Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
2461-IBPB-2-1.4515.246.2016.1.ASz
z 12 października 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613, ze zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 10 sierpnia 2016 r. (data wpływu do Biura – 17 sierpnia 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego zniesienia współwłasności – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 sierpnia 2016 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest współwłaścicielem w udziale wynoszącym 1/2 część nieruchomości o obszarze czterech hektarów sześćdziesięciu dziewięciu arów, obecnie składającej się z działek oznaczonych numerami: 731/1 i 731/2, z których działka oznaczona numerem 731/1 zabudowana jest budynkiem mieszkalnym.

Drugim współwłaścicielem w udziale wynoszącym 1/2 część na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej są małżonkowie B.

Dla nieruchomości tej Sąd Rejonowy V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą.

Nieruchomość została nabyta umową sprzedaży sporządzoną 14 lutego 2000 r. jako działka oznaczona numerem 731 i takie oznaczenie w księdze wieczystej nadal posiada.

W dniu 30 października 2001 r. został zatwierdzony podział geodezyjny działki oznaczonej numerem 731 na działki oznaczone numerami: 731/1 i 731/2, z których pierwsza posiada obszar 2,3104 hektara a druga 2,3022 hektara.

Na wydzielonej części nieruchomości (obecnie działka numer 731/1) Wnioskodawca wybudował wyłącznie ze środków własnych budynek mieszkalny jednorodzinny typu WB-3422 o powierzchni zabudowy 243,00 metrów kwadratowych i kubaturze 562,00 metrów sześciennych oraz budynek gospodarczy i zbiornik na śmieci.

Decyzja zatwierdzająca projekt budowlany i zezwalająca na budowę została wydana przed zatwierdzeniem podziału geodezyjnego wyłącznie na nazwisko Wnioskodawcy 3 września 2001 r.

Pozostali współwłaściciele wyrazili zgodę na budowę i byli uczestnikami postępowania. Nie ponosili oni żadnych wydatków na budowę domu i pozostałych budynków i nie roszczą sobie do nich żadnych praw.

Obecnie wszyscy współwłaściciele zamierzają dokonać umownego zniesienia współwłasności nieruchomości w ten sposób, że Wnioskodawca stanie się wyłącznym właścicielem zabudowanej działki oznaczonej numerem 731/1 o powierzchni 2,3107 ha a małżonkowie B. na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej staną się wyłącznymi właścicielami niezabudowanej działki oznaczonej numerem 731/2.

Zniesienie współwłasności będzie nieodpłatne i nie będą dokonywane dopłaty.

Wartość całej nieruchomości wynosi 600.000,00 złotych, wartość nakładów poczynionych przez Wnioskodawcę wynosi 500.000,00 złotych.

Współwłaściciele są w stosunku do siebie osobami zaliczanymi do III grupy podatkowej.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy opisany przez Wnioskodawcę sposób ustalenia podstawy opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn w przypadku zniesienia współwłasności nieruchomości jest prawidłowy przy założeniu, że wartości są podane jedynie dla celów zobrazowania metody obliczenia?
2. Czy obliczając podstawę opodatkowania Wnioskodawca ma prawo odliczyć wartość roszczeń w stosunku do współwłaścicieli małżonków B. o zwrot nakładów na budowę domu jednorodzinnego i pozostałych budynków (wartość nakładów na budowę), skoro roszczenia te wygasną w związku ze zniesieniem współwłasności i nabyciem przez Wnioskodawcę działki zabudowanej?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, od podstawy opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odjąć należy wartość długów i ciężarów a w opisanym stanie faktycznym będą to roszczenia Wnioskodawcy o zwrot nakładów poniesionych na budowę domu.

W opinii Wnioskodawcy, w przypadku zniesienia współwłasności długi i ciężary podlegające odliczeniu są tożsame z roszczeniami o zwrot nakładów a w związku z tym zniesieniem wygasną, gdyż zostaną zaspokojone przez nabycie przez Wnioskodawcę zabudowanej działki. Zakładając, że łączna wartość nieruchomości wynosi 600.000,00 złotych, w tym wartość nakładów na budowę domu i pozostałych budowli to kwota 500.000,00 złotych, zostaną nabyte działki o łącznej wartości 100.000,00 złotych. Powierzchnia i wartość nabywanych działek jest porównywalna.

Zdaniem Wnioskodawcy, podstawę opodatkowania stanowi więc kwota zero i nie będzie podatku należnego do zapłaty.

Wnioskodawca wskazał, że w myśl art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatkowi temu podlega nabycie własności rzeczy i praw w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

Stosownie do treści art. 7 ust. 6 powołanej ustawy przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności podstawę opodatkowania stanowi wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy.

W myśl art. 7 ust. 1 tejże ustawy podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potraceniu długów i ciężarów (wartość czysta) ustalona według cen rynkowych z chwili dokonywania zniesienia.

Zdaniem Wnioskującego, przy ustalaniu podstawy opodatkowania należy uwzględnić roszczenia związane z wartością nakładów przez niego poczynionych.

W efekcie takiego stanowiska podatek od spadków i darowizn nie wystąpi przy nieodpłatnym zniesieniu tej nieruchomości.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2016 r., poz. 205, ze zm.), podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

Z uwagi na fakt, że ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji współwłasności, należy w tej kwestii odnieść się do przepisów uregulowanych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2016 r., poz. 380, ze zm.).

Zgodnie z art. 195 ustawy Kodeks cywilny, własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).

W myśl art. 210 ww. ustawy, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. W świetle przepisów art. 211 i 212 ustawy Kodeks cywilny zniesienie współwłasności może nastąpić przez:

1. podział rzeczy wspólnej, czyli np. podzielenie jednej nieruchomości na kilka mniejszych (tzw. podział fizyczny),
2. przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli,
3. sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).
   
   

Zniesienie współwłasności bez spłat i dopłat podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 7 cyt. ustawy, przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zawarcia umowy albo ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jeżeli ich skutkiem jest nieodpłatne zniesienie współwłasności.

Podstawa opodatkowania w przypadku nieodpłatnego zniesienia współwłasności określona została w art. 7 ust. 6 ww. ustawy. Zgodnie z jego treścią przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności podstawę opodatkowania stanowi wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy. Przy obliczaniu podstawy opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn należy mieć na względzie przepis art. 7 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy, w myśl którego podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Ustalenie podstawy opodatkowania składa się więc z dwóch etapów. W pierwszym należy określić wartość rzeczy lub praw majątkowych, których dotyczy zniesienie współwłasności, według zasady generalnej wyrażonej w art. 7 ust. 1 ustawy (czysta wartość, ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego). W drugim etapie ustala się udział, jaki przysługiwał dotychczas współwłaścicielowi i jego wartość. Podatkowi podlega bowiem nadwyżka wartości udziału. Wskazać również należy, że wartość nieruchomości przy zniesieniu współwłasności przyjmuje się z dnia powstania obowiązku podatkowego, tzn. z chwili zawarcia umowy albo ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jeżeli ich skutkiem jest nieodpłatne zniesienie współwłasności.

Pojęcie „długów” w rozumieniu tego artykułu obejmuje wszelkie pieniężne roszczenia cywilnoprawne związane z przedmiotem nabycia, do których poniesienia zobowiązany jest nabywca. Równowartość tych roszczeń podlega potrąceniu od jej wartości. „Ciężarem” natomiast jest inne niż dług obciążenie nabytej rzeczy lub prawa, które w chwili nabycia zmniejsza jego wartość rynkową, np. ustanowienie służebności, prawa użytkowania czy drogi koniecznej. Należy podkreślić, że odliczenie długów i ciężarów od wartości nabytej rzeczy lub prawa majątkowego nie może być traktowane jako ulga lub zwolnienie podatkowe. Odliczenie długów i ciężarów jest wyrazem istoty (elementem konstrukcyjnym) podatku od spadków i darowizn, polegającej na opodatkowaniu przyrostu czystej wartości majątku podatnika.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw. Wartość rynkową rzeczy lub praw majątkowych zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy, określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Stosownie do art. 9 ust. 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:

1. 9637 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
2. 7276 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
3. 4902 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.
   
   

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest współwłaścicielem w udziale wynoszącym 1/2 część nieruchomości obecnie składającej się z działek oznaczonych numerami: 731/1 i 731/2. Drugim współwłaścicielem w udziale wynoszącym 1/2 część na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej są małżonkowie B.

Na wydzielonej części nieruchomości (obecnie działka numer 731/1) Wnioskodawca wybudował wyłącznie ze środków własnych budynek mieszkalny jednorodzinny, budynek gospodarczy oraz zbiornik na śmieci. Pozostali współwłaściciele wyrazili zgodę na budowę i byli uczestnikami postępowania. Nie ponosili oni żadnych wydatków na budowę domu i pozostałych budynków i nie roszczą sobie do nich żadnych praw.

Obecnie wszyscy współwłaściciele zamierzają dokonać umownego zniesienia współwłasności nieruchomości w ten sposób, że Wnioskodawca stanie się wyłącznym właścicielem zabudowanej działki oznaczonej numerem 731/1 a małżonkowie B. na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej staną się wyłącznymi właścicielami niezabudowanej działki oznaczonej numerem 731/2. Zniesienie współwłasności będzie nieodpłatne i nie będą dokonywane dopłaty. Wartość całej nieruchomości wynosi 600.000,00 złotych, wartość nakładów poczynionych przez Wnioskodawcę wynosi 500.000,00 złotych.

Współwłaściciele są w stosunku do siebie osobami zaliczanymi do III grupy podatkowej.

Zdaniem Wnioskodawcy, od podstawy opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odjąć należy wartość długów i ciężarów a w opisanym stanie faktycznym będą to roszczenia Wnioskodawcy o zwrot nakładów poniesionych na budowę domu. Zakładając, że łączna wartość nieruchomości wynosi 600.000,00 złotych, w tym wartość nakładów na budowę domu i pozostałych budowli to kwota 500.000,00 złotych, zostaną nabyte działki o łącznej wartości 100.000,00 złotych. Powierzchnia i wartość nabywanych działek jest porównywalna. W opinii Wnioskodawcy, podstawę opodatkowania stanowi więc kwota zero i nie będzie podatku należnego do zapłaty.

Z takim stanowiskiem nie można się zgodzić. Do długów i ciężarów obniżających podstawę opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, nie można bowiem zaliczyć wydatków poniesionych przez Wnioskodawcę na budowę domu na nieruchomości, będącej przedmiotem umowy zniesienia współwłasności. Pojęcia poniesionych nakładów nie można bowiem utożsamiać z pojęciem „długów i ciężarów” obniżających podstawę opodatkowania. Potwierdzeniem tego jest zapis zawarty w art. 7 ust. 4 ustawy. Z jego treści jasno wynika, iż jedynie przy nabyciu w drodze zasiedzenia wartość dokonanych nakładów podlega wyłączeniu z podstawy opodatkowania. Gdyby ustawodawca chciał taką zasadę zastosować również przy nabyciu innym tytułem, np. tytułem zniesienia współwłasności, niewątpliwie uczyniłby taki zapis. Gdyby natomiast wolą ustawodawcy było, aby nakłady poniesione przez nabywcę były wyłączane z podstawy opodatkowania jako ciężar lub dług (na mocy art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn) w przypadku nabycia na mocy wszystkich tytułów określonych w ustawie, to bezzasadnym byłoby zawieranie specjalnej regulacji w art. 7 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Należy zwrócić uwagę, że w powołanym wyżej art. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podstawę opodatkowania przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności stanowi wartość rzeczy (lub praw majątkowych), w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy. Zatem w sytuacji, gdy wartość udziału w nieruchomości nabytej przez Wnioskodawcę w drodze zniesienia współwłasności przekroczy udział posiadany przed zniesieniem współwłasności, wartość poniesionych przez Wnioskodawcę nakładów na budowę domu nie obniży podstawy opodatkowania.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2016 r., poz. 718, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.