyłącznie między spadkobiercami. W konsekwencji na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu otrzymania spłaty w zamian za udział nabyty w spadku po zmarłej matce.

Stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Odnosząc się natomiast do przywołanych przez Wnioskodawcę interpretacji organów podatkowych oraz wyroku sądowego należy wskazać, że orzeczenia te dotyczą tylko konkretnej, indywidualnej sprawy podatnika, w określonym stanie faktycznym czy zdarzeniu przyszłym i tylko w tej sprawie rozstrzygnięcie zostało wydane. Natomiast organy podatkowe, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami innych organów podatkowych, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, ponieważ nie stanowią materialnego prawa podatkowego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) – w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie – w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.