2015.05.08 - Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB1/4511-1-181/15-7/AMN
z 8 maja 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 4 lutego 2015 r. (data wpływu 10 lutego 2015 r.), uzupełnionym w dniach: 4 i 7 maja 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnień przedmiotowych – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 lutego 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnień przedmiotowych.

W dniu 17 marca 2015 r. do tut. Organu wpłynęło pismo Wnioskodawcy o przyspieszenie terminu wydania interpretacji indywidualnej. Odpowiedź na ww. pismo została udzielona pismem z dnia 19 marca 2015 r.

Ponadto w dniach: 4 i 7 maja 2015 r. Wnioskodawca uzupełnił wniosek.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W wyniku wyroku Sądu Okręgowego na podstawie art. 552 § 4 k.p.k. zostało Wnioskodawcy zasądzone odszkodowanie i zadośćuczynienie od Skarbu Państwa za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie, wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku. Niewątpliwie niesłusznym − w rozumieniu art. 552 § 4 k.p.k. − jest takie tymczasowe aresztowanie, które było stosowane z obrazą przepisów rozdziału 28 k.p.k. oraz takie, które powodowało dla podejrzanego (oskarżonego) dolegliwości, których nie powinien doznać w świetle całokształtu okoliczności ustalonych w sprawie, a także w szczególności prawomocnego jej rozstrzygnięcia. Wnioskodawca był tymczasowo aresztowany w sprawie, w której następnie został prawomocnie uniewinniony od wszystkich stawianych mu zarzutów.

Na zasądzoną kwotę odszkodowania i zadośćuczynienia składają się:

odszkodowanie z tytułu „utraconego wynagrodzenia”
W wydanym uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, że pod pojęciem „utraconego wynagrodzenia” nie należy rozumieć utraconych zarobków, lecz różnicę pomiędzy potencjalnymi prawdopodobnymi zarobkami, kwotami, które otrzymałby Wnioskodawca, gdyby nie utracił pracy, a kosztami utrzymania niesłusznie aresztowanego w areszcie. Sąd przyjął, że szkoda majątkowa była różnicą pomiędzy potencjalnym wynagrodzeniem netto, które zostało obliczone w sposób szczegółowy dla stawek podatkowych i pomniejszeń przychodów pracownika w poszczególnych latach a kosztem utrzymania aresztowanego. Koszty te odpowiadają okresom, w których były odpowiednio pomniejszane;
odszkodowanie z tytułu szkody majątkowej, którą Wnioskodawca poniósł w wyniku utraconego majątku, którego przymusowe zbycie nastąpiło z uwagi na trudną sytuację majątkową z powodu zatrzymania i tymczasowego aresztowania Wnioskodawcy, a także niemożnością znalezienia pracy przez Wnioskodawcę po zwolnieniu go z aresztu śledczego;
odszkodowanie z tytułu szkody majątkowej, którą Wnioskodawca poniósł w wyniku konieczności finansowania długiem. Na szkodę tę składają się poniesione przez Wnioskodawcę koszty bankowe z tytułu obsługi limitu kredytowego;
zadośćuczynienie, które ma charakter kompensacyjny, a jego celem jest zatarcie lub złagodzenie odczucia krzywdy związanej ze skutkami niesłusznego tymczasowego aresztowania.

Przyznana kwota odszkodowania nie uwzględnia podatku dochodowego, a powyższe wynika stąd, iż Sąd uznał, że kwoty wskazane przez biegłego w opinii sądowej, na której Sąd oparł się w całości ustalając wysokość odszkodowania są zwolnione od podatku i nie powodują opodatkowania, co wynika z Interpretacji Ministra Finansów. Wobec powyższego Sąd Okręgowy orzekł o przyznaniu Wnioskodawcy zadośćuczynienia i odszkodowania w kwocie netto, to znaczy z wyłączeniem podatku dochodowego od osób fizycznych.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw z wyjątkiem:

określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

Czy zasądzona od Skarbu Państwa na rzecz Wnioskodawcy kwota, wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych oraz na podstawie którego przepisu?
Jeśli nie, to czy Wnioskodawca zobowiązany jest do zapłacenia zaliczki na podatek dochodowy, w jakiej wysokości, w jakim terminie oraz na jakiej podstawie?

Zdaniem Wnioskodawcy oraz Sądu Okręgowego kwota odszkodowania i zadośćuczynienia, która została zasądzona na rzecz Wnioskodawcy na podstawie art. 552 § 4 k.p.k, korzysta ze zwolnienia przedmiotowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odszkodowanie, w świetle przepisów polskiego prawa cywilnego, może polegać na przywróceniu stanu, który istniał przed powstaniem szkody lub na rekompensacie pieniężnej w wysokości odpowiadającej rzeczywistej szkodzie. Odszkodowanie ma na celu naprawienie szkody jakiej doznał pokrzywdzony zarówno poprzez uszczerbek o charakterze majątkowym jak i osobistym. Zadośćuczynienie natomiast dotyczy naruszenia dóbr osobistych, które nie wywołują skutków w majątku pokrzywdzonego, natomiast powodują cierpienia fizyczne i psychiczne związane z tymczasowym aresztowaniem lub zatrzymaniem i ma w przypadku Wnioskodawcy formę jednorazowego świadczenia, które pełni funkcję kompensacyjną. Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z regulacji art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy wywieść, że ustawodawca przyjął, że nie należy opodatkowywać odszkodowania ani zadośćuczynienia, gdy mają one na celu zrekompensowanie poszkodowanemu poniesionej przez niego szkody majątkowej i osobistej oraz rekompensatę doznanych krzywd i przebytych cierpień Wnioskodawcy a nie wzbogacenie.

Zasądzona na rzecz Wnioskodawcy kwota to odszkodowanie i zadośćuczynienie za niewątpliwie niesłuszne aresztowanie, zatem uznać należy, że kwota ta korzysta ze zwolnienia od podatku w ramach katalogu zwolnień przedmiotowych określonych w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Sąd Okręgowy orzekając o wysokości kwoty odszkodowania i zadośćuczynienia należnego Wnioskodawcy oparł się na opinii sądowej, w której biegły wskazał aktualnie obowiązującą (wg LexPolonica) interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 28 lutego 2011 r., sygn. DD3/033/7/KGJ/11/PK-51 (LexPolonica nr 2485188, http://sip.mf.gov.pl/sip/), w której Minister Finansów odpowiedział na następujące pytania:

Czy wypłacone przez Sąd zasądzone odszkodowania są opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych?
Czy Sąd jest płatnikiem podatku dochodowego?
Jaki jest obowiązek Sądu w zakresie sporządzania i wydawania informacji o wysokości przychodów?

Sentencja interpretacji Ministra Finansów posiadała następujące brzmienie: „Na podstawie art. 14e § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. 2005 r. Nr 8 poz. 60, z późn. zm.) Minister Finansów zmienia z urzędu interpretację indywidualną z dnia 7 kwietnia 2008 r., Nr IBPB2/4l5-43/2008/BJ wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w imieniu Ministra Finansów, uznającą za nieprawidłowe stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku złożonym w dniu 7 stycznia 2008 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania wypłacanych przez sąd odszkodowań, gdyż stwierdza jej nieprawidłowość w zakresie w jakim zaliczała do dochodu zwolnionego od podatku dochodowego od osób fizycznych „odpowiednie sumy pieniężne” wypłacane na mocy przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. 2004 r. Nr 179, poz. 1843). Jednocześnie w uzasadnieniu Minister Finansów stwierdził m.in.: „Odnosząc postanowienia ww. przepisów do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdził, iż wypłacane przez Wnioskodawcę:

odszkodowania i zadośćuczynienia za poniesioną szkodę oraz za doznaną krzywdę na podstawie art. 552 § 1 Kodeksu postępowania karnego,
odszkodowania za niewątpliwie niesłuszne aresztowanie lub zatrzymanie na podstawie art. 552 § 4 Kodeksu postępowania karnego,
odszkodowania z tytułu przewlekłości postępowania wypłacane na mocy przepisów ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznawania sprawy w postępowaniu sądowym bez uzasadnionej zwłoki są zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych.”

Minister Finansów zakwestionował pkt 3) Interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, co wynika z następującego sformułowania: „Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje: Niezgodne z przepisami ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2000 r. Nr 14 poz. 176, z późn. zm.), zwane dalej: „ustawą”, jest stanowisko, że „odpowiednia suma pieniężna wypłacona przez sąd na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. 2004 r. Nr 179 poz. 1843), zwanej dalej „ustawą z dnia 17 czerwca 2004r.”, objęta jest zwolnieniem od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy. W pozostałym zakresie interpretacja przepisów prawa podatkowego z dnia 7 kwietnia 2008 r. jest zgodna z przepisami ustawy.”

Podobne stanowisko w zakresie zwolnienia z podatku kwot zasądzonych tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w dniu 8 października 2012 r., sygn. ILPB1/415-674/12-2/AMN, który stwierdził jednoznacznie: „Reasumując, wypłacone przez Wnioskodawcę zasądzone odszkodowania za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, a także odszkodowania i zadośćuczynienia za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe zatrzymanie lub aresztowanie, nie są opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W związku z wypłatą ww. odszkodowań i zadośćuczynień Wnioskodawca nie występuje w charakterze płatnika i nie jest zobowiązany do sporządzenia i wydania informacji o wysokości przychodów (PIT-8C).”

Zdaniem Wnioskodawcy, interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, gruntuje wcześniejszy pogląd Ministra Finansów, że odszkodowania za doznaną krzywdę, a także odszkodowanie za niesłuszne tymczasowe zatrzymanie lub aresztowanie nie są opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Uwagę zwraca fakt, że przedstawione interpretacje podatkowe nie koncentrują uwagi na tym, czy odszkodowanie dotyczy utraconego wynagrodzenia, czy innych tytułów, ale to na jakiej podstawie prawnej zostało przyznane przez Sąd.

Kwota odszkodowania i zadośćuczynienia została zasądzona od Skarbu Państwa na rzecz Wnioskodawcy na podstawie art. 552 § 4 k.p.k., zatem należy uznać, że kwota ta korzysta ze zwolnienia od podatku w ramach katalogu zwolnień przedmiotowych określonych w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W uzupełnieniu wniosku Zainteresowany wyraził pogląd, że zgodnie ze stanowiskiem Ministra Finansów przytoczonym w punkcie H przedmiotowego wniosku, zasądzona wyrokiem Sądu Okręgowego od Skarbu Państwa na rzecz Wnioskodawcy kwota tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie korzysta w całości ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych. Podstawą zwolnienia w tym zakresie jest art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z powyższym Wnioskodawca nie jest zobowiązany do zapłaty zaliczki na podatek dochodowy od otrzymanej na podstawie wyroku Sądu Okręgowego łącznej kwoty odszkodowania i zadośćuczynienia za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie, w tym kwoty zadośćuczynienia, kwoty odszkodowania z tytułu utraconego uposażenia, kwoty odszkodowania z tytułu sprzedaży nieruchomości oraz odszkodowań z tytułu szkody majątkowej z tytułu poniesionych kosztów bankowych.

Zwolnieniem z opodatkowania nie będą jednakże objęte odsetki ustawowe. W orzecznictwie przyjmuje się bowiem, że odsetki od sumy pieniężnej będącej odszkodowaniem (zadośćuczynieniem) za niesłuszne zatrzymanie (tymczasowe aresztowanie, skazanie, orzeczenie środka zabezpieczającego) nie przysługują za czas poprzedzający wydanie prawomocnego wyroku zasądzającego to odszkodowanie (zadośćuczynienie), ponieważ dopiero prawomocne orzeczenie określa wymagalną sumę odszkodowania, zadośćuczynienia. Powyższe wynika z regulacji cywilnoprawnej, zgodnie z którą odsetki należą się wierzycielowi, gdy dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia (art. 481 § 1 k.c.).

Odsetki wypłacone za okres pomiędzy datą zasądzenia i datą wypłaty odszkodowania oraz zadośćuczynienia nie są wliczane do wartości odszkodowania. Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego – są skutkiem nie wykonania zobowiązań.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych w katalogu określonym w art. 21 ust. 1 nie przewiduje zwolnienia od podatku odsetek od wyżej wymienionych świadczeń, w związku z czym uznać należy, że są one opodatkowane.

Zatem, wypłacone Wnioskodawcy ustawowe odsetki nie będą korzystały ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych. W związku z tym należności te stanowić będą dla Wnioskodawcy przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlagający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując, jeżeli Wnioskodawcy wraz z przedmiotowym odszkodowaniem zostały wypłacone również odsetki ustawowe, wówczas odsetki te stanowić będą dla Wnioskodawcy przychód uzyskany z innych źródeł, który winien być opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych według zasad ogólnych i ujęty w zeznaniu rocznym za rok podatkowy, w którym odsetki te zostały wypłacone.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, odsetki ustawowe wypłacone wraz z przedmiotowym odszkodowaniem stanowią dla Wnioskodawcy przychód uzyskany z innych źródeł, który winien być opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych według zasad ogólnych i ujęty w zeznaniu rocznym za rok podatkowy, w którym odsetki te zostały wypłacone.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie zwolnień przedmiotowych jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W treści art. 10 ust. 1 cytowanej ustawy zostały określone źródła przychodów, gdzie m.in. wymienia się inne źródła (pkt 9).

Stosownie do treści art. 20 ust. 1 wyżej powołanej ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie „w szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy.

Odszkodowanie stanowi, co do zasady przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.), z wyjątkiem:

określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

W myśl natomiast art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy skorzystają inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, czyli odszkodowania otrzymane za tzw. szkodę rzeczywistą, nie skorzystają natomiast odszkodowania otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz za utracone korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Zgodnie z art. 552 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, z późn. zm.) oskarżonemu, który w wyniku wznowienia postępowania lub kasacji został uniewinniony lub skazany na łagodniejszą karę, służy od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, wynikłe z wykonania względem niego w całości lub w części kary, której nie powinien był ponieść.

Przepis art. 552 § 4 ww. Kodeksu postępowania karnego wskazuje, iż odszkodowanie i zadośćuczynienie przysługuje również w wypadku niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania lub zatrzymania.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji odszkodowania (rekompensaty) w związku z powyższym należy odnieść się do przepisów prawa cywilnego.

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.) także nie zawiera legalnej definicji odszkodowania, można ją jednak wywieść z jej regulacji. Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Co prawda w doktrynie i judykaturze powszechnym jest wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia zadośćuczynienia z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym), jednakże tego rodzaju rozróżnienia nie dokonują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na podstawie art. 448 ustawy Kodeks cywilny, w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.

Zadośćuczynienie analogicznie jak odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych w tym w dobrach osobistych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy jak i niemajątkowy.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie różnicują świadczeń odszkodowawczych w zależności od tego, czy dotyczą one naprawienia szkody majątkowej czy niemajątkowej, a tym samym użyte przez ustawodawcę pojęcie odszkodowania należy odnosić również do zadośćuczynienia pieniężnego za szkodę niemajątkową (tj. za doznaną krzywdę). Oznacza to, że użyte w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pojęcie odszkodowania odnosi się także do zadośćuczynienia, będącego formą wynagrodzenia krzywdy poszkodowanego.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że wyrokiem sądowym zostało zasądzone na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie i zadośćuczynienie za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie, wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku. Zdaniem Wnioskodawcy wypłacona kwota odszkodowania i zadośćuczynienia, która została zasadzona na rzecz Wnioskodawcy na podstawie art. 552 § 4 Kodeksu postepowania karnego, korzysta ze zwolnienia przedmiotowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem biorąc pod uwagę opisany we wniosku stan faktyczny oraz przedstawiony powyżej stan prawny, należy stwierdzić, że kwota odszkodowania i zadośćuczynienia przyznana na rzecz Wnioskodawcy na podstawie art. 552 § 4 Kodeksu postępowania karnego za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odnosząc się natomiast do skutków podatkowych wypłaty odsetek wskazać należy, że instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 ustawy Kodeks cywilny. Zgodnie z art. 481 § 1 ww. Kodeksu, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Z kolei w myśl art. 481 § 2 Kodeksu cywilnego, jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

Odsetki wypłacone w związku z opóźnieniem wypłaty danego świadczenia nie są wliczane do wartości tego świadczenia. Zgodnie bowiem z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101, z późn. zm.), do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego. Przepis ten ma więc zastosowanie do odsetek ustawowych, z którymi zasądzono świadczenia główne.

Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, iż nie można utożsamiać odsetek z odszkodowaniem, zadośćuczynieniem czy też innym świadczeniem (naprawieniem szkody). Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego – są skutkiem niewykonania zobowiązań.

W niektórych sytuacjach w odniesieniu do odsetek ustawodawca przewidział możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Zwolnienie to zostało zawarte m.in. w art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl tego przepisu wolne od podatku są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, a więc ze stosunku służbowego, stosunku pracy, w tym spółdzielczego stosunku pracy, członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, a także pracy nakładczej oraz z tytułu renty i emerytury.

W omawianym przypadku mamy do czynienia z wypłatą zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami, nie zaś z wynagrodzeniem, o którym mowa powyżej (tj. wynagrodzeniem ze stosunku służbowego, stosunku pracy, w tym spółdzielczego stosunku pracy, członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, a także pracy nakładczej), tym samym takie odsetki nie korzystają z powyższego zwolnienia.

Omawiane odsetki nie korzystają także z innych zwolnień wymienionych w art. 21 ust. 1 cytowanej ustawy, gdyż nie mieszczą się w kategoriach tam wymienionych.

Z uwagi więc na to, że w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych brak jest regulacji, które zwalniałyby od podatku odsetki ustawowe od odszkodowania i zadośćuczynienia, przyjąć należy, że stanowią one przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegające opodatkowaniu, od których nie pobiera się w trakcie roku podatkowego zaliczek na podatek dochodowy, a wykazuje się je w zeznaniu rocznym.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę pism urzędowych co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego, tut. Organ informuje, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin