Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/2/415-1169/14/MW
z 27 marca 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 22 grudnia 2014 r. (data otrzymania 29 grudnia 2014 r.), uzupełnionym 5 marca 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty z tytułu działu spadku i zniesienia współwłasności – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 grudnia 2014 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty z tytułu działu spadku i zniesienia współwłasności.

W związku ze stwierdzonymi brakami formalnymi, pismem z 20 lutego 2015 r. Znak: IBPBII/1/436-393/14/BD, IBPBII/2/415-1169/14/MW wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano 5 marca 2015 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W 2004 r. zmarł ojciec Wnioskodawcy. Na mocy postanowienia z 9 października 2006 r., zgodnie z rozporządzeniem testamentowym, Wnioskodawca nabył spadek po ojcu. Postanowienie to uprawomocniło się 31 października 2006 r. W skład masy spadkowej wchodził m.in. udział ½ w lokalu mieszkalnym znajdującym się na parterze budynku mieszkalnego wraz z pomieszczeniami piwnicznymi (cały dom był podzielony na dwa odrębne lokale mieszkalne). Nieruchomość lokalowa znajdująca się na piętrze budynku była już wtedy wyłączną własnością brata Wnioskodawcy.

W 2007 r. zmarła matka Wnioskodawcy, która była właścicielem drugiego udziału ½ w lokalu mieszkalnym znajdującym się na parterze tego budynku. Postanowieniem Sądu z 26 października 2010 r. spadek po zmarłej matce nabył Wnioskodawca oraz jego brat po ½ części. W związku z tym Wnioskodawca stał się właścicielem udziału ¾ w lokalu mieszczącym się na parterze omawianego budynku, natomiast brat Wnioskodawcy był właścicielem całego lokalu znajdującego się na piętrze tego budynku oraz właścicielem udziału ¼ w lokalu znajdującym się na parterze. Postanowienie to uprawomocniło się 17 listopada 2010 r.

W dniu 16 maja 2011 r. Wnioskodawca złożył wniosek o dział spadku wraz ze zniesieniem współwłasności. W wyniku postępowania sądowego została zawarta ugoda, na mocy której nieruchomość lokalowa na parterze budynku została przyznana w całości na własność brata Wnioskodawcy. W związku z powyższym faktem, 11 października 2011 r. zostało wydane postanowienie o umorzeniu postępowania wobec zawarcia ugody. Postanowienie to uprawomocniło się 19 października 2011 r. W wyniku dokonania działu spadku i zniesienia współwłasności brat Wnioskodawcy stał się właścicielem całego budynku mieszkalnego. Tytułem spłaty udziału 3/4 w lokalu znajdującym się na parterze budynku brat zobowiązał się uiścić na rzecz Wnioskodawcy 185.000 zł w terminie 2,5 roku od daty prawomocności postanowienia, co też uczynił. Ponadto brat Wnioskodawcy zapłacił podatek od czynności cywilnoprawnych.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że:

• według wyciągu z operatu szacunkowego lokalu położonego na parterze wartość rynkowa tego lokalu na dzień zawarcia ugody wynosiła 257.995 zł,
• suma przeznaczona do spłaty wyniosła 193.496,25 zł, jednak na prośbę brata i za zgodą Sądu Wnioskodawca zgodził się pomniejszyć ww. kwotę do 185.000 zł.
  
  

W związku z powyższym stanem faktycznym zadano następujące pytanie:

Czy otrzymując kwotę 185.000 zł tytułem spłaty Wnioskodawca będzie musiał zapłacić od niej podatek, a jeżeli tak to na jakiej podstawie prawnej?

Zdaniem Wnioskodawcy, nie ma podstaw, aby suma 185.000 zł uzyskana przez niego tytułem spłaty i uprzednio opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych przez brata – była po raz kolejny opodatkowana. Według tezy zaprezentowanej w wyroku WSA w Łodzi z 9 listopada 2011 r., sygn. akt I SA/Łd 1173/11 – w przypadku gdy suma spłaty nie przekracza wartości przysługującego spadkobiercy udziału spadkowego jest to okoliczność decydująca dla braku opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W opinii Wnioskodawcy, na skutek działu spadku nie uzyskał żadnego przysporzenia (przyrostu) majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej, a co za tym idzie, brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej przez Wnioskodawcę w wyniku działu spadku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Niniejsza interpretacja zawiera ocenę stanowiska wyłącznie w podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty z tytułu działu spadku i zniesienia współwłasności. W podatku od czynności cywilnoprawnych wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) – źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,

-jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części oraz udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części oraz udziału w nieruchomości nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie – nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a przychód uzyskany z odpłatnego zbycia w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Wobec powyższej regulacji prawnej należy wyjaśnić, że w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości bądź udziału w nieruchomości decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych uzyskanego z tego tytułu przychodu ma moment i sposób ich nabycia.

Przy czym użyte w powyższym przepisie „odpłatne zbycie” oznacza każde przeniesienie prawa własności lub praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową. Termin odpłatne zbycie obejmuje zatem szeroki zakres umów i czynności. W myśl art. 155 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.) – umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Tym samym określenie „zbycie” odnosi się do wszystkich przypadków przeniesienia własności, nie ogranicza się wyłącznie do sprzedaży czy zamiany, lecz ma zastosowanie do wszystkich czynności prawnych, których skutkiem jest przeniesienie prawa własności do całej rzeczy lub udziału. Pod pojęciem „odpłatnego zbycia” należy rozumieć zatem każde zdarzenie i każdą czynność prawną, w wyniku których dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości lub praw (lub udziału w nich) za wynagrodzeniem.

Zgodnie z art. 924 i 925 ustawy Kodeks cywilny – spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, natomiast otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Przenosząc powyższe uregulowania prawne na grunt analizowanej sprawy wskazać należy, że za datę nabycia przez Wnioskodawcę udziałów w omawianym lokalu mieszkalnym należy przyjąć dwie daty:

• 2004 r. – nabycie udziału ½ w spadku po ojcu,
• 2007 r. – nabycie udziału ¼ w spadku po matce.
  
  

Na mocy art. 1035 Kodeksu cywilnego – jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Z kolei współwłasność jest instytucją prawa cywilnego polegającą na tym, że własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom (art. 195 Kodeksu cywilnego). W myśl art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego – współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy Działu IV Księgi drugiej Kodeksu cywilnego, o czym stanowi art. 196 § 2 tej ustawy. Zgodnie z art. 210 ww. Kodeksu – każdy ze współwłaścicieli może domagać się zniesienia współwłasności. Stosownie do treści art. 220 ww. Kodeksu – roszczenie o zniesienie współwłasności nie ulega przedawnieniu. W myśl art. 211 i 212 Kodeksu zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

Jak wynika z powyższych przepisów jednym ze sposobów zniesienia współwłasności jest przyznanie wspólnej rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych. Oznacza to, że osoby które otrzymują spłaty w zamian za udziały we współwłasności zbywają swoje udziały w rzeczy odpłatnie. W związku z tym, po stronie dokonującego odpłatnego (bo w zamian za spłatę) zbycia udziału w nieruchomości powstaje obowiązek podatkowy, ale tylko wówczas, o ile zdarzenie to ma miejsce przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie zbywanego udziału.

Odnosząc powyższe uregulowania prawne na grunt rozpatrywanej sprawy należy stwierdzić, że nabycie przez Wnioskodawcę udziału ½ w lokalu mieszkalnym położonym na parterze nastąpiło w dacie śmierci ojca, tj. w 2004 r., natomiast zniesienie współwłasności tego udziału w zamian za spłatę pieniężną nastąpiło w 2011 r. W związku z tym, że odpłatne zbycie udziału ½ w lokalu nastąpiło po upływie pięciu lat licząc od końca 2004 r., w którym nastąpiło jego nabycie, nie stanowiło ono w ogóle źródła przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wobec powyższej okoliczności odpłatne zbycie udziału ½ w lokalu nie spowodowało powstania obowiązku podatkowego, gdyż 5-letni termin, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych upłynął z końcem 2009 r. Tym samym spłata otrzymana od brata w części przypadającej na udział ½ nabyty w spadku po ojcu nie podlega w ogóle opodatkowaniu.

Odnosząc się natomiast do spłaty przypadającej na udział ¼, a więc spłaty przypadającej na udział, który był przedmiotem działu spadku po matce zmarłej w 2007 r., należy stwierdzić, że otrzymanie przez Wnioskodawcę w wyniku działu spadku kwoty nie przekraczającej wartości posiadanego udziału w spadku nie spowodowało powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z wniosku wynika bowiem, że Wnioskodawca posiadał łączny udział w lokalu położonym na parterze w wysokości ¾, tj. udział ½ nabyty w spadku po ojcu oraz udział ¼ nabyty w spadku po matce. Wartość ww. udziału ¾ wynosiła 193.496,25 zł (257.995 zł × ¾), tymczasem Wnioskodawca otrzymał spłatę w łącznej wysokości 185.000 zł. Uznać zatem należy, że spłata otrzymana w wyniku działu spadku mieściła się w udziale jaki Wnioskodawca nabył w spadku po matce. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma okoliczność, że spłata nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego, a czynność prawna została dokonana wyłącznie między spadkobiercami. W konsekwencji, na Wnioskodawcy nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym nie ma podstaw, aby kwota 185.000 zł uzyskana przez niego tytułem spłaty była opodatkowana, należało uznać za prawidłowe.

W tym miejscu należy jednak wyjaśnić Wnioskodawcy, że przyczyną braku opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych spłaty w niniejszym przypadku nie jest wyłącznie to, że kwota spłaty nie przekraczała wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego. Argumentacja ta ma zastosowanie jedynie w odniesieniu do spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku przypadającej na udział ¼ nabyty w spadku po matce. Spłata przypadająca na udział ½ nabyty w spadku po ojcu wystąpiła już po upływie pięciu lat licząc od końca roku, w którym nastąpiło jego nabycie.

Odnosząc się do przywołanego przez Wnioskodawcę wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi podkreśla się, że orzeczenia sądowe nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i są wiążące jedynie w sprawach, w których zapadły i tym samym nie mogą być wiążące dla Organu wydającego niniejszą interpretację.

Do wniosku Wnioskodawca dołączył plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest zobowiązany ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie – w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.