Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB1-3.4010.7.2017.1.APO
z 16 maja 2017 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 201 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 28 lutego 2017 r. (data wpływu 2 marca 2017 r.), uzupełnionym 13 marca 2017 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie ustalenia:

  • czy prace realizowane w Dziale Konstrukcyjnym mogą zostać zakwalifikowane jako działalność badawczo-rozwojowa w rozumieniu art. 4a pkt 26 ustawy o CIT, badania przemysłowe w rozumieniu art. 4a pkt 27 lit. c ustawy o CIT oraz prace rozwojowe, o których mowa w art. 4a pkt 28 ustawy o CIT – jest prawidłowe,
  • czy ponoszone przez Wnioskodawcę wydatki na nabycie materiałów i surowców – w części nieobjętej dofinansowaniem - mogą zostać przez Spółkę uznane za koszty kwalifikowane w rozumieniu art. 18d ust. 1 w zw. z art. 18d ust. 2 pkt 2 ustawy o CIT – jest prawidłowe

(pytania oznaczone we wniosku nr 1 i 3).

UZASADNIENIE

W dniu 2 marca 2017 r. wpłynął do tutejszego organu wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie ustalenia, czy prace realizowane w Dziale Konstrukcyjnym mogą zostać zakwalifikowane jako działalność badawczo-rozwojowa w rozumieniu art. 4a pkt 26 ustawy o CIT, badania przemysłowe w rozumieniu art. 4a pkt 27 lit. c ustawy o CIT i prace rozwojowe, o których mowa w art. 4a pkt 28 ustawy o CIT oraz czy ponoszone przez Wnioskodawcę wydatki na nabycie materiałów i surowców – w części nieobjętej dofinansowaniem - mogą zostać przez Spółkę uznane za koszty kwalifikowane w rozumieniu art. 18d ust. 1 w zw. z art. 18d ust. 2 pkt 2 ustawy o CIT.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny/zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (dalej jako: „Spółka”) jest spółką kapitałową podlegającą w Polsce opodatkowaniu od całości swoich dochodów. Wnioskodawca jest jednym z wiodących działających w Polsce producentów maszyn górniczych. Głównym przedmiotem działalności gospodarczej Spółki jest produkcja wyspecjalizowanego sprzętu dla przemysłu górniczego i budownictwa tunelowego. Spółka zajmuje się ponadto pracami w zakresie inżynierii, doradztwa technicznego, a także działalnością w zakresie innowacji, badaniami oraz analizami technicznymi.

W skład struktury organizacyjnej Wnioskodawcy wchodzi kilka jednostek organizacyjnych, w tym jednostka prowadząca działalność w zakresie prac o charakterze badawczo-rozwojowym (dalej jako: „Dział Konstrukcyjny”).

1. Opis prac prowadzonych przez Wnioskodawcę.

Przeważającą część działalności realizowanej przez Wnioskodawcę należy zakwalifikować jako „Produkcję maszyn dla górnictwa i do wydobywania oraz budownictwa” (symbol PKD: 28.29.Z). Głównym profilem działalności Wnioskodawcy jest produkcja wozów wiercąco-kotwiących dla potrzeb krajowego i zagranicznego górnictwa rud i budownictwa tunelowego. Odbiorcami maszyn są kopalnie rud i surowców mineralnych oraz firmy zajmujące się pracami tunelowymi (budownictwo dróg). Produkty firmy sprzedawane są na rynku krajowym i zagranicznym. Należy podkreślić, że Spółka jest wiodącym producentem samojezdnych maszyn wiercąco-kotwiących i jest prekursorem nowości, jakie wdraża się w tego typu maszynach. Produkowane przez Wnioskodawcę maszyny eksportowane są do RPA, Estonii, Rosji, Australii, Turcji, Chile, Kazachstanu.

Maszyny wytwarzane przez Wnioskodawcę są rezultatem prowadzonych w Spółce prac inżynieryjnych i konstrukcyjnych. Pracownicy Spółki wykorzystują posiadaną wiedzę z zakresu inżynierii elektrycznej, elektronicznej, komputerowej, materiałowej czy nanotechnologii. Na nowatorski charakter prac prowadzonych przez Dział Konstrukcyjny Spółki wskazywać mogą otrzymane wyróżnienia, nagrody i certyfikaty innowacyjności.

Prace Działu Konstrukcyjnego polegają na kompleksowym opracowaniu nowych produktów - od etapu teoretycznego pomysłu do stadium przygotowania kompletnego projektu maszyny górniczej, na podstawie którego możliwe jest wykonanie prototypu. Dział Konstrukcyjny zatrudnia wykwalifikowany zespół osób i posiada dedykowane zaplecze techniczne w postaci m.in. sprzętu komputerowego oraz innych urządzeń, niezbędnych do prowadzonych prac. Dział Konstrukcyjny opracowuje oraz realizuje projekty innowacyjnych, samojezdnych maszyn górniczych, które mają spełniać określone wymogi co do konstrukcji w stopniu przewyższającym obecnie stosowane rozwiązania.

Prace Działu Konstrukcyjnego obejmują również przeprowadzanie badań, których wyniki są często rozpowszechniane na konferencjach naukowych i technicznych, a także za pośrednictwem publikacji, ogólnopolskich baz lub oprogramowania bezpłatnego lub otwartego.

W ramach działalności realizowanej w Dziale Konstrukcyjnym, Spółka przeprowadza badania polegające na analitycznej i eksperymentalnej ocenie przydatności konkretnych rodzajów technologii dla celów opracowania prototypów maszyn oraz projektów pilotażowych. Prace podejmowane w Dziale Konstrukcyjnym mają zatem na celu ustalenie, czy dana technologia może być stosowana w przewidywanych dla niej warunkach. Aby osiągnąć zamierzone wyniki badań pracownicy Działu Konstrukcyjnego przeprowadzają liczne analizy, pomiary i symulacje mające na celu ocenę kluczowych parametrów badanych materiałów, surowców, komponentów czy technologii pod kątem możliwości ich zastosowania w przemyśle górniczym, wydobywczym i budowniczym.

Wnioskodawca przeprowadza nie tylko prace teoretyczne (opracowywanie pomysłów), ale także wykorzystuje w praktyce wyniki dokonanych prac m.in. wykonując prototyp urządzenia i jego oprogramowania, testując go, a w razie pomyślnie przeprowadzonych testów - rozpoczyna produkcję urządzenia. Jako że działalność gospodarcza prowadzona przez Spółkę ma charakter złożony (wieloetapowy), Spółka w poszczególnych projektach lub ich stadiach angażuje podwykonawców. Współpraca Spółki z podwykonawcami polega m.in. na nabywaniu ekspertyz, atestacji, usług naukowych czy usług informatycznych (w tym przykładowo usług dotyczących analizy ryzyka i bezpieczeństwa planowanych rozwiązań czy też polegających na badaniu określonych podzespołów urządzeń wyselekcjonowanych układów zdalnego sterowania, badaniu prototypów w określonych warunkach; dalej jako: „Usługi”). Podwykonawcami Spółki są m.in. podmioty mające status jednostek naukowych w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz.U. z 2014 r., poz. 1620 ze zm.; dalej jako: „ustawa o zasadach finansowania nauki”) jak m.in. Akademia ... w ... czy Politechnika ... .

W tym miejscu Wnioskodawca wskazuje przykładowe rodzaje badań przeprowadzanych w Spółce, w tym przy udziale podwykonawców:

  • badania symulacyjne pod kątem oceny wytrzymałości konstrukcji podwozia maszyn wiercących i kotwiących,
  • weryfikacja doboru parametrów technicznych bateryjnego układu zasilania maszyn,
  • przeprowadzanie symulacji wybranych wariantów pracy opracowywanych prototypów maszyn,
  • badania modelowe oraz symulacje dynamiczne obejmujące jazdę maszyny w różnych warunkach w oparciu o zdefiniowane modele obciążeń,
  • budowa stanowiska badawczego,
  • opracowanie oprogramowania dla sterowników PLC oraz paneli operatorskich.

W 2016 r. Wnioskodawcy przyznano dofinansowanie na badania przemysłowe oraz prace rozwojowe dotyczące nowej generacji modułowych maszyn, wiercącej i kotwiącej, z napędami bateryjnymi, przeznaczonych do pracy w podziemnych kopalniach rud miedzi i surowców mineralnych (dalej jako: „Grant”). Grant realizowany ma być od 1 stycznia 2017 r. do 30 kwietnia 2020 r. Grant przeznaczony jest częściowo na dofinansowanie wynagrodzeń inżynierów i specjalistów zatrudnionych w Dziale Konstrukcyjnym Spółki, ze względu na innowacyjny technologicznie charakter ich pracy, a częściowo również na zakup usług podwykonawców. Ponadto, Wnioskodawca korzysta obecnie z dwóch innych rodzajów dofinansowania do prowadzonej działalności innowacyjnej (planowane zakończenie dofinansowania w tym zakresie będzie miało miejsce w marcu 2017 r.).

Uwzględniając potencjał związany z popytem na produkty i rozwiązania znajdujące się w ofercie Spółki, Wnioskodawca w kolejnych latach planuje dalsze wprowadzanie innowacyjnych produktów. Wnioskodawca zamierza opracowywać koncepcje nowych i modernizowanych rozwiązań technologicznych oraz wdrażać próby funkcjonalności wyprodukowanych już maszyn i urządzeń.

2. Kategorie kosztów ponoszone przez Wnioskodawcę.

W związku z prowadzonymi pracami o charakterze badawczo-rozwojowym, Wnioskodawca ponosi/ponosić będzie następujące wydatki (traktowane przez Spółkę jako koszty uzyskania przychodów dla celów podatku dochodowego od osób prawnych):

  1. należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.; dalej jako: „ustawa o PIT”) oraz składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej jako: „ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych”), w części finansowanej przez płatnika składek - ta kategoria kosztów jest ponoszona przez Wnioskodawcę m.in. w odniesieniu do pracowników zatrudnionych w celu realizacji prac o charakterze badawczo-rozwojowym w Dziale Konstrukcyjnym.
    Koszty ponoszone w ramach tej kategorii obejmują i mogą obejmować m.in. wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop, składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe.
    Należy nadmienić, że pracownicy Działu Konstrukcyjnego Spółki zatrudnieni są w celu prowadzenia działalności badawczo-rozwojowej. Świadczą o tym m.in. stosowne zapisy zawarte w umowach o pracę, z których jednoznacznie wynika, że pracownicy ci są zatrudnieni w celu wykonywania prac o charakterze badawczo-rozwojowym.
  2. koszty nabycia materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością - koszty ponoszone w ramach tej kategorii obejmują i mogą w przyszłości obejmować materiały i surowce wykorzystywane w celu przygotowywania prototypów maszyn górniczych lub projektów pilotażowych, a także przeprowadzania demonstracji lub testowania nowych lub ulepszonych produktów w warunkach odzwierciedlających rzeczywiste funkcjonowanie. Przykładowymi materiałami i surowcami, które Spółka nabywa w celu realizacji prowadzonych przez siebie prac są różnego rodzaju stopy metali, silniki, ramy, blachy, przewody, zawory czy pompy.
  3. koszty nabycia Usług świadczonych przez podmioty posiadające status jednostki naukowej w rozumieniu ustawy o zasadach finansowania nauki, które częściowo mogą być objęte dofinansowaniem z Grantu i które nabywane są na potrzeby opracowywanych nowatorskich rozwiązań.
    Wnioskodawca ponosi koszty zaangażowania podwykonawców będących podmiotami zewnętrznymi spełniającymi definicję jednostek naukowych w rozumieniu ustawy o zasadach finansowania nauki (np. Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie czy Politechnika Wrocławska). W ramach przedmiotowej współpracy Spółka zawiera z podwykonawcami umowy, zgodnie z którymi nabywa ona ekspertyzy, atestacje, usługi naukowe czy usługi informatyczne wykorzystywane następnie w prowadzonych przez siebie pracach o charakterze badawczo- rozwojowym.
  4. odpisy amortyzacyjne od środków trwałych z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością oraz odpisy amortyzacyjne od wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych przez pracowników Spółki.
    Koszty ponoszone w ramach tej kategorii obejmują i będą w przyszłości obejmować środki trwałe, które zgodnie z zasadami wynikającymi z Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 października 2016 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT) (Dz.U. z dnia 18 listopada 2016 r.; dalej jako: „KŚT”) sklasyfikowane są jako:
    • maszyny i urządzenia techniczne z grup 3-6 KŚT,
    • narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie z grupy 8 KŚT.

    Przykładowymi składnikami majątku, w stosunku do których Spółka dokonuje odpisów amortyzacyjnych są: urządzenia diagnostyczne, urządzenia pomiarowe, zestawy komputerowe, symulatory.
    Oprócz kosztów ponoszonych w związku z opisanymi powyżej środkami trwałymi, Spółka ponosi wydatki na zakup oraz utrzymanie licencji do różnego rodzaju oprogramowania. W szczególności, Spółka ponosi wydatki na zakup oprogramowania służącego do projektowania, oprogramowania graficznego czy oprogramowania diagnostycznego.
    Należy zauważyć, że wymienione powyżej środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne mogą być przez Spółkę wykorzystywane zarówno w celu realizacji działalności badawczo-rozwojowej, jak i zadań o innym charakterze. Z tego względu, w celu ustalenia w jakim stopniu konkretne środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne użytkowane są dla potrzeb działalności badawczo-rozwojowej, Spółka przyjmuje system alokacji kosztów pozwalający na ocenę rzeczywistego wykorzystania przedmiotowych aktywów do poszczególnych zadań. W rezultacie Wnioskodawca jest w stanie dokładnie określić, w jakim stopniu konkretne środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne są eksploatowane dla celów prowadzenia prac o charakterze badawczo-rozwojowym.
    Wskazać należy, że w związku z otrzymywanym dofinansowaniem (m.in. w formie Grantu) przedstawione powyżej kategorie kosztów są ponoszone przez Wnioskodawcę lecz mogą być częściowo objęte dofinansowaniem.


3. Pozostałe okoliczności stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego.

  1. System wynagradzania pracowników funkcjonujący w Spółce.
    W przypadku niektórych pracowników Spółki wprowadzono system wynagradzania oparty na wyodrębnieniu części wynagrodzenia za przeniesienie praw autorskich do utworów powstających w ramach obowiązków pracowniczych. Utwory, których autorami są pracownicy Spółki mogą przyjmować postać układów graficznych, konstrukcji mechanicznych, schematów, dokumentacji technicznej, programów komputerowych.
    Zgodnie z pismem Wnioskodawcy z 9 marca 2017 r. (wpływ do tutejszego organu 13 marca 2017 r.), utwory, wskazane w pkt 3a opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, których autorami są pracownicy Spółki mogą przyjmować postać układów graficznych, dokumentacji technicznej konstrukcji mechanicznych (układów hydraulicznych, układów sterowania, układów napędowych) oraz programów komputerowych.
    Umowy pracownicze zawierają zapisy określające, jaką część czasu pracy pracownicy powinni poświęcać na tworzenie przedmiotów prawa autorskiego i według tej proporcji kalkulowana jest część wynagrodzenia twórców za przeniesienie praw autorskich na pracodawcę oraz część za wykonywanie pozostałych obowiązków pracowniczych nieprowadzących do powstania utworów. Należy przy tym zauważyć, że w stosunku do części wynagrodzenia, otrzymywanego przez pracowników Działu Konstrukcyjnego Spółki, z tytułu przeniesienia praw autorskich, naliczane są 50% koszty uzyskania przychodów.
  2. Nieprowadzenie działalności na terenie specjalnej strefy ekonomicznej i koszty niepodlegające zwrotowi.
    • Spółka nie prowadzi i zamierza (winno być: „nie zamierza”) prowadzić działalności na terenie specjalnej strefy ekonomicznej.
    • Opisane w punkcie 2 ponoszone przez Wnioskodawcę koszty (będące przedmiotem niniejszego wniosku) nie zostaną zwrócone Wnioskodawcy w jakiejkolwiek formie, z wyjątkiem wydatków podlegających dofinansowaniu z Grantu, zgodnie z zakresem wskazanym powyżej.


W związku z powyższym opisem zadano m.in. następujące pytania:

  1. Czy prace realizowane w Dziale Konstrukcyjnym wskazane w pkt 1 opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego mogą zostać zakwalifikowane jako działalność badawczo- rozwojowa w rozumieniu art. 4a pkt 26 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1888 ze zm., dalej: „ustawa o CIT”), badania przemysłowe w rozumieniu art. 4a pkt 27 lit. c ustawy o CIT oraz prace rozwojowe, o których mowa w art. 4a pkt 28 ustawy o CIT (co wpłynąć może na możliwość skorzystania przez Wnioskodawcę z ulgi na badania i rozwój, o której mowa w art. 18d ust. 1 ustawy o CIT)? (pytanie oznaczone we wniosku nr 1)
  2. Czy ponoszone przez Wnioskodawcę wydatki na nabycie materiałów i surowców wskazane w pkt 2 lit. b opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego - w części nieobjętej dofinansowaniem – mogą zostać przez Spółkę uznane za koszty kwalifikowane w rozumieniu art. 18d ust. 1 w zw. z art. 18d ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1888 ze zm., dalej: „ustawa o CIT”)? (pytanie oznaczone we wniosku nr 3)

Ad. 1)

Zdaniem Wnioskodawcy, prace realizowane w Dziale Konstrukcyjnym wskazane w pkt 1 opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego mogą zostać zakwalifikowane jako działalność badawczo-rozwojowa w rozumieniu art. 4a pkt 26 ustawy o CIT, badania przemysłowe w rozumieniu art. 4a pkt 27 lit. c ustawy o CIT oraz prace rozwojowe, o których mowa w art. 4a pkt 28 ustawy o CIT.

1) Definicja działalności badawczo-rozwojowej.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że w myśl przepisów ustawy o CIT, pojęcie „działalność badawczo-rozwojowa” oznacza działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań. W konsekwencji, aby możliwe było zakwalifikowanie określonej działalności jako działalności badawczo-rozwojowej, spełnione powinny być następujące warunki:

  • twórczy charakter działalności,
  • wypełnienie definicji „badań naukowych” lub „prac rozwojowych”,
  • prowadzenie tej działalności w sposób systematyczny,
  • realizacja celu w postaci zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

W ocenie Wnioskodawcy, z uwagi na brak odesłań do innych przepisów, które precyzowałyby pojęcia użyte w ww. przepisie, definicję działalności badawczo-rozwojowej należy odczytywać zgodnie z jej wykładnią językową. Zatem, dla poprawnego ustalenia zakresu zastosowania przepisów o działalności badawczo-rozwojowej w ustawie o CIT, kluczowe jest wyjaśnienie terminów „twórczy”, „systematyczny” oraz „wiedza”.

Słownik języka polskiego (www.sjp.pwn.pl; dalej jako: „Słownik”) definiuje słowo „twórczy” jako „mający na celu tworzenie; też: „będący wynikiem tworzenia”. Wśród synonimów terminu „twórczy” można wymienić takie przymiotniki jak: „kreatywny” czy „konstruktywny”.

Natomiast, jeżeli chodzi o definicję słowa „systematyczny”, którym ustawodawca posługuje się we wskazanym przepisie, Słownik wskazuje na to, że systematyczny to:

  • „robiący coś regularnie i starannie”,
  • „o procesach: zachodzący stale od dłuższego czasu”,
  • „o działaniach: prowadzony w sposób uporządkowany, według pewnego systemu; też: o efektach takich działań; planowy, metodyczny”.

Przez „wiedzę” zgodnie ze Słownikiem należy zaś rozumieć „ogół wiadomości zdobytych dzięki badaniom, uczeniu się itp.; też: „zasób informacji z jakiejś dziedziny” lub „znajomość czegoś”. Zatem, w ocenie Wnioskodawcy, przez działalność badawczo-rozwojową należy rozumieć twórczą, a więc kreatywną, mającą na celu tworzenie działalność przejawiającą się w badaniach naukowych lub pracach rozwojowych prowadzoną w sposób systematyczny (a więc metodyczną, prowadzoną w sposób uporządkowany i zorganizowany, charakteryzującą się zaplanowanymi oraz regularnymi czynnościami), której docelowym efektem powinno być uzyskiwanie nowych informacji i danych, poznanie (wypracowanie) nowych rozwiązań i wykorzystanie ich do tworzenia nowych zastosowań.

2) Definicja badań przemysłowych w kontekście definicji badań naukowych.

Zgodnie z art. 4a pkt 27 ustawy o CIT, badania naukowe to:

  • badania podstawowe - oryginalne prace badawcze, eksperymentalne lub teoretyczne podejmowane przede wszystkim w celu zdobywania nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne,
  • badania stosowane - prace badawcze podejmowane w celu zdobycia nowej wiedzy, zorientowane przede wszystkim na zastosowanie w praktyce,
  • badania przemysłowe - badania mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności w celu opracowywania nowych produktów, procesów i usług lub wprowadzania znaczących ulepszeń do istniejących produktów, procesów i usług; badania te uwzględniają tworzenie elementów składowych systemów złożonych, budowę prototypów w środowisku laboratoryjnym lub w środowisku symulującym istniejące systemy, szczególnie do oceny przydatności danych rodzajów technologii, a także budowę niezbędnych w tych badaniach linii pilotażowych, w tym do uzyskania dowodu w przypadku technologii generycznych.

W ocenie Wnioskodawcy, badania przemysłowe stanowią najbardziej szczegółową formę badań naukowych, obejmującą pierwsze wyniki laboratoryjne, pierwsze potwierdzenia hipotez badawczych, czy też pierwsze tzw. „surowe prototypy”. Powyższa konkluzja znajduje odzwierciedlenie w tzw. TRL (Technology Readiness Level) - powszechnie akceptowanej metodzie służącej określaniu gotowości technologicznej danego rozwiązania. Wspomniana metoda oceny gotowości technologicznej została również wprowadzona do Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 4 stycznia 2011 r. w sprawie sposobu zarządzania przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju realizacją badań naukowych lub prac rozwojowych na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa (Dz.U. 2011 r. nr 18, poz. 91; dalej jako: „Rozporządzenie NCBiR”). Rozporządzenie NCBiR określa m.in. sposób realizacji zadań związanych z polityką naukową państwa, a także polityką wspierania innowacyjności. Należy przy tym podkreślić, że zarówno ustawa o zasadach finansowania nauki, jak i Rozporządzenie NCBiR oraz Ustawa o CIT posługują się analogicznymi definicjami pojęć badań przemysłowych, prac rozwojowych oraz działalności badawczo-rozwojowej. Analiza przepisów Rozporządzenia NCBiR pozwala na zdefiniowanie zakresu czynności wchodzących w zakres badań przemysłowych. Należy zatem zauważyć, że badania przemysłowe obejmują:

  • analityczne i eksperymentalne potwierdzenie krytycznych funkcji lub koncepcji technologii,
  • weryfikację komponentów technologii lub jej podstawowych podsystemów w warunkach laboratoryjnych,
  • weryfikację komponentów lub podstawowych podsystemów technologii w środowisku zbliżonym do rzeczywistego,
  • dokonanie demonstracji prototypu lub modelu systemu albo podsystemu technologii w warunkach zbliżonych do rzeczywistych.

Należy przy tym podkreślić, że analiza treści Rozporządzenia NCBiR pozwala na stwierdzenie, że badania przemysłowe stanowią fazę działalności badawczo-rozwojowej, która w procesie technologicznym bezpośrednio poprzedza rozpoczęcie prac rozwojowych.

1) Definicja prac rozwojowych.

Pojęcie „prace rozwojowe” - stanowiące przedmiot działalności twórczej, mieszczącej się w zakresie analizowanego wyżej pojęcia „działalności badawczo-rozwojowej” - zdefiniowane zostało w art. 4a pkt 28 ustawy o CIT, jako nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności z dziedziny nauki, technologii i działalności gospodarczej oraz innej wiedzy i umiejętności do planowania produkcji oraz tworzenia i projektowania nowych, zmienionych lub ulepszonych produktów, procesów i usług, z wyłączeniem prac obejmujących rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do produktów, linii produkcyjnych, procesów wytwórczych, istniejących usług oraz innych operacji w toku, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń, w szczególności:

  • opracowywanie prototypów i projektów pilotażowych oraz 
  • demonstracje, testowanie i walidację nowych lub ulepszonych produktów, procesów lub usług w otoczeniu stanowiącym model warunków rzeczywistego funkcjonowania, których głównym celem jest dalsze udoskonalenie techniczne produktów, procesów lub usług, których ostateczny kształt nie został określony,
  • opracowywanie prototypów i projektów pilotażowych, które można wykorzystać do celów komercyjnych, w przypadku, gdy prototyp lub projekt pilotażowy stanowi produkt końcowy gotowy do wykorzystania komercyjnego, a jego produkcja wyłącznie do celów demonstracyjnych i walidacyjnych jest zbyt kosztowna.

W kontekście działalności spełniającej definicję badań przemysłowych należy zauważyć, że prace rozwojowe cechują się prowadzeniem prac nad innowacyjnymi rozwiązaniami technologicznymi na większą skalę. Prace rozwojowe bazują na działaniu w środowisku zbliżonym do rzeczywistego i mają na celu stworzenie w pełni funkcjonalnych, kompletnych prototypów oraz linii pilotażowych lub demonstracyjnych ze względu na swoją bliskość do końcowego produktu, a więc i wysoką gotowość technologiczną.

Prace realizowane w Dziale Konstrukcyjnym jako działalność badawczo-rozwojowa (prace rozwojowe i badania przemysłowe) w rozumieniu art. 4a pkt 26 w zw. z art. 4a pkt 28 ustawy o CIT.

Prace podejmowane w ramach Działu Konstrukcyjnego Spółki jako działalność badawczo- rozwojowa.

Uzasadniając możliwość zakwalifikowania prac prowadzonych przez Wnioskodawcę w ramach Działu Konstrukcyjnego jako działalności badawczo-rozwojowej, Spółka w pierwszej kolejności odwołuje się do faktu, że pozyskanie przez Spółkę dofinansowania uzależnione jest od uznania działalności spółki za działalność badawczo-rozwojową na gruncie ustawy o zasadach finansowania nauki przez niezależny podmiot (np. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju). Wskazać należy, że definicje działalności badawczo-rozwojowej, badań przemysłowych oraz prac rozwojowych zawarte w ustawie o CIT są wzorowane na definicjach tych pojęć zawartych w ustawie o zasadach finansowania nauki. Zatem, wykładnia systemowa prowadzić powinna do wniosku, że prace prowadzone przez Spółkę zakwalifikować można jako działalność rozwojową w rozumieniu art. 4a pkt 26 ustawy o CIT.

Niezależnie od powyższego Wnioskodawca podkreśla, że Dział Konstrukcyjny stanowi stałą jednostkę wchodzącą w skład przedsiębiorstwa prowadzonego przez Spółkę. Dział Konstrukcyjny, jak zostało wykazane w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, posiada własnych, wyspecjalizowanych pracowników oraz dedykowane zaplecze materialno-organizacyjne. Ponadto, funkcje i cele Działu Konstrukcyjnego są ściśle związane z działalnością Wnioskodawcy, który w czynnościach obejmujących produkcję sprzętu górniczego w znaczący sposób korzysta z rezultatów prowadzonych w nim prac.

W ocenie Wnioskodawcy, prace realizowane w Dziale Konstrukcyjnym stanowią przykład działalności twórczej i prowadzonej w sposób systematyczny w celu zwiększania zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań. Należy podkreślić, że prace realizowane w Dziale Konstrukcyjnym są wykonywane w sposób uporządkowany, zaplanowany i regularny. Spółka wykonuje opisane powyżej prace obecnie, prowadziła je w przeszłości i zamierza kontynuować w przyszłości. Powyższe argumenty przesądzają o systematycznym, zorganizowanym oraz metodycznym charakterze działań podejmowanych przez Dział Konstrukcyjny.

Dodatkowo, prace podejmowane w ramach Działu Konstrukcyjnego posiadają cechę twórczości, kreatywności - opracowywane w ramach Działu Konstrukcyjnego projekty oraz prototypy maszyn mają na celu opracowanie innowacyjnych rozwiązań, które obecnie nie funkcjonują na rynku. Należy nadmienić, że postanowienia kart stanowisk pracy funkcjonujących w Spółce bezpośrednio odwołują się do twórczego charakteru zadań realizowanych przez pracowników. Zgodnie z przykładowym zapisem zakresu obowiązków i uprawnień pracowniczych, „wykonywanie prac o charakterze twórczym, których rezultatem jest powstawanie utworów podlegających ochronie praw autorskich twórcy zgodnie z przyjętymi zasadami dokumentacji, w szczególności w formie utrwalonych szkiców, rysunków, opisów, raportów, oraz w innych uzgodnionych formach” jest jednym z obowiązków pracowników Działu Konstrukcyjnego. Zdaniem Wnioskodawcy, powyższe argumenty pozwalają na zakwalifikowanie ww. prac jako działalności badawczo-rozwojowej w rozumieniu art. 4a pkt 26 ustawy o CIT, pod warunkiem uznania ich za prace rozwojowe lub badania przemysłowe, do czego Wnioskodawca odnosi się poniżej.

Prace podejmowane w ramach Działu Konstrukcyjnego Wnioskodawcy jako badania przemysłowe.

Jak wskazano powyżej, zgodnie z definicją zawartą w art. 4a pkt 27 lit. c ustawy o CIT, badania przemysłowe mają na celu zdobycie wiedzy oraz umiejętności w celu opracowywania nowych produktów, procesów i usług lub wprowadzania znaczących ulepszeń do istniejących produktów, procesów i usług. W dalszej części cytowanego przepisu ustawodawca wskazał przykładowy katalog czynności spełniających ustawową definicję badań przemysłowych.

Jak wskazano w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca zatrudnia wykwalifikowany zespół osób, który w przeważającej części posiada wykształcenie wyższe inżynieryjne. Spółka posiada również odpowiednie zaplecze technologiczne pozwalające na przeprowadzanie prac o innowacyjnym charakterze. W swojej działalności pracownicy Spółki wykorzystują wiedzę z zakresu m.in. inżynierii elektrycznej, elektronicznej, materiałowej czy też nanotechnologii. Wiedza ta jest niezbędna do przeprowadzania licznych pomiarów, badań oraz symulacji wchodzących w zakres zadań, których celem jest ocena przydatności konkretnych rodzajów technologii na potrzeby realizowanych projektów. W oparciu o analizę danych uzyskanych z przeprowadzanych badań pracownicy Działu Konstrukcyjnego są w stanie podjąć decyzję co do możliwości wykorzystania testowanych technologii w opracowywanych prototypach produktów i projektach pilotażowych.

Należy zatem podkreślić, że ponad wszelką wątpliwość, prace realizowane przez pracowników Działu Konstrukcyjnego mają na celu zdobywanie nowej wiedzy i umiejętności w celu opracowywania i ulepszania nowych zastosowań. W konsekwencji, działalność Spółki prowadzona w ramach Działu Konstrukcyjnego powinna zostać uznana za badania przemysłowe.

Prace podejmowane w ramach Działu Konstrukcyjnego Wnioskodawcy jako prace rozwojowe.

W zacytowanej powyżej definicji prac rozwojowych nacisk położony jest na wiedzę i umiejętności oraz ich późniejsze wykorzystanie do planowania produkcji oraz tworzenia i projektowania nowych, zmienionych lub ulepszonych produktów, procesów lub usług. Jednocześnie jednak z pojęcia prac rozwojowych wyłączeniu podlegają prace obejmujące rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane m.in. do produktów. Należy zatem uznać, że w sytuacji, w której zmiany wprowadzane np. do produktów miałyby jednocześnie charakter rutynowy i okresowy, działalność taka nie spełniałaby warunków uznania jej za prace rozwojowe. Przepisy ustawy o CIT nie definiują jednak pojęć „rutynowy” ani „okresowy”. Zgodnie ze słownikowym rozumieniem, „rutynowy” to „wykonywany często i niemal automatycznie”, a okresowy to, innymi słowy, „powtarzający się, występujący co pewien czas”.

Należy zatem zwrócić uwagę na fakt, że działania podejmowane przez Dział Konstrukcyjny (takie jak np. opracowywanie, wdrażanie oraz wykonywanie innowacyjnych, samojezdnych maszyn górniczych (SMG)) wymagają posiadania zarówno profesjonalnej wiedzy i wykształcenia z dziedziny inżynierii (w tym automatyki, robotyki, IT), jak również odpowiednich umiejętności i doświadczenia związanego z realizacją zróżnicowanych, innowacyjnych projektów badawczo-rozwojowych. Pracownicy Wnioskodawcy zatrudnieni w Dziale Konstrukcyjnym spełniają wyżej wymienione warunki - w przeważającej większości posiadają wyższe, inżynieryjne wykształcenie oraz niezbędne umiejętności obejmujące m.in. obsługę urządzeń i oprogramowania wykorzystywanego w Dziale Konstrukcyjnym. Należy również podkreślić, że zatrudnieni pracownicy posiadają stosowne doświadczenie obejmujące udział w pracach zespołów konstrukcyjnych opracowujących nowe technologie, innowacyjne rozwiązania, takie jak m.in. opracowywanie innowacyjnych wiertnic oraz wozów wiercących i kotwiących, budowa prototypowej samojezdnej maszyny górniczej przeznaczonej do pracy w trudnych warunkach eksploatacyjnych charakteryzujących się małą wysokością wyrobisk górniczych oraz dużym pochyleniami do wiercenia otworów strzałowych. W konsekwencji uznać należy, że przesłanka wykorzystywania wiedzy i umiejętności do planowania produkcji jest spełniona.

W ocenie Wnioskodawcy, charakter prac podejmowanych przez pracowników Działu Konstrukcyjnego zdecydowanie nie pozwala na uznanie ich za prace „rutynowe”. Dział Konstrukcyjny w większości swoich prac realizuje innowacyjne projekty, wymagające posiadania wymienionych wyżej wiedzy, umiejętności i doświadczenia, a także twórczego podejścia i wysiłku intelektualnego, co umożliwia późniejszą realizację nowatorskich rozwiązań. Każdy realizowany przez Wnioskodawcę projekt wymaga indywidualnego podejścia i przeprowadzenie jego realizacji nie byłoby możliwe w zautomatyzowany, rutynowy sposób. Zatem, w ocenie Spółki, prac Działu Konstrukcyjnego nie można uznać za obejmujące rutynowe czy też okresowe zmiany.

Dodatkowe argumenty uzasadniające uznanie prac podejmowanych w Dziale Konstrukcyjnym za działalność badawczo-rozwojową.

Należy nadmienić, że w poprzednich latach Wnioskodawca regularnie sporządzał dla celów Głównego Urzędu Statystycznego Sprawozdanie o działalności badawczej i rozwojowej (B+R). Przedmiotowe sprawozdanie służy do oceny potencjału naukowo-badawczego kraju i obejmuje informacje w ujęciu dostosowanym do międzynarodowych standardów wynikających z tzw. „Frascati Manual”. Pomimo tego, że informacje wydawane przez GUS nie zawierają oceny prawnej prowadzonej przez Spółkę działalności, w ocenie Wnioskodawcy, stanowią one wytyczne pomagające dokonać odpowiedniej interpretacji istotnych regulacji prawnych. Należy zatem podkreślić, że dotychczasowa działalność Spółki spełniała przesłanki uznania jej za działalność badawczo-rozwojową na potrzeby prowadzonych przez GUS statystyk.

Dodatkowo Wnioskodawca zaznacza, że o możliwości uznania prac realizowanych przez Spółkę w Dziale Konstrukcyjnym za działalność badawczo-rozwojową w rozumieniu ustawy o CIT świadczyć może fakt współpracy z licznymi jednostkami naukowymi (takimi jak m.in. Akademia ... w ... czy Politechnika ....).

Mając na uwadze powyższe argumenty, w ocenie Wnioskodawcy, prace realizowane w Dziale Konstrukcyjnym mogą zostać zakwalifikowane jako działalność badawczo-rozwojowa w rozumieniu art. 4a pkt 26 ustawy o CIT, badania przemysłowe w rozumieniu art. 4a pkt 27 lit. c ustawy o CIT oraz prace rozwojowe, o których mowa w art. 4a pkt 28 ustawy o CIT.

Reasumując, w ocenie Wnioskodawcy, prace realizowane w Dziale Konstrukcyjnym wskazane w pkt 1 opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego mogą zostać zakwalifikowane jako działalność badawczo-rozwojowa w rozumieniu art. 4a pkt 26 ustawy o CIT, badania przemysłowe w rozumieniu art. 4a pkt 27 lit. c ustawy o CIT oraz prace rozwojowe, o których mowa w art. 4a pkt 28 ustawy o CIT.

Ad. 2)

Zdaniem Wnioskodawcy, ponoszone przez Wnioskodawcę wydatki na nabycie materiałów i surowców wskazane w pkt 2 lit. b opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego mogą zostać przez Spółkę uznane - w części nieobjętej dofinansowaniem - za koszty kwalifikowane w rozumieniu art. 18d ust. 1 w zw. z art. 18d ust. 2 pkt 2 ustawy o CIT.

Zgodnie z treścią art. 18d ust. 2 pkt 2 ustawy o CIT, za koszty kwalifikowane uznaje się wydatki poniesione w związku z nabyciem materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową.

Nie powinno ulegać wątpliwości, że dla poprawnego ustalenia zakresu stosowania art. 18d ust. 2 pkt 2 ustawy o CIT, kluczowe jest wyjaśnienie terminów „materiał” oraz „surowiec”.

Słownik definiuje słowo „materiał” jako:

  • „to, z czego są wytwarzane lub składają się przedmioty”; „surowiec”; „tworzywo”; „budulec”,
  • „zbiór danych, dokumentów, notatek itp. będący podstawą dalszych opracowań, badań”.

Z kolei słowo „surowiec” definiowane jest w Słowniku jako „materiał podlegający dalszej przeróbce na półwyroby lub wyroby gotowe; tworzywo”.

W kontekście zacytowanych powyżej definicji za zasadny należy uznać pogląd, że za surowce i materiały, o których mowa w treści art. 18d ust. 2 pkt 2 ustawy o CIT, należy uznać tworzywa, budulce oraz inne rzeczy służące wytworzeniu danych przedmiotów, a także zbiory danych czy dokumentów wykorzystywanych przy opracowywaniu innowacyjnych rozwiązań technologicznych.

Przykładowo, w związku z prowadzeniem działalności polegającej na produkcji maszyn górniczych, za materiały i surowce należałoby uznać różnego rodzaju stopy metali, silniki, blachy, ramy, przewody czy pompy.

Należy również zauważyć, że ustawodawca nie objaśnia, co należy rozumieć przez „bezpośredni związek” nabywanych materiałów i surowców z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową, pozostawiając tym samym swobodę podatnikom w zakresie możliwości udowodnienia takiego związku. Zatem, w ocenie Wnioskodawcy, za koszty kwalifikowane należy uznać wydatki na nabycie materiałów i surowców niezbędnych do opracowania prototypów, projektów pilotażowych oraz demonstracji, testowania i walidacji nowych lub ulepszonych produktów, procesów lub usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, konstrukcja art. 18d ust. 2 pkt 2 ustawy o CIT, pozwala na zaliczenie do kosztów kwalifikowanych, kosztów wszelkich materiałów i surowców (kosztów uzyskania przychodu) niezbędnych do opracowywania prototypu, projektu pilotażowego oraz demonstracji, testowania i walidacji nowych lub ulepszonych produktów. Zatem, w ocenie Spółki, za koszty kwalifikowane należy uznać wydatki poniesione na nabycie surowców i materiałów, rozumianych zgodnie z przywołaną wcześniej definicją słownikową, zużywanych do wytworzenia prototypów maszyn, narzędzi, elementów składowych systemów złożonych, jeżeli bez przedmiotowych materiałów i surowców niemożliwe będzie wytworzenie tego typu innowacji technologicznych. Skoro bez tych materiałów i surowców niemożliwe byłoby zrealizowanie konkretnego projektu, to należy uznać, że zachodzi bezpośredni związek pomiędzy wydatkami ponoszonymi w związku z nabyciem i eksploatacją przedmiotowych materiałów i surowców a działalnością badawczo-rozwojową.

Prawidłowość stanowiska Wnioskodawcy w zakresie rozumienia pojęcia bezpośredniego związku, potwierdzają liczne interpretacje indywidualne prawa podatkowego wydane w zbliżonych stanach faktycznych:

Zatem, biorąc pod uwagę specyfikę działalności Wnioskodawcy, za surowce i materiały niezbędne do prowadzenia prac w Dziale Konstrukcyjnym należy uznać m.in. różnego rodzaju stopy metali, ramy, blachy, silniki, przewody, zawory czy pompy. Należy przy tym zauważyć, że Spółka każdorazowo dostosowuje rodzaj wykorzystywanych przez siebie materiałów i surowców do aktualnie przeprowadzanego przedsięwzięcia.

W odniesieniu do częściowego dofinansowania kosztów ponoszonych przez Wnioskodawcę w formie Grantu, Spółka stoi na stanowisku, że fakt ten nie wyklucza możliwości uznania analizowanych wydatków za koszty kwalifikowane w pozostałej (nieobjętej dofinansowaniem) części.

Reasumując, wydatki poniesione przez Spółkę na nabycie materiałów i surowców niezbędne do wykonywania prac w Dziale Konstrukcyjnym Spółki powinny zostać uznane za koszty kwalifikowane przy założeniu uznania prac realizowanych w Spółce za działalność badawczo-rozwojową.

Reasumując, w ocenie Wnioskodawcy, ponoszone przez Wnioskodawcę koszty nabycia materiałów i surowców wskazane w pkt 2 lit. b opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego mogą zostać przez Spółkę uznane - w części nieobjętej dofinansowaniem - za koszty kwalifikowane w rozumieniu art. 18d ust. 1 w zw. z art. 18d ustawy o CIT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

  1. z zastosowaniem art. 119a;
  2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym a w przypadku interpretacji dotyczącej zdarzenia przyszłego stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Nadmienić należy, że w zakresie pytań oznaczonych we wniosku nr 2, 4 i 5 zostały wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Świętego Mikołaja 78-79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.


doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj