Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-2-1/4515-211/15/DP
z 19 stycznia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613, ze zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 16 listopada 2015 r. (data wpływu do Organu – 18 listopada 2015 r.), uzupełnionym 11 stycznia 2016 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego zniesienia współwłasności (bez spłat i dopłat) nieruchomości obciążonej hipoteką – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 listopada 2015 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego zniesienia współwłasności (bez spłat i dopłat) nieruchomości obciążonej hipoteką.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w piśmie z 23 grudnia 2015 r. znak: IBPB-2-1/4515-211/15/DP, IBPB-2-1/4514-571/15/DP wezwano do jego uzupełnienia.

Wniosek uzupełniono 11 stycznia 2016 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni jest współwłaścicielem połowy lokalu mieszkalnego o powierzchni 92 m2. Z mieszkaniem związany jest udział w gruncie, na którym posadowiony jest blok mieszkalny wielorodzinny. Do mieszkania przynależy również komórka lokatorska i dwa miejsca garażowe. Mieszkanie zakupiono w listopadzie 2010 r. od dewelopera, umową zawartą w formie aktu notarialnego za kwotę 470.000,00 zł.

Drugim współwłaścicielem lokalu mieszkalnego i współkredytobiorcą jest osoba fizyczna należąca do III grupy podatkowej.

Aktualnie, zdaniem Wnioskodawczyni, wartość mieszkania to około 550.000,00 zł, zatem wartość jego połowy (udziału) stanowi kwotę 275.000,00 zł.

Na zakup mieszkania został zaciągnięty kredyt w banku na kwotę 111.000,00 euro, co na dzień 16 listopada 2015 r. daje kwotę około 467.000,00 zł. Pozostałą kwotę ceny mieszkania Wnioskodawczyni zapłaciła ze środków własnych.

Nieruchomość obciążona jest hipoteką w kwocie 643.000,00 zł na rzecz banku udzielającego kredytu mieszkaniowego, zabezpieczającą spłatę kapitału, prowizji i opłat. Połowa kwoty obciążenia hipotecznego to 321.000,00 zł.

Zarówno więc cała kwota hipoteki jak i jej połowa przekracza wartość ½ części nieruchomości. Aktualna kwota pozostała do spłaty to około 70.000,00 euro co daje na dzień 16 listopada 2015 r. około 294.000,00 zł.

Z uwagi na zmianę sytuacji życiowej, Wnioskodawczyni i współwłaściciel mieszkania zamierzają zawrzeć notarialną umowę nieodpłatnego zniesienia współwłasności mieszkania, bez spłat i dopłat od żadnej ze stron. Dotychczasowe raty kredytu spłacane były wyłącznie przez Wnioskodawczynię.

W wyniku umowy zniesienia współwłasności Wnioskodawczyni przejmie spłatę całego kredytu obciążającego nieruchomość, zaś druga strona zostanie zwolniona z jego spłaty w całości w zamian za przeniesienie na Wnioskodawczynię przysługującego tej osobie udziału we współwłasności mieszkania (½ części). W wyniku tej czynności Wnioskodawczyni stanie się wyłącznym właścicielem lokalu.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy nieodpłatne zniesienie współwłasności lokalu mieszkalnego obciążonego hipoteką, której wartość (całkowita bądź połowa) przewyższa wartość mieszkania, bez spłat i dopłat na rzecz dotychczasowego współwłaściciela ½ części, na skutek którego Wnioskodawczyni stanie się wyłącznym właścicielem mieszkania w zamian za całkowite przejęcie obciążenia hipotecznego, wywoła konieczność zapłaty przez nią podatku, o którym mowa w ustawie o podatku od spadków i darowizn?

W ocenie Wnioskodawczyni, w przypadku nieodpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości lokalowej (mieszkania) obciążonej hipoteką, której kwota (cała bądź połowa) przewyższa wartość obciążonego udziału w prawie własności nieruchomości (½ części) nie zajdzie konieczność uiszczenia podatku od spadków i darowizn.

Uzasadniając swoje stanowisko, Wnioskodawczyni wskazała, że czysta wartość nieruchomości, po odjęciu ciężaru jakim jest obciążenie hipoteczne, o jakim mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, wyniesie 0 zł.

Wnioskodawczyni podkreśliła, że dla ustalenia podstawy opodatkowania nie ma znaczenia jaka wysokość kredytu pozostała do spłaty.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie należy zaznaczyć, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest tylko i wyłącznie ocena stanowiska Wnioskodawczyni dotycząca podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego zniesienia współwłasności (bez spłat i dopłat) nieruchomości obciążonej hipoteką.

W zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2015 r., poz. 86, ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „współwłasność” należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r., poz. 121, ze zm.) przez współwłasność należy rozumieć stan, gdy własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom.

Co oznacza, że każdemu ze współwłaścicieli przysługują wszystkie atrybuty prawa własności (tzn. wszystkie uprawnienia składające się na własność). Z kolei niepodzielność oznacza, że każdemu ze współwłaścicieli przysługuje prawo do całej rzeczy, a nie do jej części odpowiadającej udziałowi.

Polskie prawo rozróżnia dwa rodzaje współwłasności: współwłasność w częściach ułamkowych i współwłasność łączną (art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego).

W myśl art. 210 zdanie 1 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Sposoby wyjścia ze stanu współwłasności regulują postanowienia art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego.

W świetle wyżej powołanych przepisów zniesienie współwłasności może nastąpić w drodze umowy między współwłaścicielami albo, w braku zgody między współwłaścicielami, na podstawie orzeczenia sądu.

W ramach wymienionych trybów ustawodawca przewiduje trzy sposoby zniesienia współwłasności:

1. podział rzeczy wspólnej, czyli np. podzielenie jednej nieruchomości na kilka mniejszych (tzw. podział fizyczny),
2. przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli,
3. sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).

Zniesienie współwłasności dokonane poprzez przyznanie rzeczy (nieruchomości) jednemu ze współwłaścicieli bez spłat i dopłat podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy przy nieodpłatnym zniesieniu współwłasności ciąży na nabywcy rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy w przypadku nieodpłatnego zniesienia współwłasności obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zawarcia umowy albo ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jeżeli ich skutkiem jest nieodpłatne zniesienie współwłasności.

Natomiast podstawę opodatkowania – w myśl art. 7 ust. 6 cyt. ustawy – przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności stanowi wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy.

Przepis ten powinien być stosowany łącznie z przepisem art. 7 ust. 1 zdanie pierwsze ww. ustawy, w myśl którego, podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Pojęcie „długów” w rozumieniu tego artykułu obejmuje wszelkie pieniężne roszczenia cywilnoprawne związane z przedmiotem nabycia. Równowartość tych roszczeń podlega potrąceniu od jej wartości.

„Ciężarem” natomiast jest inne niż dług obciążenie nabytej rzeczy lub prawa, które w chwili nabycia zmniejsza jego wartość rynkową, np. ustanowienie służebności.

Należy podkreślić, że odliczenie długów i ciężarów od wartości nabytej rzeczy lub prawa majątkowego nie może być traktowane jako ulga lub zwolnienie podatkowe. Odliczenie długów i ciężarów jest wyrazem istoty (elementem konstrukcyjnym) podatku od spadków i darowizn, polegającej na opodatkowaniu przyrostu czystej wartości majątku podatnika.

W oparciu o art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw (…).

Wartość rynkową rzeczy lub praw majątkowych zgodnie z art. 8 ust. 3 ww. ustawy, określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Przy obliczeniu podatku od nieodpłatnego zniesienia współwłasności ma także zastosowanie zasada kumulacji nabytych od tej samej osoby wartości rzeczy i praw majątkowych w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, oraz odliczenia kwoty wolnej od podatku (art. 9 cyt. ustawy).

Zgodnie z treścią art. 14 ust. 1 ww. ustawy wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.

W myśl art. 14 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Stosownie do art. 14 ust. 3 pkt 3 ww. ustawy do III grupy podatkowej zalicza się innych nabywców.

Zgodnie z treścią art. 65 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. z 2013 r., poz. 707, ze zm.) w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka).

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni jest współwłaścicielem połowy lokalu mieszkalnego. Z mieszkaniem związany jest udział w gruncie, na którym posadowiony jest blok mieszkalny wielorodzinny. Do mieszkania przynależy również komórka lokatorska i dwa miejsca garażowe. Drugim współwłaścicielem lokalu mieszkalnego i współkredytobiorcą jest osoba fizyczna należąca do III grupy podatkowej. Nieruchomość obciążona jest hipoteką. Zarówno cała kwota hipoteki jak i jej połowa przekracza wartość ½ części nieruchomości.

Z uwagi na zmianę sytuacji życiowej, Wnioskodawczyni i współwłaściciel mieszkania zamierzają zawrzeć notarialną umowę nieodpłatnego zniesienia współwłasności mieszkania, bez spłat i dopłat od żadnej ze stron. Dotychczasowe raty kredytu spłacane były wyłącznie przez Wnioskodawczynię. W wyniku umowy zniesienia współwłasności Wnioskodawczyni przejmie spłatę całego kredytu obciążającego nieruchomość, zaś druga strona zostanie zwolniona z jego spłaty w całości w zamian za przeniesienie na Wnioskodawczynię przysługującego tej osobie udziału we współwłasności mieszkania (½ części). W wyniku tej czynności Wnioskodawczyni stanie się wyłącznym właścicielem lokalu.

Wobec tego stwierdzić należy, że skoro dokonana zostanie czynność prawna – objęta aktem notarialnym – dotycząca zniesienia współwłasności nieruchomości, bez obowiązku spłat i dopłat, to czynność ta podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Podstawę opodatkowania należy ustalić zgodnie z art. 7 ust. 1 tej ustawy.

Ustanowiona na nieruchomości hipoteka stanowić będzie obciążenie, które należy zaliczyć do długów i ciężarów w rozumieniu art. 7 ww. ustawy. Zatem wartość ½ części nieruchomości, nabyta w drodze zniesienia współwłasności przez Wnioskodawczynię, powinna być pomniejszona o ½ część kwoty hipoteki.

Przy dokonaniu zniesienia współwłasności nieruchomości – przy tak przedstawionym zdarzeniu przyszłym – tj. bez obowiązku spłat i dopłat, bez znaczenia będzie przejęcie spłaty kredytu wyłącznie przez Wnioskodawczynię.

Dla kwestii ustalenia podstawy opodatkowania nie ma znaczenia jaka kwota kredytu pozostała do spłacenia. Istotna jest kwota hipoteki, którą została obciążona opisana we wniosku nieruchomość.

Zatem skoro w przedmiotowej sprawie – jak wskazała Wnioskodawczyni – wartość hipoteki przekroczy wartość nabywanego udziału w nieruchomości wówczas podstawa opodatkowania wyniesie zero.

Tym samym w niniejszej sprawie obowiązek podatkowy co prawda wystąpi jednak nie dojdzie do powstania zobowiązania podatkowego w podatku od spadków i darowizn.

W związku z powyższym na Wnioskodawczyni nie będzie ciążył obowiązek uiszczenia podatku od spadków i darowizn z tytułu dokonania przedmiotowego zniesienia współwłasności.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie wskazuje się, iż organ podatkowy rozpatruje sprawę tylko i wyłącznie w granicach zdarzenia przedstawionego we wniosku przez wnioskodawcę. Organ podatkowy nie ocenia zgodności opisu zdarzenia przedstawionego we wniosku z rzeczywistością. Jeżeli zdarzenie przedstawione we wniosku nie odpowiada rzeczywistości, wówczas interpretacja nie wywołuje skutków prawnych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.