Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
2461-IBPB-2-1.4514.492.2016.1.MCZ
z 28 listopada 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613, ze zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 23 czerwca 2016 r. (data wpływu do Biura – 29 sierpnia 2016 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych umownego podziału majątku – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 sierpnia 2016 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych umownego podziału majątku.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni jest w związku małżeńskim z Panem Y (dalej jako: „małżonek”). Małżonkowie posiadają wspólność majątkową w zakresie określonych składników majątkowych. W związku z zaistniałą sytuacją w życiu rodzinnym, dojdzie wkrótce do postępowania rozwodowego, w konsekwencji którego ma nastąpić podział wskazanego powyżej majątku wspólnego.

W skład majątku objętego wspólnością majątkową wchodzą głównie udziały w spółkach. Biorąc pod uwagę obecną wartość posiadanych udziałów, szacowana wartość majątku wspólnego wynosi około 50-60 mln złotych. Małżonkowie chcą dokonać podziału posiadanego majątku po połowie w równych udziałach, proporcjonalnie do jego wartości.

Małżonek ma zamiar zatrzymać posiadane udziały w spółkach będące w majątku wspólnym, w związku z czym zamierza umownie dokonać Wnioskodawczyni spłat odpowiadających wartości 1/2 udziałów posiadanych przez Wnioskodawczynię w majątku wspólnym.

Z uwagi na znaczną wartość majątku wspólnego kwota do spłaty jest istotna, w związku z czym małżonkowie rozważają dokonywanie spłat przez małżonka w rocznych ratach w stałych, ustalonych umownie kwotach, gdyż małżonek nie posiada obecnie środków pieniężnych w wysokości pozwalającej na dokonanie jednorazowej spłaty. Zakłada się, że spłaty będą dokonywane w okresie 20-30 lat.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w związku z umownym podziałem majątku wspólnego oraz wynikających z tego otrzymywanych wpłat po stronie Wnioskodawczyni powstanie obowiązek w podatku od czynności cywilnoprawnych?

W ocenie Wnioskodawczyni, umowny podział majątku oraz wynikające z niego wypłaty otrzymane przez Wnioskodawczynię po rozwodzie dokonywane będą na podstawie postanowień ustawy Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy, w związku z czym taka czynność nie rodzi obowiązku uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych.

Bez znaczenia w analizowanej sprawie pozostaje również fakt, że spłaty będące konsekwencją dokonanego podziału majątku będą dokonywane we wskazanym we wniosku okresie.

Zdaniem Wnioskodawczyni, umownego podziału majątku w wyniku postępowania rozwodowego nie należy traktować jako umowy znoszącej współwłasność, która dokonywana jest na podstawie przepisów działu IV Kodeksu cywilnego. W przypadku Wnioskodawczyni ustalony przez małżonków podział majątku i wynikające z dokonanego podziału spłaty na rzecz Wnioskodawczyni stanowić będą wyrównanie jej udziału w majątku wspólnym do wysokości odpowiadającej jej udziałowi w majątku; w związku z czym nie powinna podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych, gdyż w tym przypadku znajdują tutaj zastosowanie przepisy Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego.

Zgodnie z art. 31 ustawy z dnia 25 lutego 1964r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2015 r., poz. 2082, ze zm.) z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Wspólność ustawową charakteryzują dwie podstawowe cechy: jest to wspólność dorobku i wspólność o charakterze łącznym.

Z powyższego przepisu wynika również, że wspólność majątkowa małżeńska oparta jest na małżeństwie, jako stosunku prawnym osobistym. Powyższe oznacza, że ustanie małżeństwa, w wyniku np. orzeczenia sądu rozwiązującego małżeństwo, powoduje ustanie z mocy prawa tej wspólności. Wspólność majątkowa małżeńska ustaje ponadto w przypadku zawarcia przez małżonków umowy ją znoszącej i wprowadzającej rozdzielność majątkową, orzeczenia sądu ustanawiającego w miejsce wspólności majątkowej pełną rozdzielność na żądanie jednego z małżonków, orzeczenia separacji małżonków, ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków oraz w przypadku ogłoszenia upadłości jednego z nich.

Ponadto Wnioskodawczyni wskazała, że podział majątku wspólnego małżonków jest instytucją typową dla prawa rodzinnego i opiekuńczego. Podział majątku wspólnego małżonków, wykazuje cechy odrębne od zniesienia współwłasności, unormowanego w Kodeksie cywilnym, i w związku z tym nie może być traktowany jako zniesienie współwłasności wymienione w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Ponieważ podział majątku między małżonkami nie został wymieniony jako czynność podlegająca opodatkowaniu, nie będzie miał znaczenia fakt, że przy podziale majątku wystąpi spłata pieniężna.

Reasumując Wnioskodawczyni wskazała, że skoro w katalogu czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu określonych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie został wymieniony podział majątku wspólnego (i wynikające z niego dokonywanie spłat) należy uznać, że czynność ta nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Na potwierdzenie swego stanowiska Wnioskodawczyni powołała interpretację indywidualną dotyczących poruszonego we wniosku zagadnienia.

Podsumowując, Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, iż w związku z umownym podziałem majątku wspólnego oraz wynikających z tego otrzymanych wypłat po stronie Wnioskodawczyni nie powstanie obowiązek w podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2016 r., poz. 223, ze zm.) podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona)
4. umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona)
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki.
    
    

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przepisy ustawy o:

1. umowie spółki i jej zmianie – stosuje się odpowiednio do aktów założycielskich spółek, statutów spółek i ich zmiany;
   
2. czynnościach cywilnoprawnych – stosuje się odpowiednio do przedmiotów opodatkowania określonych w ust. 1 pkt 2 i 3;
   
3. umowie o dziale spadku oraz umowie o zniesieniu współwłasności – stosuje się odpowiednio do:
   
   1. nabycia własności rzeczy wspólnej lub wspólnego prawa majątkowego albo ich części przez niektórych dotychczasowych współwłaścicieli na dalszą współwłasność – w części spłat lub dopłat,
   2. odpłatnego wyodrębnienia własności lokali na rzecz niektórych lub wszystkich współwłaścicieli.
   
   
   

Należy wskazać, iż art. 1 ust. 1 i 2, określający zakres przedmiotowy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, zawiera enumeratywny katalog czynności, których dokonanie powodować będzie konieczność zapłaty podatku. Tym samym, jeżeli dana czynność nie została wymieniona w ustawowym katalogu nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem nawet, jeżeli wywołuje skutki gospodarcze takie same lub podobne do tych, które zostały w katalogu wymienione. Jednakże należy zaznaczyć, że o zakwalifikowaniu danej umowy do umów podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje nazwa, ale treść umowy.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że wkrótce dojdzie do postępowania rozwodowego Wnioskodawczyni i jej męża, w konsekwencji czego ma nastąpić podział majątku wspólnego, w skład którego wchodzą głównie udziały w spółkach. Małżonek ma zamiar zatrzymać posiadane udziały w spółkach będące w majątku wspólnym, w związku z czym zamierza umownie dokonać Wnioskodawczyni spłat odpowiadających wartości 1/2 udziałów posiadanych przez nią w majątku wspólnym. Małżonkowie rozważają dokonywanie spłat przez małżonka w rocznych ratach w stałych, ustalonych umownie kwotach, gdyż małżonek nie posiada obecnie środków pieniężnych w wysokości pozwalającej na dokonanie jednorazowej spłaty. Zakłada się, że spłaty będą dokonywane w okresie 20-30 lat.

Zgodnie z przepisem art. 31 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2015 r., poz. 2082, ze zm.) z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Wspólność ustawową charakteryzują dwie podstawowe cechy: jest to wspólność dorobku i wspólność o charakterze łącznym. Z powyższego przepisu wynika również, że wspólność majątkowa małżeńska oparta jest na małżeństwie, jako stosunku prawnym osobistym.

W myśl art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.

Zgodnie natomiast z postanowieniem art. 501 tejże ustawy w razie ustania wspólności, udziały małżonków są równe, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej. Przepis ten nie wyłącza zastosowania art. 43 § 2 i 3.

W następstwie ustania ustawowej wspólności majątkowej dopuszczalnym jest podział majątku małżeńskiego objętego dotychczas ww. wspólnością. Podział majątku małżeńskiego jest instytucją prawa rodzinnego, a nabycie w ramach jego rzeczy i praw majątkowych nie zostało wymienione w enumeratywnym katalogu zawartym w przepisie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, jako podlegające opodatkowaniu tym podatkiem. W szczególności należy podkreślić, że wykazuje on cechy odrębne od umowy zniesienia współwłasności uregulowanego w Kodeksie cywilnym i w konsekwencji nie należy go utożsamiać ze zniesieniem współwłasności w rozumieniu przepisu art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) tejże ustawy.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że skoro w przepisie art. 1 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie zostały wymienione umowy dotyczące podziału majątku dorobkowego małżonków, jako podlegające temu podatkowi, to w rezultacie, zawarcie przez Wnioskodawczynię z małżonkiem umowy o podział majątku małżeńskiego w związku ze zniesieniem ustawowej wspólności małżeńskiej nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, co oznacza, że Wnioskodawczyni z tego tytułu nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Dodatkowo należy zauważyć, iż nawet gdyby opisana we wniosku czynność należała do innej kategorii niż podział majątku dorobkowego i tym samym Wnioskodawczyni otrzymałaby kwoty z innego tytułu, to z racji konstrukcji ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i tak nie byłaby ona zobowiązana do uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych. Artykuł 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych jednoznacznie wymienia, na której ze stron czynności cywilnoprawnej ciąży obowiązek podatkowy.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy przedstawionego przez Wnioskodawczynię zdarzenia przyszłego oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie wskazuje się, iż organ podatkowy rozpatruje sprawę tylko i wyłącznie w granicach zdarzenia przedstawionego we wniosku przez Wnioskodawczynię. Organ podatkowy nie ocenia zgodności opisu zdarzenia sformułowanego we wniosku z rzeczywistością. Jeżeli zdarzenie przedstawione we wniosku nie odpowiada rzeczywistości, interpretacja nie wywołuje skutków prawnych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2016 r., poz. 718, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie – w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.