Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB2/4515-39/16-2/MZ
z 21 kwietnia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) oraz § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 14 marca 2016 r. (data wpływu 16 marca 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych wypłaty zachowku - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 16 marca 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych wypłaty zachowku.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca zwraca się z prośbą o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego od spadków i darowizn w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego i opodatkowania zachowku.

Zdarzenia Wnioskodawca przedstawia w porządku chronologicznym:

1. W dn. 26.03.1990 zmarła Wnioskodawcy matka, Marianna P..
2. W marcu 2011 Wnioskodawca dowiedział się o istnieniu testamentu, który powołał do całego spadku wnuka matki będącego jednocześnie jego siostrzeńcem.
3. W dn. 05.07.2011 na posiedzeniu Sądu Rejonowego testament został otwarty i ogłoszony.
4. W dn. 18.10.2012 Sąd stwierdził nabycie spadku przez Wnioskodawcy siostrzeńca.
5. W dn. 10.05.2013 Wnioskodawca wniósł pozew sądowy o zachowek po zmarłej matce.
6. W dn. 27.01.2016 na pierwszej rozprawie przed Sądem Rejonowym Wnioskodawca zawarł Ugodę Sądową, na mocy której siostrzeniec zobowiązał się do zapłaty zachowku.
7. W dn. 26.02.2016 Ugoda została zrealizowana a na Wnioskodawcy konto wpłynęła kwota zachowku z niej wynikająca.
8. W dn. 29.02.2016 urzędniczka Urzędu Skarbowego poinformowała Wnioskodawcę, że w opisanym przypadku, obowiązek podatkowy powstał w dniu śmierci matki tj. 26.03.1990 oraz, że Wnioskodawca jest zobowiązany do zgłoszenia nabycia zachowku na druku SD-Z3 a także, że nie przysługuje mu zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku.
   
   

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

W związku z powyższym Wnioskodawca pragnie zapytać kiedy powstaje obowiązek podatkowy wynikający z otrzymania zachowku i jak kształtuje się jego opodatkowanie?

Zdaniem Wnioskodawcy, w jego ocenie zachowek nie stanowi części majątku spadkowego a jest jedynie formą zabezpieczenia i ochrony interesów osób pominiętych w testamencie przez spadkodawcę. W związku z tym, osoba uprawniona do zachowku nie nabywa środków na jego pokrycie w chwili śmierci spadkodawcy ale dopiero w momencie ich wpływu na konto bankowe. Wszystkie osoby uprawnione do zachowku są jednocześnie uprawnione do całkowitego zwolnienia z podatku od spadków i darowizn a po przekroczeniu kwoty 9637 zł, są zobowiązane do zgłoszenia nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych Naczelnikowi właściwego Urzędu Skarbowego na druku SD-Z2.

Wnioskodawca uważa, że w jego sytuacji, obowiązek podatkowy wynikający z otrzymania zachowku powstał w dn. 26.02.2016 tj. w dniu wpłynięcia środków na jego pokrycie na Wnioskodawcy konto bankowe. Wnioskodawca jest również zobowiązany do zgłoszenia tego faktu Naczelnikowi Urzędu Skarbowego w terminie sześciu miesięcy od tej daty na druku SD-Z2. Jako zstępny będzie zaś całkowicie zwolniony z obowiązku zapłaty podatku od otrzymanego zachowku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2016 r. poz. 205) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu.

Stosownie do art. 5 ustawy obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych, a zgodnie z jej art. 6 ust. 1 pkt 2a przy nabyciu tytułem zachowku powstaje z chwilą zaspokojenia roszczenia lub jego części. Jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt nabycia (art. 6 ust. 4).

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9.637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej. W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Na podstawie art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy do grupy I zalicza się – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Jednakże, na mocy art. 4a ust. 1 zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
   
   

Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych winno być dokonane na formularzu SD-Z2 zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (Dz. U. z 2015 r., poz. 2060 z późn. zm.).

Jak stanowi ust. 3 ww. przepisu w przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Z kolei z jego ust. 4 wynika, że obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2. gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.
   
   

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca zwraca się z prośbą o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego od spadków i darowizn w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego i opodatkowania zachowku. Zdarzenia Wnioskodawca przedstawia w porządku chronologicznym: W dn. 26.03.1990 zmarła Wnioskodawcy matka, Marianna P.. W marcu 2011 Wnioskodawca dowiedział się o istnieniu testamentu, który powołał do całego spadku wnuka matki będącego jednocześnie jego siostrzeńcem. W dn. 05.07.2011 na posiedzeniu Sądu Rejonowego testament został otwarty i ogłoszony. W dn. 18.10.2012 Sąd stwierdził nabycie spadku przez Wnioskodawcy siostrzeńca. W dn. 10.05.2013 Wnioskodawca wniósł pozew sądowy o zachowek po zmarłej matce. W dn. 27.01.2016 na pierwszej rozprawie przed Sądem Rejonowym Wnioskodawca zawarł Ugodę Sądową, na mocy której siostrzeniec zobowiązał się do zapłaty zachowku. W dn. 26.02.2016 Ugoda została zrealizowana a na Wnioskodawcy konto wpłynęła kwota zachowku z niej wynikająca. W dn. 29.02.2016 urzędniczka Urzędu Skarbowego poinformowała Wnioskodawcę, że w opisanym przypadku, obowiązek podatkowy powstał w dniu śmierci matki tj. 26.03.1990 oraz, że Wnioskodawca jest zobowiązany do zgłoszenia nabycia zachowku na druku SD-Z3 a także, że nie przysługuje mu zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku.

Wobec powyższego opisu wyjaśnić należy, że instytucja zachowku ściśle łączy się ze spadkiem i procedurą związaną ze spadkobraniem. Zachowek nie jest jednak składnikiem spadku. Stanowi on swoistą ochronę interesów określonej grupy osób najbliższych zmarłemu, w przypadku pominięcia ich przy spadkobraniu. Zgodnie bowiem z treścią art. 991 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121), zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału (zachowek). Jak z kolei wynika z § 2 tego przepisu jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.

Z zacytowanych przepisów wynika, że zachowek jest odrębnym od spadkobrania tytułem nabycia podlegającym opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Osoby uprawnione do zachowku nie uzyskują własności rzeczy i praw majątkowych wynikających z ww. prawa z chwilą otwarcia spadku. Moment śmierci spadkodawcy nie oznacza zatem równoczesnego przeniesienia własności lub praw majątkowych na inne podmioty tytułem zachowku. Przeniesienie takie następuje z chwilą wykonania tego prawa przez spadkobierców na rzecz osób uprawnionych.

Momentem nabycia rzeczy i praw majątkowych tytułem zachowku jest więc chwila jego wykonania. Moment ten decyduje z kolei o możliwości stosowania zwolnienia z opodatkowania, o którym mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, wprowadzonego ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 222, poz. 1629) i mającego zastosowanie, stosownie do art. 3 ust. 1 ww. ustawy, do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło po 1 stycznia 2007 r.

W rozpatrywanej sprawie obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn powstał w momencie otrzymania przez Wnioskodawcę środków pieniężnych tytułem zachowku. Skoro zatem nabycie środków pieniężnych nastąpiło w 2016 r. zastosowanie mają przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym po 1 stycznia 2007 r.

Mając powyższe na uwadze należy wskazać, że Wnioskodawca z tytułu otrzymania zachowku po matce, będzie mógł skorzystać ze zwolnienia zawartego w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, po spełnieniu warunków zawartych w tym przepisie.

Organ zauważa że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa jest sam przepis prawa. Jeżeli zatem przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.