Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
1061-IPTPB4.4511.270.2016.2.MH
z 26 stycznia 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 29 listopada 2016 r. (data wpływu 5 grudnia 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 27 grudnia 2016 r. (data wpływu 29 grudnia 2016 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 grudnia 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wniosek ten nie spełniał wymogów, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.), w związku z czym pismem z dnia 16 grudnia 2016 r., nr 1061-IPTPB4.4511.270.2016.1.MH, na podstawie art. 169 § 1 w związku z art. 14h wymienionej ustawy, wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie do uzupełnienia ww. wniosku wysłano w dniu 19 grudnia 2016 r. (data doręczenia 22 grudnia 2016 r.). Wnioskodawczyni uzupełniła przedmiotowy wniosek pismem z dnia 27 grudnia 2016 r. (data wpływu 29 grudnia 2016 r.), nadanym za pośrednictwem placówki pocztowej w dniu 28 grudnia 2016 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni była zatrudniona w …. S.A. na podstawie umowy o pracę w okresie od 1 grudnia 2000 r. do 30 września 2016 r. W dniu 30 września 2016 r. pomiędzy Wnioskodawczynią, a Bankiem …. S.A zostało podpisane Porozumienie w sprawie rozwiązania umowy o pracę w związku ze zmianami organizacyjnymi w Banku polegającymi na redukcji zatrudnienia poprzez likwidację stanowiska pracy. Do rozwiązania umowy o pracę zgodnie z porozumieniem zastosowanie miało Porozumienie z dnia 9 lutego 2016 r. W informacji dla pracownika objętego procesem restrukturyzacji zatrudnienia wskazano minimalną wysokość świadczenia odszkodowawczego w kwocie 97 500 zł. (słownie: dziewięćdziesiąt siedem tysięcy pięćset złotych). Pracodawca wypłacając wyżej wymienione odszkodowanie dokonał potrącenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Bank …. S.A. w 2016 r. rozpoczął szerokie działania restrukturyzacyjne, w okresie od 10 lutego 2016 r. do 31 grudnia 2016 r. zaplanował zwolnienie 1 647 osób zatrudnionych na umowę o pracę. Bank uzasadnił swoje działania zmianą modelu operacyjnego, tj. wzrostem sprzedaży przez kanały mobilne, niską efektywnością sprzedaży produktów bankowych tradycyjnymi metodami przy wysokich kosztach, ponoszenie przez Bank kosztów niewspółmiernie wysokich do osiąganych przychodów.

„Porozumieniem w sprawie szczegółowych zasad rozwiązywania z pracownikami Banku ….Spółka Akcyjna stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników w okresie od 10 lutego 2016 r. do 31 grudnia 2016 r.” zawartym w … dnia 9 lutego 2016 r., pomiędzy Bankiem …. S.A, a Organizacją Międzyzakładową Pracowników Bankowości i Usług nr … Ogólnopolskiego Pracowniczego Związku Zawodowego „….” z siedzibą …. zostały uregulowane zasady rozwiązywania stosunków pracy, wypłacania odszkodowań oraz odpraw. Ww. Porozumienie jest porozumieniem w rozumieniu art. 9 § 1 Kodeksu pracy, ponieważ reguluje ono prawa i obowiązki obydwu stron stosunku pracy, tj. pracodawcy i pracowników.

Wnioskodawczyni otrzymała odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę stanowiące zadośćuczynienie za utratę gwarancji stałych dochodów uzależnioną od stażu pracy – § 6 ust. 2 Porozumienia z dnia 9 lutego 2016 r. Ww. odszkodowanie ma charakter wyłącznie odszkodowawczy i mający na celu zadośćuczynienie za utratę stałego źródła utrzymania, stanowi ono zabezpieczenie podstawowych potrzeb życiowych.

W uzupełnieniu wniosku z dnia 27 grudnia 2016 r. Wnioskodawczyni dodała, że odszkodowanie w związku z rozwiązaniem umowy o pracę otrzymała 30 września 2016 r. Wysokość przedmiotowego świadczenia pieniężnego została ustalona zgodnie z „Porozumieniem z dnia 9 lutego 2016 r. w sprawie szczegółowych zasad rozwiązywania z pracownikami Banku …. S.A. stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników w okresie od 10 lutego 2016 r. do 31 grudnia 2016 r.”

Na wysokość świadczenia składały się:

1. Odprawa ustawowa: zgodnie z ustawą § 5 ust. 1 Porozumienia odprawa pieniężna w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia (Wnioskodawczyni była zatrudniona powyżej 15 lat) liczona jako ekwiwalent za urlop wypoczynkowy.
2. Dodatkowe odszkodowanie wynikające z Porozumienia ponad odprawę ustawową, które zależy od stażu pracy w Banku i liczone jest jako iloczyn mnożnika (którego wielkość zależy od stażu pracy) i kwoty bazowej 6 500 zł brutto:
   • staż pracy do 3 lat, mnożnik 1, kwota 6 500 zł,
   • staż pracy od 3 lat włącznie do 6 lat, mnożnik 4, kwota 26 000 zł,
   • staż pracy od 6 lat włącznie do 9 lat, mnożnik 7, kwota 45 500 zł,
   • staż pracy od 9 lat włącznie do 12 lat, mnożnik 9, kwota 58 500 zł,
     
   • staż pracy od 12 lat włącznie do 15 lat, mnożnik 12, kwota 78 000 zł
     
   • staż pracy15 lat i powyżej, mnożnik 15, kwota 97 500 zł.
   
   
   

Świadczenie odszkodowawcze § 6 ust. 1 i ust. 2 Porozumienia – Pracownikom, z którymi stosunek pracy zostanie rozwiązany w drodze porozumienia stron z przyczyn niedotyczących pracownika na podstawie Porozumienia, Pracodawca wypłaci dodatkowo tj. poza odprawą, o której mowa w § 5 ust. l, odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę. Odszkodowanie ma stanowić rekompensatę za rozwiązanie umowy o pracę i zadośćuczynić utracie stałych dochodów. Wysokość odszkodowania zależała od stażu pracy w Banku i wyliczona była jako iloczyn mnożnika (którego wielkość zależy od stażu pracy) i kwoty bazowej 6 500 zł brutto. W przypadku Wnioskodawczyni mnożnik dla 15 lat pracy i powyżej wynosił 15. Wysokość odszkodowania wyliczono jako iloczyn mnożnika i kwoty bazowej, tj. 15 x 6 500 zł = 97 500 zł.

3. Odszkodowanie za przysługujący okres wypowiedzenia, zgodnie z § 6 ust. 3 – w przypadku Wnioskodawczyni był to okres trzymiesięczny, liczony według wzoru: O=W1-W2,
   
   

gdzie:

O – stanowi dodatkowe odszkodowanie,

W1 – wynagrodzenie zasadnicze wynikające z umowy o pracę, jakie pracownik otrzymałby za okres wypowiedzenia, gdyby pracodawca w dniu zawarcia porozumienia wypowiedział z nim umowę o pracę z zachowaniem okresów przewidzianych we właściwych przepisach prawa pracy,

W2 – wynagrodzenie zasadnicze, wyliczone za okres od momentu zawarcia porozumienia do dnia, w którym stosunek pracy uległ rozwiązaniu.

Wymiar etatu ustalony został z dnia zawarcia porozumienia.

Zgodnie z Porozumieniem z dnia 9 lutego 2016 r. wypłata świadczenia pieniężnego (odprawy § 5 i odszkodowań § 6 i § 10 Porozumienia) o ile będą należne, wypłacane będą nie później niż w dniu rozwiązania stosunku pracy z danym pracownikiem. Odszkodowanie, o którym mowa w § 6 ust. 2, będzie wypłacane pracownikom proporcjonalnie do wielkości najwyższego wymiaru etatu, jaki pracownik miał w okresie od 1 stycznia 2015 r. do dnia rozwiązania z tym pracownikiem umowy o pracę w drodze porozumienia stron z przyczyn niedotyczących pracownika, na podstawie Porozumienia.

Otrzymane przez Wnioskodawczynię świadczenie przyznane zostało na podstawie Regulaminu zwolnień grupowych, o którym mowa jest w Porozumieniu w § 1. Podstawę rzeczonego Porozumienia stanowi ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. Nr 90 poz. 844, z późn. zm.). Rzeczone Porozumienie zostało zawarte na czas określony od dnia 10 lutego 2016 r. do zakończenia lub wstrzymania w trybie przewidzianym w § 21 rzeczonego Porozumienia przebudowy sieci dystrybucji, jednak w żadnym przypadku nie dłuższym niż na okres do dnia 31 grudnia 2016 r. Rzeczone porozumienie określa zasady postępowania w sprawach dotyczących pracowników Banku objętych zamiarem grupowego zwolnienia, z którymi stosunek pracy zostanie rozwiązany z przyczyn niedotyczących pracowników w okresie od 10 lutego do 31 grudnia 2016 r., których liczba w okresie 30 dni przekroczy 30 osób. Niniejsze Porozumienie obowiązuje również w stosunku do pracowników objętych zamiarem grupowego zwolnienia, z którymi stosunek pracy zostanie rozwiązany z przyczyn niedotyczących pracowników w okresie od 10 lutego do 31 grudnia 2016 r., których liczba w okresie 30 dni nie przekroczy 30.

Wypłata świadczenia pieniężnego nastąpiła zgodnie z Porozumieniem w sprawie szczegółowych zasad rozwiązywania z pracownikami Banku …. S.A. stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników w okresie od 10 lutego 2016 r. do 31 grudnia 2016 r. zawarte w … dnia 9 lutego 2016 r. pomiędzy Bankiem … z siedzibą …., a Organizacją Międzyzakładową Pracowników Bankowości i Usług nr …. Ogólnopolskiego Pracowniczego Związku Zawodowego „….” z siedzibą …., a więc dokumentem, o którym m.in. jest mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Umowa o pracę została rozwiązana w trybie porozumienia stron w rozumieniu art. 1 ust. 1 z dnia 13 marca 2003 r o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. z 2015 r., poz. 1921) w związku ze zmianami organizacyjnymi w Banku polegającej na redukcji zatrudnienia. Do rozwiązania umowy o pracę w trybie porozumienia stron miały zastosowane postanowienia Porozumienia z dnia 9 lutego 2016 r. w sprawie szczególnych zasad rozwiązywania z pracownikami Banku …. S.A. stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników w okresie od 10 lutego 2016 r. 31 grudnia 2016 r.

Zgodnie z § 6 ust. 2 Porozumienia, na podstawie którego wypłacono Wnioskodawczyni odszkodowanie, wysokość odszkodowania, o którym mowa w ust. 1 (Pracownikom, z którymi stosunek pracy zostanie rozwiązany w drodze porozumienia stron z przyczyn niedotyczących pracownika na podstawie niniejszego Porozumienia, Pracodawca wypłaci dodatkowo, tj. poza odprawą, o której mowa w § 5 ust. 1, odszkodowanie z tytułu umowy o pracę. Odszkodowanie ma stanowić rekompensatę za rozwiązanie umowy o pracę i zadośćuczynić utracie stałych dochodów) zależy od stażu pracy w Banku i wyliczana jest jako iloczyn mnożnika (którego wielkość zależy od staż pracy) i kwoty bazowej 6 500 zł brutto:

• staż pracy do 3 lat, mnożnik 1, kwota 6 500 zł,
  

• staż pracy od 3 lat włącznie do 6 lat, mnożnik 4, kwota 26 000 zł,
  

• staż pracy od 6 lat włącznie do 9 lat, mnożnik 7, kwota 45 500 zł,
  

• staż pracy od 9 lat włącznie do 12 lat, mnożnik 9, kwota 58 500 zł,
  

• staż pracy od 12 lat włącznie do 15 lat, mnożnik 12, kwota 78 000 zł,
  

• staż pracy15 lat i powyżej, mnożnik 15, kwota 97 500 zł.
  
  

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy kwota odszkodowania wypłacona Wnioskodawczyni na podstawie Porozumienia w sprawie szczególnych zasad rozwiązywania z pracownikami Banku …. Spółka Akcyjna stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników w okresie od 10 lutego 2016 r. do 31 grudnia 2016 r., zawartego w … dnia 9 lutego 2016 r., zgodnie z § 6 ust. 2 powinna korzystać ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ?

Zdaniem Wnioskodawczyni, wypłacone przez pracodawcę (Bank …. S.A.) odszkodowanie podlega przedmiotowemu zwolnieniu z podatku dochodowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ jest to odszkodowanie, którego zasady przyznawania i wypłaty zostały uregulowane w Porozumieniu w sprawie szczególnych zasad rozwiązywania z pracownikami Banku …. Spółka Akcyjna stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników w okresie od 10 lutego 2016 r. do 31 grudnia 2016 r., zawartym w Warszawie dnia 9 lutego 2016 r., które jest Porozumieniem w rozumieniu Kodeksu pracy § 9 ust. 1.

Odszkodowanie, które otrzymała Wnioskodawczyni z tytułu rozwiązania umowy o pracę stanowi zadośćuczynienie za utratę gwarancji stałych dochodów uzależnioną od stażu pracy, zgodnie z § 6 ust. 2 Porozumienia z dnia 9 lutego 2016 r. Odszkodowanie ma charakter wyłącznie odszkodowawczy i mający na celu zadośćuczynienie za utratę stałego źródła utrzymania, stanowi ono zabezpieczenie podstawowych potrzeb życiowych.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy. Odszkodowanie, o którym mowa nie znajduje się także w katalogu wyłączeń ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach działającego w imieniu Ministra Finansów, znak IBPB-2-1/4511-167/15/MD, można znaleźć potwierdzenie, że zwolnieniu przedmiotowemu od podatku dochodowego, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegają tego rodzaju odszkodowania i zadośćuczynienia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z generalną zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Stosownie do art. 11 ust. 1 powołanej ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Odszkodowanie oraz zadośćuczynienie stanowi, co do zasady przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania i zadośćuczynienia podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r., poz. 1502, z późn. zm.), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Należy zaznaczyć, że powyższym zwolnieniem, objęte są tylko odszkodowania i zadośćuczynienia i to tylko te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a)-g) zacytowanego przepisu.

Zgodnie z art. 9 § 1 Kodeksu pracy ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

Podkreślić należy, że ww. zwolnienie w podatku dochodowym od osób fizycznych jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, co oznacza, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. W związku z tym tylko otrzymanie odszkodowania lub zadośćuczynienia opisanego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pozwala na zastosowanie przedmiotowego zwolnienia.

Zatem, korzystanie ze zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni była zatrudniona w Banku na podstawie umowy o pracę od 1 grudnia 2000 r. do dnia 30 września 2016 r. W dniu 30 września 2016 r. Wnioskodawczyni podpisała z Bankiem Porozumienie w sprawie rozwiązania umowy o pracę w związku ze zmianami organizacyjnymi w Banku polegającymi na redukcji zatrudnienia poprzez likwidację stanowiska pracy Wnioskodawczyni. Do rozwiązania umowy o pracę zgodnie z porozumieniem zastosowanie miało „Porozumienie w sprawie szczególnych zasad rozwiązywania z pracownikami Banku …. Spółka Akcyjna stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników w okresie od 10 lutego 2016 r. do 31 grudnia 2016 r.”, zawarte dnia 9 lutego 2016 r. Przedmiotowym Porozumieniem zostały uregulowane zasady rozwiązywania stosunków pracy, wypłacania odszkodowań oraz odpraw. Ww. Porozumienie jest porozumieniem w rozumieniu art. 9 § 1 Kodeksu pracy. Wnioskodawczyni otrzymała w dniu 30 września 2016 r. odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę stanowiące zadośćuczynienie za utratę gwarancji stałych dochodów uzależnioną od stażu pracy – § 6 ust. 2 Porozumienia. Ww. odszkodowanie ma charakter wyłącznie odszkodowawczy i mający na celu zadośćuczynienie za utratę stałego źródła utrzymania, stanowią one zabezpieczenie podstawowych potrzeb życiowych. Zasady wypłaty odszkodowań zostały określone w § 6 niniejszego Porozumienia. Zgodnie z § 6 ust. 2 Porozumienia pracownikom, z którymi stosunek pracy zostanie rozwiązany w drodze porozumienia stron z przyczyn niedotyczących pracownika na podstawie niniejszego Porozumienia, pracodawca wypłaci dodatkowo odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę. Odszkodowanie miało stanowić rekompensatę za rozwiązanie umowy o pracę i zadośćuczynić utracie gwarancji stałych dochodów. Rozwiązanie umowy o pracę nastąpiło w trybie porozumienia stron, w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników w związku ze zmianami organizacyjnymi w Banku polegającymi na redukcji zatrudnienia.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny stwierdzić należy, że zastosowanie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymaga łącznego spełnienia następujących warunków:

1. otrzymane świadczenie musi być odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem,
   
2. odszkodowanie lub zadośćuczynienie musi być przyznane na podstawie:
   1. ustawy,
      
   2. przepisów wykonawczych do ustawy,
      
   3. układów zbiorowych pracy lub innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy,
3. wysokość bądź zasady ustalania odszkodowania lub zadośćuczynienia muszą wprost wynikać z ww. aktów,
   
4. nie mogą zachodzić wyłączenia, o jakich mowa w lit. a-g art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
   
   

Jednocześnie należy zauważyć, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia. Nie oznacza to jednak dowolności w ich rozumieniu. Jak wynika bowiem z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 kwietnia 2011 r., sygn. akt …., jeśli określony sposób rozumienia przepisu ustawy utrwalił się już w sposób oczywisty, a zwłaszcza jeśli znalazł jednoznaczny i autorytatywny wyraz w orzecznictwie Sądu Najwyższego bądź Naczelnego Sądu Administracyjnego, to należy uznać, że przepis ten – w praktyce swego stosowania – nabrał takiej właśnie treści. Jednocześnie względy spójności systemu prawa uzasadniają, aby kryteria rozumienia pojęć niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, miały w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych. Konieczne staje się zatem zastosowanie wykładni systemowej zewnętrznej i odwołanie się do przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r., poz. 380, z późn. zm.).

Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.

W Kodeksie cywilnym świadczenie odszkodowawcze wynika głównie z tytułu odpowiedzialności deliktowej (art. 415 i następne) lub odpowiedzialności kontraktowej (art. 471 i następne), a co za tym idzie jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania.

Powyższe regulacje, mają również zastosowanie do przepisów prawa pracy, choć w ograniczonym zakresie. Jak stanowi bowiem art. 300 Kodeksu pracy, w sprawach nieuregulowanych przepisami prawa pracy, stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy. Powyższe oznacza, że przepisy Kodeksu cywilnego wybrane do zastosowania w prawie pracy (stosunku pracy) nie mogą się sprzeciwiać ogólnym normom prawa pracy, mającym podstawowe znaczenie dla regulacji stosunków pracy.

Przepisy Kodeksu pracy, posługują się terminami „odszkodowanie” oraz „zadośćuczynienie” w odniesieniu do konkretnych świadczeń pracowniczych, do których uprawniony jest pracownik lub były pracownik (np. w art. 18^3d, art. 36¹, art. 45, art. 56, art. 94³ § 3, art. 99, art. 101² Kodeksu pracy).

W kontekście rozwiązania umowy o pracę ustawodawca przewiduje odszkodowanie, w sytuacji gdy wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę (art. 45 Kodeksu pracy), przepisy o wypowiadaniu warunków pracy i płacy (art. 45 w zw. z art. 42 § 1 Kodeksu pracy) bądź rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie (art. 56 Kodeksu pracy). Jednocześnie zgodnie z art. 47¹ Kodeksu pracy, odszkodowanie, o którym mowa ww. art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, natomiast odszkodowanie, o którym mowa w art. 56 przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia (art. 58 Kodeksu pracy).

Należy zatem uznać, że funkcję odszkodowawczą w Kodeksie pracy oraz Kodeksie cywilnym, pełnią wyłącznie te świadczenia, których celem jest zrekompensowanie pracownikowi skutków zdarzeń, które noszą cechy czynu niedozwolonego lub zawinionego przez pracodawcę. Potwierdza to wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 listopada 2007 r., sygn. akt SK 18/05, w którym Trybunał Konstytucyjny uznał, że odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę nie jest odszkodowaniem sensu stricto, lecz sui generis świadczeniem majątkowym, pełniącym funkcję sankcji (ustawowej kary pieniężnej) wobec pracodawcy za bezprawne działanie. W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się również, że odszkodowanie należne pracownikowi z tytułu bezprawnego rozwiązania stosunku pracy lub bezprawnego wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy i płacy nie pozostaje w żadnej relacji do ewentualnej szkody, co oznacza, że przysługuje za samo bezprawne działanie pracodawcy, niezależnie od tego, czy jakakolwiek szkoda po stronie pracownika powstała. Odszkodowania takie traktowane są bowiem jak szczególny rodzaj odszkodowania ustawowego, należnego bez względu na to, czy pracownik – na skutek niezgodnego z prawem postępowania pracodawcy – poniósł szkodę w ogóle, lub poniósł ją w większym lub mniejszym rozmiarze, niż odszkodowanie przysługujące w kwocie z góry określonej w przepisach Kodeksu pracy. W judykaturze przypisuje się zresztą temu odszkodowaniu charakter kompensacyjno-sankcyjny, wynikający z unormowania zabezpieczającego pracownika przed bezprawnym działaniem pracodawcy.

W świetle powyższych wyjaśnień, jak również przedstawionego opisu stanu faktycznego uznać zatem należy, że w sytuacji, gdy wypłata określonych świadczeń następuje zgodnie z obowiązującymi u pracodawcy wewnętrznymi aktami prawa pracy (przewidującymi wypłatę takich świadczeń) w związku z zawartym przez strony porozumieniem rozwiązującym umowę o pracę, nie można mówić o bezprawności działania pracodawcy, bez względu na to, czy pracownik poniósł jakąkolwiek szkodę.

Zgodnie z § 6 ust. 2 Porozumienia pracownikom, z którymi stosunek pracy zostanie rozwiązany w drodze porozumienia stron z przyczyn niedotyczących pracownika na podstawie niniejszego porozumienia, pracodawca wypłaci dodatkowo odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę, odszkodowanie miało stanowić rekompensatę za rozwiązanie umowy o pracę i zadośćuczynić utracie gwarancji stałych dochodów.

Nie można więc uznać, że w takim przypadku działanie pracodawcy nosi znamiona działania bezprawnego, które mogłoby skutkować obowiązkiem wypłaty odszkodowania.

Uwzględniając powyższe należy uznać, że skoro świadczenia wypłacone przez pracodawcę w związku ze skorzystaniem przez Wnioskodawczynię z rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron z przyczyn niedotyczących pracowników nie mieszczą się w pojęciu odszkodowania ani zadośćuczynienia, to tym samym stwierdzić należy, że nie mogą korzystać ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wejście w życie przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r., poz. 1328, z późn. zm.), nie zmieniło dotychczasowej zasady, zgodnie z którą przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma zastosowanie wyłącznie do odszkodowań i zadośćuczynień.

Zatem, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

W odniesieniu do powołanej przez Wnioskodawczynię interpretacji indywidualnej należy stwierdzić, że zapadła ona w indywidualnej sprawie na tle innego stanu faktycznego, dotyczącego wypłaty rekompensaty i odprawy w ramach Programu Dobrowolnych Odejść. Dodać również należy, że na gruncie przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.), interpretacje co do zasady wiążą w sprawach, w których zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Wskazać należy, że zgodnie z art. 14e § 1 pkt 3 ww. ustawy, minister właściwy do spraw finansów publicznych może z urzędu stwierdzić wygaśnięcie interpretacji indywidualnej, jeżeli jest ona niezgodna z interpretacją ogólną wydaną w takim samym stanie prawnym.

Mając na uwadze powyższe Organ podatkowy informuje, że na podstawie art. 14e § 1 pkt 3 ustawy Ordynacja podatkowa stwierdzono wygaśnięcie interpretacji indywidualnej nr IBPB-2-1/4511-167/15/MD z dnia 24 sierpnia 2015 r., z uwagi na jej niezgodność z interpretacją ogólną z dnia 23 czerwca 2016 r. nr DD3.8201.1.2016.MCA.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego …, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.