Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/1/415-647/14/ASz
z 10 listopada 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) − Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 28 lipca 2014 r. (wpływ do Biura – 8 sierpnia 2014 r.), uzupełnionym w dniu 28 października i 3 listopada 2014 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymywania należności z tytułu pełnionej funkcji opiekuna prawnego:

• w części dotyczącej kwalifikacji do źródła przychodu – jest prawidłowe,
• w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania ww. przychodu – jest nieprawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 8 sierpnia 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania wynagrodzenia uzyskanego z tytułu pełnionej funkcji opiekuna prawnego.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych w piśmie z 17 października 2014 r. znak: IBPB II/1/415-645/14/ASz, IBPB II/1/415-646/14/ASz, IBPB II/1/415-647/14/ASz oraz IBPP2/443-783/14/IK wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono w dniu 28 października 2014 r. (wpłata brakującej opłaty) oraz 3 listopada 2014 r. (wpływ pisma).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług prawnych (objętą wpisem do CEIDG, według PKD 69.10.Z).

W ramach wykonywanej działalności gospodarczej Wnioskodawca świadczy m.in. usługi doradcze w sprawach cywilnych, doradztwa w przypadkach sporów pracowniczych, doradztwa prawnego i ogólnych konsultacji, przygotowywania dokumentów prawnych w zakresie: statutów, umów, porozumień związanych z prowadzeniem firm i innych dokumentów prawnych.

Pomimo, że Wnioskodawca nie jest profesjonalnym pełnomocnikiem, adwokatem czy radcą prawnym, co za tym idzie nie może występować w sądach powszechnych jako obrońca czy pełnomocnik, Sąd Rodzinny na mocy postanowienia ustanawia go czasami − na podstawie art. 99 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, art. 180 § 2 ww. Kodeksu oraz art. 504 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego − kuratorem kolizyjnym w sprawach karnych, jak również ustanawia go kuratorem dla osoby nie znanej z miejsca pobytu, jak również kuratorem dla osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej w sprawach pomiędzy tą osobą a jej opiekunem prawnym. Zazwyczaj polega to na reprezentowaniu małoletnich pokrzywdzonych na rozprawie oraz na udziale w postępowaniu przygotowawczym w Prokuraturze, występowaniu za osobę nie znaną z miejsca pobytu, jak też na ochronie interesów osób całkowicie ubezwłasnowolnionych.

Zarówno Sąd jaki i Prokuratura wypłacają Wnioskodawcy zasądzoną kwotę wynagrodzenia pomniejszoną o zaliczkę na podatek dochodowy oraz wystawią mu PIT-11 na koniec roku.

Wnioskodawca pełni również okazjonalnie funkcję społecznego kuratora Sądu Rejonowego; jest wpisany na listę kuratorów społecznych, o której mowa w art. 86 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o kuratorach sądowych. Rolą Wnioskodawcy jest w tym przypadku nadzór nad przebiegiem terapii alkoholowej danej osoby oraz nadzór nad nieletnimi sprawcami czynów zabronionych.

Sąd wypłaca Wnioskodawcy ustawowo uregulowany ryczałt. Na koniec roku Wnioskodawca otrzyma od Sądu PIT-11 oraz PIT-R.

Sąd Rejonowy czasami ustanawia Wnioskodawcę także opiekunem prawnym dla osób całkowicie ubezwłasnowolnionych. Są to osoby starsze, przeważnie chore psychicznie, zamieszkujące m.in w Domach Pomocy Społecznej, a ich rodziny albo nie chcą się nimi zajmować, albo nie mają żadnych żyjących krewnych. W tym przypadku Wnioskodawca przedstawia w Sądzie koszty dojazdu do Domu Pomocy Społecznej, do różnych instytucji i Sąd według uznania przyznaje Wnioskodawcy na jego wniosek wynagrodzenie. Na koniec roku Wnioskodawca otrzyma z tego tytułu PIT-11.

Do pełnienia wyżej wymienionych funkcji Sądy ustanawiają Wnioskodawcę, a nie Kancelarię Prawną. Wynika to z tego, że do pełnienia takich funkcji Sąd może wyznaczyć tylko osobę fizyczną, jako kancelarię Sądy wyznaczają osoby, które są adwokatami lub radcami prawnymi czyli profesjonalnymi pełnomocnikami.

Wnioskodawca wskazał, że Urząd Statystyczny ustalił, iż zadania realizowane przez kuratorów sądowych (zarówno kolizyjnych jak i społecznych), wykonujących orzeczenia sądowe oraz sprawowanie opieki prawnej nad całkowicie ubezwłasnowolnionym mieszczą się w grupowaniu: PKWiU 69.10.1 „usługi prawne”.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy wynagrodzenie opiekuna prawnego ustanowionego przez Sąd należy kwalifikować do źródła przychodów z działalności wykonywanej osobiście, zgodnie z art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czy do przychodów z działalności gospodarczej według art. 10 ust. 1 pkt 3?

W opinii Wnioskodawcy, przychody osób, którym Sąd lub Prokuratura na podstawie właściwych przepisów zleciły wykonanie określonych czynności oraz przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych − w sytuacji Wnioskodawcy będą to czynności kuratora kolizyjnego, społecznego, dla osoby nie znanej z miejsca pobytu, dla osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej oraz opiekuna prawnego − powinny być traktowane jako przychody z działalności wykonywanej osobiście, zgodnie z art. 13 pkt 5 i 6.

Dodatkowo Wnioskodawca uważa, że przychody kuratora społecznego oraz opiekuna prawnego korzystają ze zwolnienia stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 2.280,00 zł.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Na wstępie należy zaznaczy, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy dotyczącego podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania wynagrodzenia uzyskanego z tytułu pełnionej funkcji opiekuna prawnego (pyt. oznaczone we wniosku numerem 3). W pozostałym zakresie wydane zostały odrębne rozstrzygnięcia.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 ww. ustawy, źródłami przychodów są m.in.:

• pkt 2 – działalność wykonywana osobiście,
• pkt 3 – pozarolnicza działalność gospodarcza.
  
  

Zgodnie z art. 5a pkt 6 ustawy, ilekroć w ustawie jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej − oznacza to działalność zarobkową:

1. wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
2. polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
3. polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

-prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.

Definicję powyższą uzupełnia regulacja zawarta w art. 5b ust. 1 ww. ustawy, zgodnie z którą za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

• odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności,
• są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności,
• wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.
  
  

Zatem – co do zasady − nie są przychodami z działalności gospodarczej takie przychody, które zostały zaliczone przez ustawodawcę do pozostałych źródeł przychodów znajdujących się w katalogu źródeł przychodów (art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9 ww. ustawy), tj. m.in. do przychodów z działalności wykonywanej osobiście.

Ustawodawca wyraźnie bowiem rozróżnił w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródła przychodu m.in. z działalności wykonywanej osobiście oraz z pozarolniczej działalności gospodarczej; dokonany podział ma charakter rozłączny.

Z przepisu art. 13 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7.

Zgodnie natomiast z art. 13 pkt 6 ww. ustawy, za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów o których mowa w pkt 9.

Zakwalifikowanie przychodów do działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 5 lub 6 ww. ustawy powoduje, na płatnikach dokonujących wypłat z powyższego tytułu ciąży obowiązek określony w art. 41 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl tego przepisu osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, osobom określonym w art. 3 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b, najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1.

Zgodnie natomiast z art. 42 ust. 1 cyt. ustawy płatnicy, o których mowa w art. 41, przekazują kwoty pobranych zaliczek na podatek oraz kwoty zryczałtowanego podatku w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki (podatek) - na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby. (…).

W terminie do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym płatnicy, o których mowa w art. 41, są obowiązani przesłać do urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby, roczne deklaracje, według ustalonego wzoru (PIT-11). Jednakże roczne deklaracje dotyczące podatku pobranego zgodnie z art. 30a ust. 2a, płatnicy, o których mowa w art. 41 ust. 10, przesyłają do urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych. Przepis art. 38 ust. 1b stosuje się odpowiednio (art. 42 ust. 1a ww. ustawy).

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług prawnych. W ramach wykonywanej działalności gospodarczej Wnioskodawca świadczy m.in. usługi doradcze w sprawach cywilnych, doradztwa w przypadkach sporów pracowniczych, doradztwa prawnego i ogólnych konsultacji, przygotowywania dokumentów prawnych w zakresie: statutów, umów, porozumień związanych z prowadzeniem firm i innych dokumentów prawnych.

Sąd Rejonowy ustanawia Wnioskodawcę opiekunem prawnym dla osób całkowicie ubezwłasnowolnionych. Są to osoby starsze, przeważnie chore psychicznie, zamieszkujące m.in w Domach Pomocy Społecznej, a ich rodziny albo nie chcą się nimi zajmować, albo nie mają żadnych żyjących krewnych. W tym przypadku Wnioskodawca przedstawia w Sądzie koszty dojazdu do Domu Pomocy Społecznej, do różnych instytucji i Sąd według uznania przyznaje Wnioskodawcy na jego wniosek wynagrodzenie. Na koniec roku Wnioskodawca otrzyma z tego tytułu PIT-11.

Zgodnie z art. 162 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2012 r., poz. 788) Sąd opiekuńczy przyzna opiekunowi za sprawowanie opieki na jego żądanie stosowne wynagrodzenie okresowe albo wynagrodzenie jednorazowe w dniu ustania opieki lub zwolnienia go od niej.

Wynagrodzenie pokrywa się z dochodów lub z majątku osoby, dla której opieka została ustanowiona, a jeżeli osoba ta nie ma odpowiednich dochodów lub majątku, wynagrodzenie jest pokrywane ze środków publicznych na podstawie przepisów o pomocy społecznej (art. 162 § 3 ww. Kodeksu).

Z art. 163 § 1 cyt. Kodeksu wynika, że opiekun może żądać od pozostającego pod opieką zwrotu nakładów i wydatków związanych ze sprawowaniem opieki. Do roszczeń z tego tytułu stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.

W świetle przedstawionego stanu faktycznego oraz powołanych powyżej przepisów wskazać należy, że aby określony przychód mógł być uznany za przychód z działalności wykonywanej osobiście, o którym mowa w art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych winny zostać spełnione przesłanki określone w tym przepisie, tj. przychód winien wystąpić w związku z wykonywaniem czynności:

1.zleconych na podstawie właściwych przepisów,

2.zleconych przez jeden z następujących podmiotów:

• organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej albo
• sąd, albo
• prokuratora.
  
  

W świetle powołanych powyżej przepisów oraz przedstawionego stanu faktycznego należy uznać, że przychód, który Wnioskodawca uzyskuje z tytułu pełnionej funkcji opiekuna prawnego należy traktować jako przychód z działalności wykonywanej osobiście, a nie jako przychód z działalności gospodarczej.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym uzyskiwany przez niego przychód należy kwalifikować do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, uznano za prawidłowe.

Zgodnie natomiast z art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich − do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 2.280 zł.

Należy zauważyć, że z obowiązkami społecznymi i obywatelskimi mamy do czynienia w przypadku czynności i zadań związanych z pełnieniem funkcji publicznych i państwowych jakimi są obowiązki wynikające z funkcji np. radnego, posła czy senatora. Będą to przede wszystkim obowiązki związane z uczestniczeniem obywateli w sprawowaniu władzy publicznej (zarówno wykonawczej, sądowniczej, jak i ustawodawczej). Dotyczy to również określonych funkcji w ramach organizacji o charakterze społecznym (organizacje pozarządowe), w tym również w ramach wolontariatu. O pełnieniu obowiązku obywatelskiego możemy mówić wtedy, gdy dana osoba uczestniczy w zawiadywaniu sprawami państwa jako obywatel zgodnie z zasadami demokratyzmu instytucji publicznych. Z pełnieniem obowiązków społecznych mamy zaś do czynienia wówczas, gdy dana osoba uczestniczy w pracy instytucji (w szczególności instytucji samorządu terytorialnego lub zawodowego) jako reprezentant pewnej społeczności biorąc udział w rozwiązywaniu problemów tej społeczności w jej interesie.

W odniesieniu do możliwości zwolnienia przychodu uzyskanego przez Wnioskodawcę z tytułu pełnionej funkcji kuratora społecznego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 2.280,00 zł, należy zauważyć, że z powołanego powyżej przepisu wynika, że wolne od podatku dochodowego są diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich.

Na mocy tegoż przepisu ze zwolnienia korzystają jedynie ściśle określone należności – diety i zwrot kosztów.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca z tytułu pełnionej funkcji opiekuna prawnego otrzymuje wynagrodzenie. Tym samym przychód Wnioskodawcy uzyskany z tytułu pełnionej funkcji opiekuna prawnego nie może podlegać zwolnieniu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jak wskazano bowiem powyżej analizowany przepis zwalnia z opodatkowania jedynie diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich. Natomiast Wnioskodawcy z tytułu pełnionej funkcji opiekuna prawnego Sąd przyznaje wynagrodzenie, a nie dietę lub kwotę będącą zwrotem poniesionych kosztów.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania ww. przychodu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 2.280,00 zł uznano za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.