Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPP4/4512-1-278/15-2/BA
z 13 listopada 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 11 sierpnia 2015 r. (data wpływu 19 sierpnia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wzajemnych rozliczeń pomiędzy Spółką a Członkiem konsorcjum i prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur otrzymanych od Członka konsorcjum – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 sierpnia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wzajemnych rozliczeń pomiędzy Spółką a Członkiem konsorcjum i prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur otrzymanych od Członka konsorcjum.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Spółka (dalej: Wnioskodawca, Spółka) jest przedsiębiorstwem zajmującym się produkcją maszyn i urządzeń dla sektora górniczego – działalność opodatkowana podatkiem VAT. Spółka wytwarza również sprzęt stosowany w systemach przeładunkowych, zespołach transportowych, skalnictwie, kopalniach odkrywkowych. Wnioskodawca jest także znaczącym producentem przenośników, odlewów staliwnych i żeliwnych oraz producentem obudów kotwowych. Spółka oferuje również możliwość zaprojektowania i wytworzenia maszyn i urządzeń w ilościach jednostkowych, dostosowanych do indywidualnego zapotrzebowania klienta, jednym z nowych kierunków działalności Wnioskodawcy jest świadczenie usług remontowych, inwestycyjnych (w tym modernizacyjnych) i utrzymania ruchu. W ramach posiadanych kompetencji i zasobów Spółka oferuje realizację inwestycji – w branży konstrukcyjnej, mechanicznej, elektrycznej, budowlanej, realizacje remontów i napraw, utrzymanie ruchu, serwisów naprawczych, realizację usług doraźnych, usługi ustawiania, diagnostyki, serwisu i montażu urządzeń. Wnioskodawca jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej Spółka świadczy podmiotom zewnętrznym usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy VAT, w szczególności dla podmiotów należących do Grupy Kapitałowej Y. Należą do nich w szczególności usługi serwisowe, remontowe, inwestycyjne, utrzymania ruchu, budowlane, budowlane – montażowe, montażowe. W dniu 4 września 2014 r. Spółka zawarła z firmą A. (dalej: A., Członek Konsorcjum) umowę konsorcjum (dalej: Umowa Konsorcjum), której celem było wspólne złożenie oferty, a następnie realizacja zadania dot. dostawy instalacji (…) (dalej: Zamówienie) – na rzecz Y (dalej: Zamawiający). W Umowie Konsorcjum strony postanowiły, że Wnioskodawca będzie Liderem Konsorcjum w trakcie postępowania przetargowego, jak i w trakcie realizacji Zamówienia. Po wygranym przetargu, Zamawiający potwierdził ostateczną ofertę dot. realizacji Zamówienia. Spółka, działając w charakterze Lidera Konsorcjum, na podstawie Pełnomocnictwa udzielonego przez Członka Konsorcjum, podpisała z Zamawiającym w dniu 22 kwietnia 2015 r. umowę na realizację Zamówienia. Członek Konsorcjum A. jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej Spółka świadczy podmiotom zewnętrznym usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy VAT. A. specjalizuje się w kompleksowej realizacji obiektów ochrony środowiska oraz instalacji i obiektów przemysłowych. W swoim zakresie projektuje, dostarcza technologie, maszyny, urządzenia i aparaturę oraz montuje i uruchamia kompletne obiekty. A. przeprowadza również analizę i ocenę pracy oraz modernizuje istniejące instalacje przemysłowe, ciągi technologiczne i urządzenia ochrony powietrza. W ramach kompleksowej działalności inżynierskiej A. wykonuje badania określające właściwości fizyczne i chemiczne pyłów i gazów, testy materiałów filtracyjnych i pomiary. A. realizuje także kompletne systemy automatyki i sterowania procesami technologicznymi. Realizując postanowienia zawartej Umowy Konsorcjum, strony zawarły w dniu 8 lipca 2015 r. umowę wykonawczą, określającą szczegółowe zasady współpracy i wzajemnych rozliczeń pomiędzy Członkami Konsorcjum, tj. Spółką i A. w okresie wykonywania Zamówienia na rzecz Zamawiającego, a także w okresie gwarancji i rękojmi. W ramach powyższej umowy wykonawczej dokonano podziału prac i dostaw przy realizacji Zamówienia, zgodnie z załącznikiem do umowy, który określa zakres prac, które wykona Lider jak i zakres prac i dostaw, które wykona Członek Konsorcjum. W ślad za ww. podziałem prac i dostaw, dokonano również podziału wynagrodzenia dla realizowanych prac i dostaw, w ramach którego każdy z członków konsorcjum uwzględnił wszystkie koszty i zyski, wobec czego między Członkami nie będzie przeprowadzony dodatkowy podział zysków, ani nie będzie przeprowadzona partycypacja we wspólnie osiągniętych przychodach i ponoszonych kosztach. Mając na uwadze fakt, iż Wnioskodawca pełni funkcję Lidera, Umowa zawarta między Zamawiającym a Konsorcjum, reprezentowana ze strony Konsorcjum przez Spółkę, przewiduje, że faktury VAT z tytułu realizacji Zamówienia będą w imieniu Konsorcjum wystawiane Zamawiającemu przez Lidera Konsorcjum. Należne płatności wraz z podatkiem VAT będą przekazywane przez Zamawiającego na rachunek Lidera Konsorcjum. W ramach wspomnianej umowy wykonawczej do Umowy Konsorcjum, strony postanowiły, iż rozliczenie między stronami będzie następowało na podstawie faktur VAT. Członek Konsorcjum (A.) będzie wystawiał na rzecz Spółki faktury VAT za wykonane w swoim zakresie dostawy i prace potwierdzone protokołami odbiorów częściowych lub protokołem inspektorskim końcowym. Płatności na rzecz A. będą dokonywane za pośrednictwem Lidera. Członek Konsorcjum jest uprawniony, w ramach ustalonego podziału wykonania przedmiotu umowy, do zawierania umów z dostawcami i podwykonawcami w imieniu własnym i na własne ryzyko.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy rozliczenia dokonywane pomiędzy Wnioskodawcą a Członkiem Konsorcjum z tytułu wykonanych przez Członka Konsorcjum prac i dostaw powinny być traktowane jako wynagrodzenie za świadczenie usług lub dostawę towarów podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT?
2. Czy w przypadku wystawienia przez Członka Konsorcjum na Spółkę faktur VAT dokumentujących wykonane prace i dostawy, odebrane przez Spółkę protokołami częściowymi bądź protokołem końcowym, Wnioskodawcy przysługiwać będzie prawo do: odliczenia podatku naliczonego VAT wykazanego na tych fakturach?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1.

Rozliczenia dokonywane pomiędzy nim a Członkiem Konsorcjum z tytułu wykonanych przez Członka Konsorcjum prac i dostaw powinny być traktowane jako wynagrodzenie za świadczenie usług lub dostawę towarów podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

Ad. 2.

W przypadku wystawienia przez Członka Konsorcjum na Spółkę faktur VAT dokumentujących wykonane prace i dostawy, odebrane przez Spółkę protokołami częściowymi bądź protokołem końcowym, Spółce przysługiwać będzie prawo do odliczenia podatku naliczonego VAT wykazanego na tych fakturach.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Ad. 1 i 2

Dla możliwości stwierdzenia, że rozliczenia dokonywane pomiędzy Spółką a Członkiem Konsorcjum powinny być traktowane jako podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, konieczne jest ustalenie, że rozliczenie, o którym mowa, stanowi wynagrodzenie za dostawę towarów bądź świadczenie usług, tj. dotyczy czynności opodatkowanych, o których mowa w art. 5 ustawy o VAT. Należy w tym miejscu wskazać, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Nie ulega wątpliwości, iż na gruncie polskich regulacji dotyczących podatku VAT, konsorcjum nie może być uznane za podatnika VAT. Status odrębnych podatników podatku VAT posiadają natomiast uczestnicy działający w ramach danego konsorcjum. Jeżeli wobec tego, między członkami konsorcjum zachodzą relacje, na podstawie których jeden członek konsorcjum świadczy określone usługi bądź dokonuje dostawy towarów na rzecz drugiego członka konsorcjum, działającego w charakterze lidera, celem dalszej odsprzedaży tych towarów i usług przez lidera w imieniu całego konsorcjum na rzecz zamawiającego – to należy uznać, że relacje te podlegają kwalifikacji na gruncie ustawy o VAT jak typowe transakcje dostawy towarów bądź świadczenia usług. Powyższej kwalifikacji nie zmienia przy tym okoliczność, iż w imieniu konsorcjum działa lider konsorcjum upoważniony do podpisywania umów i wystawiania faktur za prace wykonane przez członków konsorcjum na rzecz zamawiającego.

Należy w tym miejscu wskazać, iż stanowisko, zgodnie z którym wzajemne rozliczenia między członkami konsorcjum podlegają opodatkowaniu VAT, znajduje potwierdzenie w aktualnych interpretacjach wydawanych przez organy podatkowe w podobnych sprawach – tytułem przykładu:

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, interpretacja nr ILPP1/443-794/14-2/AW z dnia 2 grudnia 2014 r. ,,(…) Wnioskodawca i Lider działając wspólnie (dalej: Konsorcjum) zawarli z Inwestorem umowę na modernizację turbozespołu TG-3. Zgodnie z harmonogramem rzeczowo-finansowym, Konsorcjum zobowiązało się zrealizować przedmiot zamówienia w podziale na 9 etapów. (…)

Zgodnie z zapisami umowy konsorcjum Wnioskodawca i Lider działali wspólnie i w porozumieniu, lecz nie na wspólny i jeden rachunek. Zakresy prac związanych z przygotowaniem oferty oraz wykonaniem przedmiotu zamówienia Inwestora, do których realizacji zobowiązany był Wnioskodawca oraz Lider, zostały określone w załącznikach do umowy konsorcjum. W umowie konsorcjum przewidziano, że każdy z uczestników konsorcjum ponosi osobno wszelkie koszty związane z przygotowaniem i realizacją umowy z Inwestorem w zakresie swojego udziału. (…) Ponadto na podstawie odpowiednich zapisów umowy konsorcjum, Lider wraz z Wnioskodawcą ponosili odpowiedzialność finansową dotyczącą kar umownych lub odszkodowań w wysokościach określonych w kontrakcie z Inwestorem w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań wynikających z kontraktu z Inwestorem. Jednakże w stosunkach wzajemnych każdy z uczestników konsorcjum ponosił odpowiedzialność za realizację swojego zakresu prac. (…) Konsorcjum z tytułu dokonywanych świadczeń na rzecz Inwestora otrzymało wynagrodzenie, które było wypłacone w zależności od postępów prac. Płatności pomiędzy konsorcjum a Inwestorem były realizowane w ten sposób, że Lider wystawiał na rzecz Inwestora faktury dokumentujące realizację określonego etapu prac (zgodnie z harmonogramem rzeczowo-finansowym), natomiast wpłata była dokonywana na konto bankowe Lidera w ustalonym terminie liczonym od daty otrzymania przez Inwestora i obustronnie podpisanego protokołu odbioru prac. (…) W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania: Czy w świetle przedstawionego stanu faktycznego czynności realizowane w ramach umowy konsorcjum przez Wnioskodawcę stanowią odpłatne świadczenie usług na rzecz Lidera konsorcjum – w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. (…) W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe. (…) Zatem zawarcie umowy o wspólne przedsięwzięcie gospodarcze – umowy konsorcjum – nie ma na celu powstania nowego samoistnego podmiotu gospodarczego, lecz stanowi porozumienie stron w zakresie realizacji wspólnego celu gospodarczego. (…) Mając na uwadze obowiązujące przepisy prawa podatkowego oraz zasady funkcjonowania konsorcjum, w tym zasadą odrębności podatników, którzy występują wobec siebie w relacji lider konsorcjum – podwykonawcy, uczestnicy konsorcjum zobowiązani są do fakturowania wzajemnych świadczeń oraz uprawnieni są do wyboru podmiotu, który odpowiedzialny jest za rozliczenia ze zleceniodawcą. Tym samym uwzględniając charakter wzajemnych powiązań kontraktowych wskazać należy, że lider konsorcjum, jako podmiot reprezentujący konsorcjum przed zleceniodawcą we wszystkich sprawach związanych z wykonaniem oraz rozliczeniem kontraktu, świadczy na rzecz zleceniodawcy usługę i jest zobowiązany, w świetle przedstawionych powyżej założeń oraz przepisów podatkowych, do wystawiania na rzecz zleceniodawcy faktur VAT, dokumentujących całość robót wykonanych przez konsorcjum na rzecz zamawiającego. Pozostali uczestnicy konsorcjum dostarczający towary i świadczący usługi na rzecz lidera w zakresie wynikającym z zawartej umowy, są również zobowiązani do wystawiania faktur dokumentujących te czynności. Zatem podstawowym celem ustanowienia konsorcjum jest wspólna realizacja zamówienia, jednakże podatnikiem podatku od towarów i usług nie jest konsorcjum, lecz każda ze stron, która działa w powyższym zakresie jako samodzielny i niezależny przedsiębiorca. Podatnikiem podatku jest zatem każdy z uczestników konsorcjum i ciąży na nim obowiązek podatkowy w przypadku wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Wobec tego wynikające z postanowień umownych konsorcjum czynności dokonywane przez Wnioskodawcę na rzecz Lidera w związku z wykonaniem umowy konsorcjum stanowią czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, określone w art. 8 ust. 1 ustawy. (...) Zatem w tej sytuacji dla udokumentowania wykonanych przez Wnioskodawcę prac na rzecz Lidera, zainteresowany był zobowiązany do wystawiania faktur, o czym stanowią przepisy ustawy”.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, interpretacja nr IBPP1/443-1299/14/AZb z dnia 2 kwietnia 2015 r. „(…) Czy rozliczenia Finansowania dokonywane pomiędzy Spółką a pozostałymi członkami Konsorcjum powinny być traktowane jako wynagrodzenie za świadczenie usług lub dostawę towarów podlegające VAT. Czy w przypadku wystawienia przez konsorcjanta na Spółkę faktury VAT dokumentującej otrzymanie przez niego środków z Finansowania Spółka będzie posiadać prawo do odliczenia VAT wykazanego na tej fakturze. (...) Oznacza to, że relacji zachodzących pomiędzy stronami umowy konsorcjum (podatnikami VAT), dla potrzeb podatku od towarów i usług, nie należy oceniać na zasadach wewnętrznych rozliczeń konsorcjum. Powyższego nie zmienia okoliczność, że w przypadku umów konsorcjum dopuszczalne jest zawarcie ustaleń, że rozliczenia gospodarcze i księgowe, w tym dotyczące podpisywania umów i wystawiania faktur za prace wykonane przez uczestników konsorcjum na rzecz podmiotów zamawiających te prace na podstawie zawartego z nimi kontraktu – będzie wystawiał wytypowany przez uczestników konsorcjum podmiot wiodący. A zatem przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami VAT. Powyższe oznacza, że działając w ramach konsorcjum powinni oni do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych do niej, w tym także w zakresie wystawiania faktur VAT dokumentujących wykonywane przez nich czynności (...)”.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, interpretacja nr IBPP2/443-1117/14/IK z dnia 18 lutego 2015 r. „(...) Dnia 16 sierpnia 2012 r. Wnioskodawca K. (dalej Lider Konsorcjum), zawarła umowę konsorcjum (dalej Umowa Konsorcjum) z R. N. prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą A. (dalej Uczestnik Konsorcjum). Celem zawarcia umowy konsorcjum było złożenie wspólnej oferty na realizacją inwestycji budowlanej w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. (...) Strony postanowiły, iż zakres robót każdego z Konsorcjantów zostanie sprecyzowany w dodatkowym załączniku do Szczegółowej Umowy Konsorcjum. (...) W przedmiocie wynagrodzenia Strony postanowiły, iż a. każdy z uczestników ma prawo do całości wynagrodzenia za tą część robót, która realizowana była bezpośrednio przez niego zgodnie z Załącznikiem nr 1 lub zgodnie z pisemnymi ustaleniami stron. (...) A zatem przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami VAT. Powyższe oznacza, że działając w ramach konsorcjum powinni oni do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych do niej, w tym także w zakresie wystawiania faktur VAT dokumentujących wykonywane przez nich czynności. (...) relacji zachodzących pomiędzy stronami umowy konsorcjum (podatnikami VAT), dla potrzeb podatku od towarów i usług, nie należy oceniać na zasadach wewnętrznych rozliczeń konsorcjum. Powyższego nie zmienia okoliczność, że w przypadku umów konsorcjum dopuszczalne jest zawarcie ustaleń, że rozliczenia gospodarcze i księgowe, w tym dotyczące podpisywania umów i wystawiania faktur za prace wykonane przez uczestników konsorcjum na rzecz podmiotów zamawiających te prace na podstawie zawartego z nimi kontraktu – będzie wystawiał wytypowany przez uczestników konsorcjum podmiot wiodący. Zatem niewątpliwie Lider jest beneficjentem czynności wykonywanych przez Uczestnika Konsorcjum. Przekazana na rzecz Uczestnika Konsorcjum kwota stanowiąca zwrot kosztów poniesionych w związku z realizacją celów Konsorcjum, stanowi dla niego wynagrodzenie za świadczenie usług, które na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych. (...) Uprawnionym jest zatem twierdzenie, że Uczestnik odsprzedaje Liderowi wykonany przez siebie zakres zadań, a wynagrodzeniem za to jest przekazywana przez Lidera przypadająca na Uczestnika część zapłaty za wykonane świadczenie. W związku z powyższym winny być one udokumentowane poprzez wystawienie faktury VAT zgodnie z art. 106a ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. (...) W konsekwencji Wnioskodawcy – Liderowi Konsorcjum przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur wystawionych na jego rzecz przez Uczestnika Konsorcjum, bowiem faktury te dokumentują odpłatne świadczenie usług na rzecz Lidera Konsorcjum (...)”.

Mając na względzie przedstawione wyżej stanowisko, należy przyjąć, iż uczestnicy konsorcjum powinni do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług, w tym dotyczące wystawiania faktur VAT dokumentujących wykonywane czynności.

Odnosząc powyższe uwagi do okoliczności przedstawionego stanu faktycznego, należy stwierdzić, iż mamy do czynienia z sytuacją, w której Członek Konsorcjum (A.) będzie wystawiał na rzecz Wnioskodawcy faktury za wykonane dostawy i prace potwierdzone przez Spółkę protokołami odbiorów częściowych lub protokołem inspektorskim końcowym. Przy czym należy podkreślić, iż umowa szczegółowo wskazuje na zakres prac dokonywanych przez Członka Konsorcjum, jak i na zakres prac wykonywanych przez Wnioskodawcę. W ślad za powyższym podziałem prac umowa przewiduje także podział wynagrodzenia należnego każdej ze Stron za realizowane przez nią prace i dostawy. W ramach tych wynagrodzeń, każda ze stron uwzględniła wszystkie koszty i zyski związane z realizacją swojej części zlecenia, tak więc między członkami nie będzie przeprowadzony dodatkowy podział zysków, ani nie będzie przeprowadzona partycypacja we wspólnie osiągniętych przychodach i ponoszonych kosztach.

W związku z powyższym, w ocenie Spółki należy stwierdzić, iż rozliczenie dokonywane między Wnioskodawcą a Członkiem konsorcjum będzie stanowić w istocie wynagrodzenie na rzecz Członka za konkretnie wykonane prace i dostawy, podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT na zasadach ogólnych. Należy bowiem zwrócić uwagę, że Członek Konsorcjum będzie samodzielnie wykonywał swoją część zadań i samodzielnie będzie ponosił koszty realizacji tych zadań. Ponadto Członek będzie zgłaszał do Lidera odbiory wykonanych przez siebie prac i dostaw. W przypadku, gdy w trakcie odbioru zostaną stwierdzone wady lub brak kompletności przedmiotu odbioru, Spółka może odmówić odbioru do czasu usunięcia niezgodności.

Powyższe oznacza, iż w istocie Lider jest beneficjentem czynności wykonywanych przez Członka Konsorcjum, a przekazywane Członkowi środki pieniężne za pośrednictwem Lidera stanowią wynagrodzenie za świadczenie usług, które na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Można więc stwierdzić, że A. odsprzedaje Wnioskodawcy wykonany przez siebie zakres prac i dostaw, a wynagrodzeniem za powyższe jest przekazywana przez Lidera określona w umowie wykonawczej część zapłaty za wykonane świadczenie.

Reasumując, zdaniem Spółki należy uznać, że rozliczenia dokonywane między nią a Członkiem Konsorcjum stanowią wynagrodzenie za dostawę towarów bądź świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu VAT, a tym samym podlegają dokumentowaniu poprzez wystawienie faktur VAT.

W konsekwencji powyższego stanowiska, należy uznać, że Wnioskodawcy przysługuje na zasadach ogólnych określonych w art. 86 ust. 1 i nast. ustawy o VAT, prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur wystawionych na jego rzecz przez Członka Konsorcjum, skoro faktury te będą dokumentowały odpłatne świadczenie usług bądź dostawy towarów realizowane przez A. Prawo do odliczenia, o którym mowa, będzie przysługiwało Spółce w związku z wykonywaniem czynności opodatkowanych podatkiem VAT, którymi w analizowanym stanie faktycznym będzie odsprzedaż przez Spółkę w imieniu Konsorcjum na rzecz Zamawiającego prac wykonanych przez Członka Konsorcjum.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.) − zwanej dalej ustawą – opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (art. 2 pkt 22 ustawy).

Art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy – przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemające osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Jak wynika z powołanego przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenie usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Pod pojęciem odpłatności świadczenia rozumieć należy prawo podmiotu świadczącego do żądania od odbiorcy lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub jej ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Zgodnie z art. 15 ust. 1 – podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

W myśl art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy – podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Z opisu sprawy wynika, że Spółka zawarła Umowę Konsorcjum, której celem jest wspólne złożenie oferty, a następnie realizacja zadania dotyczącego dostawy instalacji (…) na rzecz Zamawiającego. W Umowie Konsorcjum strony postanowiły, że Spółka będzie Liderem Konsorcjum w trakcie postępowania przetargowego, jak i w trakcie realizacji Zamówienia. Członek Konsorcjum jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Realizując postanowienia zawartej Umowy Konsorcjum, strony zawarły umowę wykonawczą, określającą szczegółowe zasady współpracy i wzajemnych rozliczeń pomiędzy Członkami Konsorcjum. W ramach powyższej umowy wykonawczej dokonano podziału prac i dostaw przy realizacji Zamówienia, zgodnie z załącznikiem do umowy, który określa zakres prac, które wykona Lider jak i zakres prac i dostaw, które wykona Członek Konsorcjum.

W ślad za ww. podziałem prac i dostaw, dokonano również podziału wynagrodzenia dla realizowanych prac i dostaw, w ramach którego każdy z Członków Konsorcjum uwzględnił wszystkie koszty i zyski, wobec czego między Członkami nie będzie przeprowadzony dodatkowy podział zysków, ani nie będzie przeprowadzona partycypacja we wspólnie osiągniętych przychodach i ponoszonych kosztach. Umowa zawarta między Zamawiającym a Konsorcjum, reprezentowana ze strony Konsorcjum przez Spółkę, przewiduje, że faktury VAT z tytułu realizacji Zamówienia są w imieniu Konsorcjum wystawiane Zamawiającemu przez Lidera Konsorcjum. Należne płatności wraz z podatkiem VAT są przekazywane przez Zamawiającego na rachunek Lidera Konsorcjum. Rozliczenie między stronami następuje na podstawie faktur VAT. Członek Konsorcjum wystawia na rzecz Spółki faktury VAT za wykonane w swoim zakresie dostawy i prace potwierdzone protokołami odbiorów częściowych lub protokołem inspektorskim końcowym. Płatności na rzecz Członka Konsorcjum są dokonywane za pośrednictwem Lidera.

Instytucja konsorcjum nie występuje ani w prawie cywilnym, ani podatkowym. Zawieranie takich porozumień jest jednak dopuszczalne (w ramach swobody umów). Stosownie do art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121, z późn. zm.), strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Zatem, konsorcjum jest umową gospodarczą co najmniej dwóch przedsiębiorców, zawartą w celu realizacji wspólnego przedsięwzięcia, dla odniesienia wspólnych korzyści, przy jednoczesnej solidarnej odpowiedzialności wykonawców (konsorcjantów) za wykonanie umowy – z zakresu prawa zamówień publicznych. Wspólne przedsięwzięcia charakteryzuje to, że jego uczestnicy są związani ustaleniami umownymi. Ustalenia te mogą dotyczyć różnych kwestii, zgodnie z zasadą swobody umów wyrażoną w art. 3531 Kodeksu cywilnego, np.: zasad reprezentacji, sposobu rozliczeń danego przedsięwzięcia, podziału robót, udziału w zyskach i stratach itp.

Celem zawiązania konsorcjum jest najczęściej wspólne działanie w realizacji konkretnego przedsięwzięcia gospodarczego, które ze względu na potencjał finansowy lub też szeroki zakres przedmiotowy przekracza możliwość jednego podmiotu. Umowa konsorcjum z reguły wiąże podmioty na czas określony, najczęściej oznaczony osiągnięciem celu, do którego zostało powołane. Konsorcjum nie jest jednak podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej, ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy czy też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum zachowują niezależność w działaniach nieobjętych umową, zaś w działaniach konsorcjum realizują wspólną politykę finansową objętą porozumieniem. Zawierając umowę konsorcyjną podmioty mogą określić, kto będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz. Co do zasady, konsorcja nie mają również wspólnego majątku, chociaż mogą mieć wspólny rachunek rozliczeniowy, a wszystkie formy płatności regulowane są przez firmę lub osobę reprezentującą konsorcjum.

Zawarcie umowy o wspólne przedsięwzięcie gospodarcze – umowy konsorcjum – nie ma na celu powstania nowego swoistego podmiotu gospodarczego, lecz stanowi porozumienie stron w zakresie realizacji wspólnego celu gospodarczego. Odnośnie rozliczenia podatku VAT przez uczestników konsorcjum, należy stwierdzić, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, każdy z członków konsorcjum jest odrębnym podatnikiem. Podatnikiem nie jest samo konsorcjum. Dlatego też podmioty działające w ramach konsorcjum, powinny do wzajemnych rozliczeń oraz do rozliczeń z podmiotem, na rzecz którego konsorcjum świadczy usługę stosować ogólne zasady w zakresie wystawiania faktur VAT dokumentujących wykonywane przez nich czynności.

W przedmiotowej sprawie, celem ustanowienia Konsorcjum pomiędzy Spółką a Członkiem Konsorcjum jest wspólna realizacja Zamówienia, jednakże podatnikiem podatku od towarów i usług nie jest Konsorcjum, lecz każda ze stron, która działa w określonym zakresie jako samodzielny i niezależny podatnik.

W związku z tym, czynności wykonywane przez Członka Konsorcjum na rzecz Spółki (Lidera Konsorcjum), w zakresie wynikającym z zawartej umowy, których realizacja potwierdzana jest protokołami odbiorów częściowych lub protokołem inspektorskim końcowym, stanowią dostawę towarów w myśl art. 7 ust. 1 ustawy oraz świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Zatem płatności określone w umowie, jakie Członek Konsorcjum otrzymuje za pośrednictwem Lidera, stanowią wynagrodzenie za świadczone na jego rzecz dostawy towarów i świadczenie usług w ramach realizacji Umowy Konsorcjum.

Podsumowując, rozliczenia dokonywane pomiędzy Spółką a Członkiem Konsorcjum z tytułu wykonywanych przez Członka Konsorcjum prac i dostaw powinny być traktowane jako wynagrodzenie za świadczenie usług lub dostawę towarów, podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

Stosownie do przepisu art. 86 ust. 1 ustawy – w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług (art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy).

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto należy podkreślić, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym − nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Jak wskazano wyżej, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

W niniejszej sprawie spełnione są warunki niezbędne do odliczenia przez Spółkę podatku naliczonego z faktur wystawionych przez Członka Konsorcjum, z tytułu dostaw towarów oraz świadczenia usług na jej rzecz, w ramach zawartej Umowy Konsorcjum. Spółka wskazała bowiem, że jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, a nabyte przez nią towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tj. ich odsprzedaży na rzecz Zamawiającego.

Reasumując należy stwierdzić, że w przypadku wystawienia przez Członka Konsorcjum na Spółkę faktur VAT dokumentujących wykonane prace i dostawy, odebrane przez Spółkę protokołami częściowymi bądź protokołem inspektorskim końcowym, ma ona prawo/będzie miała prawo do odliczenia podatku naliczonego VAT wykazanego na tych fakturach.

Interpretacja dotyczy:

• zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia,
• zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
  
  

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.